m
)iplomaat op geheime
ïissie in El Salvador
Rusland
wil zich
verzoenen
met China
Vredesbeweging in VS groeit spectaculair
HP
"ITENLAND
ZUIVERING IN
LEGER GUATEMALA
Meerderheid van
Britten wil uit EEG
Zatqrdag begrafenis IKON-ploeg
>nn capituleert
lor vakbeweging
NAVO eensgezind over START- overleg
PE TIJD
dt0ENE
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 25 MAART 1982 PAGINA 19
Igende week nieuwe
'inaamse regering
onze speciale verslaggeefster Corry Vis)
IC iMARIBO Volgende week wordt in
ia ime een nieuwe regering beëdigd. Dat
j het militair gezag bekendgemaakt,
ojinkelijk lag het in de bedoeling nog
>e ireek met een nieuwe regering te ko-
e
n i de bedoeling naast de regering op-
n een beleidscentrum op te richten,
y het geval was tijdens de regering Chin
In dat beleidscentrum, dat het rege-
K ieleid moet bepalen, zullen zowel de
Y iren als de premier zitting nemen. Na
H en van de horeca over een verminder-
g izet is verder besloten de avondklok,
ie i de mislukte couppoging was inge-
il aanmerkelijk te versoepelen.
GUATEMALA-STAD De nieuwe leider in Guatemala,
generaal Rios Montt. heeft drie generaals die de afgezette
president Garcia steunden gearresteerd. Zij zijn vervangen
door officieren die achter de staatsgreep van dinsdag
staan. De voormalige stafchef van het leger Benedicto
Garcia een broer van de afgezette president is naar
een Zuidamerikaans land gevlucht, aldus Radio-Guatema
la. De radio noemde niet naar welk land. Er worden nog
meer zuiveringen in het leger verwacht. De nieuwe mili
taire machthebbers in Guatemala hebben de grondwet
buiten werking gesteld, alle politieke partijen verboden en
het parlement ontbonden.
De Mexicaanse president Portillo heeft zijn bezorgdheid
uitgesproken over de staatsgreep in Guatemala. Volgens
hem zal de coup de spanning in Middenamerika vergro-
Spoorwegstaking
België afgelast
BRUSSEL De voor van
daag aangekondigde staking
bij de Belgische Spoorwegen
is afgelast. De stakende ar
beiders in de staalindustrie
rond Charleroi gaan van
daag, weer aan de slag. Een
en ander is een verademing
voor de Belgische regering-
-Martens, wier bezuinigings-
politiek al wekenlang doel
wit is van talloze vakbond
sacties. De afgelasting van
de spoorwegstaking volgt op
de intrekking van het plan
door de liberale verkeersmi
nister De Croo plan om 500
spoorwegmannen te ont
slaan.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De grote meerderheid van de Britten, na
melijk 60 procent, vindt dat hun land zich los moet
maken van de EEG. Dat blijkt uit een opinieonderzoek
dat voor rekening van de BBC ingesteld werd naar
aanleiding van het 25-jarig bestaan van de Europese
Gemeenschap.
In het referendum van de socialistische regering Wil
son. in juni 1975, stemden de Britten met een meerder
heid van 2 tegen 1 voor blijvend lidmaatschap van de
EEG. Vandaag de dag wil volgens het BBC-onderzoek
nog maar 40 procent van de bevolking in de EEG blij
ven. Zelfs aanhangers van de SDP, de nieuwe partij
-die onder meer gesticht werd omdat Labour te sterk
anti-EEG geworden was. zijn met hun meerderheid
van bijna 2 tegen 1 voor opzegging van het Britse lid
maatschap.
HAAG De steeds
ire twijfels van de
üandse regering aan
:ing van de Salvado-
junta over de dood
Je KON-ploeg zijn
ding geweest om de
voerder van minis-
an der Stoel, drs.
-jjBertens, Op een ge-
missie naar El Sal-
te sturen. Buiten-
Zaken is zeer te-
bjudend in medede-
over het bezoek
«Bertens, die goed is
a'jerd in de Latijnsa-
lanse politiek en
id Spaans spreekt.
een vergadering met
i^iercommissie voor bui-
Ise zaken zei Van der
at het bezoek van am-
l|ur Speyart van Woer
den aan El Salvador onderdeel
is van een yeel uitgebreider
onderzoek naar de dood van
de IKON-medewerkers. Hij
maakte echter geen melding
van het onderzoek van de
heer Bertens.
Naar verluidt reist Bertens op
een gewoon paspoort door El
Salvador. Zo-gauw hij in con
flict komt met leger of politie
zou hij zijn diplomatieke pas
poort tevoorschijn moeten to
veren. Dat paspoort biedt, zo is
in internationale verdragen
geregeld, de eigenaar een -ze
kere vorm van bescherming.
ben gespoken met de Neder^
landse journalist Jan Schmeitz.
die een eigen onderzoek heeft
ingesteld naar de dood van de
IKON-ploeg. Behalve
Schmeitz worden ook andere
Nederlandse journalisten die
verleden week in El Salvador
waren bij het onderzoek be
trokken.
DEN HAAG De vier in El
Salvador gedode IKON-jour-
nalisten worden zaterdag in
besloten krihg begraven of ge
cremeerd; I^óos Koster in Hil
versum. Jan Kuiper en Joop
Willemsen in Amsterdam en
Hans ter J-.aag in Utrecht.
Hieraan vopraf gaat om half
tien "s morgens een herden
kingsplechtigheid in het NOS-
complex in. Hilversum. Vol
gens de IKON zal de bijeen
komst alléén ter herdenking
zijn en geen demonstratie! ka
rakter dragen.
Vanmorgen zijn op Schiphol
de stoffelijke overschotten van
de vier journalisten gearri
veerd. Vandaag of anders
morgenochtend zal in het ge
rechtelijk laboratorium in Rijs
wijk in opdracht van de minis
teries van buitenlandse zaken
en justitie op de lichamen van
de vier sectie worden verricht
door patholoog anatoom dr
Zeldenrust. Hij zal aan de re
gering rapport uitbrengen.
Vanmorgen is ook de KRO-te-
levisiepoleg in Nederland te
ruggekeerd. die het onderzoek
dat ambassadeur Speyart van
Woerden in El Salvador heeft
ingesteld naar de dood van de
IKON-ploeg op de voet heeft
gevolgd. Vanavond zal daar
van. zo is de bedoeling, in
Brandpunt (Nederland 2. 21.20
uur) verslag worden gedaan.
Een Salvadoraanse vrouw huilt tijdens een kerkdienst in
de kathedraal van San Salvador, die speciaal werd ge
houden voor de honderden Salvadoranen die in de ge
vangenis zitten of zonder enig spoor achter te laten zijn
verdwenen.
^.ndse soldaten van de Sinaï-vredesmacht voor-
len richtingaanwijzer in de zonovergoten woestijn
et bordje, dat je in vogelvlucht precies 3848 kilo-
in noordwestelijke richting moet reizen om in het
ag zeer mistige Amsterdam te komen.
jnze correspondent Ami
van Vree)
- De Westduitse regering is gezwicht voor de
etterende kritiek van de vakbeweging en heeft de
ve bepalingen inzake het begrip ..passende ar-
vooriopig laten vallen. Minister Ehrenberg van
le Zaken (SPD) heeft opdracht gekregen nieuwe
lijnen op te stellen wat in de praktijk moet wor-
jelezen als ..minder ingrijpende regels". Helemaal
Ie baan is de nog pas een week geleden aangemel-
rplichting van de werkgevers om vrije plaatsen in
idrijven aan te melden bij het arbeidsbureau op
e van geldboetes.
laatste maatregel was genomen zonder medeweten van de
Ier van Economische Zaken Graf Lambsdorff (FDP) die er
rkend tegenstander van is. omdat hij evenals de werkge-
'an mening is dat een dergelijke plicht geen enkele nieuwe
splaats schept en alleen maar tot verdere bureaucratise-
idt. Hetzelfde wordt van de andere kant gezegd over de
iming van het begrip ..passende arbeid" waarbij werklozen
n worden gedwongen om met aanzienlijk minder loon en
«ïgere woon- werk-afstanden genoegen te nemen, terwijl
rkloze na een bepaalde tijd zelfs verplicht kon worden een
gekwalificeerde baan te accepteren
onauten in opperbeste stemming
CANAVERAL De piloten van de Amerikaanse ruim-
del Columbia verkeren ondanks een paar vervelende pro-
het ruimteschip en feit dat zij erg moe zijn. in een
béste stemming. Het laatste probleem betrof het verwer-
tysteem van de toiletten, dat niet goed functioneerde. De
isehe onvolkomenheden die zich in de Columbia voordoen
diter alle van ondergeschikte aard
raketbasis White Sands in Nieuw-Mexico is gisteren de
ale repetitie gehouden voor de landing van de Columbia,
dagavond. Vanuit Californië is alle speciale apparatuur die
is om de landing goed te kunnen laten verlopen naar de
ivergebracht. geistalleerd en in orde bevonden
TERDAM Het Natio-
Ballet gaat voor het
in zijn bestaan een
'e door Israël maken,
fizelschap zal van 13
april voorstellingen
rgën in Tel Aviv (3),
lem (3). Haifa (2),en de
'ts Ein Gev aan het
van Tiberia (1). Deze
voorstelling wordt ge-
Nationale Ballet
naar Israël
geven in het kader van het
muziekfestival van Ein Gev.
De tournee wordt gemaakt
zonder extra overheidssubsi
die.
MOSKOU De Russische president Leonid Brezjnev
heeft gisteren verzoenende uitspraken gedaan aan het
adres van China. In een rede in Tasjkent in het Azia
tisch deel van de Sovjet-Unie riep hij de Chinese lei
ding op een einde te maken aan twintig jaar vijand-
.schap tussen Moskou en Peking. „Wij zijn bereid tot
het sluiten van een akkoord zonder voorwaarden voor
af, over maatregelen die voor beide zijden aanvaard
baar zijn op basis van wederzijds respect voor elkaare
belangen", aldus Brezjnev die verder zei het aangaan
van „zowel economische, wetenschappelijke, culturele
als politieke betrekkingen" te willen overwegen.
De Sovjet-leider verklaarde verder China's aanspraken op Tai
wan te erkennen, China niet militair te bedreigen en dierharc
herinneringen te hebben aan de tijd toen China en de Sovjet-
Unie nog op goede voet me! elkaar stonden. „Wij hebben de
vijandschap en de vervreemding tussen onze landen nimmer als
normaal beschouwd", aldus Brezjnev Hij zei dat de Sovjet-Unie
bereid is „op elk momenC' de sinds enkele jaren opgeschorte
grensonderhandelingen met China te hervatten
China heeft tot nu geweigerd de in 1978 opgeschorte onderhan
delingen te heropenen voordat de Sovjet-Unie haar troepen uit
Afghanistan terugtrekt. Afgelopen vrijdag beschuldigde Peking
de Sovjet-Unie er nog van „onbeheerste nieuwe aggressieyc nei
gingen" ten opzichte van China ten toon te spreiden. Het grens
conflict tussen ae twee landen draait om de gemeenschappelijke
grens tussen het noordwesten van China en de Sovjet-Unie.
China heeft ovèVigens nog niet gereageerd op de toespraak van
Brezjnev.
(Van onze speciale verslagge
ver Dick Toet)
OLORADO SPRINGS
Het heeft op de vergade
ring van de nucleaire
planning groep van de
NAVO in Colorado
Springs officieel geen on
derwerp van bespreking
uitgemaakt. Maar in de
marge van de conferentie
van 13 NAVO-ministers
van defensie speelde het
wel degelijk een belangd
rijke rol. In de Verenigde
Staten is een anti-nucleai
re beweging aan hét
groeien, die de veelbe
sproken Europese anti-
-bom-beweging in om
vang mogelijk met stuk
ken kan slaan.
Wat zo'n anderhalf jaar gele
den ontstond als een actieve,
maar kleine actiegroep tegen
het groeiende militarisme van
de nieuwe regering Reagan, is
met name de laatste weken
uitgegroeid tot een grote lan
delijke beweging met diepe
wortels onder alle geledingen
van de Amerikaanse bevol
king. Irt het centrum staat een
als kool groeiende actie ter be
vordering van een 'nuclear
freeze' van beide supermach
ten. Met deze 'bevriezing'
wordt niet de door Brezjnev
voorgestelde stop bedoeld op
de ontwikkeling van atoom
wapens voor middellange af
stand in Europa, maar een 'be
vriezing' van de ontwikkeling
van alle voorhanden zijnde
atoomwapens.
De beweging schiet wortel in
kleine gemeenschappen op het
conservatieve platteland van
Vermont en New Hampshire
in het noordoosten, in steden
in het doorgaans als conserva
tief bestempelde midden-wes
ten. in de meer mondaine ge
meenschappen aan de west
kust en in het nationale Con
gres. waar onlangs 172 Con
gresleden onder leiding van de
vooraanstaande senatoren Ed
ward Kennedy (Massachusetts)
en Mark Hatfield (Oregon)
zich voor een dergelijke 'free-
'ze' uitspraken. De groei van de
beweging is zo formidabel, dat
sommige experts voor de ko
mende zomer Amerikaanse
vredesdemonstraties voorspel
len, die de Europese vredes
marsen van vorig jaar in om
vang zullen overtreffen.
De in St. Louis gevestigde cen
trale organisatie van vredesbe
wegingen vertegenwoordigt
thans de belangen van bijna
200 plaatselijke bewegingen in
het hele land. St. Louis gaat er
prat op zeker op dit moment
20.000 actieve vrijwilligers in
'het veld' te hebben. Het aan
tal donaties aan de centrale
heeft de verwachting van zo'n
180.000 dollar al met bijna
100 000 dollar overschreden
Onder meer leden van de be
faamde Rockefeller-familie
droegen 15.000 dollar bij.
De basis van de nieuwe bewe
ging wordt uitermate breed
genoemd. Protestantse kerkge
nootschappen en een groot
aantal katholieke bisschoppen
in Amerika steunden de bewe
ging actief. „Nuclea're ontwa
pening wordt het centrale the
ma van de jaren tachtig, zoals
Vietnam dat in de jaren zesti
ger was", zei onlangs rabbi
Alexander Schindler. leider
van de groeiende joodse tak
van de anti-atoombeweging.
Hoewel de 31ste ontmoeting
van de nucleaire planning
groep van de NAVO om vei
ligheidsredenen werd gehou
den in Colorado Springs, ofwel
'in the middle of nowhere',
dienden zich aan de voor
avond van de vergadering
ruim 200 demonstranten van 5
plaatselijke actiegroepen aan.
Zij kregen de steun van ónder
meer twee vooraanstaande
vertegenwoordigers van de
Europese vredesbeweging, de
Engelse Ar\ne Grinyer en de
Italiaanse theoloog Enrico
Chiavacci. Waarschijnlijk voor
het eerst in de Verenigde Sta
ten diende zich ook een mili
tair in uniform bij de demon
stranten aan. Soldaat Robert
Cuthbert (25) mag inmiddels
hangende een onderzoek de
grote legerplaats Fort Carson
in Colorado Springs niet verla
ten. De katholieke bisschop
van het nabij gelegen Denver.
Richard C. Hanifer, heeft een
beroep op alle katholieken in
het gebied gedaan tijdens de
tweedaagse NAVO-conferentie
te bidden en te vasten. „Ter
wijl de NAVO-ministers ver
gaderen. wacht de wereld af in
onzekerheid en angst", aldus
de bisschop.
COLORADO SPRINGS
De 13 NAVO-defensie mi
nisters zijn het bij de ver
gadering van de nucleaire
planninggroep in Colora
do Springs in grote lijnen
eens geworden over een
vrij algemeen als gema
tigd bestempelde slotver
klaring. De Nederlandse
minister Van Mierlo toon
de zich met name tevre
den over het gemeen
schappelijk vastgestelde
belang van een snel begin
van START, de onderhan
delingen over beperking
van intercontinentale
atoomraketten tussen de
Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie.
In de slotverklaring wordt
weliswaar geen datum voor
het begin van START ge
noemd, maar minister Van
Mierlo noemde het positief,
dat de tot nu toe geuite Ameri
kaanse wens het begin van
START te koppelen aan de si
tuatie in Polen evenmin in de
slotformulering voorkomt.
Ook recente berichten uit
Washington' wijzen er volgens
Van Mierlo op. dat de Ameri
kaanse bereidheid nog komen
de zomer met deze belangrijke
strategische besprekingen te
beginnen aanzienlijk is toege
nomen, ongeacht de situatie in
Polen.
De Haagse Post was tien dagen
bij de guerillastijders in El Sal
vador en peilde daar de poli
tieke opstelling. „We beschou
wen allemaal het Marxisme als
basisideologie. Onze beweging
is van meet af aan onafhanke
lijk geweest, maar de inspira
tie voor de revolutie ontlenen
we aan vroegere revoluties en
vandaar de Marxistische
ideeën". Elders .waarschuwt
Wim Kok: „De ondernemers
moeten goed weten dat bij het
stelselmatig blijven hanteren
'van een beleidslijn die ons
doet afstevenen op een massa
werkloosheid met straks zes
nullen in plaats van vijf, dat
ons dat rechtstreeks doet afste
venen op het om zeep helpen
van de ondernemingsgewijze
produktie. De samenleving
kan dat niet langer nemen"
Voorts wordt gepraat met
Esso-topman Van Duivenboo-
den. „Ik snap niet dat de FNV
niet bovenaan haar program
ma zet dat elke onderneming
die wil investeren, onder
steund moet worden. Maar het
enige wat ik iedere keer hoor,
is; het is zo duur en het is zo
weinig voor de werkgelegen
heid en het zet verder zo wei
nig zoden aan de dijk. Waarom
stelt de FNV zich zo negatief
op?" Een profiel tenslotte van
minister Van der Stee. „Als
Wim Kok zegt dat we hier als
een stelletje boekhouders aan
het opereren zijn, dan accep
teer ik dat niet. Dat zou bete
kenen dat wij geen enkel ge
voel hebben voor wat er zich
in deze maatschappij afspeelt,
en zo'n verwijt kan ik niet ac
cepteren". Het blad heeft een
filmbijlage.
m
BjaBEl
Vrij Nederland denkt niet dat
Van Agt het zittende kabinet
wil laten springen. „Hij is er
geweldig trots op dat hij de
eerste politicus in de Neder
landse geschiedenis is die én
een centrum-rechts én een
centrum-links kabinet kan lei
den. Als hij met deze ploeg een
behoorlijke periode uitzit, is
zijn gezag in het CDA tot kapi
tale hoogten gestegen. Rechts
heeft hij al in zijh zak. Als
hem dit met links ook lukf,
heeft hij alle concurrentie
weggevaagd en is zijn waarde
als politicus nog aanmerkelijk
gestegen". Het blad beschrijft
hoe Guatemala onder het wel
willend oog van de militaire
machthebbers religieus geko
loniseerd wordt door godsdien
stige secteri. „Ze beschikken
over veel kapitaal eh ze heb
ben een eenvoudige bood
schap; de wereld is slecht, al
het kwaad is de schuld van de
duivel, zorg dat je in contact
komt met God. Niets structu
ren. niets politieke wantoes
tanden. God met mij en ik met
God en de rest van de wereld
kan ontploffen. Religie als opi
um voor het volk". Een artikel
ook over de stille strijd in zie
kenhuizen rondom euthanasie
op pas geboren babies met een
handicap. „Dat gespioneer in
ziekenhuizen is natuurlijk erg
vervelend voor de dokters,
maar vanuit de verpleging
verwachtte ik al jaren een der
gelijk initiatief. Want zij zijn
het die bij wijze van spreken
24 uur per dag met zo'n kindje
optrekken, en niet de behan
delend geneesheer of -vrouw.
En het is dus de verpleging die
vanzelfsprekend een emotio
nele band krijgt met zo'n kirid
en er een mens in ziet". Het
blad heeft een boekenbijlage.
De Tijd over de moord op de
vier Nederlandse journalisten
in El Salvador; „Maximale Ne
derlandse druk op de Verenig
de Stasten om hun beslissende
steun aan het Salvadoriaans
bewind te staken, is het mini
mum dat wé verplicht zijn aan
hun nagedachtenis". Een en
quête haar aanleiding van de
verkiezingen van gisteren
wijst uit dat kiezers nauwelijks
weten waarom ze naar de
stembus gaan; ze geloven am
per dat de politiek oplossingen
heeft voor problemen, en vin
den de politiek al te onduide
lijk. Aandacht ook voor de on
tevredenheid aan de basis van
het IKV. „Het machtige secre
tariaat beslist gewoon. Ik zou
de sfeer repressief tolerant
willen noemen Daardoor gaat
een brok frustratie een rol
spelen. Den Haag moeë nog
maar eens nadenken over het
begrip democratie. Democratie
is niet; luisteren en dan zelf
beslissen; democratie is doen
wat de meeste mensen willen".
Oud-minister Jaap Boersma
tenslotte zegt in een interview:
„Terlouw beschadigt zichzelf.
Hij had beter zo snel mogelijk
kunnen erkennen dat hij voor
het van minister niet geschikt
is. Dat is op zich geen schande.
Niet iedereen kan een behoor
lijk minister zijn". Den Uyl zal
het volgens Boersma „nog wel
leren", en Van Agt wordt ge
kenschetst als „iemand die de
mensen veracht". Boersma be
treurt hel niet meer op Aantjes
te kunnen stemmen Ook in
dit blad een boekenextra
DE NIEUWE UNIE
In De Nieuwe Linie naar aan
leiding van het drama El Sal
vador een gesprek met „de
stem van het protest in La-
tijns-Amerika". Mercedes
Sosa. „De mensen die in God
geloven, zouden de woorden
van God beter moeten nale
ven. Ik die niet in God geloof
ik bid voor de mensen die
niets hebben, maar ook voor
de mensen die wel Xvat heb
ben, want ooit zullen die alles
wat ze te veel hebben, moeten
afgeven". De rest van het blad
is gewijd aan literatuur.
De Groene Amsterdammer
praat met de schrijver Manlio
Argueta uit El Salvador.
Onze werkelijkheid overtreft
vaak alle fantasieën In onze
oorlog zijn er geen gevange
nen Als je iets zegt wat hun
niet bevalt, word je door het
leger gevangen genomen en
vanaf dat moment kun je je als
dood beschouwen". Elders zegt
Robert White. voormalig
Amerikaans ambassadeur in
El Salvador: „De politiek van'
Reagan is de meest onvoor
zichtige, frivole benadering
van een doodernstig probleem
dat ik ooit heb meegemaakt.
Het is een probleem dat duide
lijk oplosbaar is met diploma
tieke middelen. Maar wij
gooien er militaire bombast te
genaan. Waanzin gewoon"
Drie analyses maar liefst in
het blad van de neergang bij
de PvdA. Daarbij deze conclu
sie: „woorden als beheersen en
leiden zullen voorlopig in het
vergeetboek moeten verdwij
nen. En niet de gestaalde ka
ders zullen de weg moeten
wijzen, maar de verguisde on-
grijpbaren die altijd aan de
kant werden gehouden. De so
ciaal-democraten zullen einde
lijk iets moeten leren wat ze
nooit goed gekund hebben:
goed luisteren; echt kijken en
vertrouwen op de kracht van
i zelf'.
Hervormd Nederland hekelt
vooral de Amerikaanse be
trokkenheid bij El Salvador.
„Hoe kan koningin Beatrix
straks een vriendschapsbezoek
brengen aan de hoogste man
daar. terwijl de overtuiging
groeit dat met de meedogenlo
ze mensen in deze omgeving
niet op vriendschappelijke
voet mag worden verkeerd0"
Aandacht ook voor de ver-
rechtsing van de rooms katho
lieke kerk. „De tragiek is dat
deze kerk met haar pogingen
de rust en de orde te handna
ven. de verwarring in onze sa
menleving alleen maar ver
groot. Het is een heilloos en
ziekmakend proces, niet alleen
voor haarzelf, maar ook voor
onze maatschappij". De schrijf
ster Marga Kool praat over de
waarde van het dialect. „Een
van de dingen die je kunt
doen om minderwaardigheids
gevoelens in de provincie op te
heffen, is dat je de eigen taal
van de mensen waardeert. Er
wordt gesproken over het ver
lagen van de drempel tot cul
tuurgoederen. Positieve aan
dacht voor de dialecten is een
middel daartoe". Ook in dit
blad veel nieuws over boeken
