Muur van wantrouwen
scheidt nog altijd Israël en Egypte
finale
„De Israëli's zullen verbaasd
zijn als zij horen wat ik nu ga
zeggen. Maar ik zeg het: Ik
ben bereid naar hen toe te
gaan om met hen over vrede
té spreken". Dit waren de his
torische woorden die presi
dent Sadat op 9 november
1977 in het parlement in Kai-
ro uitsprak en die zo'n diepe
wending zouden geven aan
het Israëlisch-Arabisch con
flict. Tien dagen later arri
veerde Sadat in Jeruzalem.
Een bres was geslagen in de
muur van achterdocht en
haat, die Egypte en Israël
sinds het uitroepen van de
joodse staat in 1948 had ge
scheiden.
Nadat de Egyptische president
in de Knesseth had gesproken
brak er een periode van moei
zaam onderhandelen aan,
waarin de verhoudingen in
het Midden-Oosten danig in
de war werden gegooid. Im
mers, het vertrouwen dat pre
sident Sadat geleidelijk bij de
Israëlische leiders wist te win
nen, moest hij bij zijn Arabi
sche broeders weer inleveren.
Nadat de Israëlisch-Egypti-
sche toenadering uiteindelijk
gestalte had gekregen, werd
Egypte door de Arabische
Liga uitgestoten. Het Camp-
Davidakkoord werd door de
Arabische landen (Soedan, So
malië en Oman uitgezonderd)
verworpen als een poging van
Egypte tot een eenzijdige vre
de met Israël te komen.
Voor maandag 26 april moet
Israël al het in 1967 veroverde
Egyptische grondgebied heb
ben teruggegeven. Met de
overdracht van de Sinaï aan
Egypte zal dan het eerste ge
deelte van het Camp-David-
akkoord ten uitvoer zijn ge
bracht. Hoewel tussen beide
landen nog onenigheid bestaat
waar precies de Israëlisch-
Egyptische grens bij Eilath
moet lopen, lijkt niets meer
een uitvoering van het eerste
gedeelte in de weg te staan.
Veel problematischer is deel
twee van het Camp-Davidak-
koord. Er moet een regeling
getroffen worden voor de Pa
lestijnse kwestie, maar onder
handelingen hierover hebben
niets opgeleverd en zijn enke
le maanden geleden al opge
schort. Het ziet er niet naar
uit dat Egypte en Israël geza
menlijk een oplossing voor de
Palestijnse kwestie kunnen
vinden.
Grote onzekerheid heerst er
dan ook in de Arabische we
reld ten aanzien van de din
gen die komen gaan. Men
weet dat de regering-Begin
staat te popelen om de weste
lijke Jordaanoever en de
Gazastrook in te lijven. In het
Palestijnse kamp wordt in
verband daarmee al maan
denlang een Israëlische inva
sie in Libanon verwacht nog
voordat de Sinaï is teruggege
ven. De komende dagen belo
ven daarom zeer spannend te
worden in het Midden-Oosten.
Zullen de gedurende de afge
lopen weken sterk toegeno
men spanningen tussen Israël
en de PLO van invloed zijn op
de Israëlisch-Egyptische ver
houding? Zal president Moe
barak bereid zijn tot eindeloze
onderhandelingen met de Is
raëlische regering over een
Palestijnse autonomie? Of zal
Egypte weer aansluiting zoe
ken tot de Arabische wereld?
Hoe zal Israël reageren op een
mogelijke Egyptisch-Arabi-
sche verzoening? Zal er na de
magische datum van 26 april
eigenlijk nog wel een vredes
proces bestaan? Deze vragen
legden wij voor aan de in Den
Haag geaccrediteerde ambas
sadeur van Israël, Eytan
Ronn, en de ambassadeur van
Egypte, Mohammed Khairat.
Uit de antwoorden van beide
ambassadeurs blijkt, dat de
muur van wantrouwen tussen
Israël en Egypte nog lang niet
is afgebroken
DEN HAAG De spanningen in
'het Midden-Oosten stijgen, naar
mate de zo langzamerhand magi
sche datum van 26 april nadert. lij
Israël bestaat er nogal wat kritiek
op de terugtrekking uit de Sinaï, in
het bijzonder van de kant van de
extreme Goesj-Emoniembeweging.
In Egypte heerst onzekerheid of de
regering-Begin inderdaad de Sinaï
zal ontruimen. Egyptische leiders
doen daarom al maandenlang hun
best de Israëlische regering geen
strobreed in de weg te leggen. Hoe
voorzichtig men in Egypte is, bleek
Wel uit de wijze waarop de inter
views met beide ambassadeurs tot
Stand kwamen. Een afspraak voor
pen gesprek met de Israëlische am
bassadeur leverde geen enkel pro
bleem op, terwijl er op de Egypti
sche ambassade grote terughou
dendheid bestond. Daar wilde men
Aanvankelijk niets weten van een
vraaggesprek.-
Hoe kijken beide ambassadeurs nu
"terug op die lange periode van
ïnoeizaam onderhandelen sinds
president Sadat Jeruzalem had be
zocht? In het antwoord dat de Is
raëlische ambassadeur Eytan Ronn
en zijn Egyptische collega Khairat
gaven vielen twee dingen op. Bei
den benadrukten dat de vredesre
geling tussen Egypte en Israël een
aanzet zal vormen om tot een alge
hele en blijvende vredesoplossing
voor het Midden-Oostenconflict te
komen. „Dat wil zeggen dat enkele
gematigde Arabische staten Sadats
sporen moeten volgen", zo verdui
delijkte de Israëlische ambassadeur.
Hierbij verschilde hij van mening
met zijn Egyptische collega, die
vertelde dat „Egypte indertijd het
vredesinitiatief had genomen om
de legitieme rechten van elke partij
in het gebied te waarborgen".
Blijkbaar stelt Israël zich tevreden
als conservatieve pro-Amerikaanse
landen, zoals Saoedi-Arabië of Jor
danië, zich bij het vredesproces
aansluiten. De Egyptische ambassa
deur zegt daarentegen dat Egypte
een oplossing voor alle betrokke
nen in het Midden-Oostenconflict
nastreeft. Dat wil zeggen ook de le
gitieme rechten van het Palestijnse
volk gewaarborgd wil zien. Dit
laatste is voor de Israëlische rege
ring tot nu toe een taboe geweest
en het is daarom interessant na té
gaan hoe Eytan Ronn en Khairat
nu denken het vredesproces voort
te zetten als de Sinaï straks ont
ruimd is.
Autonomie
De Israëlische ambassadeur is van
mening dat „men slechts kan ho
pen", dat na de 26e april de autono-
mie-onderhandelingen worden
hervat. Onder autonomie verstaat
hij geen zelfstandige staat voor de
Palestijnen, maar een soort coëxis
tentie met Israël. „Eerst was er de
Ottomaanse overheersing, vervol
gens de Britse en daarna de Jor
daanse bezetting en nu leven de
Palestijnen onder Israëlisch be
stuur", zo legt hij uit. „In de auto-
nomie-procedure, zoals geregeld in
het Camp David-akkoord, krijgen
de Palestijnen meer dan zij ooit
hebben gehad. Voor de eerste keer
gaan zij dan hun zaken zelf rege
len afgezien van enkele pun
ten. In een eventuele autonomie-
oplossing moeten defensie, water
voorziening en veiligheid worden
gecombineerd".
Dat wil zeggen dat de Israëlische
regering verantwoordelijkheid zal
dragen voor de staatsveiligheid en
defensie van de Palestijnen. Maar
ook zij hebben hun eigen veilig
heidsprobleem en hebben daarom
behoefte aan een eigen defensie-ap
paraat. Hoe is de Palestijnse be
hoefte aan veiligheid te combine-
is, zal er geen vrede in het Midden-
Oosten zijn".
Egypte en Israël staan wat betreft
de volledige uitvoering van het
Camp-Davidakkoord op essentiële
punten tegenover elkaar en lijken
daardoor niet bij machte het vre
desproces verder te helpen. De Is
raëlische regering stelt zich passief
op door te wachten op een haar
welgevallig vredesteken uit de
Arabische wereld. Egypte kan het
vredesproces niet verder helpen,
omdat Israël en de PLO niet te
verzoenen lijken. Toch is president
Moebarak van Egypte verplicht om
als een soort bemiddelaar op te tre
den tussen Israël en de Arabische
landen, omdat anders het Camp-
Davidakkoord niet meer blijkt te
zijn dan een afzonderlijke vrede
tussen Egypte en Israël. En dit wil
zeker Moebarak voorkomen.
De regering-Begin heeft in juli 1980
Oost-Jeruzalem ingelijfd en in no
vember vorig jaar de Syrische Go-
lanhoogte geannexeerd. De Israëli
sche bedoelingen ten aanzien van
de overige bezette gebieden zijn
duidelijk. Daarnaast heeft presi
dent Moebarak al enkele malen la
ten doorschemeren, dat hij een ver
zoening met de Arabische landen
zeer op prijs stelt. ZaT de annexatie
politiek van de Israëlische regering
er toe leiden, dat Egypte zich gaat
distantiëren van Israël ten gunste
van de relatie met de Arabische
wereld?
Eytan Ronn: „Wij gaan uit van wat
de Egyptische leiding ons heeft la
ten weten, namelijk dat er ten aan
zien van Israël geen koerswijziging
zal komen. Wij hebben er in het
geheel geen bezwaar tegen als
Egypte probeert uit het politieke
isolement te komen en de betrek
kingen met de Arabische wereld
gaat verbeteren. Zolang de vrede
met Israël blijft gehandhaafd en er
een normale verhouding tussen
Egypte en Israël blijft bestaan, gaan
Alaa Eldin
Mohammed
Khairat werd In
december 1979
benoemd tot
ambassadeur van
Egypte in
Nederland. Khairat
(53) werd in 1928
in Kairo geboren.
In 1955 vijftig
begon hij zijn
diplomatieke
loopbaan op het
ministerie van
buitenlandse
zaken. Na enkele
jaren werd hij
uitgezonden naar
Zaïre en
vervolgens Ghana.
Als lid van de
Egyptische VN-
delegatie in
Genève en in New
York was hij nauw
betrokken bij het
eerste
voorbereidende
vredesoverleg na
de Oktober-oorlog
van 1973. Deze
besprekingen
stonden onder
toezicht van de
Verenigde Staten
en de Sovjet-Unie.
Voordat Khairat
ambassadeur
werd, vervulde hij
een vooraanstaande
functie in de
Egyptische
diplomatieke
vertegen
woordiging in
Brussel.
Khairat was nooit
als militair bij het
Egyptlsch-
Israëlisch conflict
betrokken, omdat
hij als carrière
diplomaat geen
behoefde
dienstplicht te
vervullen. Khairat
is getrouwd en
heeft drie kinderen.
ren met die van de Israëli's? Eytan
Ronn: „Deze zijn niet te combine
ren. Zolang zij Israël willen vernie
tigen, kan niet van ons verwacht
worden dat wij een Palestijnse staat
accepteren".
In Egypte wordt heel anders ge
dacht over zelfbestuur voor de Pa
lestijnen, zoals dat in september
1978 in Camp David door Carter en
Sadat en Begin is geregeld. De
Egyptische ambassadeur ziet het
Palesti na-probleem als de kern van
het Midden-Oostenconflict. „Zon
der een oplossing van het Palesti-
na-probleem zal er onenigheid blij
ven bestaan tussen Egypte en Is
raël. De Palestijnen moeten evenals
de Israëli's hun recht op zelfbe
stuur hebben. Ten aanzien van de
Palestijnse rechten zal Egypte nooit
concessies doen, omdat deze rech
ten aan de Palestijnen behoren en
niet aan de Egyptenaren. Daarom
zal Egypte doorgaan met onderhan
delen tot een vreedzame oplossing
is bereikt". Ambassadeur Khairath
legt vervolgens uit, dat voor Egypte
de taak is weggelegd een onder
handelingsproces tussen de Palestij
nen en de Israëli's op gang te bren
gen. Een dialoog tussen Israël en de
PLO? De Egyptische ambassadeur
beantwoordt deze vraag omzichtig
door te zeggen dat „de Palestijnen
zelf hun vertegenwoordiging kie
zen".
De Israëlische en Egyptische me
ningen lopen duidelijk uiteen ten
aanzien van de autonomie-kwestie.
Egypte streeft naar de oprichting
van een Palestijnse staat en eist te
vens „de terugtrekking van de Is
raëlische strijdkrachten uit de be
zette gebieden", terwijl Israël niet
verder gaat dan het verlenen van
beperkte autonomie en om veilig
heidsoverwegingen op zijn minst
delen van de bezette gebieden wil
behouden. Hoe moet het nu met
het nog zo broze vredesproces?
Biedt het vredesplan van de Saoe-
dische kroonprins Fahd een alter
natief om de onderhandelingen op
bredere basis voort ,te zetten?
Egypte beschouwt het plan-Fahd
als „een positieve stap naar een al
gehele vrede. Maar wel moet dit
plan allereerst erkend worden door
alle betrokken partijen", aldus am
bassadeur Khairath. Israëls ambas
sadeur Eytan Ronn: „Wij hebben
geen enkel vertrouwen in dit plan.
Het feit is dat dit zogenaamde vre
desplan van Fahd alles aan de Pa
lestijnen geeft waarom zij hebben
gevraagd: een Palestijnse staat, Je
ruzalem, het recht op terugkeer.'
Dit plan maakt geen melding van
een veiligheidsregeling voor de
staat Israël. Punt zeven impliceert
slechts de mogelijkheid van een
uiteindelijke erkenning van de
staat Israël. De Saoedi's gaan van
het volgende uit: eerst een Pales
tijnse staat en vervolgens hangt het
van deze staat af of er een erken
ning van Israël zal volgen. Boven
dien", zó beargumenteert de Israë
lische ambassadeur, „is het plan-
Fahd niet eens ter sprake geweest
op de Arabische topconferentie in
Fez. Alleen koning Hoessein van
Jordanië heeft zich ten gunste van
het plan uitgesproken".
De staat Israël is een feit en dit feit
wordt in de Arabische wereld in
toenemende mate gezien en er
kend. Daarnaast is er het Palestijn
se feit, dat na de Juni-oorlog van
1967 tot een zelfstandige politieke
factor is uitgegroeid. Volgens de Is
raëlische ambassadeur zijn deze fei
ten onverenigbaar. Betekent dit
oorlog? Eytan Ronn: „Wij hopen
dat er zich in de Arabische wereld
een verandering van mening zal
voordoen. Tot dan kunnen wij niets
anders doen dan luisteren naar
elke stem uit de Arabische wereld
die naar vrede klinkt. Misschien
komt er een vredesteken. Maar zo
lang er geen meningsverandering
Geen optimjsme
Op basis van de bovenstaande Is
raëlische en Egyptische standpun
ten lijkt een vredesproces in het
Midden-Oosten na 26 april weinig
perspectief te bieden. Daarom werd
tot slot aan beide ambassadeurs ge
vraagd of zij optimistisch zijn ten
aanzien van de nabije toekomst. De
Egyptische ambassadeur Khairath:
„Laten wij hopen dat wij het vre
desproces kunnen voortzetten". De
Israëlische ambassadeur Eytan
Ronn was duidelijker: „Om eerlijk
te zijn, moet ik zeggen zeer weinig
reden te hebben om optimistisch te
zijn. Maar men moet natuurlijk al
tijd hoop koesteren".
RICK KERSJES
De Israëlische
ambassadeur,
Eytan Ronn
startte in
december
1979 zijn
werk
zaamheden in
Nederland.
Eytan Ronn,
die 61 jaar,
begon zijn
carrière op het
Israëlische
ministerie van
buitenlandse
zaken in Tel
Aviv. In 1961
werd hij
benoemd tot
ambassadeur
in Ivoorkust.
Na enkele
jaren werd hij
overgeplaatst
naar Japan.
Vervolgens
bekleedde hij
de functie van
ambassadeur
voor de
Verenigde
Naties in
Genève.
Voordat Eytan
Ronn naar
Nederland
kwam, was hij
als vice-
directeur
generaal op
het Israëlische
ministerie van
buitenlandse
zaken verant
woordelijk
voor de
contacten met
de
internationale
organisaties.
Eytan Ronn, in
Hongarije
geboren, is
getrouwd en
heeft twee
dochters,
waarvan een
getrouwd.
wij ervan uit dat een verbetering
van Egyptes positie in de Arabische
wereld van positieve invloed is op
de positie van de gematigde Arabi
sche landen ten opzichte van Is
raël".
Dit kan geruststellend klinken
voor de Egyptische regering, want
zij wil graag de banden met de
Arabische landen herstellen, zoals
blijkt uit de woorden van Khairath:
„Egypte maakt deel uit van de
Arabische wereld. Egypte is klaar
voor een hereniging met de Arabi
sche landen, maar wij stellen wel
onze voorwaarden. Verzoening zal
het vredesproces verder helpen".
Op de opmerking dat het plan-
Fahd geen bruikbaar alternatief is
gebleken, omdat Israël en de PLO
niet met elkaar te verzoenen zijn,
antwoordt de Egyptische ambassa
deur vermoeid: „Welk alternatief
moeten wii dan ontwikkelen? Ons
rest dan alleen nog de steun van de
internationale gemeenschap. In het
bijzonder denken wij aan West-Eu
ropa, dat via de VS druk op Israël
kan uitoefenen".
ZATERDAG 17 APRIL 19
Van frietkot tot
frietkotenpark
Eindelijk is de grote frietkotenti1
toonstelling haar toernee door K
vaderland, België, begonnen. ]e
onrechte, of tenminste: te vrc
De expositie, die in de herfst n
vorig jaar in Amsterdam in pjst
mière ging en daar een groot j I
bliek wist te amuseren, zal in u
land der frietkotuitvinders ze n
een fiasco worden. De Belgen i v
niet toe aan een Jicht-c.q. kui j(
zinnige betrachting van wat in[a
derland meestal met friet- of
tattent wordt aangeduid. Dat j
ik persoonlijk kunnen vaststel
tijdens de vernissage van de fte
kotententoonstelling in Waasm s
ster, waar ik als Hollander de t
ge bleef die in overigens Belgi Jl
gezelschap voortdurend smake 01
kon lachen om de artistieke hul 'd
blijken aan de dampende tekei
van nationale verbondenh
waarmee het Vlaamse en
Waalse landschap gelijkelijk ei
bezaaid.
Peinzende, soms lichtelijk verb
wereerde ogen waren het die r. -
objecten staarden Zoals die ene
die niet meer omvatte dan een i
sen achterwand en glasplaat k
mengeperste authentieke zak iel
tat-mèt. id
Het meervoud van frietkot is
koten, met één „t", zo viel te le
tijdens voornoemde academü
zitting in Waasmunster. De anii
tors, de Vlaamse kunstenaars vj
Meert en Paul Ilegems wisten
althans ondergetekende van i fi
overtuigen dat elk frietkot mooe
hoe lelijk ook. Het is het e r01
krukkige als ontroerende pah
van golfplaat, aluminium, forn
en multiplex, rap in elkaar gel
merd door de frietkotbaas en
schoonbroer. Als karkas h
veelal een afgedankte caravan,
tobus of directiekeet gediend,
is uitgebouwd met allerlei sta E
seis ter beschutting van het kl ct'
teel tegen regen en wind en
het geheel een uitnodigend kaï riJ!
ter te geven. In sommige geva vt
levert deze fantasierijke vo
kunst barokke kermistenten o;
andere is sprake van creat
zelfbeheersing en staat het frie r
sober en verdoken langs de l
alsof het zich schaamt slechts [r<
frietkot te zijn. ke
Het idee om een tentoonstel
aan het verschijnsel op te drser
is vorig jaar geboren in het la\ d<
rond de beslissing van de gemi i i
te Antwerpen om de uitbaat »rd
gunning voor een vertrouwd fi is
kot op de hoek van de Hoogst.
en de Grote Markt in te trek fe
Tientallen Belgen kwamen
bijeen voor een nationale frie en
tenmanifestatie, die echter het en
tige familiebedrijf ie, hoe zei rij
druipend ook en hoezeer beliAan
ming van verdwijnende waajhefc
in de steeds gestroomlijnder Btr
sche samenleving, niet meer
de liquidatie kon redden. ioni
Daarom geeft nu de expositie Jïlti
genheid te genieten van de ink
sieke schoonheid van een pkne:
buil, de fotografische interpre ken
van de subtiele chaos van jn
vooraanzicht van frituur Mui ga,
in Kwaadmechelen, bewasel
vensterglazen beschilderd met r~~
cialiteiten (stoofvlees, mossel
besmeurde schortjassen van ff
kotmadammen, een allegot
plastiek voorstellende ma '4
frietreserve in voorraadgoot bi
bakoven, van glimmende sau:
mers en van gedeukte zoutbui 1€
Voor stille vervoering zorgt de
lectie frietverketjes (vorkjes) \p
gaat van het zogenaamde oeij
(het houten spateltje dat ziel
sensuele lijnen tot twee pu
1 "Iet
buigt) naar de modernste juv'l^e
tjes in glanzend plastic (de ge\
tweetand, de tweetand met u!bri
haken en het vlak- of ronds!r* c
Neptunus-type). ).ta:
Overheersende kleur op de m,
toonstelling is het geel, de pra !n-
ge licht agressieve maar rijke ma"
van behalve het hoofdpro!na
zelf, ook van de mayonaise, f* 3
kels, de frietkotdecoratie ei 'onti
kille avonden van de lonktar
lichtjes waaronder het honge
crisisslachtoffer het goudeei ijsl
maal met gulle hand tegen
kleine vergoeding krijgt aapt 'jst
den. Ivis<
De uiteindelijke ambitie der In
melde kunstenaars is de totst*t is
koming van een nationaal frit ee
tenpark, een openluchtmui kat
waar mayonaise-firma 's op tyj 'Her
Belgische, dus uitbundige rfn c
zullen adverteren en waar hel
lijks duizenden bezoekers uit waiei
al Nederland en de Verenigde aar
ten van Amerika worden ees.
wacht.
Na Waasmunster loopt de fri jjq
tenexpositie thans in Bri
Daarna komen Antwerpen ma's
Gent aan de beurt. Met de pre loflc
adressen zal ik u niet vermoet a
ik vertrouw dat u genoeg zon<
aan mijn beschrijving van oe
evenement. Zo niet, dan ga, il.
niets boven het bewonderen
frietkoten in het wild (die vo
een taaie roddel talrijker zij
Nederland dan in België) en b t ko
het degusteren van een opr i kei
zak patat, een scharrelfrietje n gel
een gezonde klodder mayoJe
erop, waarin een stevig vorl irmel
gestoken. hikt
MARC DE KON11 bijv
kkei
oedfl
l
iok'
