■mm
Alle hoop
gevestigd op
VN-vredesplan
AVO eensgezind
achter Britten
Van der Stoel: EG moet
Britten blijven steunen
Voor de Pravda
telt alleen
de waarheid
van het Kremlin
Meen wij zitten binnen
iereik van n Exocet-raket
(MN
IÉ^JJ
rJITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 7 MEI 1982
jedeerde
nderste
ademt
andere
Acht
In met de
ëlijke
Schotten
renden
liet
pullle-
luig
irez
DEN HAAG „Met bolsjewistische hartstocht voortdurend
de grootsheid van de arbeidsprestatie van het volk en de ze
delijke schoonheid en zuiverheid van de Sovjet-mens open
baren; van dag tot dag het goede leren en het ondeugdelijke
aan de kaak stellen". Zo staat het beschreven in het Russi
sche Handboek voor de Journalist, dat elke verslaggever in
de Sovjet-Unie als leidraad heeft te aanvaarden. Nieuws is
voor de Russische krant van minder belang, de krant is er
in de eerste plaats op uit de waarheid, zoals de partij die ziet,
aan de lezer over te brengen. De Russische Pravda („Waar
heid") levert daar nu al zeventig jaar een voorbeeld van.
Het blad verscheen op 5 mei 1913 voor het eerst in St. Pe
tersburg, het latere Leningrad, als strijdorgaan van de Russi
sche revolutionairen. Lenin was er de oprichter van en Sta
lin was er lange tijd redactiechef. Ook de huidige leiders
van het Kremlin laten zich vaak in het blad horen, ook al
gebeurt dat dan altijd onder pseudoniem.
Had het illegale blad in 1913 slechts een oplage van enkele
duizenden exemplaren, nu is het blad ongetwijfeld het
grootste ter wereld. Elke dag worden er via een aantal per
sen die door het hele land staan opgesteld meer dan elf mil
joen exemplaren van gedrukt.
Niet levendig
Gezien de opdracht die de krant zich ten doel heeft gesteld,
munt het blad niet uit door levendigheid. Ook al klaagde
partijleider Brezjnev nog onlangs over de saaiheid van de
krant, een grotere aantrekkelijkheid lijkt aan het blad nau
welijks te geven. De hoofdredacteur van de krant, Viktor
Grigoriecv Afanasiev, verklaarde tegen een verslaggever
van de International Herald Tribune eens: „In de eerste
plaats maken wij propaganda voor de marxistisch-leninisti-
sche ideeën. We winden er geen doekjes om dat we de poli
tiek van de partij verkopen". Als tweede doelstelling van
zijn krant noemde Afanasiev het organiseren van de massa's
voor het opvolgen van de beslissingen van de partij en de
regering. „Daarnaast proberen we de publieke opinie te mo
biliseren om ons te helpen de meest dringende problemen
op te lossen".
De redactie van de Pravda, ongveer 150 man sterk, ademt in
geen enkel opzicht de atmosfeer uit van een krant zoals die
in het Westen wordt gemaakt. In het twaalf verdiepingen
tellende gebouw aan de Oelitsa in Moskou vindt men ver
geefs de jachtigheid, ratelende telexen en de chaos die zo
kenmerkend zijn voor een krant in het Westen. Wel zijn er
in het gebouw veel vergaderzalen, waarin de inhoud van de
meestal zes pagina's tellende krant van tevoren minitieus
wordt besproken. Actuele berichten vallen daar nauwelijks
onder evenmin trouwens als advertenties. Er wordt geschre
ven over richtlijnen van de partij en klemmende problemen
van de Sovjet-bureaucratie.
„Ombudsman"
In dat laatste speelt de gemiddelde lezer van de Pravda
trouwens een belangrijke rol. De Pravda fungeert in feite
voor de Russen als een grote ombudsman. Elke dag komen
er duizenden brieven binnen. In het Westen klinken die
briefcampagnes nogal eens door wanneer ze een buitenlands
onderwerp behandelen. Zoals toen de Russische arbeiders
vorig jaar het optreden van hun Poolse collega's veroordeel
den en hun brieven breeduit in de Pravda werden gepubli
ceerd. Ongetwijfeld kwamen er bij de krant ook veel brie
ven waarin het tegendeel werd beweerd, maar die kwamen
uiteraard niet voor publicatie in aanmerking.
De brieven zijn voor de redactie en voor het partijapparaat
een belangrijke graadmeter voor wat er werkelijk leeft on
der de bevolking, zodat de partij op het moment dat zij dat
geschikt acht, op bepaalde problemen kan inspelen. Zoiets
gebeurt alleen na een zorgvuldige voorbereiding en wan
neer de partij daarvoor zijn toestemming heeft gegeven.
Op de eerste pagina van de Pravda staan meestal de artike
len die de grootheid van de socialistische staat beklemtonen
en de commentaren op buitenlandse gebeurtenissen. Deze
weerspiegelen de opvattingen of zijn rechtsstreeks afkomstig
uit het Kremlin. Ze worden dan ook in het Westen door
Ruslandkenners aandachtig gespeld.
Halve waarheden
Heeft de informatie over de Sovjet-maatschappij vooral de
vorm aangenomen van een voortdurende lering van de Sov
jet-mens, de berichtgeving over de (kapitalistische) buiten
wereld laat vooral de negatieve zijde zien, meestal in de
vorm van commentaar. De Utrechtse Ruslandkenner Van
de Bereken deed enige jaren terug een onderzoek naar de
buitenlandse berichtgeving in de Sovjetpers. Zijn belangrijk
ste conclusie: „De sociale berichtgeving over het Westen
heeft een venijnig karakter. De opeenhoping van halve
waarheden, de selectie en collage van foto's en de verbitte
ring die spreekt uit de commentaren zijn de manifestatie ge
worden van de onwaarheid". Volgens Van den Bereken is
de kritiek ook vrijwel altijd voorspelbaar, want de krantere
dacteuren hebben zich ingevolge de censuur aan een strak
schema te houden.
Voor verderreikende informatie zowel over de Sovjet-maat-
sachappij en de wereld daarbuiten verlaten de hogere partij
kaders zich dan ook niet op de Pravda. Zij krijgen speciale
informatie van het Russische persbureau Tass. Er blijken
drie soorten van informaties te zijn. De zogenaamde witte
informatie is bestemd voor het topkader, de groene en blau
we informatie gaat naar de lagere partijambtenaren.
De Sovjet-burger die meer weten dan hij via de Pravda ver
neemt, is meestal aangewezen op de buitenlandse radiosta
tions zoals de BBC en de Voice of America. Die slagen er
met nog een handjevol kortegolfzenders in het informatie
monopolie van de Sovjet-regering te doorbreken.
PAUL VAN VELTHOVEN
De Pravda van
16 mei 1975.
toen voor de
HU'UlOBi nKHH 111*0KA r allereerste
maal op de
voorpagina (bij
de pijl) een
foto werd
afgedrukt van
een regerende
Europese
monarch, in
dit geval
koningin
Margrethe II
van
Denemarken.
De Deense
vorstin bracht
in mei 1975
een bezoek
aan de Sovjet-
Unie.
RUSSISCH PARTIJBLAD
BESTAAT 70JAAR
:er Britse helikopters
n j weg naar oorlogsvloot
kDEN De Britse marine
i[ft een nieuw eskader helikop-
op weg gestuurd naar de Falk-
Eilanden, ter versterking van
eTdaar aanwezige oorlogsvloot,
j gaat om tien Sea King-heli-
ijters, die worden vergezeld van
j piloten en zestig onderhoud-
Ihnici. Toestellen en bemanning
Iden met het gevorderde trans-
jtschip „Causeway" naar de
Watlantische Oceaan gebracht.
'jBritse oorlogsvloot heeft veer-
helikopters mee, die voor het
fendeel zijn gestationeerd aan
'frd van de vliegdekschepen
Jrmes" en „Invincible".
Officiële dodental
„Sheffield" 20
LONDEN De beschie
ting, dinsdagavond, van de
Britse onderzeebootjager
„Sheffield" door een Ar
gentijns vliegtuig heeft
minder slachtoffers geëist
dan aanvankelijk werd
aangenomen. In de eerste
berichten werd gesproken
over 87 doden en gewon
den. Het ministerie van
defensie in Londen maak
te gisteren bekend, dat 20
officieren en matrozen om
het leven zijn gekomen.
Aan boord van de hospi
taalschepen van de vloot
liggen 24 gewonden.
NAVO mist Britse
schepen (nog) niet
BRUSSEL De militaire top van de
NAVO ligt (nog) niet wakker door het
gemis van de 20 Britse oorlogsbodems
die normaal tot de Europese NAVO-
strijdkrachten behoren, maar hun werk
terrein momenteel naar de Falkland Ei
landen hebben verplaatst. Volgens de
Canadese admiraal Falls, de voorzitter
van het militair comité van de NAVO
het hoogste militaire orgaan maakt
verhoogde activiteit van andere bondge
noten het tijdelijke verlies goed. Falls
zag verder zeer grote voordelen in de
Britse - acties bij de Falkland Eilanden.
„De manschappen hebben onder oorlog
somstandigheden gewerkt. Dat is de
beste training die er is. Ze zullen als be
tere militairen terugkomen".
Margaret Thatcher
Falkland-crisis levert
Thatcher meer stemmen op
LONDEN De Britse Conservatieve partij van pre
mier Thatcher ligt op kop afgaande op de eerste uitsla
gen van de gisteren gehouden gemeenteraadsverkie
zingen in Engeland en Schotland. De Tories gaven als
commentaar dat de reden hiervoor vooral gezocht
moet worden in hun krachtige opstelling inzake de
Falkland-crisis.
Een computervoorspelling over de uitslag in tien stern-
districten toonde aan dat de Tories met 38 procent van
de stemmen op kop lagen, gevolgd door Labour met 32
procent en de nieuwe liberaal-sociaal-democratische
coalitie met 27 procent. De conservatieve winst is een
ongewoon verschijnsel dat sinds de Tweede Wereld
oorlog niet is waargenomen. De regeringspartij verliest
traditiegetrouw in tussentijdse plaatselijke verkiezin
gen.
ld en
enbeeld
svaart
éi
rastrijke
en in
itijnse
is. De
iste foto
rano bij
lankomst
geheven.
al", dat
hadigd
Britse
ppters,
i hier op
lade van
deINCIBLE „Als je een
j'Hfig begint, ligt het in de lijn
DVerwachtingen dat er een
deT schepen verloren gaan".
hier een principe op
dat we niet zomaar
hen wegmoffelen". „Erg
~^jvig, maar erg noodzake-
Aldus wat antwoorden
Jritten, aan wie de BBC
ei®|dservice eergisteren op
jt had gevraagd of de re-
ig Thatcher na de ramp
Jde Sheffield zou moeten
onderhandelen over een
imatieke oplossing van de
'and-oorlog.
ionteur aan boord van de
cible was het in principe
I die boodschap eens.
ir", voegde hij er aan toe,
moeten die mensen onge-
l zijn. Geen woord over
iensen die direct bij de
betrokken zijn. Maar
jhien kunnen zij zich wel
Vloven zo te zijn. Alleen
bitten binnen het bereik
een Argentijnse Exocet-
jArgentijnse vijand, die
we 31 dagen geleden uit
vertrokken niet
igender leek dan een
>n, is plotseling een echt
feter geworden. Ergens ver
in de grijze mist zitten de
Irzeeboten en de vliegtui-
n boord de gevrees-
Exocet-raket waardoor
j^agmiddag de Sheffield
1 getroffen.
rjren dreigde er opnieuw
De snelheid van het
Van
verslaggever
GARETH
PARRY
aan boord
van de
INVINCIBLE
20.000 ton wegende vliegdek-
schip werd opgevoerd tot een
snelheid die elke automobilist
in Europa een fikse boete op
zou leveren. Het fregat dat ons
tegen vijandelijke aanvallen
moet beschermen, draait als
een trouwe herder om ons
heen, zijn boeg diep onder wa
ter. Binnen een paar minuten
hadden we de Argentijnse on
derzeeboot ver achter ons ge
laten en de duizendkoppige
bemanning haalde opgelucht
adem. Maar telkens als er de
luidsprekers melding maken
van „gevaar", stijgt de span
ning naar een piek. De ver
schrikkelijke gebeurtenissen
van dinsdag staan ons nog dui
delijk voor ogen.
Over het algemeen is de sfeer
ontspannen. Pepermuntjes uit
delen en lachend toekijken
hoe de Sea Harriers landen en
opstijgen. Zij die geen dienst
hebben, liggen op de vloer en
proberen wat te lezen of te sla
pen. De grapjes en verhalen
zijn gauw verteld, er er heerst
stilte, hoewel...stil, dat is het
eigenlijk nooit. Daar zorgen de
gevechtsvliegtuigen, helikop
ters, scheepsmotoren en het
constante geklots van de zee
wel voor.
De dagen lijken allemaal op
elkaar. Het bestaan aan boord
wordt afgewisseld door de
luxe van een paar uur slaap.
Via de scheepsomroep wordt
elke ochtend gebeden. De kor
te gebedsdiensten voor het
ontbijt worden steeds drukker
bezocht. Voor degenen die
even vrijaf zijn, gaat de bar
een uurtje open. De vermoeide
klanten, sommigen met hun
broek nog in hun sokken ge
stopt en andere in zware over
levingspakket nippen van
hun limonade. Bier wordt
maar heel weinig gedronken.
Ze verdringen elkaar onder de
luidsprekers in het plafond om
te luisteren naar de Worldser-
vice van de BBC. Ze doen hun
uiterste best wat op te vangen,
maar verstaan alleen de stand
aardzinnetjes zoals: „mevrouw
Thatcher vertelde... en wat ze
vertelde gaat dan door de
slechte atmosferische omstan
digheden net weer verloren.
„Deze rot Argentijnen zijn niet
de bonen etende cowboys die
we dachten" zegt een jonge
zeeman die verwoed roert in
een grote mok thee. „Hoe snel
ler we dit afmaken, hoe beter
het is".
COPYRIGHT
THE GUARDIAN
(Van onze correspondent)
LONDEN/BUENOS AIRES
Op het diplomatieke front
in de Falkland-oorlog is mo
menteel alle hoop gericht op
het VN-vredesplan van secre
taris-generaal Perez de Cuel-
lar. Argentinië had gistermor
gen al laten weten dat plan te
aanvaarden als basis voor on
derhandelingen. Gistermiddag
noemde de Britse regering het
voorstel „positief", maar wei
gerde premier Thatcher er
zonder meer ,ja" tegen te zeg
gen.
Premier Thatcher benadrukte
gisteren in het Lagerhuis nog
maals, dat geen onderhande
lingen over de toekomst van
de betwiste eilanden mogelijk
zijn zolang Argentinië ze bezet
houdt. „Wij staan erop, dat
VN-resolutie 502 uitgevoerd
wordt en dat wil zeggen: alle
Argentijnen moeten de Falk
land Eilanden verlaten onder
Brits of internationaal toe
zicht. Gebeurt dit niet, dan
komt er geen wapenstilstand".
Gistermiddag wees Argentinië
een Peruaans-Amerikaans
vredesvoorstel af. Dit door
Londen zeer gewaardeerde
plan voorzag in een wapenstil
stand, gepaard met een gelei
delijke terugtrekking van de
Argentijnse en Britse strijd
krachten. De Falkland Eilan
den zouden daarna een tijde
lijk internationaal bestuur
krijgen, waarna een aanvaard
bare oplossing gezocht zou
moeten worden voor de neteli
ge kwestie van de soevereini
teit. Minister van buitenlandse
zaken Pym was teleurgesteld
door de Argentijnse afwijzing.
„De onverzettelijkheid van de
Argentijnen heeft een nieuwe
poging om vrede te sluiten
doen mislukken," zo zei hij.
„Als Argentinië echt vrede
wil, zou het deze voorstellen
geaccepteerd hebben".
Verwacht wordt dat het VN-
plan, waarop nu alle ogen zijn
gericht, zal worden samenge
voegd met het Peruaans-Ame
rikaanse voorstel. Details van
het VN-plan zijn officieel nog
niet bekend, maar naar in
Londen verluidt zou de rege
ring Thatcher ontevreden zijn
over het ontbreken van speci
fieke garanties voor een Ar
gentijnse ontruiming van de
betwiste eilanden. Verder zou
den de VN het bestuur over de
eilanden krijgen, totdat een
oplossing is gevonden voor het
probleem van de soevereini
teit.
In de haven
van
Southampton
wordt de
Queen
Elizabeth II
gereedgemaakt
voor de tocht
naar de
Falkland
Eilanden. Het
schip, dat
straks 3.000
soldaten zal
vervoeren, is
volgestopt met
voorraden en
materieel. Aan
boord bevindt
zich ook een
Gazelle
helikopter
(voorgrond).
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Minister Van
der Stoel (Buitenlandse Zaken)
meent, dat de Europese Ge
meenschap achter Groot-Brit-
tannië moet blijven staan in
het conflict van dat land met
Argentinië. Wel moet er bij de
Britse regering op worden
aangedrongen, niet op „on
evenredige" wijze te reageren
op de „agressie" van de Ar
gentijnen. Nederland is bereid
al het mogelijke te doen zo
spoedig mogelijk een „staakt-
het-vuren" te bewerkstelligen.
De bewindsman zei een en an
der gistermorgen in de Twee
de Kamer. Minister Van der
Stoel verklaarde met nadruk,
dat wat de Nederlandse rege
ring betreft Groot-Brittannië
het gelijk aan zijn zijde heeft.
Argentinië heeft een daad van
agressie gepleegd en heeft ver
volgens geweigerd een resolu
tie van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties uit te
voeren, waarin werd opgeroe
pen de eilanden te ontruimen,
aldus de minister. Hij zag dan
ook geen reden om de Britten
geen wapens te leveren, als zij
daarom zouden vragen. Ook
voelt hij er niets voor de eco
nomische boycot van de Euro
pese Gemeenschap tegen Ar
gentinië te beëindigen. „Dat
zou de halsstarrigheid van de
Argentijnse regering bij haar
weigering een diplomatieke
oplossing te aanvaarden, al
leen maar vergroten". Van der
Stoel zal dit standpunt ook
zondag naar voren brengen,
wanneer de ministers van Bui
tenlandse Zaken van de Euro
pese Gemeenschap informeel
bijeen komen in België.
onze correspondent
Mare de Koninck)
0C>SEL De defensie-mi-
v^s van de NAVO-lidstaten
jen gisteren in een ge-
schappelijke verklaring
rgentijnse bezetting van
ilkland Eilanden veroor-
ld en gesteld, dat deze ge-
8* nde verovering van
m id grondgebied niet mag1
ol'-
S' voor het eerst in zijn ge-
ienis, dat de NAVO zo
lijk positie kiest in een
*®iir conflict van een van
idstaten buiten het NA-
n peratiegebied. Over bij-
'8 ieeld de Amerikaanse
in Vietnam heeft de
O zich als bondgenoot-
nooit uitgesproken.
Tegelijk beklemtoonden de
NAVO-defensie-ministers (die
vandaag in Brussel hun ge
bruikelijke jaarvergadering
over defensieplanning afslui
ten) de noodzaak, dat Groot-
-Brittannië en Argentinië een
diplomatieke oplossing voor
het Falkland-conflict vinden.
Verwezen werd naar de
VN-resolutie, die terugtrek
king van de Argentijnse troe
pen eist en een vreedzame re
geling van het geschil over de
aanspraken op de eilanden.
De Britse defensieminister
John Nott toonde zich in Brus
sel verheugd over de NAVO-s-
teun, die niet de scheuren ver
toont zoals de EG-solidariteit
Toch zei Nott, dat zijn regering
erop vertrouwt dat de EG-
-partners na afloop van de
eerste sanctietermijn tegen Ar
gentinië (op 17 mei a.s.) het
importembargo zullen verlen
gen. Zoals bekend is de bereid
heid daartoe in het Europa
van de EG geslonken, vanaf
het moment dat er in de Zuid-
atlantische Oceaan van echte
oorlogshandelingen en slacht
offers sprake was.
Voor het overige was gisteren
ook in Brussel de verwarring
groot over de bemiddelings
voorstellen die op diverse di-
Elomatieke fronten in bespre-
ing zijn en met name over de
kans op een staakt-het-vuren.
Volgens de Nederlandse mi
nister van defensie van Mierlo
is een staakt-het-vuren zonder
verdere afspraken je neerleg
gen bij de situatie zoals die nu
is". Volgens de bewindsman
kan men „geen vrijbrief geven
voor in het bezit nemen van
vreemd gebied". Hij bleef in
het vage of hij daarmee af
wijkt van het standpunt van
minister van buitenlandse za
ken Van der Stoel, dat een,
staakt-het-vuren vooraf moet
gaan aan nadere onderhande
lingen. Minister van Mierlo
zei, dat hij in een indringend
gesprek met zijn Britse collega
Nott grote onrust heeft geuit
over de mogelijkheid dat het
Falkland-conflict uit de hand
gaat lopen en de hele verhou
ding tussen Zuid-Amerika en
Europa zal doen verschuiven.
De Amerikaanse minister van defensie Weinberger spreekt met
Tapley Bennett. Amerikaans vertegenwoordiger bij de Navo, ter
wijl de secretaris-generaal van de Navo, Luns, toeluistert.
