„We vechten wel*, maar
het is geen oorlog"
VS staan Londen met
raad en daad terzijde
Vroegere Karei Doorman
geen partij voor Britten
BUITENLAND
LODSE COURANT
MAANDAG 3 MEI 1982 PAGINA 6
Paus smeekt strijd te staken
(Van onze correspondent Cees Manders)
VATICAANSTAD Met een emotionele oproep heeft paus Jo-
hannus Paulus II gisteren na zijn 12.00 uur-gebed op het St. Pie
tersplein Groot-Brittannië en Argentinië gevraagd, ja zelfs ge
smeekt, af te zien van verder geweld en hun geschillen uit te
praten. „Wat ik vreesde en wat ik hoopte dat niet zou gebeuren,
is dat nu toch een realiteit? Twee grote, edele en dierbare lan
den, Argentinië en Groot-Brittannië, zijn in de Atlantische
Oceaan een militaire confrontatie begonnen die steeds heviger
schijnt te worden. Verdrietig en verontrustend", zo sprak de
paus. Volgens de paus tonen de ontwikkelingen rond de Falk
land Eilanden aan dat deze wereld, die wel degelijk vrede wil en
zelfs instellingen heeft gecreëerd om die vrede te waarborgen,
niet in staat is oplossingen te vinden die overeenkomen met dat
Verlangen naar vrede. Het Falkland-geschil is volgens de paus
een ernstig geschil, maar toch lang niet zo ernstig als de me
ningsverschillen die elders in de wereld landen en landenblok-
ken verdeeld houden. Als het bij deze crisis al niet lukt om via
vreedzame weg tot een oplossing te komen, hoe moet het dan bij
nog ernstigere conflicten, zo vroeg de paus zich af.
Labour: geen overleg
met Thatcher
LONDEN Labour-leider Micheal
Foot heeft gisteren een uitnodiging
van premier Margaret Thatcher om
de Falkland-crisis met alle politieke
partijen vertrouwelijk te bespreken
resoluut afgewezen. Foot verklaarde
dat hij liever in het Lagerhuis wil
proberen de premier te dwingen tot
het geven van tekst en uitleg in het
openbaar. De liberale leider David
Steel en de sociaal-democraat David
Owen hebben de uitnodiging wel
aangenomen. Het onderhoud zou
moeten plaatsvinden als minister
Francis Pym van buitenlandse zaken
terug is uit de VS. Hij zal naar ver
wachting vanavond laat in Londen
arriveren.
Reacties op aanval meest matig
LONDEN De Britse luchtaanval op het vliegveld bij
Port Stanley heeft het afgelopen weekeinde geleid tot
verdeelde maar meest matige reacties uit verschillende
landen. Ronald Reagan hield zich op de vlakte door te
verklaren dat de aanval voor hem als een „volslagen
verrassing" kwam en de VS nog steeds bereid zijn om te
helpen tot een vreedzame oplossing te komen. De Sovjet-
Unie veroordeelde de Amerikaanse steun aan de Groot-
Brittannië zeer feL Volgens het persbureau Tass betekent
de Amerikaanse steun dat de bemiddellingspogingen van
Haig niet meer zijn geweest dan een dekmantel om het
herstel van het „koloniale bewind" over de Falkland Ei
landen mogelijk te maken. Het afgelopen weekeinde
heeft ook Japan sancties tegen Argentinië afgekondigd.
De invoer van goederen en het verlenen van kredieten
wordt morgen stopgezet, aldus een mededeling. Spanje
en Cuba hebben de zijde gekozen van Argentinië in het
conflict. Regeringsleiders uit beide landen verklaarden
Argentinië te steunen in zijn aanspraak op de Falkland
Eilanden.
Russische
satellieten
boven Falkland
Eilanden
NEW YORK Sinds
het begin van de crisis
rond de Falkland Eilan
den heeft de Sovjet-Unie
zes tot acht spionagesa-
tellieten boven de Falk
land Eilanden gestatio
neerd. Dit is vandaag ge
meld door de New York
Times. Militaire experts
zeggen in deze krant dat
zij aannemen dat de in
formatie die de satellie
ten vergaren, naar de
Argentijnen zal gaan.
Demonstranten:
Britse premier
is een heks
BUENOS AIRES In de
Argentijnse hoofdstad
Buenos Aires hebben de
monstranten gisteren hun
steun betuigd aan de hou
ding van de junta in het
Falkland-conflict. Voor
het presidentieel paleis
riepen geëmotineerde bur
gers leuzen als „Britten
moordenaars". Op span
doeken werd de premier
Margaret Thatcher uitge
maakt voor piraat, heks
en moordenares.
Britten vinden
Falkland-groep geer
mensenleven waard j
LONDEN De meeste Britten vind]
dat de herovering van de Falkland f
landen geen enkel mensenleven waai
is. Dit is de uitkomst van een opinl
peiling die de Sunday Times gister]
publiceerde. Bij een telefonische ei
quête verklaarde 60 procent van toy
1.178 volwassenen dat er aan de T
kant geen bloed mag vloeien. A
nu verkiezingen zouden worden
houden, dan kreeg de Conservatief
partij van Thatcher met 43 procent f
meeste stemmen, zo blijkt uit de oa
niepeiling. Labour scoorde 30 proce!
en op de sociaal democraten stemde L
procent van de volwassenen.
WASHINGTON De mi
litaire steun die de Vere
nigde Staten officieel aan
Groot-Brittannië in het
conflict om de Falkland
Eilanden hebben aange
boden, zou wellicht niet
alleen van logistieke aard
kunnen zijn. Dit is in het
ministerie van defensie in
Washington vernomen.
Ofschoon minister van
buitenlandse zaken
Alexander Haig een
rechtstreekse militaire be
trokkenheid heeft uitge
sloten, preciseerde hij wel
dat de VS bereid zijn elke
door Londen gewenste
militaire steun te verle
nen.
In de eerste plaats verwacht
men dat het Pentagon de
brandstofvoorziening aan het
eiland Ascension in de Atlan
tische Oceaan, halverwege
Londen en de Falklands, zal
versnellen. Dit eiland, waar de
VS beschikken over een lucht
basis en een radarstation, staat
krachtens een bilateraal ak
koord van 1962 ter beschik
king van de Britten. Het vlieg
veld met een landingsbaan
van 3.000 meter is sedert het
uitbreken van de crisis veel
gebruikt door Britse vliegtui
gen. Zo was bijvoorbeeld de
Vulcan-bommenwerper die za
terdag de aanval uitvoerde op
Port Stanley van Ascension
afkomstig.
De VS zouden ook, op verzoek
van Londen, het eiland kun
nen maken tot een ware op
slagplaats van wapens, met in
begrip van munitie, voor de
vliegtuigen en schepen van de
Britse interventiemacht.
„Ik kan niet de omvang van
de militaire hulp precies schat
ten omdat wij nog geen ver
zoek van Londen hebben ge-*
had, maar ilOcan wel zeggen
dat president Keagan bereid is
daarop gunstig te beschikken",
zei een zeer hoge functionaris
van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken.
Het is waarschijnlijk, zo werd
van welingelichte ziide te ken
nen gegeven, dat ae VS nog
meer inlichtingen aan de Brit
se vloot zullen verschaffen
over de Argentijnse militaire
operaties. Het State Depart
ment had begin april toegege
ven dat de VS Londen twee
dagen voor de Argentijnse in
vasie van 2 april op de Fal
klands hadden meegedeeld dat
een invasie op handen was.
Het Pentagon heeft tal van
middelen om Argentinië in het
oog te houden: Awacs-verken-
ningsvliegtuigen, SR-71-ver-
kenningsvliegtuigen, die op
zeer grote hoogte opereren, en
spionagesatellieten. De VS
kunnen Londen ook helpen
ter voorbereiding van de troe
penontschepingen door inlich
tingen van de weersatellieten
te verschaffen over het gebied
van de Falkland Eilanden,
waar bet zeer veel stormt
Commandeur-vlieger b.d. H.J. van der Kop met het door hem geschreven boek „Vliegkampschepen"!
Over enige tijd verschijnt van hem een boek over de „Doorman".
OUD-COMMANDEUR-VLIEGER VAN DER KOP VOLGT STRIJD OP DE VOET
gedoopt in „Karei Doorman", de slagkracht van de schepen.
Na een brand in 1968 werd Het moreel en de mate van
De vroegere „Karei Doorman" na de ingrijpende modernisering die de Nederland
se marine in de jaren vijftig liet uitvoeren. De huidige Argentijnse „Venti Cinco di
Mayo" heeft sindsdien geen ingrijpende verbeteringen ondergaan.
bewaart de commandeur aan
het vliegkampschip „Venti
Cinco di Mayo", de vroegere
„Karei Doorman", die Argen-
tinië veertien jaar geleden het voor nog geen tien mil- geoefendheid van de beman-
van Nederland heeft overge- joen gulden verkocht aan de ningen speelt een belangrijke
Argentijnen, die het voor 30 rol
miljoen gulden bij Wilton -
Feijenoord lieten opknappen,
puitinstallatie een mislukte Commandeur Van der Kop,
start ^gemaakt. Daarbij dook van wje over enige tijd een Gevolgep VOOr
boek over de vroegere „Karei »rj
Doorman" verschiint. heeft iVA VU
nomen. Van dit inmiddels 40
jaar oude schip heeft hij ooit
door een defect aan de kata-
zijn Sea Fury vóór de boeg
van de „Karei Doorman" in
de golven, vervolgens dender
de het vliegkampschip in z'n
volle lengte van ruim 190 me-
Doorman" verschijnt, heeft
veel respect voor de Argentij- Los van de uitkomst van het
nen, die erin geslaagd zijn het huidige conflict zal de strijd
i» i.Mn 40 jaar oude schip nog gaande om de Falkland Eilanden
ÏLrn k 1 #r u te houden, hoewel het volgens naar het oordeel van com-
de gangbare regels al twintig mandeur Van der Kop vrij-
achter de achtersteven jaar geleden had moeten wor- wel zeker verreikende gevol-
aan de oppervlakte kwam.
Nooit eerder in de geschiede
nis van de Koninklijke Mari
den opgedoekt. Op zichzelf gen hebben voor de maritie-
zou het vliegkampschip een me defensie van Engeland en
belangrijke rol kunnen spelen de andere Europese NAVO-
- - ut-taii5i.jtvc tui runnen aucjcii utt ctiiueie RiUiuuebe
E?«uk 713 Êro"dlS 8e* bij de strijd om het overwicht partners. Engeland heeft
«üwi?h' u in de lucht bij de Falkland Ei- ge tijd geleden zijn vloot inge-
schonk hem als herinnering ]anden. Maar het ongepant- krompen, waarbij het accent
ffn üf' warnu0i?^i tt tUfy serde schip maakt 8een enke- meer op nucleaire wapens is
J, T^i gezete"; le kans tegenover de met ker- komen te liggen. Het gevolg is
wrriJ„ «SE naandrijving voortgestuwde dat Britse oorlogsbodems nu
p geklonken Britse onderzeeërs, die ook de Falkland Eilanden besto-
h S vUCi°ri,e» onder water veel sneller zijn. ken met vrij licht, 4,5 inch-ge-
t »Als het een of twee mijl bo- schut, waarvan niet bijzonder
vliegkampschip aan de Ar- ven ^e maximum snelheid veel effect verwacht mae
gentijnen werd verkocht van 22 mijl kwam, dan ging worden. Zwaar scheepsge-
kreeg commandeur Van der het schip zo tekeer dat je gebit schut ontbreekt volledig. Als
Kop ook dit plaatje overhan- ZOwat uitje mond trilde", her- de crisis in het zuiden van de
dlgd- innert zich de oud-marine- Atlantische Oceaan voorbij is,
man. zal de NAVO onmiddellijk
Als Engeland in de prestige- een studiegroep instellen om
Respect s^as rond de Falkland Eilan- na te gaan welke lessen er ge-
den Argentinië een zware trokken moeten worden uit
Wat is op dit moment de mili- klap wil toebrengen, dan is de slag om de Falkland Eilan-
taire betekenis van het vlieg- het torpederen van de vroege- den. En het is niet onmogelijk
i._ j.re Doorman de beste manier, dat die studie ook effecten zal
De militaire kracht van de hebben op de discussie over
kampschip, dat al tijdens de
Tweede Wereldoorlog in En
geland is gebouwd. In 1948 huidige tegenstanders bij de kernbewapening in Europa.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Hoewel bij
de eerste doden zijn ge
vallen en de materiële
schade vrij ernstig wordt
genoemd, ontkent Groot-
Brittannië officieel nog
steeds dat het in oorlog is
met Argentinië. De „pho
ney" (letterlijk: onechte)
Falkland-oorlog, die za
terdagmorgen ontketend
werd op bevel van Groot-
Brittannië's nieuwe Chur
chill, premier Margaret
Thatcher, is volgens de
Britten niets anders dan
zelfverdediging, gewettigd
door artikel 50 van het
Handvest van de Verenig
de Naties.
In de Falkland-oorlog wordt
niet alleen strijd geleverd mét
moderne wapens, maar ook
met propaganda. Beide landen
spannen zich hard in om hun
volk en de buitenwereld ervan
te overtuigen, dat zij alleen
overwinningen behalen en
geen of niet noemenswaardige
verliezen lijden. De verklarin
gen spreken elkaar bijna
steeds tegen. De corresponden
ten van Britse media aan
boord van onder meer de
vliegdekschepen Hermes en
Invincible bevestigden gistera
vond echter in grote lijnen de
lezing van de gevechtshande
lingen, zoals die de afgelopen
dagen door het Britse ministe
rie van defensie gegeven is.
Om Argentinië de duim
schroeven aan te zetten vielen
Britse vliegtuigen zaterdag
morgen het vliegveld van Port
Stanley aan. Het was, na de
Argentijnse invasie op de
Falkland Eilanden begin april,
de eerste gevechtsactie in de
crisis. De startbaan van het
vliegveld werd volgens Lon
den zwaar beschadigd; volgens
de Argentijnen had het bom
bardement geen enkel effect.
De eerste aanval werd uitge
voerd door een bommenwer
per van het type Vulcan, af
komstig van de basis Ascen
sion in het midden van de At
lantische Oceaan. Op de heen
en terugreis heeft de Vulcan
in de lucht moeten bijtanken.
Later voerden Harrier-ge-
vechtsvliegtuigen van de Brit
se vloot een tweede aanval uit.
Na de aanvallen op Port Stan
ley braken luchtgevechten uit
tussen Britse en Argentijnse
vliegtuigen. Vervolgens werd
de kust van de Falkland Ei
landen bij Port Stanley door
de Britse vloot onder vuur ge
nomen.
Gewonde matroos
Volgens het ministerie van de
fensie in Londen is bij de ge
vechten geen enkel Brits
vliegtuig verloren gegaan. Een
Sea Harrier en een fregat lie
pen lichte schade op. Een ma
troos werd door granaatscher
ven in de borst getroffen. Hij
heeft een operatie ondergaan
aan boord van een hospitaal
schip. Z'n toestand is ernstig.
De Argentijnen zouden daar-
De Argentijnen claimen ver
der dat zij zaterdag tot drie
maal toe een landing van de
Britten bij Port Stanley heb
ben afgeslagen. In Londen was
over landingspogingen niets
bekend. Gisteren bleef het in
de zeeën rond de Falkland Ei
landen rustig en werden geen
gevechtshandelingen gemeld.
Bedreiging
De gebeurtenissen van de af
gelopen dagen hebben Londen
in elk geval duidelijk gemaakt,
dat de Argentijnse luchtmacht
nog steeds een ernstige bedrei
ging vormt voor de Royal
Navy. Zolang de Britten die
luchtvloot niet onschadelijk
hebben gemaakt, kunnen zij
geen invasie op de Falkland
Eilanden wagen. Een massale
landing zou ongetwijfeld lijden
tot zware verliezen aan Britse
zijde.
De Argentijnen beschikken ter
plaatse over veel meer vlieg
tuigen dan de Britten; hun Mi-
rage-III- en Dagger-straalja-
gers genieten een betere repu
tatie dan de Britse Sea Har
riers. Als de Argentijnen ge
bruik kunnen maken van hun
twee tankvliegtuigen, zijn zij
in staat de Britse vloot gerui
me tijd te bestoken. Wanneer
zij steeds naar de basis op het
vasteland moeten terugkeren,
kunnen zij niet veel langer
dan tien minuten op het strijd
toneel blijven.
De Britten hebben momenteel
de beschikking over twintig
Sea Harriers. Meer straaljagers
van dit type zijn onderweg,
maar hun aankomst laat nog
even op zich wachten.
In de onmiddellijke omgeving
van de Falkland Eilanden
dobberen nu 27 Britse oorlogs
schepen. Het grootste deel
daarvan houdt zich 80 tot 160
kilometer ten oosten van Port
Stanley op. Dat is de grens van
het normale afstandsbereik
van de Argentijnse lucht
macht
Ten westen van de Falklanden
varen enkele Britse destroy
ers, die het luchtruim afspeu
ren met radar en andere elec-
tronische apparatuur. Zij
waarschuwen de overige oor
logsschepen voor naderende
Argentijnse straaljagers en zijn
zelf bewapend met luchtaf
weergeschut. Ondanks die be
wapening zijn deze destroyers
uiterst trefbaar; als ze uit de
lucht aangevallen worden,
duurt het vrij lang vooraleer
ze hulp krijgen van Sea Har
riers.
De Britse oorlogsschepen ver
wachten in de komende dagen
veel schijnaanvallen van Ar
gentijnse Mirages en Daggers,
die tot doel hebben de Har-
rier-piloten te vermoeien en
hen zoveel mogelijk brandstof
te doen verbruiken.
Groot-Brittannië, zo wordt in
Londen steeds benadrukt,
hoopt nog altijd te kunnen
vermijden dat in de Falkland-
crisis veel bloed vergoten
wordt. Maar als het niet an
ders kan. zo is de afgelopen
dagen uitgelekt, is Groot-Brit
tannië bereid ook militaire in
stallaties op het Argentijnse
vasteland aan te vallen.
DEN HAAG Hoewel
de rust rond zijn stijlvolle
appartement op de grens
van Den Haag en Wasse
naar een schrille tegen
stelling vormt tot het
strijdgewoel 'op en rond
de Falkland Eilanden,
volgt commandeur-vlie
ger b.d. H.J.E. van der
Kop de gebeurtenissen in
het zuidelijk deel van de
Atlantische Oceaan vrij
wel op de voet. Zijn
woonkamer wekt de in
druk of er een zeeslag
heeft gewoed. Verspreid
over tafels en stoelen lig
gen boeken en foto's over
marineschepen en mili
taire vliegtuigen.
Onder handbereik heeft de
commandeur drie forse atlas
sen, die hij hanteert om te
wijzen op de sterk uiteenlo
pende eigenschappen van de
zeeën rond de Falkland Ei
landen en de invloed op de
miltaire operaties van de
heersende zuid-zuidwestelijke
winden, meestal windkracht 5
tot 6, maar zeker eenmaal per
week oplopend tot 8. Een lan
ding op het meest westelijke
eiland en dan in de omgeving
van Port Edgar lijkt hem
daarom het meest waarschijn
lijk. „En dat zal er toch een
keer van moeten komen. In
materieel opzicht kan de Brit
se vloot het best een tijdje vol
houden, zeker nu de VS hun
steun hebben toegezegd. Maar
het uithoudingsvermogen van
de landingstroepen, hoe ge
hard ze ook zijn, is beperkt".
Als gevolg van een veelzijdige
militaire ervaring heeft com
mandeur Van der Kop ook
een levendig beeld voor ogen
van de wapens, die beide par
tijen bij de Falkland Eilanden
hebben ingezet Hij is waar
schijnlijk de enige Nederlan
der. die ooit heeft gevlogen
met een Vulcan, de bommen
werper waarmee de Britten
zaterdag helemaal vanaf As
cension een bomaanval op het
vliegveld van de Falkland Ei
landen hebben uitgevoerd.
„Het is zeker niet de eerste
keer dat de Britten met Vul-
cans, bijtankend in volle
vlucht, zo'n afstand hebben
afgelegd. Ze zijn er wel de
wereld mee rond gevlogen.
Maar dat neemt niet weg dat
het voor de. bemanning een
lange zit moet zijn geweest.
De vliegers hebben nog een
redelijke ruimte in de cockpit,
maar rond de navigatietafel is
het een benauwde bedoening
en je kan nergens languit lig
gen in die kist", zo herinnert
hij zich. Maar verreweg de le
vendigste herinneringen
Een Vulcan-bommenwerper, gefotografeerd op een luchtmacht
basis in Groot-Brittannië. Een Vulcan voerde zaterdag het eerste
bombardement uit op het vliegveld van Port Stanley.
De gouverneur van de Falkland-Eilanden, Rex Hunt, opent in hel
bijzijn van zijn vrouw Mavis en zijn dochter Diana een fles cham
pagne in zijn tuin in Loughton in de omgeving van Londen. De
aanleiding voor dit feestelijk moment werd gevormd door het En
gelse bombardement op de Falkland-Eilanden. Hunt zei dat de
Engelse aanval de Argentijnse president Galtierl zal overtuigen
van de noodzaak zijn troepen terug te trekken en terug te keren
naar de onderhandelingstafel.
In Zuid-Argentinië heeft men zich voorbereid op een mogelijke
Britse aanval op militaire doelen op het vasteland. Op de foto
een van de vele kanonnen in en rond het havenstadje Caleta Oli
via.
entegen een in Frankrijk ge
bouwde Mirage-III en een En
gelse Canberra-bommenwer-
per verloren hebben. Een der
de Argentijnse Mirage werd
per ongeluk door de Argentij
nen zelf neergehaald. Hoewel
Britse Sea King-helikopters de
oceaan hebben afgespeurd, zijn
zij er niet in geslaagd de be
manningen van de neergestor
te toestellen terug te vinden.
In Buenos Aires werd bekend
gemaakt dat Argentinië slechts
twee Dagger-straaljagers van
Israëlische makelij en één ver
kenningsvliegtuig is kwijtge
raakt. Daarnaast zouden niet
minder dan elf Sea Harriers
zijn neergeschoten en het Brits
vliegdekschip Hermes en vier
andere oorlogsschepen ernstig
beschadigd. Britse verslagge
vers aan boord van de Hermes
lieten gisteravond echter we
ten: „We zijn aan boord van de
Hermes, we staan niet in
brand en maken geen slagzij.
De schade aan de andere sche
pen is minimaal".
