„Ons land heeft
een andere
democratie nodig
Gerard
Lutz
en
zijn
leerlingen
Mededeling aan
onze verbruikers
J3—I Energiebedrijf Rijnland
1
Prof. Van Hall:
„Misschien te veel
baarmoederoperaties?
Veel gevallen p
van Engelse ziekteS
Spinazie goed voor wie ze goed behandelt
Weer Westerse vlootoefening in Caraïbisch gebied
QB
de rijksoverheid
vraagt
'I
BINNENLAND BUITENLAND
LODSE COURANT
ZATERDAG 3 APRIL 1982 PAGI1
SURINAAMSE MINISTER BUITENLANSE ZAKEN:
PARAMARIBO „Suriname
heeft een andere vorm van de
mocratie nodig om dit land tot
ontwikkeling te brengen, maar
onze democratie zal geen par
lementaire democratie zijn
naar Europees lees: Neder
lands model. De afgelopen
dertig jaar hebben duidelijk
aangetoond dat de parlemen
taire democratie in Suriname
niet heeft gefunctioneerd".
Dit zegt mr. H.H. Naarendorp,
minister van Buitenlandse Za
ken van Suriname, in een
vraaggesprek op zijn ministe
rie in Paramaribo. Volgens
minister Naarendorp heeft een
periode van dertig jaar parle
mentaire democratie in Suri
name een aantal leiders opge
leverd die zich uiteindelijk al
leen maar bezig hebben ge
houden met hun eigenbelang.
Het is een uitdaging voor de
nieuwe regering om te streven
naar een „werkelijke" demo
cratie, aldus Naarendorp.
„Wanneer je uit dertig jaar po
litieke analyse van dit land
concludeert dat de democratie
maar voor, een kleine bevoor
rechte groep heeft gewerkt,
dan heeft het geen zin die
vorm te handhaven. Wat de
afgelopen twee jaar is gepro
beerd en thar>s wordt voortge
zet is een vorm van directe de
mocratie in plaats van verte-
DEN HAAG Het zal nog even duren eer Nederland
besluit of het de ontwikkelingshulp aan Suriname zal
hervatten. De inhoud van de regeringsverklaring van
het Kabinet-Nijhorst zal bepalend zijn, aldus premier
Van Agt gisteren op zijn wekelijkse persconferentie. Bij
de beoordeling van het beleid in Suriname zal minister
Van der Stoel (buitenlandse zaken) er vooral op letten
of het nieuwe Kabinet in Paramaribo uitzicht biedt op
herstel van de democratische verhoudingen en of het
de mensenrechten blijvend wil eerbiedigen. Ambassa
deur Hoekman gaat volgende week terug naar Para
maribo. Hij was naar Den Haag teruggeroepen na de
jongste troebelen- in Suriname, waarbij op 13 maart ser
geant-majoor Hawker werd gefusilleerd.
genwoordigende democratie",
aldus Naarendorp.
Buitenlandse
politiek
De minister is voorts van oor
deel dat de buitenlandse poli
tiek van Suriname nu erop ge
richt moet zijn om de belang
rijkste sociaal-economische
problemen van het land op te
lossen, waarbij zaken als
werkgelegenheid en het func
tioneren van het onderwijssys
teem centraal moeten staan.
„Het streven naar een be
heersbare economie betekent
dat wij de diverse sectoren in
tern beter moeten organiseren,
en dat wij tot onderhandelin
gen moeten komen met bui
tenlandse ondernemingen die
op vitale plaatsen in onze eco
nomie opereren,,, aldus de mi
nister, die vindt dat bedrijfsbe
langen en nationale belangen
beter op elkaar afgestemd
moeten worden.
Ontwikkelingshulp
Volgens Naarendorp is er in
de afgelopen dertig jaar veel
geld in Suriname gestopt, zon
der dat dit het gewenste effect
heeft opgeleverd. „Als wij nu
praten over rijst, dan willen
wij kijken naar de mogelijk
heid tot financiering van rijst-
projecten en tegelijkertijd na
gaan of de financierder ook
geen afnemer kan zijn", aldus
Naarendorp. „Dat vinden wij
een betere vorm van ontwik
kelingssamenwerking dan al
leen maar financiering van
polderaanleg en de opdracht
aan de boeren om rijst te ver
bouwen. Zo gebeurde het in
het verleden. Ontwikkelings
samenwerking betekent de
wederzijdse verhouding tussen
de betrokken landen op een
hoger niveau te brengen. Het
is voor ons een kwantitatief en
een kwalitatief gegeven. Men
moet beter en meer gaan pro
duceren".
„Suriname is solidair met het
streven van Derde Wereld-
-landen naar een rechtvaardi
ger economische verhouding
in de wereld". Naarendorp
voegt hieraan toe, dat Surina
me geen neutralistische bui
tenlandse politiek voert. „Dat
wij thans samenwerken met
landen als Cuba, Nicaragua, El
Salvador, Mexico, Trinidad,
Guyana en Barbados heeft te
maken met het feit dat wij ons
richten op de bescherming van
onze veiligheid en beheers
baarheid van onze economie".
Minister Naarendorp.
Nederlandse media
„Wij willen met elk land, on
geacht zijn politiek of ideolo
gisch systeem, samenwerken
in de overtuiging dat zij ons op
beide gebieden kunnen onder
steunen of helpen. In principe
gaat het niet om met wie je sa
menwerkt maar waarop die
samenwerking gericht is".
Naarendorp maakt daarbij een
kritische kanttekening over de
Nederlandse media. „Het komt
mij voor dat de Nederlandse
pers de laatste tijd doet alsof
onze regering intensief de Cu
baanse lijn volgt. De regerin-
g-Aron heeft diplomatieke be
trekkingen met Cuba gesloten.
Wij hebben op een gelijkmati
ge manier daar inhoud aan ge
geven en hebben tot nu toe die
betrekkingen ontwikkeld die
in het belang zijn van Surina-
Iedereen mag ons gedrag in
de internationale organisaties
nagaan om zich ervan te over
tuigen dat wij een echte onaf
hankelijke lijn volgen. Als de
Nederlandse politici in de
Tweede Kamer blijven bewe
ren dat onze buitenlandse poli
tiek onduidelijk is, dan is dat
voor hun rekening, want",
zegt Naarendorp, „de feiten
liggen er. Ons stemgedrag bij
de internationale organisaties
is verifieerbaar. Wij weigeren
mee te doen met bepaalde
groepen in.Nederland, die vin
den dat wij niet anti- of pro-A-
merikaans moeten zijn. Wij
vechten niet tegen Washing
ton, wij vechten voor een be
heersbare economie in Surina
me en yoor de bescherming
van onze revolutionaire doe
len".
Bedreigd
„Wij weten dat er buitenland
se, maar ook binnenlandse
krachten zijn die veel belang
hebben bij de oude situatie van
voor 25 februari 1980. Het bui
tenland deed zaken met een
centrum dat steunde op een
zwakke coalitie, dus dat was
veel prettiger voor buitenland
se maatschappijen. De regerin-
g-Aron kon daar maar niet te
genop". Hij vervolgt: „En bin
nen Suriname zijn er groepen
die zowel hun economische
positie als hun sociale status
meer ontlenen aan het ten
dienste staan van het buiten
land dan aan het werkelijk ne
men van risico's. Het is een
parasitair deel van onze bevol
king die politiek het meest
agressief is".
ARCHIE SUMMER
UTRECHT Het aantal
operaties waarbij de baar
moeder wordt verwijderd
is in Nederland toegeno
men van 19.000 in '71 tot
28.000 in '79. Dat komt
neer op een stijging van
44 procent, terwijl het
aantal vrouwen in die tijd
maar zeven procent toe
nam. De Leidse gynaeco
loog vraagt zich in het art
senblad Medisch Contact
af, of niet vaker dan no
dig tot deze operatie
wordt besloten.
Volgens prof. Van Hall wordt
de operatie in Nederland va
ker uitgevoerd om bepaalde
gynaecologische klachten te
beëindigen. Daarbij is het ope
ratie-risico verminderd dank
I
zij verbeterde anesthesie'^
meer mogelijkheden om
plica ties te voorkomen. 1
kan zelfs zo ver komen, A
Van Hall, dat de baarmofe^
wordt verwijderd uit prei.32
tieve overwegingen, bijv1*»
beeld om baarmoederhalssm
ker voor te zijn. Ie
De vraag of de neiging tot ki
rurgisch ingrijpen misschifch
groot is, is volgens Van red
des te meer van belang aa
zien de kans op psycho-sor-
problemen na de operatie
toe te nemen naarmate
noodzaak tot de ingreep fci.
der groot is. Het verwijf,
van de baarmoeder behoor1
de VS en Australië al t<J
meest uitgevoerde grotere h
ratieve ingrepen. Dertigir
veertig procent van de \0i
wen raakt daar in de loon j.
het leven hun baarm<f
kwijt. r
ir
al
UTRECHT Engelse ziekte (rachitis) door een tekort aan .n
mine D kwam een jaar of vijftien geleden nog maar spora^t
voor in Nederland. De laatste jaren is er echter sprake vaiij
duidelijke toeneming. De Utrechtse kinderarts dr. T. acj
Schulpen meldt in het Nederlands tijdschrift voor geneeski r
dat in de kinderklinieken jaarlijks weer bij honderden kint£
een vitamine-D-tekort wordt vastgesteld.
Hij acht het waarschijnlijk, dat een dergelijk tekort zich bij j
veel meer kinderen voordoet zonder dat het wordt opgeir^
en dat die kinderen langzaam genezen „via de lente- en zo£n
zonnestralen". Rachitis is met de komst van buitenlandse vfve
nemers, de grote stroom rijksgenoten uit Suriname en de
len en de overkomst van duizenden buitenlandse adoptiek^*
ren weer een actuele ziekte geworden, aldus dr. Schulpen,ei
Hij noemt drie oorzaken. In de eerste plaats het niet inné e
van de door de consultatiebureaus voorgeschreven vitawa
A/D-druppels. In de tweede plaats blijven veel buitenl^n
moeders en kinderen voornamelijk binnenshuis, vaak met
ten gordijnen, terwijl ook „overmatig" kleding wordt gedi^
zodat de huid te weinig met ultraviolet licht wordt bestcge
Tenslotte consumeren deze gezinnen meestal olie of eig»
maakte boter in plaats van de met vitamine D verrijkte m
rine. Engelse ziekte komt echter niet alleen voor in „buiten
se" gezinnen, maar ook bij kinderen van ouders met alterr
ve voedingswijzen. f
DEN HAAG Het voorlich
tingsbureau voor de voeding
'heeft een aantal tips gegeven
om bladgroenten zodanig te
behandelen dat daarin ge
vormd nitriet geen schade kan
veroorzaken. Spinazie, andij
vie en postelein, vooral die uit
de kas, bevatten vrij veel van
het onschadelijke nitraat. Ni
traat wordt echter het bewa
ren van de groenten omgezet
in nitriet, dat bij grote hoe
veelheden schadelijk is voor
de gezondheid.
Dit proces valt te voorkomen
door afwisselend verschillende
soorten blad- en andere groen
ten te eten. Gebruik verse,
niet verlepte bladgroenten, be
waar die na aankoop niet te
lang en liefst in de koelkast,
aldus het voorlichtingsbureau
voor de voeding. Was ze meer
malen in koud water. Warm
resten bereide bladgroenten
niet meer op, want het koken
vormt nog meer nitriet. Het
kookvocht moet dan ook ner
gens voor gebruikt worden.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,E*POSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
NORFOLK De aanwezig
heid van de NAVO-marine in
de Caribische Zee zal volgende
week opnieuw benadrukt wor
den door een gezamenlijke
Brits-Amerikaanse vlootoefe
ning, waaraan zal worden
deelgenomen door 39 schepen
en meer dan 200 vliegtuigen.
Dat is door Amerikaanse mari
nefunctionarissen gezegd.
De vijf weken durende paraat
heidsoefening, die dinsdag be
gint, wordt gehouden van de
kust an Virginia tot en met de
Caraïbische Zee. Er zullen
twee vliegdekschepen bij be
trokken zijn. De oefening,
Readex 2-82, wordt van 27
april tot half mei gevolgd door
een grootscheepse manoeuvre
onder de naam Ocean Ventu
re. Aan die oefening zullen
meer dan 40 schepen meedoen
en een aantal b52 bommen
werpers van de Amerikaanse
luchtmacht.
Marinewoordvoerders z«
dat de oefeningen geen BI
band houden met mogijjr
crisis-situaties in het gey
zoals de burgeroorlog bp
Salvador. Het is meer ee.
ting van verontrusting ov^r
algehele toestand in hei
bied.
-/EN HAAG Lesgeven
i i een bijzonder moeilijke
taak en vereist een grote
kennis-vaardigheid om
anderen bij te brengen
wat men zelf al weet en
kan, maar het is een ex
cellente gave om die an
dere tegelijk zó te leren
en op te voeden dat hij of
zij zich toch zelfstandig
kan ontwikkelen. En
voorzover we dat kunnen
zien, heeft de graficus en
kunstschilder Gerard
Lutz dit zeker weten te
volbrengen.
Veertien oud-leerlingen van
alle leeftijden stellen samen
met dat van de meester hun
grafiek ten toon in de Haag
se Kunstkring t/m de 17de
en dit is eert fijne en varia
bele expositie waarop veel
„Haags" werk te bekijken
valt. En zo goed als allemaal
bekende namen: Bettenhau-
sen, Meerts, Mürer, Gente
naar, Blans, Mooyman, Mo-
ritz, van Schaik (de laatste
erg bekend geworden door
het Poezenkwartet waarvan
een Duitse, Italiaanse en Ja
panse uitgave op stapel
staat) maar hoe ze ook mo
gen heten en hoe dikwijls
we hun werk ook wel zien
hier of elders, men bemerkt
het met één oogopslag: ze
hebben ieder in hun eigen
methode die vaste, accurate
hand van werken om hun
visie zo duidelijk mogelijk
kenbaar te maken. Frans de
Haas en Bettanhansen zijn
o.i. de meest markante toe-
lichters onder dit gezelschap
en Ronnie Meerts geeft
voortdurend een lyrische
parafrase op onderwerpen,
bekend of minder bekend,
die doof een ander mogelijk
wat té traditioneel zouden
worden. Het is eigenlijk niet
goed ons te laten leiden door
die afpalende begrippen; er
zijn vroeger ook misbaksels
gemaakt en er worden mo
menteel prachtige dingen
verricht. De etsen van Mo-
ritz en Matthews b.v. kun je
als zeer traditioneel bestem
pelen, maar het zijn uitne
mende stukken terwijl het
werk van Carla Hartjesveld
een sterke fantastische ex
pressie heeft die weer hele
maal in onze gedachtenwe-
reld past. Maar wat hebben
die veertien nu bedacht? Zij
kopen ieder voor zich één
van die wonderlijk mooie
kleine etsen van hun mees
ter en schenken die aan de
HKK als een permanent be
zit. Verdient zulk een geste
geen navolging?
Staalkaart
In Pulchri loopt de Voor
jaarstentoonstelling van le
den t/m 18 april en daar
krijgen we weer dat zelfde
beeld van eke lente of herst:
een keur van kunstwerken
in zoveel stijlen en opvattin
gen die als een enorme
staalkaart van eigentijdse
expressie kan voldoen. Veel
figuratief, weinig abstract
en bovenal een ernstige ij
ver om te assimileren, om de
voorstellingswijze van voor
gaande periode in een nieu
we blik te vangen. Waarom
anders zou b.v. een Roel
Jonges zo'n gevel aan de
Haagse Stationsweg onder
gebracht hebben in zijn
streng en ritmische lijnenpa-
troon waarbij hij de weer
spiegelingen in de ruiten-
parterre precies zo geschil
derd heeft als die in werke
lijkheid met een bepaald te
genlicht zich aan ons oog
voordoen? En wat weet
Ferry Sleebe van de buur-
kat te vertellen op zijn onge
compliceerde manier, zo op
de rand van het naïeve af.
Maar hij heeft niet alleen de
anecdote in bezit, want dicht
bij hem hangt die „Stations
wachtkamer" van Peter de
Leeuwe, eveneens in een li
neair kader gezet, maar dit
is het compleet: de troostelo
ze avond, het wachten onder
de schrale lampen op een
trein die misschien niet
meer komt.Illustratie bij
een novelle die nog geschre
ven moet worden? Hoe ook,
hier vindt een overdracht
plaats die ons zeker langer
bezig zal houden dan de
„Gele balk met tekens" van
Herman van Tongeren, de
butant, of de „Rode planeet
met horizontale fixatie" van
Piet Smissaert. Beide wer
ken gaan gewoon door als
non-figuaratieven, zo talrijk
en zo heel veel op elkaar lij
kend. De „Invading angles"
van Paul Louwers komt
hier toch gelukkig even bo
venuit door de briljante
kleuren-uitstraling. Verder
een kapitale reeks van heel
mooie dingen: Maarten
Kemper op 'n andere toer
dan Ijij gewoon is te nemen,
maar met een boeiend stuk
oud-Rotterdam. En, dat zou
'n gemis zijn als er geen por
tret van Van Boxel hing,
ditmaal van Munnik, de
voorzitter van Pulchri. Ber-
serik is ook zo gevoelig en
inventief om het verhaal om
te zetten in beeld met dat
„Pakje van Hans uit Ameri
ka" terwijl Aat Verhoog ge
woon, zo maar even aange-
schetst, een man en vrouw
foto's laat kijken. Maar welk
'n pure tekenkunst zoals we
die van de groten zagen in
musea en kostbare albums.
Het royale palet en het bre
de doek komt er weer hele
maal in: Dora Dolz met
„Astrid en Lydia" en het
echte stilleven gevuld met
een innig schoonheidsgevoel
ontbreekt evenmin, Louis
Meys bewijst het zonder
twijfel evenals Claudine
Doorman of Jaap Kuypers.
En in de plastiek heeft o.i.
Jaroslawa Dankova nog
eens de voorkeur met haar
„Muur".
Gezegend licht
Gerard Huysman, in het
Kunstcentrum, heeft 15
april als sluitingsdatum. Dit
is een naturalist van het zui
verste water, maar iemand
die de atmosferische toon
eerder laat horen dan het
scherpe aftekenen der verre
dingen. In landschappen is
hij goed maar in de intimi
teit van het interieur ligt
zijn kracht. Mensen en din
gen worden daar omsloten
door een bijna gezegend
licht dat ons aan Aart van
der Leeuw herinnert. Maar
ook dit kan alleen te voor
schijn komen wanneer een
schilder dat alles in zich en
bij zich heeft: tekentalent,
kennis van de materie, toe
gespitst gevoel voor kleur-
verhoudingen, compositie-
vermogen en nog zo heel
veel meer.
JAN VERHEYEN
Roel Jonges: Gevel Stationsweg
In zijn vergadering van 31 maart 1982 heeft de Algemene Raad van het
Energiebedrijf Rijnland de volgende regelingen gewijzigd:
Tarieven- en vergoedingsregeling behorende bij de Verordening Algemene
Voorwaarden voor de levering van elektrische energie;
Tarieven- en vergoedingsregeling behorende bij de Verordening Algemene-
Voorwaarden voor de levering van gas.
Deze regelingen treden in werking op 1 mei 1982; tegelijkertijd worden de
tot dan geldende regelingen ingetrokken.
De nieuwe regelingen zijn gedeponeerd bij de Kamers van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland en voor Gouda en Omstreken en liggen van 1 april
1982,af ter inzage ten kantore van het Energiebedrijf Rijnland,
Langegracht 70 te Leiden.
De Directeur.
De rijksoverheid wil meer
vrouwen in dienst nemen.
Daarom worden vooral ook zij
uitgenodigd te solliciteren.
programmeurs (mni./vri.)
vac. nr. 2-4711/0167
id:
Functie-informatie: vertalen van een gedetailleerd
systeemontwerp tot programma's, daarbij rekenii^
houdend met de vastgestelde regels inzake: de d<
matigheid, beveiliging en controle; de normen. ric~—
lijnen en werksystematiek betreffende het progra.
meren; het gebruik van standaardprogrammatuu|
Uitvoeren van programmatests; verzorgen en uit
voeren van programma-onderhoud.
Vereist: diploma HAVO (wiskunde); minimaal opl
ding tot applicatieprogrammeur; meerjarige erva
ring incobol.
Standplaats: Voorburg.
Salaris: max. f 3786,- per maand.
Sollicitaties inzenden vóór 24 april 1982.
Informatiecentrum
Rijks Psychologische Dienst. "t
Eisenhowerlaan 138. Corr. adres: Postbus 20013e'r
2500 EA 's-Gravenhage. ier
Geopend maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
16.30 uur. Maandag en dinsdag ook van 16.30 tol
21.00 uur.
Telefonische inlichtingen worden verstrekt ondei
nummer (070)-501226. en
anj
e
Bovengenoemd salaris is in het algemeen rliji
afhankelijk van leeftijd, opleiding en ervaring He
en is exclusief 7%S vakantie-uitkering. o<
ac
Schriftelijke sollicitaties onder vermelding van t jjn
vacaturenummer (in linkerbovenhoek van brief y"
enveloppe) en uw huisadres met postcode, zen^ ,e
aan de Rijks Psychologische Dienst, Prins Maur v
laan 1. Corr. adres: Postbus 20013,2500 EA
's-Gravenhage. y
Een mededeling van ontvangst van uw sollicitat 2
briet wordt u door het CBS toegezonden. I S
„Ik
