illem Vro u wen vel der en
„Lex" krijgen het Kruis
gis mosterd na de jd
ledische kleuteropvang
|eeft genoeg aan 220
|laatsen in regio
rORGEN WORDT IN LEIDEN EEN STUK JE PARTIELE
I DANK POSTUUM IN ONTVANGST GENOMEN
brieven
lezers
levrijdingsfeest in Wassenaar
'iNiLLUILlN
LEIDSE COURANT
"DINSDAG 4 MEI 1982 PAGINA F
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
Brieven graag kórt en
duidelijk geschreven. De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
Driewerf neen
In de L.C. van 28 april worden
onder de kop „Driewerf neen"
enige beschouwingen gewijd
aan de antwoorden die ik van
b. en w. kreeg op schriftelijke
vragen, die ik had voorgelegd
i.v.m. de komst van een mari
nevaartuig naar Leiden op 3
oktober. Uw commentaar
komt er kortweg op neer, dat
het antwoord van b. en w.
weinig voorstelde, maar dat ik
ook niet beter had mogen ver
wachten.
U noemt de antwoorden van b.
en w. „resoluut". Ik vond ze
nogal onfatsoenlijk, om niet te
zeggen, onbeschoft. Mijn vra
gen waren uiterst serieus be
doeld; ik had toch wel ver
wacht dat er op zijn minst een
serieuze poging tot beantwoor
ding zou zijn ondernomen. Ik
heb niet gesuggereert, dat de
gemeente de NAVO-vloot zou
hebben uitgenodigd. Maar het
is een feit, dat de Nederlandse
marine in haar geheel een
functie heeft binnen de
NAVO. Voor de geruststelling:
ook als Nederland geen deel
uitgemaakt zou hebben van de
NAVO, maar van het War-
schau-pact, dan zou ik deze
vragen hebben gesteld. (Nu
zullen er lezers zijn die zeggen:
daar zou je er de kans niet toe
gekregen hebben; mijn ant
woord is: inderdaad, dan zou
ik geen raadslid geweest zijn!).
Natuurlijk weet ik ook wel,
dat het een ieder vrij staat om
rond 3 Oktober een vredesma-
nifestatie of -demonstratie te
organiseren. Mijn vraag had
juist het doel b. en w. tot een
actievere stellingname te be
wegen. Zoals ook op 4 en 5
mei steeds meer de lijn wordt
getrokken naar fascisme en
racisme. Het is niet duidelijk,
waarop het laatste „neen" van
b. en w. een antwoord is: ik
vroeg of het b. en w. bekend
was of de marine bij een be
zoek aan Leiden aan perso-
neelswerving zou doen, en -zo
ja-, of b. en w. dan bereid wa
ren te verzoeken die werving
achterwege te laten. Twee vra
gen en maar één antwoord. Ik
ga er maar van uit, dat b. en
w. het in elk geval vertikken
om een dergelijk verzoek uit
te laten gaan.
Mijn vragen werden gesteld
vanuit het idee, dat de be
staande militaire inspanningen
in Oost en West, ook in Neder
land, de grootste bedreiging
vormen voor vrijheid en vre
de. Die mening, of wellicht
eerder angst, werd op 27 no
vember vorig jaar door 400.000
Nederlanders gedeeld, toen zij
„neen" zeiden tegen nieuwe
stappen in de kernbewape
ning.
Jos van der Putten
PSP-gemeenteraadslid
Leiden
(ingek. red)
„De Horsten"
weer
geopend
WASSENAAR Evenals de
voorgaande jaren worden de
koninklijke landgoederen
„De Horsten" in Wassenaar
met ingang van zondag 9 mei
weer dagelijks voor het pu
bliek opengesteld. Naar ver
wachting zal, afhankelijk
van de weersomstandighe
den, de Seringenberg in deze
periode in bloei staan. De in
gang van „De Horsten" ligt
aan de Papeweg. Honden
worden op het terrein niet
toegelaten.
die even rust bood tussen de
bedrijven door. Nou, laat ik
zeggen, hij gaf steeds waar
schuwingen door, met naam
en toenaam van personen die
gezocht werden op een be
paald uur. Dat gebeurde met
grote nauwgezetheid. Door
zijn toedoen konden de be
trokkenen via onze koerier
sters terstond verwittigd
worden. Door zijn toedoen,
ook voor de organisatie, was
Willem Vrouwenvelder een
geweldige kracht. Tal van
razzia's vielen daardoor in
duigen. En dat was een suc
ces".
Een groots man, vindt „Lex"
nog steeds: „Oer-katholiek,
stipt, plichtsgetrouw, zorg
zaam voor zijn gezin, sober,
uiterst sober voor zichzelf.
Kortom: een man van karak
ter".
Als „Lex" Bernard beeldhou
wer zou zijn, „en ik mocht in
Leiden iets opzetten", dan
had je wat kunnen beleven.
„Ik heb het ergens al eens
gezegd: dan zou ik een „Ro-
din-groep" samenstellen; de
van alles ontdane „burgers
van Calais", waarin Vrou
wenvelder, lang en mager in
zijn schamele regenjas, zou
zijn opgenomen. Samen met
figuren zoals de gebrekkige
Thijs Baart, de wakkere en
blozende Thea de Jongh-
Bakker, de stoere Mieremet
(Rinus). Allemaal overleden.
En ze waren toen nog zo
jong. Maar markant zouden
deze glorieuze mensen wor
den uitgebeeld. En ik zou er
nog meer kunnen noemen".
Bijkomende aanbeveling tot
het toedienen van het Kruis:
„geheel de oorlog; in Lei
den". Willem is er inmiddels
niet meer; Henk de Geus
sinds een week ook niet
meer. Maar wie er nog steeds
de Geest van het Verleden
trotseren, kunnen morgen,
gerimpeld en met vlekjes en
al, de partiële dank van een
wederom in benauwenis ge
raakt vaderland in verzeker
de bewaring nemen.
Ut*
dè
inN HAAG/LEIDEN
provincie Zuid-Hol-
eiM vindt dat aan de be
fte aan medische kleu-
lagverblijven voldaan
rdt als in de regio's
Haag en Leiden in
220 opnameplaatsen
an-den gerealiseerd. Dit
het provinciaal be-
in een brief aan de
gister van Volksge-
boiiheid en Milieuhygië-
De provincie had ver-
-jten gekregen van in-
lingen om het aantal
ttsen uit te breiden.
Het provinciaal bestuur advi
seert de minister nu in Den
Haag een tweede medisch
kleuterdagverblijf neer te zet
ten met een capaciteit van 60
plaatsen. Die moet dan komen
in een van de oude wijken en
niet, zoals de eigenaresse van
het eerste dagverblijf in Sche-
veningen wil, in Wateringen.
Ook dat kinderdagverblijf in
Schevening telt 60 plaatsen.
De provincie vindt niet dat er
voldaan moet worden aan het
verzoek van de Stichting Me
disch Kleuterdagverblijf Zoe-
termeer om ook in die plaats
een kleuterdagverblijf neer te
zetten. Wel moet die mogelijk
heid worden opengehouden.
Zuid-Holland meent dat de
ligging vrij ongunstig is en dat
de nabijheid van het medisch
kleuterdagverblijf Leiderdorp
een dergelijke voorziening niet
noodzakelijk maakt.
De regio Leiden zal gebruik
blijven maken van het me
disch kleuterdagverblijf in
Leiderdorp, waar 100 plaatsen
beschikbaar zijn. Wel wordt er
daarbij van uitgegaan dat die
voorziening geheel bestemd
wordt voor de Leidse regio. De
regio 's-Gravenhage zal zich
zelf moeten bedruipen.
U ]SSENAAR Aan de
ïstiing van 5 mei in Was-
rdiar gaat op vanavond 4
lev eerst de dodenher-
J king vooraf. Er wordt
Stille Tocht gehou-
die tussen omstreeks
ordiur op de Schouwweg
ndioogte van de Nachte-
Alaan begint. Verzame-
v*j vanaf half acht. De
nJt defileert vervolgens
;yT het oorlogsmonu-
ietit aan de Schouwweg,
«oogte van de vroege-
1 oorlogsbegraafplaats
Lange Duin. Er kun-
bloemen bij het mo
ment worden neerge-
i. Om acht uur precies
len er overigens ook
minuten stilte in
genomen.
bnige afstand voorbij het
ument wordt de stoet
ontbonden. Het gedeelte van
de Schouwweg tussen Nach
tegaallaan en de Rust en
Vreugdelaan zal van half
acht tot half negen voor alle
verkeer worden afgesloten.
De viering van bevrijdings
dag begint woensdagmiddag
om twee uur met een feest
middag voor de ouderen in
het Jeroenhuis aan de Kerk
straat. Op het programma
staat een optreden van de ac
cordeonvereniging DVS, sa
menzang van vaderlandse
liederen onder leiding van
Herman Hilgeman en Piet
Haasnoot, de vertoning van
Oranjehuis- en bevrijdings
films en een bingo. Om half
drie vindt er een sportgebeu
ren voor jongeren en oude
ren plaats. Op het grasveld
aan de Hofcampweg, nabij
het gezondheidscentrum zal
het penaltyschieten op Jan
Jongbloed en Rob de Ruyter
plaatsvinden. Deelname
wordt via de scholen gere
geld.
Woensdagavond wordt in de
aula van het Adelbert Colle
ge aan de Deylerweg het be
vrijdingsconcert gehouden.
De muziekvereniging Excel
sior en de drumband Excel
sior onder leiding van re-
pectievelijk Clemens van der
Spek en Kitty Sierat verle
nen hun medewerking aan
dit gratis toegankelijke con
cert. De zaal gaat om half
acht open. Na afloop verzor
gen de Big Silver Stars gezel
lige dansmuziek.
Van zeven tot tien uur s'a-
vonds zijn er demonstraties
van portretfotografie, het af
drukken van kleurendia's en
een dia-show ter gelegenheid
van het eerste lustrum van
de Wassenaarse fotowerk
groep Silhouet in de foyer
van de Zijllaankerk.
Skateboard
rage uitgewoed
Dit zijn de overblijfselen
van de skate-board baan.
die twee seizoenen terug
achter de Ton Menkenhal
werd aangelegd. Wethou
der D. Tesselaar werd in
die tijd overstelpt met ac
tiegroepen van jeugdige
skateboarders, die pleitten
voor de aanleg van een
baan in hun wijk. De wet
houder toonde zich niet
bijster enthousiast. Het
zou een rage zijn van zeer
tijdelijke aard. De vraag
naar skateboardbanen
nam echter niet af. Een
uitkomst voor de gemeen
te was dan ook het aan
bod van Ton Menken, die
een baan achter zijn hal
wilde aanleggen. De eerste
drie weken liep het storm.
Honderden Leidenaartjes
haalden de meest vervaar
lijke capriolen uit op hun
wankele plankjes. Daarna
nam de animo geleidelijk
af. Nu. twee jaar later, Is
de volledige teloorgang
van het skateboarden en
de enige Leidse skate-
boardbaan een feit. De
resten van het bouwsel
achter de Menkenhal wor
den binnenkort verwijderd.
,Nou, mooi hoor, dat ze
iet nog doen. Ik vind het
:ijn dat het gebeurt, al is
Tyjiet temet 40 jaar geleden
jenflat het allemaal was. Ik
erareet zeker, dat hij het
'"'telf had willen meema
ten, met die onderschei
ding en zo, maar nu mag
„„ik dan dat kruis in ont-
rfeeangst nemen". Met zor-
icngen van haar kinderen
"Jmringd gaat ze morgen
ochtend naar de Burger-
,rtjaal van het Leidse stad-
•outiuis, Hendrika van der
ffegt uit Hellendoorn,
wieke oude dame van
ijna 87, weduwe van de
'73 overleden Willem
Joenraad Abraham
y i/rouwenvelder. In die
iurgerzaal zouden 23
ud-verzetsmensen moe-
n zitten om er het Ver-
""'netsherdenkingskruis in
""■ontvangst te nemen. Het
tijn er 21, want Willem
Vrouwenvelder overleed
legen jaar geleden en de
[weede, Henk de Geus,
enforige week. Twee, die
veijiet Verzetsherdenkings-
ffaïruis postuum ontvangen
£Aria degenen die hen het
en neest na aan het hart la-
geien- ..Bijna 40 jaar, dat is
ijn-vn hele tijd meneer; ja,
rerWillem had hier bij moe
ien zijn!"
'"'"Mevrouw Vrouwenvelder-
','.11 der Vegt kan nauwelijks
rr'rn boekje over haar man
lrojpendoen: „Die man was erg
3 [esloten, weet u; hij zei wei-
lig". Haar jongste dochter,
bevrouw Pieterse-Vrouwen-
telder, bij wie moeder nu al-
veer een jaar of acht in-
voont, aan de Zuidhof in
-toelerwoude Zuidbuurt
r/i.moeder is iemand die men-
eenen om zich heen wil heb-
rij-xn": „Die geslotenheid was
hen
Da
ook iets dat zijn beroep met
zich meebracht Beroepsge
heim". .Ja, mijn man was bij
de Leidse politie", gaat moe
der verder. „Direct na de
eerste wereldoorlog kwam hij
er bij, nadat hij eerst com
mies was geweest. Die man
had een kop; wat z'n ogen za
gen liet ie niet meer los. En
hij vorderde gestaag. Hij
bracht het tot brigadier. Nee,
over z'n werk hoorde ik
nooit iets. Hij zei, dat ie weg
moest en dan ging hij weg,
maar je wist nooit waarheen.
Je mocht niet te veel weten,
dat was te gevaarlijk".
Verzetsblaadjes
Ruim 50 jaar hebben Willem
en Hendrika en hun elf kin
deren (twee zijn inmiddels
overleden) aan de Haarlem
mertrekvaart gewoond, in de
buurt van het viaduct, met
de vuilverbranding later als
nabije buur. Tijdens de oorlog
'40-'45 liepen de oudste Vrou-
wenvelder-kinderen „met
blaadjes van het verzet". Bij
het Nationaal Comité Ver-
zetsherdenkingskruis staat
Willem nog te boek als
„hoofdagent van politie, re
chercheur bij de zeden- en
kinderpolitie te Leiden".
Maar er was veel meer aan
de hand. Want dat kruis is er
niet voor niets; al is het nog
zo lang geleden. Ik schakel
nu over naar mr. A. M. G.
Bernard („Bernaar", zegt hij
zelf), jurist aan een Utrechtse
bank en sinds een jaar of
twee „retired", en op een
haar na 67 jaar.
Praat met de heer Bernard,
en er gaat weer een hele
voorbije wereld open. Mr.
Bernard is één van de 21 nog
levenden die het Kruis mor
gen in ontvangst neemt. Als
mosterd na de maaltijd, vind
ik, want het had al moeten
gebeuren toen iedereen nog
verwachtte dat Nederland
zou „herrijzen". Dat stond op
die blaadjes: „Nederland zal
herrijzen". Maar niet, dat het
scheef zou groeien, na al dat
vergoten bloed, de onnoeme
lijke risico's en het directe le
vensgevaar. De mensen, die
in '40-'45 „iets op de lever
hadden", die hun kop waag
den voor iets dat nauwelijks
nog voorstelbaar schijnt. De
laatste „patriotten oude stijl"?
Om hen heen hangt, sinds de
Bevrijding, een soort graf-
lucht. Ze zijn blijven steken
in een verzet, dat vandaag in
een kwalijk daglicht is ko
men te staan bij schapen die
ter slachtbank geleid willen
worden. Althans, zo zou je
het kunnen zien, op een mis
schien wat al te simpele ma
nier die wordt aangehangen
en aangevochten.
Groep Lex
Bernard dan was in de jaren
die de naam van een stich
ting zouden vormen ('40-'45)
een zekere „Lex"; van de
groep Lex. „Lex" was de lei
der van de voormalige Ne
derlandse Verzetsorganisatie
Strijdend Nederland. Groep
Lex werkte in én rond Lei
den. Daar zat Vrouwenvelder
bij. Mr. Bernard: „Leiden
sprong er in die jaren enorm
uit. Op een totaal van zeg
maar 25.000 actieve verzets
mensen in geheel Nederland
had Leiden een constante
groep van rond de 200 men
sen. Dat was het eigenlijke
contingent, aangevuld met de
hulp van zowat 400 mede
werkers. Wij zorgden voor
permanente voorzieningen,
vooral voor Joden. Jawel:
Leiden springt er geweldig
uit. Vóór de oorlog waren er
495 leden van de Joodse ge
meenschap in Leiden. Gedu
rende die oorlog werden in
Leiden de meeste Joden ge
herbergd: ongeveer 600. Bij
het „veiligheidsapparaat" dat
werd opgebouwd, was Vrou
wenvelder een sleutelfiguur.
Een bonk graniet dat niet
uitgeslepen kon worden".
Tot vorig jaat heeft geen en
kel dapperheidsinsigne Wil
lem Vrouwenvelder en dui
zenden anderen postuum
of nog levend bereikt.
Hendrika van der Vegt had
zich er allang bij neergelegd.
Het was niet allemaal zo
spectaculair, voor het open
front. Maar de bedienaren
van het lijdelijk en actieve
verzet zijn vaak door de ze
nuwen opgevreten. Dat be
seften we nog wel in '45 en
de latere veertiger jaren,
maar daarna werd het gaan
deweg ouwe koek. Er zijn
nog doordouwers die zich be
dienen van geronnen bloed.
Er werd een film gemaakt
van „Het meisje met de rode
haren". Maar er waren nog
zo veel meer meisjes en jon
gens, die ongeacht de kleur
van hun haren, bewust of in
een roes, een mateloze tegen
zin hadden tegen de opgeleg
de „Nieuwe orde" van een
bende racisten en naturelle
bloedhonden. Avontuur?
Daar zal wel iets mepr bij zijn
gekomen, veronderstel ik.
„Van vreemde smetten vrij"
was toendertijd een nog rede
lijk klinkende leuze.
Onbetrouwbaar
Willem Vrouwenvelder dien
de als rechercheur in een po
litiekorps, dat onder de be
ruchte commissaris Hofman,
zeer onbetrouwbaar was. On
betrouwbaar in die zin, dat
slechts het uitgestippelde na-
ziheil werd voorbereid en
aangehangen. Daar zat Wil
lem dan tussen. „Gehaat door
het NSB-publiek", zegt z'n
jongste dochter, die zelf als
kleuter er geen weet van kon
hebben. Ik moet weer terug
naar „Lex", de ondoorgron
delijke en vasthouder. „Ik
ken Vrouwenvelder, ik her
inner me hem als een onver
zettelijke kerel in het verzet.
Haarlemmertrekvaart; de
toenmalige overweg. Daar
woonde hij, als op een basis
De heer W. Vrouwvelder
