EEN STRAATGOOTALS STAATSGRENS
In Dinxperlo wordt stukje verenigd Europa zichtbaaï
Roy Jenkins (SDP) terug in Lagerhuis
VS verwerpen ontslag Palestijnse burgemeester^
Drie Britse
soldaten door
IRA vermoord
Koele reactie
van China op
woorden Brezjnev
VIJFENTWINTIG JAAR EG HERDACHT
Andriessen: Grauwsluier
over besluitvorming Europa
Vrouwen vrijgesproken
in Spaans abortusproces
BUITENLAND
LE1DSE COURANT
VRIJDAG 26 MAART 1982 PAGINA JJ
PEKING Het Chinese ministerie van buitenlandse
zaken heeft gisteren verklaard de kritiek die president
Brezjnev van de Sovjet-Unie woensdag tijdens een rede
in Tasjkent op China heeft geuit van de hand te wijzen.
Het was overigens niet duidelijk op welke kritiek de
Chinezen precies doelde. In zijn rede stak Brezjnev een
verzoenende hand uit naar China en riep hij de Chine
se leiding op een eind te maken aan „twintig jaar van
vijandschap" tussen beide landen.
Op deze woorden is China in zijn eerste reactie niet ingegaan.
Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken liet weten dat
het zich in zijn betrekkingen met Moskou zal laten leiden door
de daden van de Sovjet-Unie. In de Chinese pers is met geen
woord gerept over de verzoenende woorden van Brezjnev. Deze
had onder meer voorgesteld de besprekingen over het grens
conflict tussen beide landen te hervatten. De Chinezen zijn daar
echter niet toe bereid sinds de Sovjet-Unie Afghanistan bezet
houdt
scl
Roy Jenkins
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Roy Jenkins
(61), die in september mo
gelijk zal worden gekozen
tot leider van de mede
door hem opgerichte Brit
se Sociaal Democratische
Partij (SDP), heeft giste
ren met een meerderheid
van 2.038 stemmen de la
gerhuiszetel van het kies
district Hillhead in de
Schotse stad Glasgow
veroverd. Zijn conserva
tieve tegenstander kwam
op de tweede en de socia
list op de derde plaats.
Jenkins was kandidaat voor
de alliantie van SDP en Libe
ralen, die nu versterkt is in
haar hoop op een gezamenlijke
overwinning in de parlements
verkiezingen van 1983 of '84.
Als de alliantie ooit aan het
bewind komt, is Jenkins een
van de grote kanshebbers op
het premierschap.
Na een verblijf in Brussel,
waar Jenkins voorziter was
van de Europese Commissie,
keert hij nu terug in Londen.
Hij komt terug in het
ment, waarin hij voor de
selse periode 28 jaar lar
Labourzetel bezette. Ge&ei
de die periode was Jenlt
een gegeven moment arg(
partijleider. Hij is ook m
geweest in het een
Wilson.
,R/
da<
s
WASHINGTON De
Amerikaanse regering
heeft gisteren haar „diepe
bezorgdheid" geuit over
de verslechterende toe
stand op de door Israël
bezette westelijke 'Jor-
daanoever en de Gaza-
strook.
Woordvoerder Dean Fischer
noemde de onlusten, waarbij
doden en gewonden vielen,
„tragisch en onnodig". Hij zei
ook dat Washington het ont
slag van Palestijnse burge
meesters op de westelijke Jor-
daanoever betreurt. „Amerika
is altijd voorstander geweest
van het handhaven van het lo-i.
kale bestuur in de bezette ge
bieden", aldus Fischer.
De Franse president Mitter
rand heeft tijdens het weke
lijkse kabinetsberaad gezegd,
dat „de democratische vrijhe
den dienen te worden geres-
pecteerrd en dat de keten van
geweld en onderdrukking" op
de Westoever verbroken moet
worden.
De burgemeesters Shakaa en
Khalaf hebben overigens hun
ontslag niet aanvaard. Via de
telefoon verklaarde Shakaa
dat hij zichzelf nog steeds als
burgemeester van Nabloes be
schouwt. „Zij (de Israëliërs)
wilden dat ik mijn ontslag in
diende, maar dit weigerde ik.
Ik sta, overeenkomstig de
plaatselijke wetten, in dienst
van het volk, maar de Israë
liërs de Israëliërs wensen dat
wij hun agressieve beleid vol
gen".
Het hoofd van het Israëlische
burgerbestuur op de Westoe
ver en in de Gazastrook, Mil-
son, vertelde gisteravond in
een tv-interview, dat de PLO
de rellen had aangesticht om
Israël te verhinderen een ge
matigde politieke macht in de
gebieden te vestigen. „Het is
wellicht de belangrijkste poli
tieke strijd die wij sinds 1948
hebben gevoerd", aldus de
Milson. In Nabloes, de grootste
stad op de westelijke Jordaan-
oever, hadden Israëlsiche sol
daten zich gisteren in de
hoofdstraat verzameld. Daar
verhinderden zij journalisten
het raadhuis binnen te gaan,
zo berichtte een verslaggever
van AP. Palestijnse jongeren
gooiden stenen en flessen naar
de soldaten, die hierop
gas gevruikten om hen
te drijven. Het was n
kend waar Shakaa en
zich bevonden. Al jan
beert de regering-Begin
ontdoen van de pro-PI
gemeesters, die in 1976
gekozen. Twee jaar
raakten Shakaa en
zwaar gewond bij een
die het werk is gewet
joodse extremisten,
verloor daarbij zijn bei
DEN HAAG, STRAATS
BURG „Europa is in
velerlei opzicht het slacht
offer geworden van zijn
eigen successtory. De poli
tieke verschraling, het
Europese doemdenken, de
vlucht in kleinschalig
heid, in eng nationalisme
en de papierwinkel zon
der einde zijn even zovele
decadentieverschijnselen
van de Europese wel
vaartsstaat gebleken. Bo
vendien hangt er als het
ware een politieke
grauwsluier over de Euro
pese besluitvorming. Daar
ligt de kern van de huidi
ge problematiek."
Met deze bewoordingen her-
BILBAO Een rechtbank in de Baskische stad Bilbao heeft
gisteren negen vrouwen vrijgesproken die terecht stonden in
een zeer omstreden abortusproces. De vrouw die de abortussen
zou hebben uitgevoerd werd tot twaalf en een half jaar veroor
deeld. De rechter deed echter de aanbeveling haar onder de am
nestiebepalingen van 1977 te laten vallen. Vijf vrouwen werden
vrijgesproken omdat er geen bewijsmateriaal tegen hen kon
worden gevonden.
Het proces had in Spanje tot grote emoties geleid, waarbij gepleit
werd voor vrijspraak. Uit een onderzoek is inmiddels gebleken
dat jaarlijks naar schatting 300.000 Spaanse vrouwen, meest in
het buitenland, een abortus laten uitvoeren.
dacht Europese commissaris
mr. F.H. J.J. Andriessen tij
dens een bijeenkomst in de
Rolzaal aan het Haagse Bin
nenhof het 25-jarig bestaan
van de Europese Gemeen
schap. Staatssecretaris van
buitenlandse zaken, mr. H.
van den Broek, pleitte voor
voor een Europese conferentie
ter voorbereiding van de nieu
we verkiezingen voor het Eu
ropees parlement in 1984.
Ook in Straatsburg klonken
veel sombere woorden naar
aanleiding van het jubileum
van de EG. Het jubileum werd
onder meer herdacht door de
voorzitter van het Europees
Parlement, Dankert en de
Luxemburger Thorn, de voor
zitter van de Europese Com
missie. Deze herinnerde er aan
dat de Europese eenwording
tot stand is gekomen na twee
bloedige oorlogen en dat er nu
al dertig vrede en een redelij
ke mate van welstand heerst.
Beiden zijn volgens hem in
niet geringe mate te danken
aan de Europese Gemeen
schap.
In de Haagse Rolzaal werd het vijfentwintigjarig jubileum van de Europese Gemeen
schap herdacht. Aanwezig daarbij waren onder meer koningin Beatrix, mr. G. Wallis
de Vries, voorzitter van de Europese beweging in Nederland, Europees Commissaris
mr. F. Andriessen en premier A. van Agt.
p
Jv
(Van onze correspondent r1
Roger Simons) p
LONDEN De IRA heeft gisteren in de Nooifr
hoofdstad Belfast getoond, dat ze nog lang niet M
gen is. In een aanval met snelvuurwapens op een |ti
militaire patrouille werden drie soldaten gedoo|o<
laatste maal dat een Britse militair werd vermoorj
in september vorig jaar. Na de aanslag van
maakte de IRA bekend dat ze zal blijven vechterij
haar doel bereikt heeft en Noord-Ierland niet I
Brits is.
d
i
De laatste maanden zijn de gelederen van de IRA, ondetg
door het optreden van verklikkers, stevig uitgedund. De[ra
ontstond langzaam, dat het grootste deel van het republLi
verzet was onderdrukt.
De aanslag werd gepleegd vlakbij een zwaar bewaakte gei J
lijke militaire en politiepost in de protestantse Springfield
Zwaar bewapende IRA-leden hadden zich opgesteld in ee C
van waaruit zij de patrouille in de rug konden schieten, k
soldaten stierven onmiddellijk; een andere werd gewond,
voorbijgangers raakten licht gewond. Na hun aanslag o^r
ten de IRA-mannen via de achterkant uit het bezette l)ai
verdwenen spoorloos. g;
Een beeld van alledag: een
jongetje steekt de straat
over om voor zijn moeder
een kilo suiker te halen bij
de kruidenier aan de over
kant. Hij pakt de suiker,
betaalt en holt de weg weer
over naar huis. Niets bij
zonders. Behalve in het
Gelderse Dinxperlo, waar
datzelfde jongetje voor die
zelfde boodschap van
Duitsland naar Nederland
moet en vervolgens weer
terug van Nederland naar
Duitsland. De straat, die
hij moet oversteken is in
dit geval de Heelweg, en
die straat beter gezegd
een van de straatgoten is
de staatsgrens tussen Ne
derland en de Bondsrepu
bliek West-Duitsland.
Een situatie als boven
staand aangehaald, komt
dagelijks honderden keren
voor in Dinxperlo en Su-
derwick en niets en nie
mand ondervindt daarbij
hinder van Duitse of Ne
derlandse douane-ambtena
ren. Het op deze wijze pas
seren van de staatsgrens
hoort bij het beeld van elke
dag in deze „parel van Gel
derland", zoals Dinxperlo
wordt genoemd. Zowel
d&ar als in het vlakbij gele
gen Suderwick wordt een
zichtbaar, waardoor het le
ven van de burgers, die aan
weerskanten van de grens
wonen, vergemakkelijkt
wordt. Een concreet stukje
Euroregio, dat meer in
houdt dan het grensover
schrijdende samenwer
kingsverband van dezelfde
naam, dat in 1978 geïnstitu
tionaliseerd werd door de
E uregi o-raad.
stukje geïntegreerd Europa De samenwerking tussen
Dinxperlo en Suderwick
in 1963 geregeld via een
speciaal grensverdrag tus
sen Bonn en Den Haag
wordt vaak aangehaald als
modelvoorbeeld van hoe
het zou kunnen in het op
dit ogenblik zo sterk ver
deelde Europa. Echter, niet
alles is koek en ei tussen
Dinxperlo en Suderwick en
dat geldt zeker voor de
tachtig gemeenten en
„Kreisen" omvattende Eu-
regio. Het grensoverschrij
dende samenwerkingsor
gaan heeft nl. geen enkele
bevoegdheid de Euregio-
raad evenmin en veel
verder dan het inventarise
ren van (gemeenschappe
lijke) problemen, het orga
niseren van bejaardenuit
wisselingen en sportfestij
nen voor de jeugd is men
niet gekomen. „Maar", zegt
Ragnar Leunig in het in
Bocholt gevestigde Europa
instituut optimistisch:
„Een Europese bondsstaat-
zonder-grenzen is een
kwestie van vele genera
ties, die ver over het jaar
2000 heen reikt... v
Hoewel een verenigd Euro
pa (zo het er ooit komt...)
nog mijlen ver weg is, is
hier en daar aan de gren
zen iets zichtbaar van wat
lijkt op het slechten van
is in Bazel het geval, c2'
gebeurt ook in Dinxpef
en Suderwick, waar mv
beloofd heeft elkaar te 1'
formeren over alle zakr
die van invloed kunnP
zijn op eikaars leef-
woonmilieu. Vandaar dés'
reportage als een hommr
aan het Verdrag van Roir
dat aan het eind van de3'
dat gisteren 25 "jaar bestip
ii
ir
DINXPERLO Karl-Heinz Straatmann is bloemist in
het Duitse Suderwick. Hij woont aan de Heelweg, maar
voldoet zijn riool- en reinigingsrechten aan de Neder
landse gemeente Dinxperlo. Dat wil zeggen: hij betaalt
aan de gemeente-ontvanger van het Duitse Bocholt,
maar die maakt op zijn beurt het verschuldigde bedrag
over naar zijn collega in Dinxperlo. Evenals alle ande
re bewoners van de Heelweg is Straatmann nl. aange
sloten op de Nederlandse riolering en derhalve dient
hij de Nederlandse beheerder daarvan te betalen.
„De eerste paar maanden
draaien ze nog wel een beetje
onwennig op hun stoel rond
vertelt kleuterleidster mevr.
Blekking over de Duitse kleu
tertjes. „Maar na een half jaar
kunnen ze alles uitstekend
volgen, terwijl ze na twee jaar
wanneer ze weg gaan vlot Ne
derlands hebben leren spre
ken". Voor wat het verdere
onderwijs betreft bestaat er
geen enkele integratie, noch
bij het basis- noch bij het
voortgezet onderwijs in de Eu-
regio. Wel is er een zgn. Eure-
gio-lesbrief naar Nederlandse
en Duitse scholen voor het la
ger onderwijs gestuurd in de
hoop dat de onderwijzer? de
kinderen wat wegwijs willen
maken in dit gebied. Maar dat
hangt af van de bereidheid
van de individuele onderwij
zer...
Het is een van de voorbeelden
van de grensoverschrijdende
samenwerking tussen Suder
wick en Dinxperlo, en burger
meester L. van As is dan ook
voor wat dit punt betreft een
tevreden man. „Die samen
werking kan nauwelijks be
ter", zeght hij. Aan de andere
kant is hij realist genoeg om in
te zien dat „het unieke karak
ter van die samenwerking lou
ter en alleen voortvloeit uit de
geografische ligging" van
Dinxperlo en Suderwick.
(Over een lengte van niet
minder dan 3 kilometer is de
Heelweg c.q. de Anholtseweg
nl. de staatsgrens tussen Ne
derland en de Bondsrepubliek
West-Duitsland: gedurende
een aantal jaren is de huizenrij
aan de Duitse kant van de weg
zelfs samengevoegd geweest
met Nederland.)
Nog een voorbeeld van een ac
tiviteit waarbij Dinxperlo en
Suderwick de handen ineen
geslagen hebben. In de kleu
terschool van Dinxperlo lopen
negen Duitse kleuters rond sa
men met acht uit Dinxperlo
zelf. Elke dag brengen moe
ders uit Suderwick hun kinde
ren naar 't Startblok aan de
Nederlandse kant van de
grens, waarbij ze er geen pro
bleem van maken dat hun
kroost Nederlandse liedjes
leert zingen en sprookjes in
het Nederlands moet aanho
ren, terwijl de voertaal thuis
toch Duits is.
Niet „open'"
Alhoewel er dus sprake is van
een intensief grensoverschrij
dend contact wil dat niet zeg
gen dat er tussen Dinxperlo en
Suderwick sprake zou zijn van
een „open" grens, zoals bij
voorbeeld het geval is bij de
autoweg Breda-Antwerpen.
Dinxperlo kent twee officiële
doorlaatposten, terwijl de zo
genaamde „groene grens"
dat wil zeggen de zijstraten
(aan Duitse kant) van de Heel
weg per definitie verboden
toegang zijn voor grenspassan-
In Dinxperlo vervagen de grenzen van Europa
ten. Met name in verband' met
mogelijke drugsmokkel ooit
is et een drugdealer aangehou
den met een complete ge
meenteplattegrond van Dinx
perlo op zak patrouilleert
de Duitse douane ook 's nachts
tamelijk intensief.
Toch is de grenspassage door
oude Dinxperloërs en Suder-
wickers nauwelijks meer een
fluitje van een cent. Meestal
volstaat het opsteken van de
hand, waarbij een nieuwe
overijverige douanier veelal
wordt „teruggefloten" door
een oudere collega, die zijn
pappenheimers intussen wel
heeft leren kennen. Gemoede
lijk wordt met hoofdletters ge
schreven, uitgezonderd echter
in die perioden, waarbij van
Duitse kant extra grensbewa
king werd ingezet ter opspo
ring van gevluchte terroristen.
Dan gelden in Dinxperlo en
Suderwick dezelfde normen
als bij andere officiële Duitse
doorlaatposten: de grens is dan
weer een weg met een rood
witte slagboom aan weerskan
ten waarvan scherp gecontro
leerd wordt.
Voordeel
Burgemeester Van As van
Dinxperlo laat er overigens
geen twijfel over bestaan dat
de grensoverschrijdende sa
menwerking met Suderwick
de gemeente tot dusver nooit
extra geld heeft gëkost. Inte
gendeel, Dinxperlo heeft er
zelfs garen bij gesponnen. Zo
schoof het ministerie van
CRM op een gegeven ogenblik
een royaal bedrag (zes ton) aan
subsidie af voor de bouw van
een sociaal-cultureel centrum,
vooral toen er van Dinxperlo-
se kant op gewezen werd dat
het gebouw een functie zou
vervullen in de contacten met
Suderwick.
Hetzelfde gold min of meer
voor de bouw van de Dinxper-
lose sporthal: pas toen bekend
werd dat ook Suderwickse
sportlieden van de hal gebruik
zouden maken (tegen het nor
male uurtarief wat ook voor
de Nederlandse sportvereni
gingen geldt) kwam de rijks
subsidie af.
„We zijn er financieel wel bij
gevaren", aldus Van As wan
neer hij de balans van de
grensoverschrijdende samen
werking opmaakt. „Bewezen is
dat je meer samen kunt doen
dan wanneer ieder voor zich
optreedt. Wat dat betreft is het
zeker een voorbeeld, zij het op
kleine schaal, van een geïnte
greerd Europa. Maar nog
maals, u mag nooit de geogra
fische ligging in dit verband
vergeten."
Deze geografische situering
duikt eveneens op in de ge
sprekken met „modale" Dinx
perloërs en Suderwickers. Na
genoeg iedereen is het er over
eens dat het waanzin zou zijn
wanneer de grens hier de
functie van een scheidslijn zou
hebben. Over en weer zijn hu
welijken gesloten, worden ko
peren, zilveren, dan wel gou
den bruiloften gevierd. „En
daarom moet die grens 24 uur
per dag open", is de algemene
opinie van de grensbewoners,
die er danig het land aan heb
ben vóór 12 uur 's nachts van
een feestje „aan de overkant"
terug te moeten keren wan
neer ze met de auto zijn. (Is
men te voet, dan wordt ge
bruikgemaakt van de „groene
grens"...). Tot dus is het Ne
derlandse ministerie van Fi
nanciën onwrikbaar beweest
in zijn opstelling de grens
slechts tot 12 uur 's nachts te
laten bemannen. Een 24 uurs
openstelling zou te veel geld
kosten en vooralsnog is men in
Den Haag niet van plan de
grens langer open te laten blij
ven.
Al heeft hij er zelf niet zoveel
last van, toch blijft de beperk
te grensopenstelling een man
als Dirk Klompenhauer, ge-
pensionneerd PTT-besteller en
voorzitter van zowel het man
nenkoor als het fanfarekorps
in Dinxperlo, hinderen. „Ze
moeten het allemaal niet zo in
gewikkeld maken", zegt hij
van de samenwerking over en
weer van de grens, ,,'t Moet
van onderop komen. We ken
nen mekaar hier. Soms gooit
een of andere, nieuwe doua
nier wel eens roet in het eten,
maar doorgaans loopt het hier
wel los. Als zangvereniging
zingen wij met de Advent in
Duitse kerken. We hebben
trouwens ook Duitse leden,
terwijl op een plaat van ons
een Nederlandse solopartij ge
zongen wordt door een Duit
ser. En zo moet het ook. In Su
derwick halen ze eens per
maand oud papier op voor de
muziekvereniging. Als oude
ren praten we „plat" met el
kaar, dat wil zeggen dat We el
kaar altijd verstaan. Het „du
solist" is ook in Duitsland gro
tendeels verdwenen. Vandaar
dat we elkaar ook beter zijn
begrijpen dan vroeger".
Karakter
Ook Karl-Heinz Straatmann is
die mening toegedaan. Toen
Suderwick nog als zelfstandige
gemeente optrad was het con
tact met pinxperlo weliswaar
wat directer dan nu, nu het bij
Bocholt hoort, maar over 't al
gemeen heeft hij weinig reden
tot klagen. De brandweer
korpsen in beide plaatsen oe
fenen getrouw met elkaar en
de Dinxperlose kinder*
zwemmen in het (ov
instructiebad van Sue
Zelf profiteert Straatm
dubbelzinnig van eenl
grensverkeer: de kland
zijn bloemenzaak bests a
ongeveer de helft uit E
loërs. Als lid van de Br
gemeenteraad voor d t
dringt hij aan op politite
tacten met CDA'ers
Nederlandse grensgebii
is goed als we ook opv
veau met elkaar gaan
zegt Straatmann, die o
zegt in de 20 jaar dal
aan de Heelweg woo li
nooit last te hebben ge i
welke „Grenzbeamte i
ook. Voor een man als
Leunig in het Europa
te Bocholt klinkt zo
muziek in de oren.
en met name Dinxperl
derwick zijn voorbeelt
de 30 andere grensov
dende samenwerking!
den, die Europa kent",
Waarbij burgemeester
op zijn beurt aantek
ondanks het grens
Dinxperlo zijn karak
als rustig dorp in de
Achterhoek niet heef
ren, zoals bijvoorbeeli
in Limburg. „Dinxpei
juist door die specifiek
aan de grens een hoog
ningenniveau", zegt
zend op o.a. een niei
nishal en een 400-m
baan. Afhankelijk
branche is 18 tot 65
van de omzetten a
van Duitsers, die met i
dens de vrijdagmarkt
getale naar Dinxperlo
Aan de andere kant
markt in Bocholt vee
landers. Wat dat beti
den we elkaar aardig
wicht".
