Juwelier tast etalage op met
glanzende kerkelijke kunst
Opluchting over einde
problemen rond gasprijs
aantrekkelijke b'innenstads-
andeling aan de hand
n een piepklein fijn boekje
UJ LUCAS VAN LEYDEN ALIAS JACOBUS MENTINK
S HET GOEDE WEEK
^IDEN
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 9 APRIL 1982 PAGINA 5
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244, u kunt dan naar
toestel 18 vragen
j is niet bekend, of hij
len goede week" aan
heeft gehouden,
was het daar een raak
punt: verstilde, blinkende
rijkdom achter het ven-
aan de oprechtheid sterglas dat het drukke
^•Jacobus Mentink kan marktleven buiten weer
al worden getwijfeld, spiegelde.
«alge als een erudiet bij
ffliHn overkomende juwe-
j die op de hoek van „Goede week"; zo annonceer-
Hoogstraat en Nieuwe de Jacobus alias Lucas zijn be-
in Leiden onder reidwilligheid wel, in zwart
mom' van de befaam- °P wit- Slechts zelden, even-
nioiJ schilder Lucas van wel' een juweliersetalage
a met een bewonderswaardige
"lat L u t verfijnde c0Hectie van al dan niet ge-
ampP® in goud, 2U- wijde voorwerpen getooid
d ed edelstenen en half- zijn. Het is trouwens een
..Jptenen, stelde in dezepand, dat getuigt van toewij-
-n en vóór Pasen een ge- ding. Immers, boven in de da-
dwlte van. zijn roylle klijst staat te lezen, dat hier
d%ruimte ter beschik-
pastoor Demmers van de Har-
tebrugkerk zal daar gek zijn.
Viereneenhalve eeuw oud en
erg kostbaar is het misge
waad, dat in de Hartebrug in
verzekerde bewaring is ge
steld. fylaar de foto van het
gaffelkruiskazuifel is prach
tig. Je had zo veel voorstellin
gen van de kruisiging. Hoe
kwam de Mensenzoon, Gods
zoon (zo is sinds de eerste con
cilies beleden), voor onze za
ligheid aan zijn einde? Heel
lang hebben de nonnetjes, zeg
maar gerust perplexe nonnen,
van het middeleeuwse kloos-,
ter Mariënpoel aan het zware
gewaad geborduurd. Ze zullen
nooit hebben vermoed, dat
hun nonnenwerk nog eens
eind 20ste eeuw in een
wereldse vitrine geëxposeerd
zou worden. Het gegiechel zou
niet van de lucht zijn geweest.
Maar de kazuifel-plaat hangt
er nu toch maar mooi, om-
walmd door de geur van patat
en goudse wafelen. Zo mense
lijk is het nog steeds.
De godgewijde dames bor
duurden er destijds aan, naar
twee voorbeelden. De Leidse
schilder Cornelis Enge-
brechtsz. maakte namelijk
voor de kapel van Mariënpoel
twee drieluiken die nu in de
Lakenhal hangen. Op die al
taarschilderijen beeldde hij de
kruisiging van Christus en de
kruisafneming af. Het kazui
fel sluit bij die afbeeldingen
aan en het hangt nu bij Lucas
te kijk voor mensen die mis
schien nog nooit een kerk van
binnen hebben gezien. Maar
heer Mentinks Goede Week
gaat verder in uitbeeldingen:
Witte Donderdag, Goede Vrij
dag, een blik op Pasen. Iko-
nen uit particuliere collecties
en zilverwerk dat de vakman
verraadt. Links en rechts ook
muziekbladen, voor de ge
meentelijke archiefdienst ex
cellente gereproduceerd door
experts van een fotostudio
hier ter stede. Drie bladen uit
een boek dat in de 15e eeuw is
geschreven voor kerkelijk ge
bruik in het St. Agnesklooster
(Maredorp), en een bladzijde
van de Paassequens Victimae
Paschali Laudes, uit een voor
de Pieterskerk in 1559 ge
schreven zangboek.
Griekse ikonen
van de Passietijd en voor hetere vuren heeft ge-
Opstanding. Goed, staan. De behuizing brandde
vroom koopman, A
l het, „waar de trouw der bur-
dan nog hoef je je gerij hetgeen door het geweld
ige niet per se vol te der vlammen wierd gesloopt
"en met kerkelijk in bet're staat hersteld heeft",
erk en sacrale
Iderkunst. Toch heeft
t eeifuwelier daar heil in Kazuifel
in; ook al in het ver
en door een ruime
'kuir van ziin eeuwige De etalage is op halve sterkte
Iden ontlast te zullen verlicht. De opgestelde iko-
pien. Gesteund door nen zouden meer warmte ni&t
üaari particulier initiatief Jre,JI/ageil krom kunnen
v. trekken. Achteraan hangt een
rnin^en liturgisch gedre- grote fotografische reproduk-
J kennis heeft hij tot tie van een kazuifel, in mat-
jenavond een kast gouden kleur. Het kazuifel
limd. Woensdag zelf bleef buiten schot. Ja,
mbi
'enai
i'dejlDBOUWSCHAP
Ragt meer
vooLP VAN
VERHEID
.f b,
botonze parlementaire re-
eker dactie)
HAAG Wat we
ebben is beter dan
n wprocedure voor het
lokpese Hof. Dit is alge-
aüe de houding binnen
^^PLandbouwschap naar
10($ding van het voor-
ruin! van de Europese
opïussie de gasprijs
ijn tuinders voor 1 april
]or gelijk te stellen met
g industrieprijs. Dit
n t in dat de gasprijs
ïh „(de tuinders, zo heb-
noeierekeningen van het
KEIuitgewezen, van
laar 40,9 cent per ku-
meter opgetrokken
worden in een jaar
(hap stemt algemeen met
Er zijn Griekse ikonen ten
toongesteld; zelfs een ikoon op
een orthodox paaisei. Ik dacht
even aan een Russisch ei,
maar de goddelijke Heiland
werd byzantijnser afgebeeld.
Daar staan ook kandelaars,
één met een overjarige paas
kaars, een kelk en ciborie,
een pateen met hosties, een
rozenkrans ligt er gebruikt
bij. Een wierookvat en een
(met wiereok of myrre ge
vuld) scheepje; donkere mis
wijn en ongedesemd brood als
bovenmatige crackers. En een
lepeltie, waarmee eens, heel
zinvol, een celebrant water bij
de wijn deed. Etalagegoede
ren; daar zijn we aan toe ge
komen. Maar laten we er blij
om zijn, want het had erger
gekund. Voorwaar, een pak
kende kast, bij Lucas van
Leyden, beheerd door Jaco
bus, de Mentink van huisuit,
die zijn tijdelijke belangen,
bijna onopvallend en „en pas
sant" protegeert met „klein
goed", hier en daar: gouden
kruirie 595,- briljanten
hangkruisje f 1450.- Niet te
geef, maar het hoort bij een
goede week.
In het interieur van de zaak
de fotograaf moest er even
zijn in verband met de belich
ting in de etalage de be
daarde opwinding van zo vèel
luxe. Jacobus zat er even
boek te houden, maar rees
stijlvol op, omdat hij lont
dacht te ruiken. Ik moest hem
in deze teleurstellen, maar
heer Mentink weet af te we
gen: goud en zilver, briljanten
en smaragden zijn voor hem
nagenoèg even delicaat als
hoflijkheid. Omhoog keek ik,
en zowaar, daar stond nog
meer kerkelijke kunst. Tot
boven op de kast gejaagd. Een
beetje uit het onmiddellijke
zicht, maar wie geporteerd is
voor aardse belichaming, door
edelsmeedkunst die op de
eeuwigheid is gericht, ont
waart daar andere specimina
die door de juwelier verwor
ven zijn.
Ierse monstrans
Heer Mentink heeft nog meer
in huis, aangaande de roomse
eredienst van vóór de na-con
ciliaire ontmanteling. „Veel
fijne stukken, inderdaad",
vertelde hij met een uitnodi
gende afstandelijkheid. „Ik
mag dan voorkomen, alsof ik
elke dag het rozenhoedje bid,
op m'n knieën voor de fau
teuil, maar dat doe ik niet. Ik
verkoop vooral. Maar ik heb
een voorliefde voor wat de
christelijke kunst aan zoveel
wonderbaarlijks heeft voort
gebracht. Daar ziet u dus een
Ierse monstrans" monstra-
re, dat is tonen, moet u weten
„een exemplaar van uit
zonderlijke schoonheid, in
goud en zilver. Dublin; 1862
gedateerd. En een handges-
mede madonna, in mijn op
dracht vervaardigd door een
Duitse kunstenaar. Een Hol
landse monstrans daarnaast,
Art Nouveau, van rond 1925.
Tegen kerstmis ga ik een gro
te kast maken, met oude krib
ben en dergelijke". „Dan zie
ik u zeker terug", wenste ik,
want voor een goeie kerststal
mag men mij midden in een
lentenacht wakker maken.
Ook al viert de Keukenhof
hoogtij. Maar dat zal voor de
Lissese Siertuin van Europa
deze keer een harde dobber
worden, als het zo doorgaat
met die stomme depressies en
laatdunkende algemene
weersgesteldheden. Nog één
dag heeft Lucas van Leyden
om mooi weer te spelen met
hoogstaande en onverminderd
waardevaste kunst in religio-
sis. Daarna ziet hij wel weer
verder, kan ik me zo voorstel
len.
die verhoging ir maar wil met
de overheid en de banken
gaan praten over financiële
steun om de tuinbouw te hel
pen de lasten te dragen. Ook
wil het schap met Gasunie en
de vereniging van gasbedrij
ven VEGIN gaan praten over
een vermindering van de hoe
veelheid gas waarvoor tuin
ders nu nog het tarief voor ge
zinnen moeten betalen. Die
grens ligt nu op 30.000 kubieke
meter gas, daarboven betaalt
de tuinder een speciaal tarief.
Het schap wil de 30.000 kubie
ke meter grens omlaag heb
ben.
Opluchting
Dit bleek deze week in een
vergadering van het bestuur
van de het schap over de gas
prijs voor tuinders. „We moe
ten dit voorstel van de Euro
pese Commissie als positief
aanmerken. De hele commis
sie staat erachter. Het ziet er
naar uit dat er definitief een
punt gezet kan worden achter
de gasproblemen met de EG",
aldus Landbouwschap-voorzit
ter Luteijn, die sprak van een
grote opluchting voor de tuin
bouw.
Het voorstel van de EG komt
in de plaats van een eis dat de
gasprijs voor tuinders al op 1
oktober gelijk zou moeten zijn
met de industrieprijs. Dit in te
genstelling tot een contract dat
schap en Gasunie hadden om
beide prijzen op 1 april 1984
gelijk te hebben. Luteijn stelde
dat het voorstel van de EG nu
in vergelijking met het con
tract „weinig verschil" uit
maakt.
Ruimte
Luteijn wees erop dat de Euro
pese Commissie in feite een
voorstel van het schap en mi
nister De Koning (Landbouw
en Visserij) heeft overgeno
men om de gasprijs voor de in
dustrie, in vergelijking met de
prijs voor de tuinbouw, te be
rekenen op stookoliekwaliteit.
De Commissie heeft daar al
leen een halve cent boven op
gelegd, aldus Luteijn. Daarmee
komt de industrieprijs volgens
de berekeningen op 40,9 cent
per kubieke meter te liggen.
De halve cent extra wil het
schap nu door een verlaging
van de 30.000 kubieke meter
grens ondervangen. „Die
ruimte is er", aldus Luteijn.
Bij het schap werd er alge
meen op aangedrongen dat de
overheid en de banken meer
moeten doen om de tuinbouw
te helpen. Zo zal de financiële
hulp die de overheid voor een
bedrag van 270 miljoen al be
schikbaar stelde om energiebe
sparende investeringen in de
tuinbouw mee te steunen, uit
gebreid moeten worden. Bij de
banken moet worden aange
klopt voor financiële hulp om
rentekosten voor nieuwe in
vesteringen te overbruggen.
Afbraak kassen
Ook wil het schap dat de over
heid meer geld beschikbaar
stelt voor de afbraak van kas
sen en dat dat geld er ook
komt als de afbraak niet ge
volgd wordt door het stoppen
van het bedrijf. Verder wil het
schap bij de overheid aanklop
pen voor meer geld om oude
glastuinbouwgebieden op
nieuw in te richten. Daarbij
zou ook een op te richten
overheidsorgaan voor het aan
kopen en weer verkopen van
tuinbouwgronden tot stand
moeten komen waardoor de
prijzen van de tuinbouwgron
den in de hand gehouden wor
den.
Martin Brozius met de Dulnrell Paashazen.
Eierzoeken met
Martin Brozius
WASSENAAR Het recrea
tiecentrum Duinrell in Wasse
naar houdt zondag. Eerste
Paasdag, de traditionele eier-
zoek wedstrijd. De Duinrell
Paashazen hebben voor deze
gelegenheid Martin Brozius, de
presentator van het televisie
programma 'Ren je Rot' weten
te strikken.
De levensgrote Paashaas
Dumpy heeft met zijn beide
assistenten Pluisje en Dompy
10.000 eieren verstopt in het
bos. Kinderen van 4 tot 10 jaar
kunnen ze gaan zoeken. Om
twee uur 's middags kunnen
de eierenzoekers zich verza
melen op het plein voor de
speeltuin, waar Martin Brozius
de kinderen en de ouders zal
bezighouden en van waaruit
hij hen zal begeleiden naar het
zoekterrein. Ook voor de ou
deren is er dit jaar een aardige
verrassing. Na afloop worden
vijf gulden vijfenzeventig, in
clusief deelname aan de paas-
eierzoekwedstrijd en het ge-
bruik van talrijke attracties.
Voor nadere inlichtingen kan
men terecht bij Wil van der
Spek, tel. 01751-19212.
I Witte Boekje is uit.
even handig zak-
1 als het Rode van
de Vest.
Voorzitter Mao had, des-,
tijds. Alle gekheid op een
stokje; we zijn verrast
door boekhandel De
Kier, die niet slechts boe
ken verkoopt maar ze i*u
en dan ook uitgeeft, soms
met tamtam de reeks
Hutspot, haring en Witte
brood geeft daartoe alle
aanleiding en eén en
kele keer met stille trom.
Zoals nu. Loop naar de
een of andere boekhan
del of naar de VW en u
zult het vinden en, als
Leienaar of belangstel
lende in deze stad, onge
twijfeld kopen ook. Het
heet „Leiden, een geïllu
streerde wandeling door
de Sleutelstad". Het is de
bedoeling van het Leiden
minnend broederlijk stel
Isy en Evy Zwolle (de
Leidenaars Isy en Evy
verzorgden zowel de
met de hand geschreven
tekst als de kostelijke,
frêle, nog niet eerder ge
publiceerde tekeningen)
dat iedere Leienaar in
zijn of haar stad gaat
wandelen, „en nu eens
niet naar auto's en opbre
kingen kijkt, maar naar
de enorme rijkdom die
Leiden bezit".
Aan de hand van de beide
Zwolle's, komt men lopend
en lezend van alles aan de
weet. Het prettige is, dat je
niet met een standaardwerk
hoeft rond te sjouwen; het
guitige boekje is zo hand
zaam en vederlicht dat je
het bijna over het hoofd ziet,
ofschoon dit niet de bedoe
ling van Isy en Evy en De
Kier kan zijn. Moeiteloos
Wandelen door Leiden,
voorgelicht door het Witte
De Pieterskerk.
Boekje. De start is in de
Breestraat en men komt
daar, aan het einde van de
veel onthullende verken
ningstocht, ook weer terug.
De documentatie van de ge
broeders Zwolle kon in dit
bestek niet uitputtend zijn,
maar ze zijn er in geslaagd
in vrij korte trekken alles
weer te geven dat van be
lang en wetenswaard kan
zijn. Kortom, een uitstekend
geslaagde poging om de
Leidse binnenstad, haar mo
numenten en geschiedenis
opnieuw te „verkopen" aan
een breder publiek. De kos
ten van het boekje bedragen
vijf en een halve gulden.
