Speelruimte Surinaamse
eiders verder verkleind
Italiaanse christen
democraten betaalden
voor vrijlating Cirillo
Israël dreigt
met stopzetten
autonomie-
overleg
an der Stoel roept ambassadeur Suriname terug
Met Ben Ter Horst in Paramaribo
EUW IN NEDERLAND:
„Geen onderhandeling
zolang VS ons bedreigen"
St-Helens weer actief
JITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 18 MAART 1982 PAGINA 13
HAAG Minister van
Itoel van buitenlandse za-
ïeeft de Nederlandse am-
deur in Paramaribo voor
eg teruggeroepen naar
rland. Het terugroepen
:en ambassadeur geldt in
het diplomatieke verkeer als
een manier om protest aan te
tekenen. De kamercommissie
van buitenlandse zaken, die
zich gisteren over Suriname
beraade, was het eens met de
stap van de minister.
Het staat overigens wel vast
dat ambassadeur Boekman na
enige dagen weer zal vertrek
ken naar Suriname. Van der
Stoel hoopte verder dat de
executie van sergeant-majoor
Hawker een „incidenteel ge
beuren zou zijn en niet een
voorbode van een ontwikke
ling naar een systematische en
ernstige schending van de
mensenrechten". Indien dit
wel zo mocht zijn, wil de mi
nister de relatie met Suriname
opnieuw ter discussie stellen.
Overigens zal de militaire sa
menwerking en die op het ge
bied van de ontwikkelingsgel
den nog onderwerp zijn van
nader beraad.
HAAG De mis-
staatsgreep en de
utie van de opstandi-
ergeant-majoor Haw-
hebben de marges
rbinnen de Surinaam-
ïilitaire machthebbers
uitweg kunnen zoe-
voor de politieke pro-
len van hun land ver-
vernauwd.
ebeurtenissen van vorige
mogen worden gezien
r ;n uitvloeisel van de vrij
n .ene onzekerheid in Suri-
n over 's lands toekomst,
zij de regering Arron in
ari 1980 naar huis stuur-
g lebben de militairen geen
duidelijkheid kunnen
haffen over de politieke
van hun „nieuwe Suri-
Die impasse duurt nu
jaar. Het vertrek van
ier en president Chin A
legin vorige maand en de
kte staatsgreep hebben
alleen maar versterkt,
^varen vorige maand het
edrijke Comité van
telijke Kerken en de
intrale „De Moederbond"
Is eersten openlijk uiting
lan hun zorg over deze
van zaken. Gewezen
op het gevaar van de
ing van een nieuwe poli
elite, waarmee werd ge-
op de militairen en dat
/an hun adviseurs, dat de
vooral in Cuba, Grenada
caragua te luisteren legt
vorming van een links-
eial Suriname voorstaat.
y eëdiging van de nieuwe
|j ing, die voor afgelopen
dag op het programma
had wellicht meer dui-
heid verschaft over de
n eke koers van de militai
re koers
roptreden van Hawker en
1 iocus gooide evenwel roet
n t eten. Vorige week leek
ir op dat de militairen
e wilden maken voor
vorm van een gekozen
ivertegenwoordiging, ove-
zonder hun eigen
-itspositie op te geven,
e weg zij nu kiezen is nog
aag, de vorming van een
djfe regering is in ieder ge-
c voor onbepaalde tijd uit-
c ld.
■a ?n het leger is de positie
i kiuterse onaantastbaar en
van Hawker dient on-
jfeld als af schrik wek-
ivoorbeeld voor diegenen,
ti toch nog van dromen de
I bevelhebber ooit van zijn
i tuk te kunnen stoten,
pnzekerste factor voor de
is "ren is voorlopig de hou-
van de bevolking. Suri
name kent geen geschiedenis
van volkshelden die het land
gewapenderhand hebben
bevrijd van brute overheer
sers. Meer dan 300 jaar Neder
land bestuur hebben een men
taliteit gekweekt, die sterk af
wijkt van die van strijdbare
volken elders in de regio. Dat
blijkt onder meer uit de gere
serveerde houding tegenover
de revolutie. Verkiezingen op
dit moment zouden zeer waar
schijnlijk de partijen die voor
februari 1980 de dienst uit
maakten weer in het zadel
helpen. Voor de militairen is
dit onaanvaardbaar. Zij doen
tal van pogingen het volk voor
hun ideeën en idealen te win
nen, maar moeten daarbij be
hoedzaam manoeuvreren om
de gereserveerdheid of apathie
van de bevolking niet in anti-
Eathie om te laten slaan. Kei-
arde maatregelen zoals de
executie van Hawker hebben
ook hier de speelruimte van
Bouterse c.s. verkleind.
Een laatste belangrijke factor
als het gaat om de ontwikke
lingen in Suriname is de hou
ding van Nederland. Na het
vertrek van Chin A Sen heeft
Nederland de besprekingen
over het verdelen van geld
voor nieuwe ontwikkelings
projecten opgeschort. De offi
ciële reden was het ontbreken
van een Surinaamse gespreks
partner lees: regering. On
duidelijk is nog Nederland bij
een lang uitblijven van een
nieuwe Surinaamse regering
op dit standpunt blijft staan. In
elk geval is van de maatregel
een signaalwerking uitgegaan
die in Paramaribo, ondanks
verwijten over Nederlandse
inmenging in Surinaamse bin
nenlandse aangelegenheden,
goed is verstaan.
Verscheidene kamerleden, die
er al moeite mee hadden dat
het gezag in Suiriname na fe-
Deze vrouwen
zoeken een
goed heenko
men In de
Gravenstraat
In Paramaribo,
nadat duidelijk
is geworden
dat er in Suri
name een
staatsgreep
aan de gang
Is. Deze foto,
afkomstig van
het ANP, be
hoort tot de
eerste reeks
van foto's
over het ge
beuren in Pa
ramaribo.
bruari 1980 uit de loop van het
geweer kwam, vinden na de
gebeurtenissen van de afgelo
pen dagen dat Nederland alle
hulp moet staken zolang in
Suriname geen vrije verkie
zingen zijn gehouden en de de
mocratie hersteld. Het zonder
vorm van proces doodschieten
van de gewonde Hawker heeft
hen in hun mening gesterkt.
Over manier waarop die Suri
naamse democratie gestalte
moet krijgen laten zij zich
bewust van het feit dat het
model dat Nederland achter
liet nooit goed heeft gewerkt
wijselijke niet uit.
Tegenover de mening van de
kamerleden staat de uitspraak
van professor Van Dam,
plaatsvervangend secretaris
generaal op het Nederlandse
ministerie van buitenlandse
zaken, zondagmorgen in het
NOS-programma Het Kapi-
tool. Professor Van Dam con
stateerde dat de snelheid en
efficiency bij de uitvoering
van ontwikkelingsprojecten
sinds de militaire machtsover
name in Suriname groter zijn
geworden. Zonder het met zo
veel woorden te zeggen werd
daar nog aan toegevoegd dat
Nederland ook gewoon door
gaat met hulp geven aan lan
den, waar de mensenrechten
op aanmerkelijk grotere schaal
dan in Suriname worden ge
schonden. Het zijn, evenals het
verwerpelijke doodschieten
van Hawker, punten waaraan
de Kamer niet aan voorbij lijkt
te kunnen gaan.
Gevaarlijk isolement
Blijft de vraag (wat de eventue
le gevolgen zouden zijn van
het staken van de Nederlandse
ontwikkelingshulp. Econo
misch zou Suriname de klap
niet gauw te boven komen. Op
politiek terrein drijft een der
gelijke maatregel Suriname in
het isolement. De ontwikke
lingen van de voorbije jaren in
bijvoorbeeld Cuba en Nicara
gua hebben geleerd dat zo'n
isolement meestal contra-pro-
duktief werkt: de ontwikke
lingen die men wil tegengaan
worden er alleen maar door
versneld. Met andere woorden:
het geheel stopzetten van de
Nederlandse ontwikkelings
hulp aan Surinartie is nood
sprong, waartoe alleen lijkt te
kunnen worden besloten als
alle andere pogingen om de si
tuatie in Paramaribo vanuit
Den Haag te beïnvloeden
zoals daar zij het voor nader
overleg terugroepen van de
ambassadeur hebben ge
faald. Het gaat dan om een
mogelijk fataal eindspel in eeni
politieke schaakpartij, waarin
Surinames sterke man luite
nant-kolonel Desi Bouterse
momenteel aan zet is.
JOS TIMMERS
De lange tijd in Den Haag verblijvende, maar nu al weer vier
jaar in Paramaribo wonende ras-Hagenaar Ben ter Horst stuur
de de redactie vanuit Paramaribo een brief vol impressies over
de staatsgreep waaraan wij de volgende passages ontlenen.
„Woensdag, 10 maart, een dag voor de Surinaamse coup. Het
Pakwafeest, een islamitische feestelijkheid, waarbij onder ande
re met verf wordt gegooid, is afgelopen. Ik kruip de andere
morgen afgeknapt uit mijn klamboe om zoals gewoonlijk de stad
in (e gaan. U kunt niet naar de stad meneer Ben, vertellen de
barschoonheden mij. Er is een coup gepleegd, het is gevaarlijk
en er wordt geschoten. Misschien hebben onze soldaten nieuwe
munitie gekregen, meisjes, antwoord ik lachend. De stilte valt
op, geen mens op straat te zien. Ik stop bij een bruggetje. De
vissen en waterinsecten krioelen als gewoonlijk in het bruisende
watertje. De zoon verwarmt zoals altijd de tropische aarde. In de
binnenstad valt het op dat alle winkels gesloten zijn en soms ge
barricadeerd. Ook mijn stamcafé Orlan geeft niet thuis. Aan het
Vaiantplein bij de fontein onder de elctrische klok die sinds de
februari-revolutie van 1980 op tien over half negen staat, ga ik
zitten. Er passeren twee soldaten in volledige uitrusting. Even
later komt een derde, die zegt: U kunt beter wat verder gaan,
hier is het gevaarlijk. Ik stap op en vind enkele hulzen ver
spreid op straat liggen. In het centrum lopen diverse mensen te
hoop. Veel militairen, allen in volledige oorlogsuitrusting, lopen
patrouille. Pantserwagens vol soldaten, hun geweren in de aan
slag, voorop een mitrailleurschutter, rijden luid toeterend
„In de vooravond vertelt de bevelhebber via de TV dat enige
raddraaiers de Memreboekoekazerne met bemanning bezet hou
den. De leiding heeft zich verschanst in Fort Zeelandia en zou
vandaar uit de coup bestrijden. Later meldt de tv dat de bevel
hebber in een patrouilleboot gevlucht is op weg naar zee. Er is
een eind gekomen aan het regiem Bouterse, vertelt de nieuwe
leider Dat lijkt mij hoogst onwaarschijnlijk. Militairen die
ruim twee jaar achter een leider aanlopen, gaan niet ineens over
naar een ander.
1 JOEGOSLAVIË,
O AANGEBODEN DOOR JOEGOSLAVEN
DROOMBESTEMMINGEN MEER DAN 60 HOTELS
5 RONDREIZEN DC 9 EN B 72? VLIEGTUIGEN
VERHUUR VAN APPARTEMENTEN
VOOR VAKANTIES MET DE AUTO
NICARAGUA MINISTER:
MANAGUA De Nicaraguaanse minister van binnenlandse
zaken, Thomas Borge, heeft gisteren verklaard dat zijn land niet
met de Verenigde Staten wil onderhandelen „zolang zij ons be
dreigen". Met deze woorden reageerde Borge gisteren op het on
langs door de Amerikaanse minister Haig gedane voorstel om tot
verbetering van de onderlinge betrekkingen te komen. „Wij
kunnen niet gaan onderhandelen met een pistool op de borst",
aldus de Nicaraguaanse minister. Nicaragua kondigde afgelopen
maandag voor een periode van dertig dagen de noodtoestand af,
vanwege de toenemende bemoeienis van de regering-Reagan in
dat land. Vorige week berichtte een Amerikaans dagblad, dat de
VS plannen ten uitvoer willen brengen waarbij door middel van
sabotagedaden de economie in Nicaragua ontwricht wordt. Te
vens zou de spanning aan de Nicaraguaans-Hondurese grens zo
danig moeten worden opgevoerd, dat de Sandinistische regering
besluit troepen naar dat spanningsgebied te sturen. Voor de re
gering-Reagan zou er dan een aanleiding gecreëerd zijn om
daadwerkelijk in te grijpen in Nicaragua, aldus de Washington
Post.
Ondertussen gaat het offensief van de guerrillastrijders in El
Salvador door. De Salvadoraanse regering ziet dit offensief als
een poging de verkiezingen voor 28 maart onmogelijk te maken.
President Düarte heeft in een interview met de Washington
Post gezegd deze verkiezingen met vertrouwen tegemoet te zien
en waarschijnlijk te zullen winnen.
Rook kringelt op uit de krater krater dinsdag onderzochten tot een uitbarsting kan ko-
van de St-Helensvulkaan in constateerden al een toege- men.
de Amerikaanse staat Was- nomen zwelling van de kra- Twee jaar geleden had
hlngton nabij de Canadese terbodem. Ze denken dat de de St-Helens een zeer zware
grens. Deskundigen die de vulkaan op elk moment weer uitbarsting.
(Van onze correspondent Cees
Manders)
ROME Massa-arresta
ties, een stroom van be
kentenissen en het failliet
van het linkse terrorisme
doen Italië weer wat rusti
ger ademhalen. Maar toch
voelt vooral in kringen
van het gezag niet ieder
een zich even gelukkig.
Onthullingen over marte
ling hebben ontsteltenis
en verlegenheid teweeg
gebracht. Diverse autori
teiten blijken zich nu
minder ferm in hun „on
voorwaardelijke" strijd te
gen het terrorisme te heb
ben opgesteld dan ze altijd
hebben doen voorkomen.
Dankzij enige „volledige be
kentenissen" van leden van de
Rode Brigades speelt nu het
geval-Cirillo; de christen-de
mocratische politicus die acht
maandén geleden werd vrijge
laten. Teneinde Cirillo uit de
handen van de Brigadisten te
krijgen zou de Christen-Demo
cratische Partij (CD) zich vol
gens de laatste geruchten ver
laagd tot een deal met zijn ont
voerders. Tevens wordt de DC
ervan beschuldigd het op een
akkoordje te hebben gegooid
met de Napolitaanse onderwe
reld en zijn onbetwisteleider
Cutolo. De DC ontkent maar
heeft toch een intern onder
zoek gelast, terwijl ook de offi
cier van justitie in Napels de
zaak in behandeling heeft ge
nomen.
De vrijlating van Cirillo op 23
augustus 1981 kwam voor het
publiek onverwacht De vrije
maar zieke Cirillo kreeg op die
dag de gehele DC-top aan zijn
ziekbed, beladen met fruit
manden en goede wensen voor
een zeer spoedige terugkeer in
de politiek. Geruchten dat er
betaald zou zijn voor Cirillo's
leven, werden door partijlei
der Piccoli toen krachtig ont
kend. „De christen-democra
ten zullen nooit afwijken van
het standpunt dat er met de
terroristen niet onderhandeld
wordt", aldus Piccoli.
gecompliceerd
Een van de terroristen deed
een boekje open over Cirillo,
en over zijn losprijs waarmee
de linkse Brigadisten maan
denlang de bloemetjes flink
konden buitenzetten. Was de
politieke ontvoering van Ciril
lo een ordinaire ontvoering?
Verschillende onthullingen
van terroristen en politiefunc
tionarissen in het Napolitaan
se, leken een positief antwoord
op deze vraag te geven. Maar
nu blijkt dat het allemaal nog
gecompliceerder in elkaar zit
dan de arme Cirillo ooit zelf
had kunnen vermoeden.
In de partijkrant van de com
munisten, is een poging ge
daan om alles op een rij te zet
ten, en het scenario dat zich
zodoende ontvouwt kan het
draaiboek worden voor een
zeer spannende film over spio
nage, valse ideologieën en de
onderwereld.
Cirillo zelf heeft toegegeven
dat er voor zijn vrijheid be
taald is. Eerst hield hij vol dat
familieleden de milde gevers
zijn geweest, en later breidde
hij die kring uit tot het Napoli
taanse zakenleven. Nu is hij
zelfs bereid toe te geven dat
enkele vrienden uit de DC
zich voor zijn vrijheid hebben
ingespannen, maar „ik zweer
dat de onderwereld zich er
buiten heeft gehouden".
Volgens de communisten, wier
beschuldigingen van de laatste
dagen door hun haarfijne en
gedocumenteerde precisie
steeds geloofwaardiger wor
den, heeft een driehoeksver
houding geleid tot Cirillo's
vrijlating: die tussen de Chris
ten-Democratische Partij, de
Camorra (de Napolitaanse on
derwereld) en de Italiaanse
autoriteiten. Al een maand na
Cirillo's ontvoering zou de DC
contact hebben gezocht met de
leider van de Camorra, Cutolo,
rechtstreeks of via de Italiaan
se geheime dienst
advertentie
Groene Betaalcheques en de Groene Betaalpas.
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
TEL AVIV Israël heeft gedreigd de onderhandelin
gen over de kwestie van de Palestijnse autonomie met
Egypte en de Verenigde Staten op te geven als deze
gesprekken niet ook in Jeruzalem worden gehouden.
Dit zei gisteren de Israëlische minister van defensie,
Sharon, in een toespraak tot academici in Tel Aviv.
Sharon voegde eraan toe dat hij dit standpunt had overgebracht
aan zijn Egyptische ambtgenoot Hassan Ali, die gisteren een
driedaags bezoek aan Israël afsloot
De uitlating van Sharcon moet waarschijnlijk gezien tegen de
achtergrond van het door president Moebarak afgezegde bezoek
aan Israël. De Israëlische regering stond erop dat Moebarak ook
Jerzualem zou bezoeken. Maar de Egyptische president weigert
dit omdat hij dan de annexatie van het Palestijnse Oost-Jeruza-
lem zou erkennen.
Het Egyptische dagblad Al Ahram heeft gisteren gemeld, dat
een eventuele hervatting van het autonomie-overleg in een Eu
ropese plaats gaat plaatsvinden. Begin april zouden de onder
handelingen over Palestijnse
hervat
zelfbeschikking moeten worden
Israël en Egypte hebben nog steeds geen definitief akkoord be
reikt over de precieze afbakening van de landsgrens bij Eilat.
Gisteren zei Hassan Ali ter afsluiting van zijn bezoek aan Israël,
dat „alle problemen binnenkort zullen worden opgelost".
tse politie wil doodstraf
ier invoeren
j onze correspondent Ro-
Simons)
DEN De politie van Engeland en Wales
t het nodig, dat in Groot-Brittannië de dood-
die in 1965 afgeschaft werd, opnieuw opge-
zou moeten worden voor moorden op politie
nen. De bond meent dat de criminaliteit pas
rerminderen als moordenaars zonder pardon
knoopt worden. Deze nieuwe campagne van
jlitiebond is een gevolg van het feit, dat kort-
len twee jonge Britse agenten vermoord wer-
Sinds de afschaffing van de doodstraf in 1965
len in Engeland en Wales 26 politiemannen
ïoord. In de 17 jaar vóór die datum brachten
e booswichten maar 11 gerechtsdienaars om
even. „De doodstraf was toen een passend af-
kmiddel", zegt de politiebond.Voor invoering
de doodstraf lijkt in het Britse Lagerhuis ech-
jeen meerderheid te zijn.
Walen bezetten bank
HUY Dertig gemaskerde en
gehelmde werknemers hebben
gisteravond in een nieuw voor
beeld van stijgende sociale on
rust in België een computercen
trum van de Generale Bank-
maatschappij, de grootste Belgi
sche bank, in Huy bezet. De be
zetters eisten meer investerin
gen in de Waalse industrie. Na
dat zij een gat in het ijzeren hek
rond het gebouw hadden ge
maakt en de ruiten van het ge
bouw met ijzeren balken had
den ingeslagen, maakten zij be
kend dat zij het centrum tot
vanavond bezet zouden houden.
Ze zouden computers beschadi
gen als de politie hen met
gewel:d zou verwijderen.
Geen journalisten bij
doop Walesa's
dochtertje
WARSCHAU De Poolse au-
toriteiten willen niet, dat er
komende zondag buitenlandse
journalisten naar Gdansk ko
men om de doop bij te wonen
van het jongste dochtertje van
de geïnterneerde vakbondslei
der Walesa. Het was gisteren
nog niet duidelijk of Walesa
zelf bij de doopplechtigheid
aanwezig zal zijn.
Zijn vrouw heeft nog steeds de
hoop dat hij zal worden vrijge
laten, maar zij beschikte giste
ren over nog geen enkele be
vestiging. Zij had de Poolse
machthebber, generaal Jaru-
zelski, gevraagd om vrijlating.
Op dit moment worden In Polen oefeningen gehouden door Rus
sische, Oostduitse en poolse legeronderdelen. De oefeningen
dragen de codenaam Manoeuvres Vriendschap -82. De foto
toont het moment dat enkele Russische,Oostduitse en Poolse
militairen de gemeenschappelijke ruimte verlaten, waar na de oe
feningen het een en ander nog eens op een luchtige wijze be
sproken wordt.
Schmidt: nazi's
vervolgden zigeuners
BONN De Westduitse
bondskanselier Schmidt heeft
gisteren tijdens de ontmoeting
met de Raad van Zigeuners
erkend, dat de nazi's volke
renmoord tegenover de zigeu
ners hebben gepleegd.
Het was de eerste maal dat
een Westduitse regeringslei
der een ontmoeting had met
officiële vertegenwoordigers
van de onlangs opgerichte Zi-
geunerraad. De raad verte
genwoordigt zo'n 30.000 zigeu
ners in West-Duitsland. In te
genstelling tot de joodse
slachtoffers hebben zij nooit
herstelbetalingen ontvangen.
Angola: Zuid-Afrika bereidt
groot offensief voor
PARIJS Angola heeft Zuid-Afrika er
van beschuldigd met westerse steun een
massaal offensief voor te bereiden en
vooraanstaande Angolese politici te wil
len vermoorden. Deze beschuldiging
staat in een officiële verklaring, die
dinsdagavond werd uitgegeven door de
Angolese ambassade in Parijs. In de
verklaring worden gezaghebbende
bronnen in Pretoria geciteerd. Volgens
de beschuldiging zouden 10.000 man
schappen met helikopters aanvallen
willen ondernemen op steden in Ango
la, waaronder de hoofdstad Loeanda.
Het plan zou zijn voorbereid met steun
van westerse landen, waaronder de VS,
Engeland en West-Duitsland.
