Leidse Courant | 1982 | 5 maart 1982 | pagina 5

geadopteerde apen en andere exoten
ebben dringend bijstand nodig

Rebel Dusan Maka vejev
gaa t weer driftig tekeer

^tvmaten e/7

Rita: kapster op college

\ak-

'ilmweek
ifiet

tekenfilms

LEIDSE COURANT

VRIJDAG 5 MAART 1982 PAGINA 5

J CRM HET HEEFT LATEN AFWETEN, WIL „AAP"NIEUWE DONATEURS AANBOREN

mei

asp

in lap is een belangwek-
-asj levend object. Een
lapj inderdaad. Wij zien
g vaan, met een blik van
*t lening, en hij merkt
enjoms op. Hoewel het dus
)rvht dat wij oog voor el-
hebben blijkt in de
ijk, dat mens en aap
elkaar heenkijken,
ndien hoort de aap in
fauna niet thuis. Zo is
iok nog een keer. Zijn
chilanden liggen elders.
>eaiwe dan horen, dat in
(aar tijd (eind zeventiger
zo ongeveer 200.000
in ons land zijn inge-
mag dit overdonde-
genoemd worden. Laat
dan de helft van dat
il (nota bene: in één
voor wetenschappelijke
linden gebruikt zijn,
nog mag het duidelijk
lat er aaponterende toe-
len kunnen ontstaan,
aantal aapbewuste men-
is al tien jaar in een
acting bezig paal en perk
wfitellen aan uitwassen,
y is het niet zozeer te
steo om het verstrekken
>or( pisangs en nootjes, nee,
I leeft een eindweegs
t, de dieren mee en stelt
W^rkomens beschikbaar,
'egr is uiteraard geld, vrij
ïnT geld voor nodig. Dat
urft van donateurs en/of
>ni CRM komen. Er kan
i. meer bij. „De situatie is
viend", zegt mevrouw Su-
V»Meiboom-Meyer in Lis-

>»j»

l V

inbn Meiboom beheert de
,nfen en haar man Dick is
zitter van AAP. Daar
ij ook voor, evenals Su-
Dan zijn er nog Okko
Riga, die even buiten
cosmeer temidden van het
idperte wonen. Okko en
va Reussien: 70 uur in de
*k, en vaak langer, in de
h?r voor AAP en de apen.
anj voeren de directie van
onderdak. AAP is de
°jm van de stichting die ij-
J voor het onderbrengen
3cj „primaten en andere
^iten". Gemakkelijke
en herkenbaar. Maar
feite betekent AAP: Apen
srjoptie Protectie. Het zou
v« Aantrekkelijke Apar-
s 'rimaten kunnen beteke-
a<ji. Primaten zijn niet uit

rzit
D.

sluitend pausen, aartsbis
schoppen en residerende pa
triarchen, maar eerder nog
apen, halfapen en, volgens
sommigen, ook de mensen.
Daarom mogen we de Mei
booms en Reussiens best tot
de primaten rekenen, echter
nog niet tot de (andere) exo
ten. Ook al verdienen ze
geen rooie cent met hun
apeliefde. Maar AAP en de
apen gaan hun ter harte.

Bescherming

We gaan even, aan de hand
van Susan Meiboom, naar
de Legmeerdijk, tussen Am
stelveen en Aalsmeer. Daar
hebben Okko en Riga, die in
april '72 tien jaar terug
de aanzet tot AAP gaven, de
handen vol. Bijgestaan door
tientallen middelbare scho
lieren, die in de weekeinden
de verblijven schoonmaken,
dieren verzorgen en met de
administratie helpen. Van
heinde en verre kwamen de
bewoners: 148 apen zitten er
nu, afkomstig van particu
lieren, om er te revalideren
of te wachten op plaatsing
in dierentuinen.

Susan Meiboom: „AAP heeft
nadrukkelijk de bescher
ming van apen in haar
vaandel geschreven, en wij
verstaan onder beschermen
het uit particuliere handen
halen van de daar solitair
levende en uiteindelijk ten
dode opgeschreven dieren.
Deze dieren willen wij, na
selectie en aanpassing en ge
wenning, tot groepen sa
menbrengen en tenslotte die
dieren hetzij een definitief
tehuis bieden in dierentui
nen (twee weken geleden
nog vertrokken 19 apen
naar Ouwehands dierenpark
in Rhenen), hetzij een rede
lijk groepsbestaan in ons ei
gen beheer bieden. Maar
CRM laat ons voor aap
staan: we krijgen geen subsi
die, ook niet in de vorm van
salaris voor het echtpaar
Reussien dat jaren achtereen
zonder financiële honore
ring in touw is met het ver
zorgen van de dieren".

Onbewoonbaar

AAP begon- haar bescher
mend en verzorgend bestaan

in een onbewoonbaar ver
klaard huis in Amstelveen.
Nu zit men al weer een tijd
in een uitgewoonde, maar
opgeknapte, boerderij. Ook
beschikken beide Reussiens
over een voormalige anjer-
kas. Het domein van bijna
150 primaten en tientallen
andere uitheemse dieren.
„Buitendien huizen er o.a. in
Barneveld, Apeldoorn en el
ders nog honderden exoti
sche dieren, waaronder nog
al wat apen, die door onwe
tende landgenoten veel
oud-Indiëgasten en mensen
uit Suriname (ze vinden in
een aap een stukje van hun
eigen land terug) hier
heen zijn gehaald en waar
van voor bijna 100 procent

gesteld kan worden dat zij
hier zullen moeten blijven
omdat repatriëring van de
dieren onmogelijk is", aldus
Susan Meiboom.

Onder de exoten aan de
Legmeerdijk bevinden zich
„afgedankte" papegaaien,
zoals één die, dement, zich
helemaal kaal pikt. Land
schildpadden ook, zijn er, en
een één-ogige ocelot, een
hondse kat-achtige, die
eveneens aan de Legmeer
dijk z'n ouwe dag mag slij
ten. Een nijpend probleem,
alles bijeen, voor AAP en
haar bezielde bemanning.
Het loopt de spuigaten uit,
met die primaten en bijko
mende beschermelingen.
Susan Meiboom heeft geen

idee van de aantallen waar
het in ons land om gaat,
maar wat vooral telt is de
noodzakelijke aanwas van
donateurs, een aantal dat
doorgaans schommelt rond
de 1500, waaronder vrij veel
ouderen. Men overlijdt of
valt af, in die leeftijdsklasse.
Dat is ook een, voor de hand
liggende, aap die uit de
mouw komt. Allemaal niet
leuk, voor AAP niet, maar
ook niet voor de primaten
en andere exoten. „En hele
maal niet, nu CRM met z'n
afwijzing ons werkelijk voor
aap heeft gezet".

Steun van buiten

Dick en Susan Meiboom in

Op mijn omwegen door stad en land kom
.ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi-
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel-18 vragen.

Lisse, Okko en Riga Reus
sien in Amstelveen, en al
die andere dierenvrienden
en -vriendinnen: ze rekenen
op steun van buiten. Susan
Meiboom, niet vertwijfeld,
maar toch wel aandringend:

„Laat men ons helpen. Ér
zijn al zo velen die dat doen,
maar zonder overheidssteun
komen we niet ver. Vol goe
de moed blijven we voort
gaan met ons aandeel in het
lenigen van dierennood, in
de stellige verwachting dat
veel mensen dit mogelijk
blijven maken. De dagprijs
van een aap is alleszins re
delijk: een rijksdaalder. Een
hond in een asiel kost al
gauw een tientje per dag".

De afwijzendeminister
schreef, destijds, aan het
adres van AAP: De
rijksoverheid kan evenmin
worden aangesproken voor
de kosten van het niet ge
ringe aantal apen dat in uw
instelling is gefokt". AAP
reageert: „Fokken is het se
lectief bij elkaar brengen
van dieren teneinde daaruit
(liefst gezonde, sterke) naza
ten te verkrijgen, en houdt
het instandhouden c.q. ver
beteren van het ras in, en
kent voorts een doelbewuste
continuering van het ras.
Afgezien van het feit, dat de
bij ons geboren apen perti
nent niet gefokt zijn volgens
bovenstaande omschrijving,
maar een gevolg zijn van
toevallige, niet geselecteer
de, paringen, lijkt het ons
uit een oogpunt van Be
scherming Bedreigde Uit
heemse Diersoorten alleen
maar bevorderlijk als er

meer van komen. Al ware
het gewenst dat dit in het
thuisland was gebeurd. Maar
op deze manier is ook het
Przwalsky paard gered".
Het schijnt, dat AAP in de
zen toch maar een jurist in
de arm heeft genomen, want
voor gewone, menselijke
dierklachten lijkt de over
heid niet gevoelig.

Vurige wens

AAP, tenslotte, is zich ervan
bewust, dat „uw minister
het aan u en ons wil overla
ten". Dat de donateurs mo
gen toestromen, is AAP's
vurige wens; uitgedrukt
mede namens de primaten
en andere exoten. Susan
haalt haar man Dick erbij.
Het gaat om trouw en gul
heid, getoond door de reeds
bestaande gevers en geef
sters, kortom donateurs.

„Laten de nieuwe donateurs
precies zo trouw zijn, zodat
wij de aan ons toevertrouw
de bedreigde uitheemse
diersoort niet zonder meer
de dood in hoeven te jagen
door geldgebrek. Blijf ons
helpen met uw steun, uw
giften, uw belangstelling, en
laat u de minister dan voor
aap staan".

Zo wekt Dick Meiboom ee
nieder op, ter adoptie en
protectie. De minister wenst
niet voor AAP te staan, dus
zal AAP dat zelf moeten
doen. Maar dat wil ze niet.

En laat niemand zich nu
verder iets aantrekken van
wat die trouwe publicist bij
de late late maandagse Sonja

deze week vertelde over
verfoeilijke dierentuinen,
die dieren zouden frustreren
en biologeren en zielig ma
ken en in hun waarde fnui
ken. De apen en andere pri
maten en exoten willen echt
wel de droevenis van een
dierentuin ondergaan. Dat is
altijd een stuk beter dan de
ellende die een privé adres
hen te bieden heeft. En ver
reweg de meeste zoo's ten
onzent zijn boafide, pardon
bonafide. Uw stelingname is
derhalve gewenst Apen ho
ren niet in een serre bij u
thuis, op de gang, in de kel
der, aan tafel of, bij welke
lieve heer ook. op zolder.

Daar is AAP voor, als een
stichting voor oud-oer-
woudslachtoffers die voor
reconvalescentie in aanmer
king komen, in groepsver
band genietend van hun na
dagen, in afwachting van
hun (beperkte) tuin van
Eden, of alleen maar vrij
blijvend rondhangend in de
boerderij of kas van Okko
en Riga. En dan heb ik het
niet eens over de „slimme
re" apen, zoals chimpansees,
die nog iets van mensen
kunnen leren

Een negatief saldo van een
krappe tien mille geeft AAP
te denken. Kom AAP tege
moet, met ziel en lichaam,
met uw donaties. Schrijf of
telefoneer naar: Paulus Pot
terstraat 1, 2162 BS Lisse,
tel. [phone]. Giften on
middellijk: postgiro 2 777
530, of 3 475 700, of naar de
bank nr. 38.23.60.001, alle
maal ten name van Stich
ting AAP, Lisse.

no

n IIDEN Het LAK be-

i edt volgende week ge-
n rende het zogenaamde
wlorjaarsfestival uitge
leid aandacht aan het
:,efkind van de filmin-
n strie: de tekenfilm.
ian woensdag 10 tot en
ït zaterdag 13 maart
>rdt elke avond aan-

1 cht besteed aan dit on-
5Irdeel van de filmwe-

rtoond worden films die

Iit of sporadisch in Neder-
id te zien zijn geweest. De
zet van het festival is om
de hand van enkele the-
's de kijker een beeld te
iren van de ontwikkeling
tip de animatiefilm vanaf de
en '20 tot heden. Er is on-
0r meer werk te zien van
ax Avary en Chuck Jones
a t hun creaties als Duffy
ick, Betty Bop, Felix the

ii t en dergelijke.

t, t programma luidt: woens-
ojg, 20.00 uur: compilatie van

2 matiefilms over de histori-
ie ontwikkeling. Om 22.30
Jr: compilatie met als thema
jlwld.

nderdag, 20.00 uur serie
J senfilms met als onderwerp
l Vanaf 22.30 uur recente
riaties op dit thema met
D X- 'Tarzoon'.

j ijdag. 20.00 uur Een be-
touwing over de rol van
z in de tekenfilm. Vanaf
30 uur wereldberoemde
m geïnspireerd op klassieke
moderne muziekstukken,
terdag, 20.00 uur compila-
iflyer de tekenfilm als pro-
gandamiddel. Vanaf 22.30
Allegro, non troppo' van.
irio Brusati.

Lex Goudsmit.

LEIDEN Lex Goud
smit speelt vanavond in
de Schouwburg de rol
van een hoogleraar let
terkunde in „Rita of de
voetreis naar Rome", oor
spronkelijk een Engels
blijspel van Willy Russel.
Een kapster, Rita (Doris
van Caneghem), be
schouwt haar eigen om
geving als volkomen cul
tuurloos en besluit zich
zelf verder te ontwikke
len. Ze neemt via een
open universiteit les bij
een professor, die haar
kennis van letterkunde
en kritisch vermogen
moet bijbrengen. In het
stuk dat zich geheel af
speelt in de huiselijke
werkkamer van deze
Frank, volgen we de ont
wikkelingen van Rita van
onbelezen, naïef en spon
taan persoontje tot een

zelfbewuste vrouw, die
soms wel erg in boeken
taal praat, maar ook dat
uiteindelijk achter zich
laat. Een ontwikkeling
die Frank niet erg kan
waarderen.

Het is een degelijk gebouwd
stuk waarin een interessant
actueel probleem wordt be
handeld; de mogelijkheid van
het tweede-kansonderwijs en
de problemen met de eigen
omgeving, die daarbij optre
den. Dat probleem wordt jam
mer genoeg nogal onwaar
schijnlijk verpakt. Rita had
natuurlijk gewoon een moe
dermavo moeten bezoeken.
Dat er ergens open universi
teiten zijn, die op een dergelij
ke manier werken is al even
onwaarschijnlijk. De meeste
letterkundigen zitten trou
wens ook niet voortdurend
triomfantelijk gedichten te ci
teren, en Aafjes (waaraan de
ondertitel is ontleend) zal
door weinigen als een van de
grootste dichters beschouwd

worden. Het ontbrak de be
werkers, die het stuk naar de
Nederlandse situatie en de
Nederlandse literatuur wilden
overbrengen, kennelijk aan
voldoende inzicht in de mate
rie.

Bij de presentatie van het
stuk wordt juist op de „literai
re" kant nogal de nadruk ge
legd. Er zijn prijsvragen aan
verbonden waarbij de literai
re feitjes gekend moeten wor
den en de publiciteit is met
name op middelbare scholie
ren gericht. Toegegeven, bij
het kijken naar Rita wordt je
nieuwsgierig naar Mariken
van Nimweghen, je kunt le
ren wat assonantie is en dat je
voorzichtig moet zijn met het
uitspreken van waardeoorde
len bij literatuur. Maar om
liefde op te wekken voor de
Nederlandse literatuur is
„Rita" volstrekt ongeschikt
Via de schouwburg kan dat
nog wel anders; er wordt ten
slotte nog wel eens een waar
devol Nederlands toneelwerk
opgevoerd.

MARIAN VAN NOORT

Dusan Makavejev is van
het begin van zijn carriè
re als filmer het enfant
terrible van de Joegosla
vische film geweest. Zijn
eerste korte film „Para
de" werd een geweldig
succes bij het publiek op
het festival in Belgrado,
maar kreeg prompt een
export-verbod omdat Ma
kavejev het hele militaire
vertoon liet zien als een
groot vreetfeest voor de
toeschouwers. Delen van
deze documentaire zou hij
later gebruiken voor zijn
avondvullende films.
„A man is not a bird" met Mi-
lena Dravic kreeg alleen 'n
vertoning in Nederland dank
zij het Haags Filmmuseum en
dat zelfde lot trof zijn Zilve
ren Beer-winnaar „Innocence
unprotected" waarin hij speel
filmfragmenten verwerkte

LIDO I: Montenegro met Svetovar
Cvetkovic, Suaan Anapach en Er-
land Josepheon. Regie: Ouaan Ma
kavejev.

van de Slavische Houdini, een
toen vergrijsde boeienkoning.
Inmiddels was hij al interna
tionaal „doorgebroken" met
„Het liefdesdossier van een
telefoniste" wat hem in staat
stelde om wederom met
Milena Drvic in het buiten
land zijn „W.R., mysterie van
het orgasme" te maken maar
na met „Sweet movie" de
Amsterdamse grachten, die
toch wel wat gewend zijn, op
stelten te hebben gezet, leek
Makavejev's carrière als film
maker in 1974 beëindigd.
Leek, want deze zeer contro
versiële cineast, die met een
mengsel van zeer erotisch ge
tinte scènes en een forse dosis
zwarte humor zijn eigen zin
tracht door te drijven en pro
ducenten vaak tot wanhoop
drijft, heeft van Viking film

uit Stockholm een nieuwe
kans gekregen.

Oorspronkelijk had Makave
jev zijn „Montenegro" willen
opdragen aan „de nieuwe on
zichtbare natie in Europa, die
van de immigranten en gast
arbeiders, die met hun smeri
ge gewoonten en slechte ma
nieren naar het noorden trek
ken om de rijken uit te bui
ten" maar achteraf koos hij
voor een ietwat neutraler uit
gangspunt.

Toch is „Montenegro" de film
van een gemeenschap van
Servische landverhuizers in
Zweden, die in afzondering
met hun clandestiene destil-
leerderij hun eigen leefwij
ze trachten voort te zetten.
De Amerikaanse Marilyn Jor
dan Susan Anspach 37 jaar
en getrouwd met een steenrij
ke zakenman Erland Jo-
sephson waar zij twee kinde
ren van heeft, verveelt zich
stierlijk. Door een toeval
komt zij op het vliegveld in
contact met de Servische

De keurige Stockholmse familie Jordan rond de tafel In Makavejev's „Montnegro".

nachtclubeigenaar Alex Ros-
signol, die haar meeneemt
naar zijn stulpje tussen de
kippen en de lammetjes. Daar
ontmoet Marilyn de dieren
tuinhulp Montenegro Sveto
var Cvetkovic weer en het
lijkt of zij haar hele gezin, in
clusief de aan zijn rolstoel ge
kluisterde opa, die denkt dat
hij Buffalo Bill is en de Ar
meense psychiater Per Os-
carsson vergeten is. Maar
Makavejev heeft dan nog een
paar macabere grappen in
petto, die wij u niet willen
verraden.

„Montenegro" of „Paarlcn
voor de zwijnen" Makave
jev geeft zijn films behalve
een paar dubbele bodems ook
nog een ondertitel mee is
beslist geen gewoon bioscoop
amusement Maar wie bereid
is met hem mee te gaan in de
bizarre wereld, die hij bij
voorkeur wil laten zien, zal
zich beslist niet vervelen. Wie
Dusan en zijn manier van
denken over filmmaken kent

in eigen land heeft hij zijn
vaste groep bewonderaars,
maar wordt hij door de auto
riteiten niet meer geaccep
teerd zal wederom gefasci
neerd worden door de grillige
manier waarop hij werkt, zijn
soms bijtende spot over de
leefwijze van zijn landgenoten
en de vaak briljante manier
waarop hij dat in beelden
weet te vertalen.

Dusan Makavejev, die destijds

na zijn Zilveren Beer
uitgenodigd was om in de jury
van het Berlijnse filmfestival
zitting te nemen en er door
zijn openhartigheid prompt
een schandaal veroorzaakte, is
een non-conformist, die films
wil maken zoals hij dat wil en
anders helemaal niet meer.
„Montenegro" is daar een
sprekend voorbeeld van. Alle
geldende filmwetten treedt hij
met voeten en het resultaat is
daardoor iets, dat je niet zo
snel in commerciële vertoning
zou verwachten. Maar wel
steeds onderhoudend, al was
het alleen maar om de broer,
die het een mes in zijn voor
hoofd rustig blijft doorlopen
of het duel met de spaden.

MILO