nvasie op Falkland Eilanden leen levensgevaarlijke gok Kaounda gaat met Botha praten •J eroordeling Israël oor VN-assemblee rgentinië negatief Falklandinvasie duur avontuur >ver bemiddeling -tJITENLAND LEIDSH COURAN" DONDERDAG 29 APRIL 1982 PAGINA 7 :OUPUIT LIEFDE ipOR SPANJE" |DRID In het proces tegen de 32 Spaan- IgHiilitairen en een burger die vorig jaar fe- WLri hebben getracht de macht in Spanje ■r te nemen, was het gisteren de beurt aan Jadvocaten van de verdachten. Zij ver- jrden dat hun cliënten zich moreel ver- ht hadden gevoeld op te treden. Zij pleeg- j de coup „uit liefde voor het heilige va- I land, het hoogste goed". De verdedigers en in hun requisitor felle uitvallen naar regering, de partijen en de pers, die met [optreden het uiteenvallen van de „natio- i eenheid" zouden bewerkstelligen. Het is, ijs de advocaten, de taak van de militairen 'aan die ontwikkeling een halt toe te roe- I De uitspraken in het coupproces, waarin gisteren gevangenisstraffen tot dertig jaar men geëist, worden eind mei verwacht. Zes Russen in Britse ambassade in Moskou MOSKOU Zes leden van de Pinkster gemeente in de Sovjet-Unie zijn er afgelo pen dinsdagavond in geslaagd voorbij de politiebewaking te glippen en de Britse ambassade in Moskou binnen te dringen. Zij vroegen daar hulp om naar het Westen te kunnen emigreren. Het zestal, alj^n van eenzelfde familie, zei het slachtoffer te zijn van voortdurende kwellerij van de kant van de politie en naar Engeland te willen. Leden van de ambassade legden hun uit dat de ambassade niet bij machte is hen aan een uitreisvisum te helpen, om dat die door de Sovjet-autoriteiten moeten worden verstrekt. De groep verliet daarop vrijwilig het gebouw en werd buiten op gewacht door twintig politiemannen in burger. Rechts stopt hervormingen in El Salvador SAN SALVADOR De eind vorige maand gekozen grondwetgevende vergadering in El Salvador, waarin extreem-rechtse par tijen het voor het zeggen hebben, heeft de rem gezet op het hervormingsprogramma van president Duarte. Een aantal door Du- arte ingevoerde hervormingen, zoals de na tionalisatie van de banken en de buiten landse handel, werd goedgekeurd, maar op stapel staande plannen voor veranderingen in de landbouw zijn in de ijskast geschoven. Het besluit van de vergadering kan gevol gen hebben voor de Amerikaanse hulp aan El Salvador. Veel leden van het Ameri kaanse Congres hebben het voortzetten van hervormingen als voorwaarde gesteld voor verdere steun van de Verenigde Staten aan de Salvadoraanse leiders. Vrouwen in Liechtenstein mogen weer niet stemmen VADUZ De vrouwen in het groothertogdom Liechtenstein mo gen nog steeds niet stemmen. Het Hooggerechtshof heeft gisteren het beklag afgewezen dat 25 vrouwen na de parlementsverkiezingen van fe bruari aanhangig hadden gemaakt. Volgens het Hooggerechtshof is de bepaling in de Kieswet, dat alleen „volwassen burgers van het manlijk gelacht" mogen stemmen, echter niet in strijd met het grondwettelijk principe van gelijkheid van iedereen voor de wet. Het vijf mannen tellen de Hof liet zich niet uit over de wen selijkheid van vrouwenkiesrecht. In '71 was vrouwenkiesrecht ook al verworpen. REAGAN VERANDERT NAAM ONDERZEEER WASHINGTON President Ronald Reagan heeft opdracht gegeven de naam van de on derzeeër „Corpus Christie" te veranderen in „City of Corpus Christie". Een aantal kerke lijke leiders had tegen de naam van het schip geprotesteerd omdat ze het merkwaardig vonden een oorlogsbodem zo te noemen. Het schip was vernoemd naar de stad Corpus Christie, waarvan de Latijnse naam letterljk „Lichaam van Christus" betekent. Een leider van een actiegroep voor „Creatie ve Geweldloosheid" ging op 24 februari in hongerstaking uit protest tegen de naam. Vo rige week werd de zaak aanhangig gemaakt in het Congres. De hongerstaker zou gisteren, na 64 dagen lang slechts water tot zich te hebben genomen, zijn hongerstaking beëindi gen met het nuttigen van brood en wijn. Reagan naar West-Berlijn WEST-BERLIJN De Ameri- kaanse president Reagan brengt op 11 juni een bezoek aan West- Berlijn. Het programma voor die dag moet nog worden vastgesteld. De anti-kernwapenbeweging in Berlijn heeft aangekondigd dat het bezoek van Reagan wordt aangegrepen voor het houden van een demonstratie tegen de kern wapens, waaraan naar schatting zo'n 80.000 mensen zullen deelne men. Reagans bezoek aan West Berlijn is onderdeel van zijn be zoek aan West-Europa, dat op 3 juni begint met zijn deelneming aan de westerse economische top conferentie in Versailles. fout pl. li iiuONDEN De opperbe- -correlhebber van de Britse Mloot in de Zuidatlanti- ^ïjche Oceaan, schout bij lacht Sandy Woodward, ieeft de succesvolle her- 'ering van Zuid-Georgië kscherend omschreven _s een oefenpartijtje voor ailr - voornamelijk schaapherders. Ongeveer duizend van hen wonen normaal gesproken in de hoofdstad Port Stanley, maar op 150 man na zouden zij de wijk hebben genomen naar afgelegen boerderijen uit angst voor een gewelddadige confrontatie. De stad wordt nu bevolkt door vijf- a tien- Ie grote wedstrijd". De ÏÏÜSXft' koirr£entijnse militairen op de verhalen tenminste moe- lveit Falkland Eilanden ?ft hij geadviseerd te irtrekken omdat ze an jers „met de complimen- :n van de Royal Navy" Iveiyorden verwijderd. Maar danks deze grootspraak ioet Woodward zich ieer dan wie dan ook taliseren dat beide ope- ities in bijna alle opzich- ;n hemelsbreed van el- lar verschillen. I^Rljhgeland wil Zuid-Georgië ëhouden als basis voor zijn rritoriale aanspraken op. het Jiidpoolgebied en als cen- ^edfum voor wetenschappelijk ^derzoek in deze streek. De Ikland Eilanden daarente- in zou Londen zonder al te iel pijn aan Argentinië af- ian, op voorwaarde dat de landbevolking daarmee ak- bord gaat en Engelse olie maatschappijen toegang krij- uudpn tot eventuele olieschatten p. Issen de eilanden en het Ar- van&ntijnse vasteland. areqP de twee voornaamste van goup Falkland Eilanden wonen lailfchttienhonderd Britten, ten geloven, niet erg goed ge organiseerd zijn. Port Stanley ligt op ongeveer zeshonderd kilometer van het vasteland en valt daarom nog binnen het bereik van de Ar gentijnse bommenwerpers. De stad heeft ook een eigen lan dingsbaan van twaalfhonderd meter, maar de bijbehorende platformruimte en accomoda te is beperkt. Tot op heden hebben Argentijnse gevechts vliegtuigen nog niet van deze zeer korte landingsbaan ge bruik gemaakt en als gevolg van de totale Britse blokkade die morgen ingaat, lijkt het niet zo waarschijnlijk dat er nog gebruik van gemaakt gaat worden. Slecht weer De Falkland Eilanden hebben niet het grimmige klimaat van Zuid-Georgië. In de win ter daalt de temperatuur slechts zelden tot onder het weer je niet aanstaat, wacht tien minuten en het is nog slechter". Maar toch is het nooit zo koud dat de drassige bodem door en door bevriest en daarmee begaanbaar wordt voor auto's. Auto's komen het hele jaar dan ook niet verder dan de paar hobbelige wegge tjes rond Port Stanley, die overigens als gevolg van het vochtige weer soms ook nau welijks begaanbaar zijn. Dit in aanmerking genomen kan men er gevoeglijk van uitgaan dat de Argentijnen tenzij ze in allerijl zijn begonnen met het aanleggen van we gen niet ver komen met de gepantserde wagens waarmee ze drie weken geleden triom fantelijke het eiland op reden. De archipel bestaat uit twee hoofdeilanden: Oost- en West- Falkland. Oost-Falkland, met helemaal in het oosten aan een ondiepe inham de hoofd stad Port Stanley, bestaat zelf bijna ook weer uit twee delen, die slechts met elkaar verbon den worden door een smalle landengte. Het noordelijke ge deelte bestaat uit lage bergen die aflopen in ver landin waarts reikende fjorden. Hier is de grond stevig, maar over het algemeen onbegaanbaar voor voertuigen vanwege de vele keien en rotsblokken. Het lage land ten zuiden van de landengte dat nauwelijks drie meter boven de zeespie gel uitsteekt, bestaat slechts lijk van de woeste Zuidatlan- tische Oceaan worden afge schermd door voor de kust gelegen eilandjes. Het grootste eiland hiervan is Weddell dat een eigen nederzetting heeft. De ondiepe inhammetje langs de kustlijn zijn vaak ontoe gankelijk door met zeewier bedekte stenen. Bij de meeste fjorden ligt wel een kleine pier, maar de eilanders heb ben het niet zo op de zee. Voor communicatie met de buitenwereld vertrouwen ze liever op radiozenders, op de spaarzame bezoekjes van een van de kleine vliegtuigjes van Port Stanley of op het schip dat zomers hun wol komt op- Grillige kustlijn vriespunt, maar elkaar snel uit laaeveen en drassig boen- opvolgende depressies houden dergras. Op West-Falkland wel een krachtige wind in stand. Er is een plaatselijke de topografie wat gevarieer der met hier en daar lage ber- gezegde dat luidt: „Als het £en en heuvels die gedeelte- aan land gaan. De Argentijnen kunnen on mogelijk de hele kustlijn van de Falkland Eilanden con stant bewaken tegen een Brit se aanval, hoeveel duizend man ze er ook zouden statio neren. De kustlijn is namelijk zo grillig dat een enkele boer derij op West-Falkland zich al snel de trotse bezitter van honderden kilometers kustlijn kan noemen. De hele archipel is ongeveer half zo groot als Nederland. Maar de Argentij nen hebben mijnen gelegd op de meest voor de hand liggen de landingsplaatsen. Onge- het westen benaderen, twijfeld zijn er ook mijnen ge legd bij het zanderige strand net buiten Port Stanley, maar daar zouden de Engelse mari niers waarschijnlijk toch niet De vraag waar aan land te Als de Engelse vlootleiding een steunpunt wil zo ver mo gelijk verwijderd van de Ar gentijnse garnizoenen zou de keus kunnen vallen op het ei land Weddell waarbij dan de landengte tussen Weddell en West-Falkland gebruikt kan worden als ankerplaats. West- Falkland zelf is ook een mo gelijkheid, maar gewoon af gaande op de kaart is de waarschijnlijkste landings plaats in de buurt van Port San Carlos helemaal in het noordelijke puntje van de zeeëngte die Oost- en West Falkland van elkaar scheidt. Het water van San Carlos roept bij de Royal Navy her inneringen aan oude tijden op, want van hieruit werden tijdens de Tweede Wereldoor log de Engelse oorlogsschepen bevoorraad toen ze het Duitse slagschip Graf Spee achterna zaten in de Zuidatlantische Oceaan. Niet dat de mariniers daaraan op dit moment zullen terugdenken. Zij zullen zich waarschijnlijk in de eerste plaats afvragen of het terrein tussen die landingsplaats en Port Stanley redelijke be gaanbaar is voor infanterie- troepen, hetgeen overigens niet wil zeggen dat ze het hele stuk te voet zouden willen af leggen omdat de afstand 75 kilometer is. In dat geval zou van het doel van de eerste landingen. Zijn ze bedoeld om een symbolisch steunpunt te verwerven op de eilanden, om een defensiebasis op te zetten waar aanvalstroepen zich zouden kunnen verzame len of als voorloper van een directe aanval op het voor naamste Argentijnse garni zoen. Die keus hangt op haar beurt weer af van het feit of de vloot van Woodward onder vuur wordt genomen door de Argentijnse marine en of de Navy er in slaagt het lucht ruim rond de vloot onder con trole te houden. Het is lang niet uitgesloten dat hij zijn magere hoeveelheid Sea Har riers moet verdelen over drie taken: zijn eigen schepen be schermen tegen een luchtaan- den ze Port Stanley vanuit val, de landingsbaan van Port Stanley bombarderen en dek king geven aan de mariniers die aan land gaan in helikop ters en landingsvoertuigen. Dat komt neer op zes Harriers voor elke taak, zo lang er gaan hangt natuurlijk ook af geen worden neergeschoten. Landingen AftSl-FalMand Extra vliegtuigen zijn nog on derweg maar worden pas over een week of twee verwacht. Alleen al het noemen van deze povere cijfers toont aan wat een levensgevaarlijke gok eêh invasie van de Falkland Eilanden is. Als geruchten waar zijn dat de Engelse luchtmacht toestemming heeft te opereren vanaf de Chileense luchtmachtbasis bij Punta Arenas wat dan be tekent dat Londen Phantom- gevechtsvliegtuigen en bom menwerpers gaat inzetten dan zou dat de krachtsver houdingen in de lucht dras tisch veranderen. Zo niet, dan kan deze operatie alleen maar zonder bloedvergieten verlo pen als de vijf a tienduizend man Argentijnse troepen op de Falkland Eilanden plaats direct witte vlag hijsen zodra de Engelse troepen arriveren, net als hun kleine groep land genoten eerder deze week op Zuid-Georgië heeft gedaan. DAVID FAIRHALL/THE GUARDIAN (Vervolg van de voorpagina) •NDEN, BUENOS AIRES Het laatste bemiddelings- rstel van de Amerikaanse regering lijkt niet op een goed ithaal te kunnen rekenen van de Argentijnse regering. ;n goed ingelicht dagblad in Buenos Aires schreef dat het iatste plan van Haig en Reagan voor de Argentijnen on- invaardbaar is, omdat het met geen woord rept over de »r Argentinië opgeëiste gezagsuitoefening. Het plan om Jjet zelfbeschikkingsrecht van de Falklanders te eerbiedi- i| ;n gaf ook problemen, aldus het blad Clarin. e bemiddelingspoging van Haig is een uitwerking van jonlerdere ideeën. Argentinië moet zijn troepen terugtrekken i Engeland moet zijn militaire druk verzachten, ormeel heeft noch Argentinië noch Groot-Brittannië de oorstellen verworpen. „Er is geen limiet of ultimatum be- leikt behalve dan de realiteit dat de militaire bewegingen en groot gevaar voor escalering van het conflict vormen, Idus een Amerikaanse woordvoerder in Washington rgentinië heeft gedreigd met maatregelen tegen de EG, 'P^lie sancties heeft afgekondigd tegen Argentinië, wat de ïaatregelen inhouden werd niet bekend gemaakt. >ud (Van onze correpondent Roger Simons) LONDEN Vóór de Ar gentijnse invasie telden de Falkland Eilanden 600.000 schapen, die hoofdzakelijk toebehoorden aan Britse maatschappijen. Er wordt gezegd, dat de Britse staat jaarlijks tweemaal zoveel belasting inde op de op brengst van die dieren, dan hij uitgaf om het leven van de Eilanders te verbeteren. De Falklanders, die van de Argentijnen Spaans moeten leren, werden door Londen bijna volledig aan hun ar moedig lot overgelaten. Zo wat 400 van de ongeveer 1500 permanente bewoners zijn werkenemers van de Falkland Islands Company, die sinds 1977 toebehoort aan de Britse Brandstof fir ma Coalite. De Falkland Islands Com pany werd in 1851 gesticht door ondernemende Britse kooplui. Ze kreeg een ko ninklijk handvest en bezit momenteel meer dan de helft van de grond die op de eilanden beschikbaar is. Op dat land grazen haar schapen. Het 400 man sterke perso neel van de F.I.C. bewoont huizen, die toebehoren aan de firma. Zij winkelen in het kleine FIC-warenhuis, waar zij zich goederen aan schaffen, die om de vier maanden naar de Falkland Eilanden gebracht worden door schepen van de maat schappij. De kosten van wat zij er kopen, en hun huishuur, worden afgetrokken van hun loon. Veel van die Fal klanders gebruiken de maatschappij als een bank. De wol, die zij afscheren, voor een waarde van 3 mil joen pond per jaar, vertrekt in FIC-schepen van de Falkland Eilanden. In Lon den wordt hij gelost aan de kaden van de maatschappij, bewaard in een FIC-pak- huis en verkocht op een FIC-veiling. Dit welwillende despotisme heeft onder meer tot ge volg, dat de bevolking van de Falkland Eilanden gesta dig afneemt en dat hun eco nomie voortdurend achter uitgaat. De laatste tijd wer den er praktisch geen parti culiere initiatieven meer genomen. Het Britse minis terie van buitenlandse za ken toonde pas in 1975 voor het eerst tekenen van be zorgdheid in verband met de situatie op de Falkland Eilanden, die voortdurend meer politiek geëxploiteerd werden door Argentinië. In afwachting dat de Britse strijdkrachten hun bevrij- dingswerk doen, wordt in Londen gezegd, dat de kos ten van de militaire expedi tie naar de Falkland Eilan den waarschijnlijk op zowat 275 miljoen pond zullen ko men. Thatchers armada heeft voldoende kogels en raketten aan boord om twintig dagen lang oorlog te voeren. Vooral de raketten zijn vreselijk duur. Om zich te kunnen voorbe reiden op de strijd heeft een Britse luchtafweerbatterij tijdens een kort verblijf op het eiland Ascension 180 Rapier-luchtafweerraketten afgevuurd. Eén Rapier kost 9000 pond. Voor die trai ning van enkele soldaten, en dit met het oog op de herovering van de Zuidat lantische eilanden, die het vroeger compleet verwaar loosde, heeft Groot Brittan- nië, dat meer dan drie mil joen werklozen telt, dus 1.620.000 pond uitgegeven. Nederland steunt Groot- Brittannië (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Nederland staat achter het belejd van de Britse regering in de crisis rond de Falkland Ei landen. Dit heeft minister Van der Stoel gisteren ge zegd in een vergadering met de vaste kamercom missie voor buitenlandse zaken. De bewindsman sprak wel de hoop uit, dat Groot-Brittannië zijn ui terste best zal blijven doen om een diplomatieke op lossing te vinden. Van der Stoel wees erop dat Argentinië weigert re solutie 502 van de Veilig heidsraad uit te voeren, waarin onder meer de on middellijke terugtrekking van alle Argentijnse strijd krachten wordt geëist. Zo'n resolutie heeft de kracht van een bevel en kan niet „a la carte" wor den uitgevoerd, aldus de bewindsman. Groot-Brit tannië daarentegen heeft, zo meent Van der Stoel, op grond van artikel 52 van het Handvest van de Ver enigde Naties het recht op verdediging van zijn grondgebied. Nederland meent dan ook, dat er geen bezwaar kan worden gemaakt tegen de her overing van het eiland Zuid-Georgië, aldus de mi nister. LUSAKA De Zambiaanse president Kenneth Ka ounda zal morgen in zuidelijk Botswana een ontmoe ting hebben met de Zuidafrikaanse premier Botha voor een topconferentie. Kaounda, die om de ontmoeting heeft gevraagd, wil met de ontmoeting bereiken dat de spanning tussen Zuid-Afrika en de omringende zwarte staten wordt verlicht. De Zambiaanse president heeft dit gisteren meegedeeld tijdens een persconferentie ter gelegenheid van zijn 58e verjaardag. Kaounda, een van de belangrijkste zwarte Afrikaanse staats mannen, zei dat hij de regeringen van de andere Frontlijnstaten van zijn bezoek op de hoogte heeft gebracht, maar niet om toe stemming heeft gevraagd. Volgens bronnen in Lusaka zou Ka ounda met het bezoek zijn politieke prestige op het spel zetten omdat de andere zwarte leiders geen enkele steun aan zijn actie verlenen. Kaounda was de eerste zwarte leider die in '74 gehoor gaf aan pogingen van de vroegere Zuidafrikaanse premier John Vorster om de verhoudingen te verbeteren. Zuid-Afrika oefende destijds druk uit op het blanke minderheidsbewind in Rhodesië om te onderhandelen over beëindiging van een oorlog waardoor de Zambiaanse economie ernstig in gevaar kwam. Aan die toe nadering kwam een einde toen Zuid-Afrika in '75 een invasie uitvoerde in Angola, dat verwikkled was in een onafhankelijk heidsoorlog tegen Portugal. Botha is vaak genoemd als het brein achter die invasie. In '75 was hij minister van defensie, een functie die hij veertien jaar lang bekleedde. ËIH8Ü In Israël wordt door verschillende vredesgroepen geprotesteerd tegen het neder- zettingen- beleid van de regering Begin. Op de foto een handgemeen tussen een demonstrant en een politieman in een van de acht gisteren geopende nederzettingen op bezet gebied. NEW YORK Ondanks krachtige Amerikaanse oppositie heeft de algeme ne vergadering van de Verenigde Naties gisteren met zeer grote meerder heid een resolutie aange nomen, waarin Israël wordt veroordeeld we gens de politiek in de be zette gebieden. Verder wordt in de resolutie gesteld dat Israël „geen vre delievend lid van de VN is". De tegenstemmen waren af komstig van de VS, Canda en de EG, met uitzondering van Griekenland. De Israëli sche VN-ambassadeur be schuldigde de VN-vergade ring van „collectieve waan zin". Bijna tegelijk met de veroordeling in New York maakte de Israëlische rege ring in Jeruzalem bekend dat in bezet Arabisch gebied acht nieuwe nederzettingen zijn gesticht. Momenteel worden zij nog bevolkt door militairen, maar over enige tijd zullen burgers hun plaats innemen. Impasse rond vliegtuigkaping in Honduras TEGUCIGALPA, HONDU RAS De vier kapers van het vliegtuig van de Hondure- se luchtvaartmaatschappij Sahsa dat sinds gisteravond op de luchthaven staat van Tegu cigalpa in Honduras, hebben bemiddeling aanvaard van de pauselijke nuntius, monseig neur Lanza. Tot nog toe heb ben de onderhandelingen geen succes opgeleverd. In het propellertoestel bevin den zich nog een dertigtal per sonen, nadat veertien vrouwen en een man met hartmoeilijk- heden waren vrijgelaten. De kapers, waarschijnlijk leden van een linkse guerillabewe- ging, eisen een losgeld van een miljoen Amerikaanse dollars en de vrijlating van een tiental politieke gevangenen. Zij drei gen het toestel op te blazen als nun eisen niet worden inge willigd. Aan boord bevinden zich veel Amerikanen die bij de Standard Fruit Company werken en verder een verelag- gever van NBC. Twee collega's van hem konden niet mee om dat het toestel vol was. Ze gin gen met de bus naar de hoofd stad en spoedden zich naar het vliegveld om de kaping te ver- laan. Studio opnamen Patty Reagan NICE Patty Reagan, doch ter van de pre sident van de Verenigde Staten, wordt begeleid door enkele functio narissen van de veiligheids dienst als zij de Vlctorine studio's ver laat in Nice aan de Franse Rivièra. Patty Reagan speelt een rol in de laatste "Pink Panther" film van Blake Ed wards.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 7