Willem
Ruis
gaat
tekeer
als
een
„beest"
£eidóe6ou%a/ni
Martine Bijl
maakt acteur
van gevierde
quizmaster
ZATERDAG 13 MAART 1982
SI,VERSUM Ieder mens
b it in zijn leven voor keer-
ten te staan. Die kunnen je
•komen. Die kun je soms
voorzien. Willem Ruis is
man die dat aan ziet ko-
Deze showquizmaster
roeping en beroep roept
niet van de daken, maar
1 e hem ernaar vraagt hoe
j hij dit denkt vol te hou-
flapt hij er weldoordacht
dat showbinken op de tv
2 eranderlijk jeugdig dienen
ijn, los van leden, behen-
van beweging en dat de
lelijk versierende toer met
en daar een spontane
hun niet misstaat.
heet een eindigende zaak te
samenhangend met leeftijd en
komen. Je moet maken, dat je
komt als ander jeugdig talent
te dringen, maar zeker als je
amsvormen buiten zichzelf
en, het vlotte woord in hijgen-
idemhaling blijft steken en elk
'ugendheidje schijnt nageaapt
vorige. Dan dien je de lach
gameer, maar word je belache-
MHij noemt de naam niet, maar
pou van Burg wenst hij niet te
-Jen.
eioemt een oude kop niet lelijk.
een gezicht getekend
Or het leven is voor hem het
ste wat er bestaat. Het hang er
M vanaf waar je het voor ge-
3t. De karakteristiek ervan
set! boekdelen spreken. In dit
ktand komt hij niet uitgepraat
Simone Signoret, de Franse
die al een leven lang mee-
in de film, jaarlijks zichtbaar
)d!T wordt, maar in de ogen van
e steeds mooier, zoals in haar
pv e film „Madame Rose", waar-
ge zich het lot aantrekt van ver
bloosde jongeren,
ipddat beeld voor ogen loopt Wil-
ce Ruis al enige jaren met een
he stap naar de film. in zijn ge-
ten. Maar hoe word je acteur?
kreeg hij net op tijd Martine
r an de telefoon. Deze typetjes-
tster had op zeker moment een
rd persoon nodig voor een rol-
ïn een sketch op de buis. Daar-
p acht zij aan Willem.
1 m Ruis: „Ik had al meer aan-
ngen gehad. In een film of op
in meestal kleine rollen, die
ets te maken hadden met mijn
Van showmaster. Dat zag ik al-
al niet zitten. Ik ben showmas-
us dat hoef ik niet te spelen.
Martine mee aan kwam, was
k niet gelijk weg van. Zij leeft
iar eigen sprookjeswereld en
ets bedacht op het thema van
I leisje met de zwavelstokjes. En
1 mocht ik dan de prins in zijn.
eek me niks".
r met Martine kun je meer
tei n uit. Ik liet haar plan om sa-
pic$ets te doen niet zomaar los. Al
nd zijn we toen tot de sketch
3lnen, die al een keer of twee,
ip de tv is geweest en waarin
gestrande quizmaster speel,
een broodjeswinkel terecht
l waar een naïef winkelmeisje
waan komt te verkeren, dat
eroemdheid alleen en uitslui-
voor haar een ommetje heeft
'akt. Die sketch was gebaseerd
•t misverstand. Dit werkt al-
let meisje was niet helemaal
van die beroemdheid in haar
ibedoening, maar zij krijgt
ïlijk wel haar droomdans in
irieke zaal".
ilsof
:etch werd gezien door de
ie regisseur Paul Collet, die
met een verhaal in zijn
1 liep, waarin de hoofdrolspe-
n eigen kwaliteiten in het pu-
i mag werpen. Hij vond ook,
1 Martine Bijl dat goed had ge-
IVillem Ruis is een quizmaster
e hoef je een dergelijke rol
te laten spelen. Zij gebruikte
n als acteur en liet hem de
laster uithangen, net doen als-
'l! er één was. Zo benutte zij de
van Willem zonder hem vast
01 kken op de werkelijkheid van
1 u$uizmasterschap. Op die ma-
telde zij Willem in de gele
ed te acteren en die kon toen
iet eerst zich als acteur laten
r, ook de VARA gooide het
I die boeg, nadat deze omroep
jjn eenmaal van de KRO had
Feekt. In de Lotto-shows van
pRA krijgt hij telkens wel een
Wijk pakje aan en mag hij de
f steken met een of ander ge
mijn horizon te verbreden. Ik ben
niet zelf op een rol uit geweest. Die
is op me afgekomen. Als het lukt,
ga ik er mee door".
„Dank zij mensen als Paul Verhoe
ven en Rutger Hauer bestaat er in
Amerika belangstelling voor de
Nederlandse filmerij. Ze hebben
daar, Warner Brothers, om een ko
pie gevraagd. Als ze het zien zitten,
komt er misschien vandaar ook nog
eens een aanbod. Dat wacht ik rus
tig af. Of ik naar Hollywood ver
trek? Ik heb nog een gezin ook met
drie kinderen. Die zien hun vader
al zo weinig, dat ik nu bewust een
punt achter „Langs de Lijn" op
zondag heb gezet. Ik vind, dat je er
op zondag voor je kinderen hoort te
zijn. Daarom geen werk meer op
zondag. Die filmmakerij heeft min
stens een jaar gevergd. Al die tijd
heb ik mijn aandacht en werkuren
moeten verdelen tussen Hilversum
voor de VARA-shows en Antwer
pen, waar alle opnamen werden
gemaakt. Terwijl het twee heel
verschillende beroepen zijn, filmac
teur en showquizmaster".
Grote vrijheid
„Voor het tv-werk moet je natuur
lijk ook repeteren en bereid je je
voor op het slag mensen, dat je ont
moet. Een showmaster werkt niet
voor zichzelf, maar voor de mensen
die hij bezig moet houden. Voor de
tv-camera's heb je grote vrijheid
van werken. Je improviseert waar
je bij staat. Je laat je gaan op het
sfeertje dat je aantreft in de studio,
maar dat je ten dele ook zelf be
paalt. Je leeft van de woorden en
de kwinkslagen, die je te binnen
schieten. De ene keer wat meer
raak dan de andere keer, maar je
kunt je zelf corrigeren. De show
gaat intussen rustig door. Als show
master ben je in hoge mate jezelf.
Niemand die je tekst aanreikt, nie
mand die je vertelt hoe je spelen
moet. Het moet je liggen, maar dan
werk je ook op een manier waarin
je je helemaal thuis voelt Dat is
met een filmacteur heel anders.
Die krijgt een tekst in handen ge
stopt nog vóór hij eigenlijk goed
weet wat voor soort man hij moet
spelen".
„De regisseur heeft een omschre
ven figuur voor ogen, een mens die
op een bepaalde wijze op de dingen
reageert. Daarin heb je wel enige
vrijheid, maar de handeling moet
binnen het verhaal blijven klop
pen. Bovendien, als quizmaster
werk je met een uur je hele optre
den de lucht in voor miljoenen kij
kers. Bij de film wordt per dag
maar een paar minuten film ge
maakt. Scènetjes van enkele secon
den enige malen overgedaan. In
tussen moet je de stemming vast
houden. In een felle scène moet je
de hele dag door fel blijven reage
ren. Omgekeerd evenredig geldt
dat als je een vrolijke scène moet
spelen. Heb je intussen de pest in?
Toch weer even die lacherige scène
spelen. Dat werkt hoogst ver
moeiend, vooral als je gewend bent
zoals ik om alles in één keer er uit
te gooien".
„Daar komt bij, dat die rol in de
film Het Beest een heel moeilijke
karakterrol is. Melchior begint als
de mooie geslaagde jongen. Naar
mate het getij zich tegen hem
keert, takelt hij steeds verder af.
Zie ik er aan het begin van de film
geheel volgens opzet nog een beetje
uit als Willem Ruis, aan het slot
ken je me niet meer terug. Dat is
tenminste de bedoeling. Als het pu
bliek dat ook zo ziet, mag ik zeggen
als acteur geslaagd te zijn, want
dan gaat het niet meer om die be
kende quizmaster, maar om die
geestelijk afgematte en uitgeholde
Melchior, die zijn strijd voor het
menselijke tevergeefs schijnt te
voeren. Hij moet ook ondervinden,
dat mensen zich tegen hem keren.
Zo zit het leven in elkaar: gaat het
je goed, dan word je op handen ge
dragen. Accepteren ze je niet meer,
dan zie je de tegenstand verdubbe
len met het kwadraat van wat eerst
aan je zij stond".
„Die Melchior is niet zomaar een
opstandeling, maar een man wie in
zijn jeugd is bijgebracht overal de
eerste te moeten zijn. Hij weet niet
beter, totdat hij die misleiding vast
stelt en hij ontluisterend tekeer
gaat. Een keiharde man die kiest
voor de betere kant van het leven.
Hij gaat tot het uiterste om zijn ge
lijk te halen. Dat maakt die film
spannend. Die Melchior gaat zijn
baas Karlsen zelfs met een vlieg
tuig te lijf. Dat heb ik niet aan een
stand-in over willen laten. Ik wou
zelf vliegen. Heb ik even snel mijn
vliegbrevet in België gehaald. En
een keer of vijf, zes op geringe
hoogte boven Antwerpen gevlogen.
Vlak langs het raam van tegenstan
der Karlsen. Totdat de politie het
ook ontdekte en verbood nog lan
ger zo laag boven Antwerpen te
vliegen".
„In België kijken ze niet zo nauw
totdat het te gevaarlijk wordt. On
geveer hetzelfde gebeurde op een
zware crossmotor. Daar moet een
roekeloze rit dwars door het ver
keer mee worden gemaakt. Die zou
wel door een invaller gereden wor
den. Maar die kwam niet opdagen.
Ik verloor mijn geduld en stapte
zelf op de motor. Toen ging ik er
mee over de kop, maar mijn arm
raakte er niet door uit de kom,
zoals sommige kranten schreven.
Het leverde als gevolg van een slip
wel een kapselbeschadiging op,
maar ik heb er gewoon mee verder
kunnen spelen".
„De grote vraag is nu niet alleen of
het grote publiek het een goede
film vindt of niet, maar ook of het
mij accepteert als acteur. En dan
nog wel in die rol, want ik ga op
een gegeven ogenblik heel erg te
keer. In feite zie je mij in de weer
als een soort zelfvernietiger. Ik
moet er direct bij zeggen, dat ik me
zelf in die rol heb kunnen vinden,
gelijk al bij het lezen van het script
Er zitten best dingen in deze film
om te lachen, maar hoe verder je
komt hoe minder Willem Ruis je
ontmoet. Dit leidt ook tot onder
huidse spanning. In die zin is deze
film helemaal toegesneden op een
groot publiek. Omdat het in deze
film ook draait om de vraag hoe
mensen reageren op iemand die
zich gedraagt als een individu, een
mens die buiten de gebaande paden
stapt Dan zie je het gebeuren dat
de mensen zich tegen je keren. Dat
overkomt ook Melchior in deze
film. Zodoende komt hij tenslotte
helemaal alleen te staan. En ik mis
schien wel met hem".
„Het gaat niet om een vrijblijvende
film. Er zit ook een thema in, dat
kan leiden tot nagesprekken. Moet
Melchior zover gaan als hij ging?
Uit deze film kan het publiek ook
een stuk moraal meenemen. Maar
een boel bioscoopbezoekers zullen
het misschien een raar gezicht vin
den mij met een revolver te zién
dreigen en mij plaats te zien nemen
achter een machinegeweer. Zo
kennen ze Willem Ruis niet Ik
moet zeggen, dat ik me in die rol
geen vreemde heb gevoeld. Ik sta
er met hart en ziel achter. Zelfs als
het publiek tot de conclusie zou ko
men: „Maar dat is Ruis niet meer".
Ik kan dan alleen maar zeggen:
Nou, dat klopt dan".
De beste
Regisseur Paul Collet heeft het pu
bliek een slag vóór willen zijn en
aan de buitenwereld alvast laten
weten: „Het nemen van een be
kend tv-gezicht voor een film hield
ongetwijfeld grote risico's in. Ge
lukkig kan Ruis acteren. Hij heeft
bijzonder veel gevoel voor de ca
mera, wat uiteindelijk veel belang
rijker is dan theatertalent. Ruis is
voor mij de beste acteur met wie ik
tot nu toe gewerkt heb".
Minder gemakkelijk lag op een ge
geven ogenblik de relatie met de
Nederlandse producent voor deze
film, John de Mol. Die vond, dat
een hoop scènes er te Vlaams aan
toe gaan. Hierover ontstond gehak
ketak, waarna men het er tenslotte
over eens werd, dat De Mol alle
scènes mocht veranderen, die hij te
Vlaams vond. Op zijn gezag ont
stond aldus een „Nederlands" pro-
dukt. Niet kan ontkend worden,
dat het Vlaams over het algemeen
zangerig klinkt Vooral in dramati
sche scènes komt dat hier minder
goed over. Die aanpassing heeft
echter veel extra tijd gevergd en
inspanningen van de acteurs en an
dere betrokkenen.
Willem Ruis: „Als ik de film zie,
schrik ik zelf nog van de-waagstuk-
jes die ik uithaalde, zoals het laag
vliegen boven Antwerpen. Zal
maar fout gaan. Maar ik vond het
onzin om die dingen aan een ander
over te laten. En verder zit je er
natuurlijk altijd mee, dat publiek
hoezeer je daardoor ook aanbe
den kan worden je voor hetzelf
de geld op zeker moment ook uit
kan spugen. Ook dat zit in Het
Beest. Hoe vond ik de tijd, acteur
in Antwerpen, quizmaster in Hil
versum en 's zondags „Langs de
lijn"? Zitten nogal wat nachturen
in. Ik zie het als een investering in
mijn toekomst Als er zich na mij
nieuw quiztalent aandient, moet
Willem weg wezen".
TON OLIEMULLER
beuren in of rond de quiz. Willem
vindt dat er bij horen, maar niet ty
pisch acteurswerk.
Dat had Martine Bijl beter gezien
en in haar kielzog volgde Paul Col-
let. Die had een serieus filmverhaal
geschreven over twee botsende
mannen, breder gezien twee bot
sende werelden. Twee zakenbon-
zen, die het aanvankelijk goed met
elkaar kunnen vinden en tegen
strevers om hun vingers winden,
als er maar geld aan verdiend
wordt. In het begin van die film
kunnen die twee het goed met el
kaar vinden, twee geslaagde zaken-
jongens, allebei met hersens, maar
één, Willem, bovendien gezegend
met een ferme levensvreugde, een
fikse joie de vivre, waarmee Wil
lem wel raad weet. Na een kwar
tier film wordt dat al anders en
gaan die twee ertoe over elkaar le
vend te villen.
Open ogen
Willem kreeg dat script ter lezing
toegezonden en trapte er bewust
met open ogen in. Hij herkende
twee keer zichzelf, eerst als de vro
lijke versierder, en verder als de
man die inziet, dat er met mede
mensen niet gespot mag worden. In
die rol werd van hem verwacht,
dat ie helemaal zou doorslaan, tot
uitbarstingen van geweld zou gera
ken om op te komen voor wat in de
samenleving menselijk mag heten.
En daarmee was de film „Het
Beest" geboren, die toen alleen nog
maar gemaakt hoefde te worden.
Willem had daar wel zin in. Nu,
een jaar later, met dag aan dag vele
uren werk, is de film onder die ti
tel ook gereed en komt begin april
in première, gelijktijdig in België
en in Nederland.
We zien Willem daarin als Harry
Melchior, een briljante, jonge za
kenman in dienst van het machtig
ste ontwikkelingsbedrijf in een
wereldstad. Hij vormt twee handen
op één buik met de baas, de presi
dent-directeur Karlsen, een rol van
de Belgische acteur Ward de Ravet.
Naast zich vindt hij Melchior, een
man geboren om te winnen. Tussen
beiden in staat nog een derde, een
gewiekste vrouw, een secretaresse-
maïtresse, Martine geheten, een rol
van Josée Ruiter, die eerder in op
vallend filmwerk verscheen.
Thuis gedraagt Melchior zich als
een ander mens, als een ideale
echtgenoot voor zijn vrouw Lenie
(Hedie Meyling) en als een meele
vende vader voor zijn dochter Bibi,
een rol van een kind van regisseur
Collet. Melchior intussen heeft een
sterke band met zijn moeder, ook al
een gevolg van het feit, dat zijn va
der jong overleed. Alles gaat goed,
totdat Meldiior ontdekt, dat de
wijk, waarin zijn ouderlijk huis
staat, wordt opgeofferd aan een
nieuw bouwproject, een bedenksel
van zijn baas Karlsen. Hij staat niet
toe, dat zijn moeder uit haar wo
ning wordt gewerkt en neemt het
op tegen zijn baas. Dit leidt tot haat
en represaille. Er komen een vlieg
tuig en een mitrailleur aan te pas.
Melchior wordt een terrorist, een
rebel, in de ogen en in de eigen
woorden van Willem, die laat we
ten, dat het in deze film uiteinde
lijk gaat om de verdediging van
menselijke waarden.
Het beest
Men ziet in deze film Willem Ruis
als Melchior met het lijk van zijn
gestorven moeder door het zieken
huis rennen. Men ziet ook hoe hij
zich als een dolleman met zijn wa
gen door het verkeer wringt. Op
zeker moment heeft hij alle be
heersing verloren. Dit leidt tot een
spannend verhaal, dat Willem Ruis
zelf een psychologische thriller
noemt en waarin hij zich gedraagt
als een beest. Toch hangt het van
de bioscoopbezoeker af of die in
Willem „Het Beest" herkent. Ogen
schijnlijk wel. Willem Ruis laat
zich er verder niet over uit, wil
niet alles vertellen, maar laat wel
weten, dat hij zich in zijn rol verzet
tegen het slag kille zakenlieden, die
zich als beesten door de maatschap
pij bewegen.
Paul Collet: „We hebben in het
verleden menige Vlaamse flop op
filmgebied beleefd. We hebben er
zoveel van geleerd, dat we hier in
tussen over mensen de beschikking
hebben gekregen, die weten hoe
met een camera en met geluid om
te gaan. Ik mag dan ook wel zeg
gen, dat er in „Het Beest" op pro
fessioneel niveau is gewerkt. We
hebben hier een tekort aan goede
regisseurs en scenarioschrijvers en
daarom ziet het Vlaamse publiek
de eigen filmmakers soms moeilijk
staan. Toch ga ik er van uit, dat
deze film als volwaardig aan welk
filmwerk ook door het volk aan
vaard zal worden. Ik beschouw
deze film als het begin van een ge
zonde Vlaamse filmindustrie".
Willem Ruis: „Ik ben er niet van
jongsaf op gericht geweest filmac
teur te worden. Dat groeide met de
jaren en werd de laatste tijd heel
sterk. Daarom uiteindelijk deze
stap, een keerpunt voor mijn toe
komst Het is wel een merkwaar
dige ervaring naar jezelf op het
bioscoopscherm te kijken. In de
laatste VAR A-show speelde ik de
sketch van de vader, die met zijn
zoon naar de bioscoop gaat. Een
film met Marylin Monroe. Die
kwam toen, zij het haar dubbel, uit
het doek stappen. Nu zie ik mezelf
bijna uit het filmscherm te voor
schijn komen. Niet omdat ik zo no
dig acteur moest worden, wel om
