mmmii J weekpuzzel door dr. Pluizer postzegels SCHAKEN lijs sterrenhemel oplossing vorige puzzel NR. 13 KRUISWOORDRAADSEL ss IJ Jl LEIDSE COURANT ZATERDAG 27 M. De prijswinnaars van puzzel 12 zijn: Th. de Wagenaar, Schoolstraat 7, 2465 AM' Rijnsaterwoude. H.G. Diepenbach, van Leeuwenpark 3, 2351 CM Leiderdorp. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. Horizontaal: 1 adviseur, 8 bars persoon; 15. roof dier; 16 groot visnet; 18 stof; 19 klank; 20. langstaartig dier; 22 akelig; 23 mu zieknoot; 24 samenhangende klomp planten; 25 halsboord v.e. trui; 27 oog holte; 28 zeilvaartuig (afk.); 29 land in' Azië; 31 benzinesoort; 33 sportevene ment (afk.); 34 plezier; 35 plant; 37 soort broodbelegsel; 38 vrouwelijk dier, 42 insekt; 43 land in Oost- Cen- traal-Afrika; 45 bij voortduring; 46 re kenkundig vraagstuk; 48 bloeiwijze; 49 ingezet stuk; 50 vogel; 51 kleding stuk; 52 aarden vaas; 53 lidwoord; 54 bijbelse naam; 55 vinnig; 57 snijwerk- tuig; 59 boom; 61 deel van Spanje; 63 bundel; 65 stierenvechter; 67 grappen maker; 68 schaker van Helena; 70 soort café; 71 uitroep; 73 schrijf kosten (Latijn); 75 vuurpijl; 77 wiskundig ge tal; 78 opstootje; 80 niet bevestigd; 82 saai (afk.); 83 plukje; 84 wisselborg- tocht; 86 zangwijs; 89 stad in Italië; 90 telwoord; 92 hoofdstad van Tunesië; 93 stiftje v.e. rijgsnoer; 94 taaie lek kernij; 95 tak van sport. Verticaal: 1 been waarin het inwendige oor ligt; 2 deeltje v.e. scheikundig element; 3 ringvormig koraaleiland; 4 naald boom; 5 senior (afk.); 6 kamerplant; 7 zelfkant van linnen; 8 slaapplaats; 9 iets dat enig in zijn soort is; 10 brief aanhef (afk. Latijn); 11 telwoord; 12 zoutachtig; 13 zeer hard gesteente; 14 christelijk herdenkingsfeest; 17 dwaas; 20 raamscherm; 21 warm zeepwater, 24 verzekeringsbewijs; 26 beroemd componist; 29 vistuig; 30 bergweide; 31 onderdeel v.e. tennispartij; 32 moe rasvogel; 34 kamhagedis; 36 korte kous; 38 Aziaat; 40 jaargetijde; 41 soort schaatsen; 43 Frans schilder; 44 vloei stof; 47 insekteneter; 48 lichaamsdeel; 54 mannelijk beróep; 55 vis; 56 ring vormig handvat; 58 karig; 60 staat kunde; 62 bittere vloeistof; 63 zang stem; 64 vreemde titel; 66 knaagdier; 68 Spaanse munt; 69 kwelziek per soon; 72 rubber opleverende boom; 74 kleefstof; 76 vrouwelijk rund; 77 fijne huidopening; 79 godin der meren en bronnen; 81 vreemde titel; 83 Spaans schilder; 85 gesteente; 87 vadsig; 88 projectieplaatje; 89 slaghout bij cric ket; 91 bijbeldeel (afk.); 93 vorm van mij. Oplossingen onder vermelding van Puzzel 13 dienen uiterlijk woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. SFTTTTTTTT door W. Hengeveld Op 27 februari 1982 speelden Helma en ik de halve finale Gemengde paren te De Bilt. Tijdens deze wedstrijd opende Helma de volgende Zuidhand met 2 klaver: zijnde een sterke opening vanaf 23 punten of een semi manche forcing in klaver van 19-22 pnt. Het spel lag als volgt: Noord S: H 10 9 5 H: H 4 R: B 7 6 5 4 K: V 8 West Oost S: 4 3 S: A 8 6 2 H: V B 10 7 2 H: 9 8 6 3 R: H 3 2 R: 10 9 8 K: 6 5 4 K: H 2 Zuid (Helma): S: V B 7 H: A 5 R: A V K: A B 10 9 7 3 Het volgende biedverloop bracht ons naar het zeer opti mistische contract van 6 kla ver: Helma Ik 2 kl 2 s 3 kl 3 ru 4 kl 5 kl 6 kl p. West kwam uit met harten vrouw. Laten we even de kan sen van Helma bekijken. Schoppen aas gaat zeker verlo ren. Verder kan er nog een klaver en een ruiten verliezer zijn. Om die te vermijden moet minstens klaver heer bij Oost zitten. Ruiter heer bij West kan misschien verholpen wor den door op de vrije schoppen van Noord ruiten vrouw weg te gooien. Laten we eens kij ken hoe Helma dit spel aan pakte. Zoals bij veel spellen lag de beslissing al in de eerste slag. Neemt Helma de eerste slag op tafel met de heer dan gaat ze down, de troefsnit zit goed maar Oost houdt in een later stadium tweemaal schop pen aas op, waardoor Helma geen entree meer heeft op ta fel om op haar vrije schoppen een ruiten weg te gooien. Hel- Deblokkade ma nam de eerste slag dan ook met het aas in haar hand en speelde vervolgens schoppen boer die ze overnam met de heer. Oost nam hem onmid dellijk met het aas en speelde ruiten terug. Helma liet zich echter niet verleiden, nam hem onmiddel lijk met het aas, speelde een kleine harten naar de heer en sneed vervolgens klaver heer bij Oost eruit. Nadat zij de troeven eruit had gehaald speelde ze schoppen vrouw en een kleine schoppen naar de tien, op schoppen negen ging ruiten vrouw weg. Ook als Oost de eerste keer de schoppen heer niet neemt, heeft Helma geen problemen meer, want ze speelt dan eerst- klaver en heeft na eerst de troeven getrokken te hebben, vervolgens schoppen aas eruit dwingend, harten heer nog als entree voor de vrije schoppen. Zoals u ziet is de eerste slag heel belangrijk, niet alleen om je speelplan op te maken maar ook om te voorkomen dat een blokkade optreedt of een kost bare rentree verloren gaat. Belgische zegels aan wetenschap gewijd Met als motto „Wetenschap" verscheen in België een uit drie zegels bestaande serie die op 1 maart in de verkoop kwam. Een zegel van 6 fr. is gewijd aan de installatie van een cyclotron ter vervaardi ging van radio-isotopen. Dit cyclotron werd geplaatst in het Nationaal Instituut voor Ra dio-elementen te Fleurus. Het Nationaal Instituut voor Ra dio-elementen (IRE) werd op 20 augustus 1971 opgericht en is gevestigd in het industriege bied van Fleurus-Farciennes in de provincie Henegouwen. Het nu in produktie zijnde cy clotron is het enige van zijn klasse in Europa en betekent een belangrijke aanwinst voor de medische wetenschap. Het Koninklijk Observatorium van België vormt het onder werp voor de zegel van 14 fr. Op deze zegel wordt een beeld gegeven van het melkwegstel sel. De Koninklijke Sterren wacht van België is één van de oudste wetenschappelijke in stellingen van dat land. Reeds in 1823 werden de eerste stap pen gezet om in België een sterrenwacht van de grond te krijgen. Aanvankelijk werd deze sterrenwacht opgezet in Brussel, op de heuvel bij de Oude Schaarbeeksepoort. In 1883 werd besloten het obser vatorium over te brengen naar Ukkel. De derde zegel in deze serie wordt uitgegeven ter herden king van het feit dat 100 jaar geleden de tuberculose-bacil werd ontdekt. Op 24 maart 1882 presenteerde dr. Robert Koch een referaat aan de Ver eniging voor Fysiologie van Berlijn over de tuberkelbacte- rie als verwekker van de tu berculose. Koch werd in 1843 geboren te Klausthal bij Han nover en promoveerde in 1866 te Göttingen tot dokter in de geneeskunde. In zijn kleine Op de aan Robert Koch gewij de z.egel, die een waarde heeft van 50 fr., zief men een gesty- leerde voorstelling van de ba cil, gezien door een micros coop. Tevens ziet men ook het portret van de beroemde ge neeskundige. Het ontwerp voor deze zegels werd vervaardigd door de fir ma Dechy-Univas. De zegels werden in meerdere kleuren gedrukt door de Algemene Werkplaats van het zegel 'te Mechelen. Op 25 februari bracht de Luxemburgse PTT vijf bijzon dere zelgels in omloop. Het gaat hierbij om een serie van vier en een losse zegel. Daar naast verscheen nog een zegel als aanvulling op de serie ge- bruikszegels. LUXEMBOURG privé-laboratorium ontdekte hij de sporen van de mild- vuurbacil. Als een der grond leggers van de bacteriologische wetenschap werd'hem in 1905 de Nobelprijs toegewezen. Hij overleed op 27 mei 1910 te Ba den-Baden op een moment, dat hij door zijn onderzoekin gen wereldfaam had verwor ven. De vierdelige serie kreeg als thema „De vier jaargetijden". Op de zegels ziet men plekjes in het Luxemburgse land-, schap, zoals die er in lente, zo mer, herfst en winter uitzien. Een zegel van 4 f. toont een reproduktie van het schilderij „Bloeiende appelboom", ge schilderd in 1912 door Frantz Seimetz, een Luxemburgse ar tiest. Dit schilderij bevindt zich in een privé-verzameling. Op een zegel van 6 f. ziet men het schilderij, genaamd „Land schap" uit 1911 van de hand van de Luxemburger Pierre Blanc. Dit werk is te bewonde ren in het Luxemburgse Staatsmuseum. Een zegel van 8 f. toont het werk van de Luxemburger Guido Oppen- heim en werd gemaakt in 1912. Dit werkstuk draagt de naam „De Grote Hallerbeek". Guido Oppenheim overleed tijdens de bezetting van Luxemburg in het concentra tiekamp Theresienstadt in 1942. De serie wordt afgesloten met een zegel van 16 f. waar op „Winteravond", in 1911 vervaardigd door de Luxem burger Eugène Mousset. Mous- set overleed in 1941 te Esch sur Alzette in Luxemburg. Tijdens de Duitse bezetting werden gearresteerde verzets lieden in Luxemburg voorlo pig gevangen gezet in het „Sonderlager" te Hinzert. Vele dappere vaderlanders vonden daar de dood door verhonge ring dan wel als gevolg van folteringen. Ter ere en nagedachtenis aan hen werd op het kerkhof „No tre Dame" in Luxemburg, waar deze dapperen begraven liggen, een uit bout vervaar digd kruis gemaakt van uit Hinzert afkomstig hout. In middels is naast dit kruis een' aangrijpend plastiek geplaatst, vervaardigd door de beeldhou wer Lucien Wercollier, die zelf ooit te Hinzert gevangen zat. In dit plastiek wordt op treffende wijze de angst, ver schrikking, lijden en hoop uit gebeeld. Met de uitgifte van een bijzon dere zegel in de waarde van 8 f. worden de Luxemburgse helden onder de aandacht ge bracht. Op de zegel ziet men zowel het houten kruis als het herdenkingsmonument Het drukken van al deze zegels werd verzorgd door Hélio Courvoisier S.A. te La Chaux-, de-Fonds in Zwitserland. Gelijktijdig verscheen een ze gel als aanvulling op de ge- bruiksserie. Deze zegel (groen) van 16 f. toont de beeltenis van groothertog Jean. door L. Hofland Nederlands kampioenschap Na zes ronden in het Neder lands kampioenschap is het veld al in enkele groepjes ver deeld. Allereerst de kansheb bers voor de titel. De belang rijkste hiervan is Hans Ree, gestart als favoriet maakt hij dit na een moeizame eerste ronde volkomen waar. Ver heugend is, dat de ieder jaar sterker spelende Paul van der Sterren nu eindelijk een goo.i naar de titel lijkt te doen. Zijn spel in de eerste zes ronden heeft op mij de meeste indruk gemaakt, hiervan getuige on derstaande partij tegen mede- kanshebber Peter Scheeren. P.v.d. Sterren-P. Scheeren. Konings-Indisch. I.d4 P?6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.f3. In navolging van vedetten als Timman en Spasski, heeft Van der Sterren de Sëmischvariant in zijn repertoire opgenomen. Ik vermoed, dat dit inderdaad de beste opbouw is tegen het Konings-Indisch. 5...(H> 6.Le3 e5 7.d5. Bekend is, dat 7.dxe5 dxe5 8.Dxd8 Txd8 9.Pd5 Pxd5 10.cxd5 c6 ll.Lc4 cxd5 12.Lxd5 Pc6 wit niets oplevert. 7...c6 8.Dd2 cxd5 9.cxd5 Pa671 Door Timman enkele malen gespeeld, Van der Sterren toont in deze partij aan, dat zwart hiermee op de verkeer de weg is. Meer voor de hand ligt 9..Ph5 10.Pge2 f5 ll.exf5 gxf5 12.0-0 Pd7 l3.Dd2 Pc5! met gelijke kansen Knaak- Uhlmann '81. 10.Lb5! Stelt het zwarte systeem ter diskussie, daar de normale ontwikkeling bemoeilijkt wordt. Na het fantasieloze 10.Pge2 bereikt zwart na 10..Ld7 ll.Pcl Ph5 12.Pb3 f5 13.0-0-0 Pf6 zonder moeite ge lijk spel. De kracht van de tekstzet is, dat 10..Ld7 met ruil van zwart's sterke tegen wit's zwakke loper natuurlijk niet in aanmerking komt en dat na 10..Pc7 ll.Ld3 het paard op c7 ongelukkig staat. Scheeren Erobeert op een andere manier ,b5 te veijagen, méar dit heeft als nadeel, dat er teveel stukken aan de koningsvleu gel onttrokken worden. 10..Pe8 ll.Pge2 Pec7 12.La4! f5 13.exf5 gxfS 14.(M) Ld7. Jtfu de witte loper niet slecht meer is, wil zwart hem wel ruilen. 15.Lc2 Pb5 16.Tacl Pxc3 17.Pxc3 b5 18.Pe2 b4 19.Ld3! Met enkele fijne zetten wordt het zwarte initiatief op de da mevleugel tot stand gebracht, waarna de zwarte koning aan de haaien is overgeleverd. 19...Da5 20.a3 Tfb8 21.LH6 f4 22.Lxg7 Kxg7 23.Pxf4! A I AA A A' Alle zwarte stukken zijn op de damevleugël op zoek naar te genspel, zodat de koning een makkelijke prooi is voor de witte stukken. 23...exf4 24.Dxf4 Lb5. 24..Tf8 faalt op 25.Dg5f Kf7 (25..Kh8 26.Dh5!) 26.Tcel en tegen de dreiging Dh5t en Dxh7 is geen verdediging meer. 25.Dg5t Kh8. En niet 25..Kf7 26.Tfel Te8 27.Dh5f met mat in enkele 26.Df6t Kg8 27.Lf5 Db6t 28.Khl Te8 29.Le6t Txe6 30.Dxe6t 30...Kg7 31.De7t Kg8 32.Dg5t Kf7 33.Tfel Dd8 34.Df5t Kg7 35.Dg4t. Tijdnood is de reden van deze vele schaaks, m.i. is dit voor Van der Sterren nog het enige obstakel voor de grootmeester- klasse. Nu kan het gelukkig geen kwaad. 35...Kh8 36.Dd4f Kg8 37.Dg4t Kh8 38.Dd4t Kg8 39.Te4. Iets nauwkeuriger is 39.Te3, waarna tegen de dreiging f4 en Tg3 geen kruid gewassen is. 39...Ld7 40.Tcel Tc8 41.h3! Moeilijker wordt het na 41.Te7? Dxe7! 42.Txe7 Tclf 43.Dgl Txglf 44.Kxgl bxa3! 45.bxa3 Pc5 waarna zwart goe de remisekansen heeft. Hier werd de partij afgebroken en later zonder verder spelen door Scheeren opgegeven. Een tweede opvallende groep is die van teleurstellende kanshebbers. Hierin belandde Donner ha een vreselijke ne derlaag, met wit, tegen Hans Ree. Een zelfde lot was er voor Ligterink (kampioen in '79), die in 23 zetten door Ree ge klopt werd. Kandidaat-groot meester John van der Wiel lijkt duidelijk overschaakt en dat is na vier loodzware groot- meestertoernooien geen won der. De vierde man in deze groep is Kick Langeweg. Deze begaafde positiespeler is over zijn hoogtepunt heen en dit is overduidelijk te merken aan zijn resultaten; 1981 was voor hem een rampjaar en jaar is er geen meer in zijn prestaties nemen. Het groepje, d jaar slechts op inciden cesjes kan hopen, ht geen opvallende result boekt. Erger nog, de waarop deze door de worden aangepakt, to schrijnend klasseversc voorbeeld: J. H. Donner-H. Böh Damegambiet. I.d4 e6 2.c4 Pf6 3 4.cxd5 exd5 5.Lg5 Pbd7 7.Ld3 Ld6 8J 9.Lh4 Pg6 10.Lg3 (H Te8 12. 0-0 Lxg3 13.h 14.Pd2 Pg4?! Deze en de volgende l ten maken een plan druk, een snel deba Tegen deze opmars m<j zich goed wapenen in megambiet, deze pan keihard aan waarom. 17...dxe4 18.Pxe4 19.Peg5. Zonder, dat er iets bl lijk te zijn gebeurt zwart het toch opge 19..Pf8 volgt simpel en Pxf7 en na 19..Pe 20.Lc4 met de dubbf ging Dh7f en Lxf7f. Finalisten De halve finales om het kam pioenschap van Nederland, in clusief de noodzakelijke her kampen, hebben een aantal verrassende finalisten opgele verd. Er promoveerden door het afzeggen van wereldkam pioen Wiersma negen spelers, waarvan Frits Luteyn via her- kampen met Brouwers en Geert Berends de laatste start plaats veroverde. Erkende finalisten als Boom, Bergsma, Beerepoot, en Schol- ma moesten afhaken ten gun ste van „nieuwelingen" Smeenk, Heusdens, Luteyn en Palmer. Vooral Ben Smeenk speelde een regelmatig toernooi. In de voorlaatste ronde plaatste hij zich door van Luteyn te win nen. In de stand van het eerste diagram beslist Smeenk de strijd om veld 22 in zijn voor deel door 31. 24-29! 32 33x24. Na 34x23 19x39 43x34 is 12-17- 22 beslissend. 32. 12-17 33.38- 33 17-22 34 43-39 22x31 35 42-38 31x42 36 48x37 21-27 37.32x21 16x27 38 30-25 19x30 39 35x24 18-23 40 24-20 13-18 4120x9 3x14 42.34-30 18-22 43.30-24 23- 29 44.24-19 14x23 45 33x24 23- 28 46.24-20 27-31 47 38-32 31x42 48.32x23 26-31 49 20-14 42-47 5014-9 4x13 5123-18 47-38 52.18x36 13-18 Wit geeft het op. Smeenk gaat kleine grapjes niet uit de weg. In zijn partij tegen Gerard Beerepoot (zwart) ging de opening als volgt: 1.32-28 17-22 228x17 11x22 3 37-32 12-17 4 41-37 6-11 5.46-41 8-12 6.34-29 19-23 7 40-34 14-19 8.32-28 23x32 9 37x28 16- 21 10 4640 10-14 1141-37 11-16 12 38-32 3-8 13 43-38 5-10 14.31- 26 7-11 15.37-31 1-6. LUTEYN Smeenk speelde nu het „on schuldige" 16.31-27 22x31 17.36x27. En passant verhin derde hij 17-22 door 26x17! 22x31 en na een tempozet 12x21 29-24 en dam op 3. Deze partij eindigde later in remise. HEUSDENS In de stand van het tweede diagram meende Heusdens dat 44.33-28 mocht. Smeenk be wees het tegendeel: 44. 30-35 45 40-34 3640 46 34-29 11-16 47.45x34 13-18 48 23x21 16x38 49.28-22 38-42 50.31-26 42-48 5126-21 14-19 52.21- 53 29x20 15x24 54.39- 55.16-11 2634 56.11-6 3 31 24-30 58 31-26 30-31 34-40 60.21-17 40-45 1x38 62 6-1 38-16 63.1- Heusdens geeft het op meteen uit: Oplossingen vijfde rc derwedstrijd: I (17): 16-11 28x37 49-43 23 18x49 38-32 49> 25x34 3x9 4x13 15x4 1 19-23 22x33 enz.; Jent 33-28 38x47 46-41 47j 14x32 25x5 36x47 5x 39-33 47x29 44-39; (19): 32-28 21x41 16- 11x4 29x38 4x49 41- 46x19 47-41 19x46 3J sens (20): 33-29 27x 17x28 42-38 26x17 36: 47x33 29x38 40x29 24 4x17 1x12 38-32. Planeet van Herschel laat zich zien Voor mensen met telescopen of sterrekijkers is er in april de mogelijkheid om de planeet van Herschel, Uranus, beter te leren kennen. Op 29 april zal de planeet het best waarneem baar zijn, gedurende de hele nacht. Zoek dan in het ster renbeeld Schorpioen, om pre cies te zijn in de buurt van de dubbelster Omega Scorpius. Voor fotografen zeker een uit daging. Uranus werd op 13 maart 1781 ontdekt door de grootste waar nemer aller tijden, sir William Herschel. Hij ontdekte de zwak stralende reuzenplaneet in het sterrenbeeld Tweelin gen. Uranus is de op twee na verst verwijderde planeet van ons zonnestelsel. Er is tot op heden maar weinig van deze planeet bekend. Dit komt onder meer door het feit dat de planeet zeer zwak is waar te nemen en een licht af geeft dat niet meer is dan van een zwakke ster (magnitude 5,5). De omlooptijd om de zon is 84 jaar en ruim 7 dagen. Het volume van Uranus is 48 maal zo groot als dat van de aarde en de massa 14,5 maal zo groot. De planeet heeft vijf manen: Miranda, Ariel, Umbriel, Tita- nia en Oberon. De tempera tuur komt nooit boven de - 170° celsius uit, ook niet aan de zonzijde. Behalve aarde en Uranus zijn er nog zeven planeten in het zonnestelsel. Het komt maar zelden voor dat ze alle in één nacht boven de Nederlandse horizon verschijnen. Eind april zal dit echter het geval zijn. Voor de verre buitenpla neten (verder dan Saturnus) is echter een verrekijker of te lescoop nodig. Mercurius (een verrekijker is voldoende) is na 20 april te zien boven de wes telijke horizon. Venus is dit keer ochtendplaneet aan de oostelijke horizon. Mars is de hele nacht Zichtbaar als helde re, oranje sterpunt in het ster renbeeld Maagd; Saturnus is in hetzelfde sterrenbeeld te vin den, maar minder helder. Op de grens van Maagd en Weeg schaal is als zeer helder licht punt Jupiter zichtbaar. Neptu- nus (momenteel de verst van de aarde verwijderde planeet) is in de late nanacht in het grensgebied van Schutter en Slangedrager op te sporen. Pluto moet met een grote te lescoop gedocht worden in het grensgebied van Maagd en Boötes. Pluto is 500 maal zwakker dan de zwakste ster die met het blote oog kan wor den waargenomen. In april zijn de Lyrid Dit zijn meteoren <i april met een gemidl twaalf per uur en eer van 48 tot 53 km/se< hemel flitsen. Fotogri nen met een Vario X en een stapdaardlei aanslag wachten. Gel belichtingstijd van 2 nuten.. Voor contact werkgroep op dit te: men zich wenden tol ting De Koepel te UI

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 22