Oscars werden eerlijk onder
de kandidaten verdeeld
Kern van Bomans''insektenfabel
in karakteristieke verklanking
De mens achter de t„l„
KUNST
Voorkeur Nederlandse jeugd voor leuk en spannend boek stripboeken aan de top
—F
Tips voor Duindigt
„Prodent-praatjes vullen
niet méér gaatjes"
BOEK VAN DE MAAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 30 MAART 1982 PAGIN. E
Schrijfster
Adams overleden
NEW VORK De Ameri-
kaanse schrijfster Harriet
Adams, die onder verschillen
de schuilnamen bijna 200 kin
derboeken heeft geschreven, is
op 80-jarige leeftijd in Potters-
ville (New Jersey) aan een
hartaanval overleden.
Haar boeken werden gepubli
ceerd onder de pseudoniemen
Carolyn Keene, Franklin W.
Dixon, Victor W. Appleton en
Laura Lee Harper. Zij be
schreef in haar boeken vooral
een onschuldige en gave we
reld.
DEN HAAG De meeste scholieren geven de
voorkeur aan een spannend, tot de verbeelding
sprekend boek. Het stripboek echter staat aan
de top, onafhankelijk van leeftijd en schoolni
veau. De belangstelling voor het soort boek is
de afgelopen tien jaar nauwelijks veranderd;
cijfers wijzen uit dat binnen de genres het rol
patroon wederom bevestigd wordt Dit blijkt uit
een onderzoek naar vrijetijdsbesteding, toege
spitst op leesgedrag dat is gehouden onder de
1600 leerlingen van de Scholengemeenschap
Lelystad, ter gelegenheid van de boekenweek
1982.
Boeken waarin een bepaald probleem centraal
wordt gesteld, krijgen de voorkeur wanneer in
eigentijdse taal is geschreven over een aanspre
kend onderwerp: Christiane F, het verslag van
een junkie, staat dan ook meteen als nummer
één op de lijst van 11 titels die als „mooiste
boek" werden aangemerkt, gevolgd door Kruis
tocht in spijkerbroek en Oorlogswinter.
De lijst gaat verder met de titels: Meester van
de Zwartemolen, Oosterschelde Windkracht 10,
Oorlog zonder vrienden, Alleen op de wereld.
Kruimeltje, Reis door de nacht, Het onkruid en Terlouw
de bloem en Engelandvaarders. Opmerkelijk is,
dat Kruimeltje sinds jaar en dag zo hoog blijft
scoren.
pen; ze willen er wel over lezen. Televisiekij
ken, als dagelijkse gewoonte, verliest het echter
weer van sport en spel als het gaat om vrije
tijdsbesteding.
Kennelijk wil de lezende jeugd zich identifice
ren met een eenzame figuur die het in een
spannend geschreven boek min of meer redt, of
opgenomen worden in een reeks van gebeurte
nissen waarin de lezer stelling kan nemen.
Overigens scoren aktiviteiten als meedoen aan
een actiegroep, museum- en tentoonstellingbe-
zoek opvallend laag. Drie van de vier scholie
ren zeggen nooit deel te nemen aan actiegroe
Jan Terlouw is de meest populaire schrijver
van de scholengemeenschap; jongens waarde
ren hem meer dan meisjes. Bij Thea Beekman
ligt dat net omgekeerd, zij neemt een duidelijke
tweede plaats in. Meisjes waarderen haar meer,
maar haar titel „Kruistocht in spijkerbroek"
wordt meer door jongens gewaardeerd.
Een lijn in boeken die buiten het jeugdboek
vallen, is nauwelijks aan te geven; de bouquet-
reeks wordt net zo goed genoemd als werk van
Bomans, W.F. Hermans, Mulisch, Vestdijk en
Yvonne Keuls. Van de buitenlandse literatuur
worden genoemd de Kanonnen van Navarone,
Waterschapsheuvel en In de ban van de ring.
komen in de reeks jeugdliteratuur/lectuur voor
de Bob Eversserie, De Vijf, Arendsoog, Joop ter
Heul en Schoolidyllen.
Aan verscheidenheid, gezien leeftijd en
schooltype is geen gebrek; wanneer wordt ge
keken naar schooltype, dan scoort de MAVO-
afdeling erg hoog in de sector verstrooiende
lectuur zoals de beeldroman, liefdes- en dok
tersroman. Bij de HAVO- en Atheneumafdelin
gen zijn deze romans minder in trek. Het genre
humoristisch boek klimt in schooltype mee: van
27% LBO naar 67% Atheneum. Hét omgekeerde
gebeurt met de beeldroman: van 39% LBO naar
9% Atheneum. De (openbare) bibliotheek is de
grootste bron van informatie over boeken, zegt
75% van de leerlingen.
Twee miljoen ?e
F
voor een Dali F
is
LONDEN Een schilii^
van Salvador Dali heeff j,
Lóndense veiling»
Christies een recordprijj
gebracl
gulden.
'.%oi
gebracht van ruim 2 miL
lin
De verkoop van het schij 3.
„Mijn moeder, mijn mc^e
mijn moeder", gemaakte
1929, heeft de bestaande
records gebroken van Lj6
werk van Dali, evenalsf
een werk van een hog le\iy(
kunstenaar. Het schildej 1
gekocht door een Zwitsernjj.
WASSENAAR Het programma op de Wassenaarse baan Duindigt bestaat
woensdagmiddag uit twee rennen en negen draverijen. De eerste start is om
14.00 uur. Onze tips voor deze meeting luiden.
MEYENDELLPRlJS: Vivianne Star. Vonny B en Vuurpijl.
RAAPHORSTPRIJS: Victor Scott. Uffi D en Vaudeville K.
VOORLINDENPRIJS: Vera van Cornjum, Ursin en Uniek Fortuna.
CAP MARTINPRIJS: Miss Somersault, Sen's Folly en Candy.
KLEIN ZWITSERLANDPRIJS: Sjalom Antole. Tromp Bestevaer en Tresor
Kandia.
DUINAUWEPRIJS: Undine Baker, Usta Hanover en Unamieme.
MENTONPRIJS: Lucky Raaphorst, Wallyfred en Royal Ballet.
DUTTENDELLPRIJS; Ukase, Unlimited Star en Untold D.
BIJHORSTPRIJS: Useful Prince. Teetje Ossewaard en Tuno W.
DUIVENVOORDEPRIJS: Torpedo Fortuna, Seredine Forest en Sam Avon.
HORSTENPRIJS: Salvo Estancia, Siegfried Dakota en Sita van Hiddum.
OOST-BERLIJN Tijdens
indoorwedstrijden in Oost-
Berlijn heeft de Oostduitse
snelwandelaar Ralf Kowalsky
twee (officieuze) wereldre
cords gevestigd. In twee uur
legde hij 28,538 kilometer af.
Voor de 30 kilometer had hij 2
uur, 6 minuten en 54 seconden
nodig. De oude records (28,165
km en 2 uur, 8 minuten ston
den op naam van de Spanjaard
José Marin.
RIO DE JANEIRO Scheids
rechter Manoel Serapiao had
bescherming van de politie no
dig om heelhuids de kleedka
mer te bereiken na de wedr
strijd Vasco da Gama-Gremio
voor de Braziliaanse voetbal
competitie. De spelleider gaf
in de slotminuten een straf
schop, waardoor Gremio op 1-
1 kwam. Boze supporters van
Vasco en bestuursleden betra
den het veld om hem dit be
taald te zetten.
DEN HAAG De onlangs op de markt gebrachte tandpasta
Prodent Plus, die gaatjes in het tandglazuur zou herstellen, ver
schilt nauwelijks van andere fluoride-tandpasta's. Dit staat in
het april-nummer van tie Consumentengids. Volgens de Consu
mentenbond wordt beginnend tandbederf door het caleiumfos-
faat in het speeksel hersteld. Fluor vergroot deze herstellende
werking. Prodent schermt met onderzoek van de Rijksuniversi
teit Groningen, maar de onderzoekers kunnen zich bepaald niet
herkennen in de „wetenschappelijke" onderbouwing van de
prestaties van het produkt.
llllllllll!lllllll!llllllll!lill!llll!IIIIIIIIIIIIIIJIII
Arafaty:
Guerrilla's
respecteren
bestand
BEIROET De Palestijnse
leider Arafat heeft gisteren te
gen buitenlandse journalisten
gezegd dat, ondanks de de
monstraties op de westelijke
Jordaanoever, zijn guerrilla
strijders in Libanon het acht
maanden oude staakt-het-vu-
ren zullen respecteren.
Enkele radikale Palestijnse
leiders hadden opgeroepen het
vorig juli bereikte overeenge
komen bestand op te heffen.
„Ik vertrouw erop dat ik dé
toestand onder controle kan
houden", antwoordde Arafat
toen hem werd gevraagd of hij
activiteiten van radicdle guer
rillagroeperingen zou kunnen
tegenhouden.
De secretaris-generaal van de
Arabische Liga, Klibij heeft
gsiteren een beroep gedaan op
de Europese Gemeenschap
snel op te treden om bij te dra
gen tot herstel van de rust op
de door Israël bezette westelij
ke Jordaanoever. Volgens di
plomaten had Klibi er bij de
EG op aangedrongen een „dui
delijk standpunt in te nemen"
ten aanzien van de Westoever.
Een Israëlische kolonist heeft
gisteren op de Westoever ge
schoten op Palestijnen, die een
weg hadden afgezet. Hierbij
werd een jongen gewond.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Omdat hij als free-lance diri
gent van symfonieorkesten
nogal eens uitvoeringen van
educatieve aard moet geven en
dan niet steeds wil aankomen
met Peter en de Wolf van Pro-
kofiew, het olifantje Babar
van Fran?aix of de instrumen
tale jeugdgids van Britten, is
Willem Frederik Bon zelf een
combinatie gaan beproeven
van verhalende tekst en illu
strerende muziek. Het ging
hem daarbij niet slechts om
het herkennen van instrumen
ten, alleen of in combinatie
met andere, maar ook om het
herkennen van typerende mo
tieven in uitéenlopende ver
schijningsvormen. Omdat de
componist wel begreep dat dit'
slechts zou lukken bii een
klein deel van zijn doelgroep
onervaren luisteraars tussen'
7 en 77 jaar zocht hij een
verhaal van wat meer substan
tie dan die van zijn voorgan
gers. Voor wie de muziek
slechts klankdécor bleef, kon
dan altijd nog een vertelling
mee naar huis nemen waaro
ver nagedacht zou kunnen
worden.
Bon deed een gelukkige keus
toen hij besloot zich te inspire
ren op „Erik of Het Klein In-
sektenboek", de fabel van
Godfried Bomans die na zijn
eerste verschijnen, ruim veer
tig jaar geleden, ook al meer
dan veertig keer werd her
drukt. Het verhaal blijft jong
en oud aanspreken, enerzijds
door de verrassende typerin
gen in de fantastische verbeel
ding, anderzijds door de paro
diërende humor in de dialogen
tussen de pientere jongen Erik
Pinksterblom en de vermense
lijkte insekten. Die humor is
het gevolg van het contrast
tussen onbevangen kinderlijke
spontaniteit en vormelijk stij
ve conventie. Ik denk dat er
niet zo heel veel lezers zijn die
zich realiseren dat hier de
vaak zinloze leegte van onze
sociale communicatie aan de
kaak wordt gesteld.
Het ligt voor de hand dat Bon
voor zijn doel het verhaal
sterk moest bekorten en dus
versimpelen, waardoor de aan
geduide moraliserende strek
king moeilijker te onderken-
neh valt, zeker voor wie het
boek niet heeft gelezen. Bon
beperkt zich tot de wonder
baarlijke droomreis die Erik in
zijn slaap onderneemt, nadat
hij veel en lang bezig is ge
weest met het fascinerende
schilderij boven zijn bed dat
hij „Wollewei" noemt en dat
correspondeert met zijn leer
boek voor biologie, dat hij in
verband met een naderend
proefwerk onder zijn kussen
heeft gelegd.
Blijkens de zojuist verschenen
Philips-plaat no. 6423503
waarop „Eriks wonderbaarlij
ke reis" door de beeldende en
tofch ongekunstelde verteltrant
van Luc Lutz en het geïnspi
reerde en waar nodig
virtuoze spel van het Brabants.
Willem Frederik Bon (42) die
Bomans' „Erik" op een ge
slaagde manier samenvatte en
verklankte.
Orkest voorbeeldig werd vast
gelegd, is componist-librettist
dirigent Bon er goed in ge
slaagd het verhaal markant
reliëf te geven en bevattelijk
te blijven zonder goedkope
concessies te doen. Voor de
dromende Erik vond hij een
heel mooi lyrisch hobothema,
dat het ook in de andere in
strumentaties uitstekend doet
en dat op een verrassende ma
nier, namelijk van achteren
naar voren, aan het slot de
wakker"' geworden Erik ty
peert.'
Ook de karakteristieken van
de wesp (gestopte trompet), de
bromvlieg (contrabas), de
hommel(Engelse hoorn), de
slak (tuba), de vlinder (dwars
fluit en piccolo), de zwarte tor
ren en doodgravers (twee
hoorns, trombone en tuba), de
mol (pauken, trommen en
bekkens), de worm (fagot en
contrafagot) en de mieren
(harp en strijkers) zijn vrijwel
stuk voor stuk zeer geslaagd.
De meer of minder dramati
sche voorvallen in de hande
ling worden bondig maar raak
uitgebeeld waardoor de span
ning bijna steeds kon worden
vastgehouden.
Het behoeft geen verwonde
ring te wekken dat de muziek
Ravel in herinnering brengt,
in het bijzonder de meester
van „L'Enfant et les Sortilè-
ges". Van gemakkelijke navol
ging is Ifchter geen sprake. De
plaat verdient dan ook zeker
eert publiek succes te worden,
vooral als die plaat in het per
spectief wordt geplaatst van de
lectuur van het boek.
Bon is bezig van dit boek zelfs
een complete opera te maken.
Dat legt de librettist en de
componist uiteraard aanzien
lijk grotere verplichtingen op,
maar Bomans' unieke fabel zal
dan wellicht vollediger recht
worden gedaan dan in dit spe
cifieke kleine kader begrijpe
lijkerwijs mogelijk is geweest.
JOHN KASANDER.
echter liet ze haar pen
doopt en klopte ze bii m;
wier tuin haar beviel of
stens opviel, aan met he|f
zoek: vertel er zelf ietsi
Van alles bezocht ze: d!
nen, balkontuinen, bloj
ten, caravaptuinen, be?
nen, sawa-tuinen, straatti-j
spoordijktuinen, stenentij
volkstuinen, schoolt»
tuintuinen, bergtuinen e
panse tuinen. Koffie gei
haar boek om het hards
kamperfoelie; stroopwafi
dijvert met het eekhool
brood. Ontboezemingen"
de heg, daar komen de 1
stukjes op neer. Het wi
der seizoenen. Het wond)
de ontluikende knop. AJ
simpel mogelijk. Een
medewerkers, samenvj
„bladspiegels met veel IF
namen schrikken me F
wil alleen maar een tu?
groen is en overvloedig^
op het tuinpad de hon'
en de dovenetel elkaa'
moeten. Het moet een tu
waar een roos een roos"
een madelief een matj.,
Toon Hermans had ij1
kunnen zingen.
In 'De Vaart' te HihL
wordt t/m 19 april eef'
toonstelling gehouden v[l
beschikbare illustraties f1
het boek zijn opgenomer
PIET SNCf
Met mijn tuin in de w
Samenstelling An Rjf
van der Loeff met fot<r
Marijke Heuf?. Uitjj"
Ploegsma, Amstcrdanr'
van 8 april tot 9 m-
Boek van de Maand J"
daarna 39.90.
Pulchri Studio,
Voorhout 15 Den
houdt t/m 18 april de
jaarstentoonstelling. P
leden tonen shikl
aquarellen, tekeningeü
fiek en beeldhouwwei
In de expositiehal vi
ministerie van Binnei1
Zaken te Den Haag, S(
doekshaven 200, word
rende de maand api'
tentoonstelling gehoud
een overzicht geeft v
gebruik van de stripte
bij de overheid.
Arles, vereniging val
teur beeldende kunst
viert het tienjarig 1
met een jubileumexj
die gedurende de
april wordt gehouden
Wijk- en dienstenci
Mariahoeve, Ivoorhoi
Den Haag. Er wordt
van leden getoond: s
rijen, aquarellen, tekei
etsen, keramiek,
wandkleden etc. Wet
A.A.J.M. van Lier (K
ken) komt de exposit
derdagmiddag a.s. ope
In de Bijenkorf G
Wagenstraat 32 Den
zijn van 1 t/m 24 aprill
plastieken van Elly 1
wald en grafiek van
Bettenhausen te zien.)
Galerie Steltman, j
markt 27 Amsterdam!
tot 9 april werk van I
jaarden: Herrere, i
Gomez, Escalona, B
Clarke, Lehmar.n en I
'Los Angeles De ver
grijsde veteraan kon hem
bijna niet mislopen.
Henry Fonda, die vorig
jaar zijn eerste Oscar
kreeg voor zijn verdien
sten voor het vak, heeft
op 76-jarige leeftijd dan
toch zijn eerste en zeer
verdiende Academy
Award voor een filmrol
in de wacht gesleept voor
zijn vertolking van de
oude, afgeleefde Thayer
in Mark Rydell's „On
Golden Pond". Fonda,
hartpatiënt, was zelf bij
de uitreiking niet aanwe
zig. De Oscar werd in
ontvangst genomen door
dochter Jane, die ook in
„On Golden Pond" speel
de. „Ik weet dat hij zit te
kijken en dat hij gewel
dig trots zal zijn. Pa, ik en
de kleinkinderen komen
er meteen mee over".
Fonda's tegenspeelster, de
74-jarige Katharine Hep
burn, kreeg de Oscar voor
de beste vrouwelijke hoofd
rol, maar de Academy
Award voor de beste film
van het jaar ging naar „Cha
riots of fire", een film over
de Engelse athletiekploeg
tijdens de Olympische spél
len van 1924 in Parijs.
'Warren Beatty, enkele jaren
terug de grote verliezer met
vele Oscar-nominaties voor
„Heaven can wait", werd
ditmaal beloond voor de
beste regie voor de door
hem geproduceerde, geregis
seerde en geacteerde film
„Reds". De 56-jarige Mau
reen Stapleton kreeg voor
haar vrouwelijke bijrol in
dezelfde film eveneens een
Academy Award. De Oscar
voor de beste mannelijke
bijrol ging dit jaar naar de
Britse veteraan Sir John
Gielgud als de zorgzame
butler in de film „Arthur".
Het liedje uit de film „Best"
that you can do" werd even
eens met een verguld beeld
je onderscheiden.
De film „Raiders of the lost
Ark" kreeg vijf Oscars
voor de beste montage, de
artistieke regie, de visuele
effecten, het beste geluid en
de beste geluidsmontage
Warren Beatty, met „Heaven
can wait" de grote verliezer,
nu met de Oscar als beste re
gisseur.
„Ik heb geen make-up nodig"
schijnt Rick Baker te roepen,
maar was eigenlijk de grote
verliezer omdat er geen en
kele „belangrijke Academy
Award" bij zat. „Chariots of
fire" was in aantal tweede
met vier beeldjes, voor kos
tuumontwerp, muzikaal-
commentaar en scenario.
Tegen iedere verwachting
in kreeg niet Wajda's door
het huidige Poolse regime
omstreden „Man van ijzer"
de Oscar voor de beste niet
Engels gesproken film, maar
de Hongaarse film „Mephis-
to" over een acteur onder
het Hitler-regime.
Natuurlijk waren er ook
weer de speciale onderschei
dingen. Barbara Stanwyck
wist dat ze er een zou krij
gen voor haar lange film
loopbaan. In haar dank
woord herdacht zij haar goe
de vriend William Holden,
die als haar tegenspeler de
buteerde in „Golden boy".
Dan Aykroyd, die de Oscar
voor de beste visuele effec
ten voor „Raiders of the lost
Ark" in ontvangst nam, her
dacht de op 5 maart aan een
overdosis heroïne overleden
acteur Joe Belushi zonder
diens naam te noemen. Dat
was hem uitdrukkelijk ver
boden.
Henry Fonda kijkt in „On Golden Pond" misschien nog somber, American werewolf in Lon-
de rol leverde hem wel een Oscar op. don".
nadat hij een Academy Award Oscars waren er ook voor
heeft ontvangen voor „An o-mny Kaye voor diens in
zet voor UNICEF en voor
Cubby Broccoli, de produ
cent van de James Bond
films. Roger Moore reikte de
kleine gezette man de Aca
demy Award uit met de
woorden „Als je maar lang
genoeg bent, krijg je er een".
En nadat Rick Baker nog
een Oscar had gehad voor
zijn make-up van „An Ame
rican werewolf in London"
kon de slotconclusie van
deze 54-e Oscar-night alleen
maar zijn, dat de onder
scheidingen eerlijk waren
verdeeld onder de kandida
ten. Niemand was echt bui
ten de prijzen gevallen, zoals
wel eens eerder was ge
beurd.
„Genocide" kreeg nog een
onderscheiding al§ de beste
lange documentaire, „Close
harmony" als de beste korte.
Maureen Stapleton houdt
trots en nog steeds ongelovig
de Oscar omhoog, die ze
zojuist uit handen van Timothy
Hutton heeft ontvangen.
De schooltuin.
ontbreken weer, zodat men in
het ongewisse blijft over de
vraag wat er precies bloeit,
waar en waarom. Eigenlijk
gaat „Met mijn tuin in de wol
ken" dan ook niet over tuinen
of tuinieren. Het gaat over de
mens achter de tuin.
Een bloemlezing van filoso
fietjes is het boek geworden.
Er vallen uitspraken te pluk
ken in de trant van: „het tui
nieren blijft, net als de poli
tiek, de kunst van het mogelij
ke". En: „wat gehoorzaamheid
aan de schepping betekent, dat
leer je in je tuin". Van theore
tische kennis zijn de bijna 200
Nederlanders die aan het
woord komen, wars. Immers;
„als ik van alles wist, zou ik
mijn planten zorgelijk gaan
beloeren zodat zij noch ik
meer plezier hebben". Maar
hoe onbeholpen ook, de armen
gaan uit de mouwen, want:
„een tuin is nu eenmaal niet te
vergelijken met een schilderij
waar je vooral met je handen
af moet blijven als het klaar is;
een tuin is eerder te vergelij
ken met een orkest; je moet als
een dirigent hier wat aanmoe
digen, daar wat afdempen en
soms iemand ontslaan'Diep
spitten gebeurt nauwelijks in
het boek, diep nadenken des te
meer. „Wie een tuin schept,
kent voldoening, teleurstelling
en nooit aflatende zorg. Maar
bovenal zekerheid en rust. De
zekerheid dat er na afsterven
en stilstand altijd nieuw leven
komt. De rust als tegenwicht
voor de jachtigheid van onze
wereld".
An Rutgers van der Loeff is
vooral bekend als Schrijfster
van kinderboeken. Ditmaal
HILVERSUM „Wie een
uur gelukkig wil zijn,
neme een borrel; wie een
jaar gelukkig wil zijn,
neme een vrouwe; wie le
venslang gelukkig wil
zijn, neme een tuin". Chi
nese volkswijsheid, naar
Vlieland overgewaaid al
waar An Rutgers van der
Loeff hen optekende om
er vervolgens een boek
van te breien. Het eerste
exemplaar werd vanmid
dag in Hilversum over
handigd aan Ir. D.S.
Tuijnman, oud-minister
èn enthousiast tuinier.
„Met mijn tuin in de wolken"
luidt de titel en het betreft nu
eens niet het driehonderd zo
veelste werkje over poten en
oppotten, inplanten en verspe
nen, stekkèn, enten en
snoeien. Ongeveer de enige
raadgeving die men tegen
komt, is de manier waarop een
rood treurbeukje Van de ver-
welkingsdood te redden valt
door) de stam losjes te omwik
kelen met een rekverband uit
het medicijnkastje. Dan nog
kan het resultaat louter toeval
zijn geweest. Nee,- een. leer
boek is „Met mijn tuin in de
wolken" beslist niet.
Wel Boek van de Maand, het
geen traditiegetrouw een schat
aan illustraties oplevert, Dit
maal zijn ze voor een groot
deel vervaardigd door een
aantal tuinliefhebbers zelf.
Naieve schilderkunst bloeit
van bijna iedere bladzijde op.
Maar verklarende bijschriften
