r?
Maya
gaat bijna
ten gronde
aan sekte-
gekte
Pien de Jong samen met Henk Elsink
Draadloos contact tussen Belgen
en Nederlanders via Radio Delta
Televisie dinsdag
radio vanavond
radio dinsdag
gekleurd gezien
televisie vanavond0'"
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
EI
MAANDAG 22 FEBRUARI 1982 PAG!
Twee, drie jaar besteed
de NOS-tv voorberei
dende zorg aan de aan
maak van de tv-film
„Maya", die tegelijk
dramatisch en docu
mentair (woensdag 3
maart Ned. I 20.00 uur)
de kijker meevoert
langs de persoonlijke
verwording van sekte-
aanhangers. Met name
van een jonge vrouw,
een onderwijzeres, die
uit haar werk en haar
huwelijk stapt om blin
delings een charismati
sche leider te volgen,
een soort sekte-gekte.
In diezelfde periode schreef
de socioloog Paul Schnabel
voor de Rotterdamse Eras
mus-universiteit zijn proef
schrift „Tussen stigma en
charisma" over sekte-bewe
gingen, waarin hij vaststel
de. dat „de nieuwe religiese
bewegingen althans in ons
land hun aantrekkings
kracht op jongeren hebben
verloren en niet als een ge
vaar voor de geestelijke
volksgezondheid kunnen
worden beschouwd".
Men kan deze wetenschap
pelijke bewering los van ge
noemde tv-documentaire la
ten staan, maar met die
kennis kijk je toch met een
Dochter Maya
(Cristel Braak)
samen met
ma (Willeke
van
Ammelrooy)
op een feest.
In het midden
Jan Venema,
drama
turgisch
adviseur van
NOS-tv.
ander oog naar „Maya" dan
het geval geweest zou zijn
als de promoverende socio
loog tot andere bevindingen
zou zijn gekomen. Hij voegt
aan zijn studie overigens
nog de opmerking toe, dat
sommige reacties op het
sekte-verschijnsel zijn te be
schouwen als ongezond
voor de geest.
Daar kunnen de makers
van de Maya-film, regisseur
Emanuel Boeck en scenarist
Paul Koeck, zich niet hele
maal aan onttrekken, te
meer waar er lang gedubt is
over de inslag, die aan deze
film moest worden gegeven.
Niet alleen worden er tame
lijk realistische séances ge
toond, die in de sfeer van
de intimiteit liggen, maar
bovendien doet aan het slot
een zelfverbranding op de
Dam nog^l gruwelijk aan.
ook al gaat dit gepaard met
de bevrijdende vlucht uit
dit drama van de vrouw
Jessica als de persoon die
het vervreemdende verhaal
draagt.
In de rol van Jessica staat
Cristel Braak, die als sekte
meisje de naam „Maya"
krijgt toebedeeld, hetgeen
zoveel als licht betekent. Zij
onderhoudt een redelijke
relatie met haar moeder, die
wordt neergezet door Wille
ke van Ammelrooy. Die is
als filmende vrouw echter
drukker met eigen bezighe
den dan met zorg voor haar
dochter, die weliswaar vol
wassen zich nogal oneven
wichtig door het leven be
weegt. Zij laat zich inpal
men door sekteleider Yoga-
nanda (Johan Leysen) en
zich voor het karretje van
zijn gedrevenheid spannen.
In hun rollen hebben zij
zich laten leiden door de in
zichten van de regie, die uit
op méér dan een boeiend
verhaal ook de zaak van het
sektewezen wilde doorlich
ten. Hierop werd eerder
enig licht geworpen door
Sipke van der Land van de
NCRV en later ook Frits
Bom. Die zagen deze zaken
nogal somber in, somberder
dan uit genoemd proef
schrift nu naar voren is ge
komen.
Persoonlijk
Mede als gevolg van deze
studie lijkt dit filmverhaal
wat achterhaald en over
trokken, hetgeen niet weg
neemt, dat deze film wel
blijft staan als het persoon
lijke drama van een jonge
vrouw. Een karakteristiek,
die nog wordt versterkt
door ingrepen in de monta
ge van deze film. Op span
nende momenten gaat de
regie met de beelden op de
loop, draait deze rond als in
een stroomversnelling. Er
ontstaan dan kolkingen van
beelden, hysterische extases
in heel en halfnaakte toe
standen, hongerstaking en
slangenbezwering, alsook
het aanhangen van een gro
te leider, de onzichtbare Ba-
badji, buitenissigheden die
aangeven hoezeer mensen
door dergelijke sektebele
ving aangegrepen en neer
gehaald kunnen worden tot
geestelijke verdrinking er
op volgt. Het getroubleerde
koppie van Cristel Braak
spreekt in dit verband
boekdelen.
Neemt niet weg, dat ditzelf
de procédé van beeldver
werking ook wordt toege
past om enige humor uit
deze geschiedenis te puren.
Zoals wanneer Jessica,
Maya dus, haar Yoga-oefe-
ningen doet en in een om
gekeerde lotushouding te
gen de muur vertoeft. Haar
moeder komt dan onderste
boven binnen. Voor beken
den binnen de omroepwe
reld komt daar nog bij, dat
er in deze film ook NOS-fi-
guren in bijrollen figureren,
zoals bijv. drama-adviseur.
Jan Venema, die precies
weet- wat hij wel en wat
niet voor de camera kan
doen en toch nergens een
echte acteur wordt.
Een film die door de in ge
noemde studie vastgelegde
feiten lijkt achterhaald,
maar nochtans belangwek
kend handelt over dingen
als beïnvloeding en vervor
ming van gedrag, zaken die
blijvende correctie van het
verstand behoeven.
TON OLIEMULLER
Een sinds 1946 bestaand
idee, nl. een Nederland
stalige radiozender in
een Belgisch-Neder
landse programmering,
zal zoals de zaken er
thans voorstaan over
een jaar in de lucht zijn.
Onder de benaming
„Radio Delta" komt er
dan om te beginnen da
gelijks een drie en een
half uur durend pro
gramma, 's avonds van
half acht tot elf uur,
met niéuws, commen
taar, cultuur en muziek.
Twee volken nader tot
elkaar. We schreven
daar al over. Het mag
verbazen, dat die zen
der niet al lang bestaat.
Bij alle mentale proble
men en verschillen tus
sen de zuidelijke en de
noordelijke volksaard,
kan het feit niet uitge
wist worden, dat we de
zelfde taal spreken.
Schrijvers en kunste
naars aan beide zijden
van de grens hebben el
kaar altijd al opgezocht,
de directe persoonlijke
ontmoeting, maar waar
om niet ook draadloos
contact tussen veel bre
dere bevolkingslagen?
Het cultureel verdrag tus
sen beide landen bestaat al
langer. Op grond daarvan
hebben voortdurend uitwis
selingen plaats van toneel,
literatuur en gezamenlijk te
beleven gebeurtenissen,
want de zuidelijken mogen
zich dan hebben losgemaakt
van de noordelijken, we
hebben veel gemeenschap
pelijks, al was het maar een
groot stuk geschiedenis, een
gezamenlijk verleden. Daar
kunnen we niet omheen.
Daar zullen de historieboe-
ken ons blijvend aan herin-
nneren, ook al vormden in
den beginne de Batavieren
toch een ander volkje dan
de Belgae, met wier onver
zettelijkheid de Romeinen
destijds al zoveel te stellen
hadden.
Voor dat draadloze contact
was echter een golflengte
nodig en die worden al se
dert jaren Europees be
paald. Een jaar of zeven ge
leden lukte dat en kwam er
op een Europese vergade
ring daarover een golfleng
te beschikbaar, mits die ge
vuld zou worden met een
Belgisch-Nederlands pro
gramma. Toen moest er wel
door beide landen overlegd
worden om die zendmoge-
lijkheid te benutten, nuttig
ook omdat die een groot Eu
ropees bereik heeft. Zo
raakten België en Neder
land, historisch onafschei
delijk, ook op radiogebied
op elkaar aangewezen, op
straffe van het verliezen
van een Nederlandstalige
golf over Europa.
Er bestaat in opzet al een
programma. Opvallend is
dat daarin niet alleen Ne
derlands wordt gesproken,
maar dat ook inforrpatie
over beide landen in Frans,
Duits en Engels zal worden
gegeven. Dat wil zeggen, er
zijn er die dat willen. Min
stens zoveel zijn er tegen.
Men is daar voorlopig niet
uit Het lijkt sommigen de
aangewezen weg dit idee ter
bestudering in handen te
leggen van een commissie.
De zoveelste commissie
sinds dit plan voor een ge
zamenlijke zender in de
hoofden en de harten van
de zuidelijke en de noorde
lijke Nederlanders rees.
Zouden we niet beter kun
nen beginnen met het el
kaar draadloos op de hoogte
houden van wat in beide
landen speelt en wat we al
lemaal rfog niet van elkaar
weten?
NEDERLAND 1
NOS
18.20 Nieuws voor doven
en slechthorenden
TELEAC
18.28 Vaarbewijs, Ies8
KRO
19.00 Daar vraag je me wat
19.40 De KRO komt lang in
Noordwijkerhout
20.35 De Henk Elsink show
NOS
21.37 Journaal
KRO
21.55 Voor een briefkaart op
de eerste rang
22.45 Het hart op de tong,
religieus programma
NOS
23.25 Journaal
23.30 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND2
NOS
18.35 Sesamstraat
18.50 Jeugdjournaal
VARA
18.59 Tarzan, heerser van de
jungle, tekenfilmserie
19.23 J.J. de Bom
voorheen de
kindervriend
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.27 Achter het nieuws
21.10 Malu,een vrouw
21.55 Koning Klant
22.20 Pisa
22.30 Sonja op maandag
NOS
23.35 Journaal
23.40 Nieuws voor doven
en slechthorenden
DUITSLAND 1
(Region, progr. NDR: 18.00
18.30 Aktualiteiten. 18.45 KleapP(
rle. 18.55 St. Paul! Landungs B
ken, tv-serle. 19.25 Region, i
19.59 Progr.-overz. WDR: 18.< üdse
kenfilmserie. 18.30 Filmrep< aarsr
18.40 Wie das Leben so spielt,
rie. 19.15 Akutallteiten. 19.45
tages). 20.00 Journ. 20.15
scheinheilige Broeder (L'annee,K P
te), tv-serie. 21.45 Dokume ii'
22.30 Aktualiteiten. 23.00 Derfei
(The raven), speelfilm, aansl.:
kenstein. speelfilm. 1.05 journ.
DUITSLAND 2
18.20 Kreisbrandmeister Felix llÏÏHn
tv-serle. 18.57 Progr.-overz.
Journ. 19.30 Die Pechvogel
more-time), speelfilm. 21.00
teiten. 21.20 Milo Milo, tv-film,jD'
Journ. 23.00-0.30 Muzikaal
progr.
DUITSLAND 3 WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30
scheikunde. 19.00 Wetenscha I
progr. 19.45 Journal 3. 20.00I
20.15 Poppenspel. 22.00 FilmrflJJ
ge. 23.10 Journ.
BELGIE NED. 1
18.00 Kinderserie. 18.05 Kleute
18.20 Kleuterprogr. 18.35
School. 19.05 Natuurserie. 19.
form, progr. 19.37 Toto, mede
Morgen. 19.45 Journ. 20.10 We
20.15 Terugkeer naar Bride
tv-serie. 21.10 Sportprogr.
Konsumentenmagaz. 22.35 Jou
BELGIE FRANS
19.00 Sportprogr. 19.25 Toto, i
en weerber. 19.30 Journ.
Speelfilm, 'daarna diskussie.
Journ. en weerber.
BELGIË FRANS 2
Tot 19.00: Zie Net 1.19 00 Senio
Vandaag: opera operette.
Journaal. 19.55 A chacun s
De muziek in de loop der tijden.
Radjoü. Programma rond de
sche schrijver Josep Schetter.
Thé&tre Wallon: Ine Sawiw
l'monde. Waals toneelstuk van
ne Petithan, in Luiks dlalekt
voerd door de toneelgroep Lej
Wallons uit Jemappe. 21.50 Le
ge du Pape en Afrique. Filmv
van de reis van de Paus door
van 12 tot 19 februari. 22.20
bouwinformatie. 22.50-23.20 l
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journ. en aktual. 10.23 Milo
Milo. tv-film. 12.00 Umschau. 12.10
Docum. 12.55 Persoverz. 13.00-13.15
Journ. 15.25 Journ. 15.30 Docum.
16.15 Slapstick. 16.30 Kinderserie.
17.05 Sport. 17.50-18.00 Jouurn. (Re
gion. progr.: NDR: 9.25-9.55 Kleuter
progr. WDR: 8.30-9.05 9.259.55 Kleu
terprogr.)
DUITSLAND 2
10.00 Journ. en aktual. 10.2
Milo. tv-film. 12.00 Umschau.
Report. 12.55 Persoverz. 13.0"
Journ. 16.30 Progr. voor o
17.00 Journ. 17.10 Manni der
tv-serie. 17.40 Geavr. magaz.
DUITSLAND 3 WDR
8.00 Gymn. 8.30-12.00 School
sie. (9.25 Kleuterprogr.).
Schooltelevisie.
BELGIE FRANS
12.00 Teletekst. 14.30 Pauze.
Gevar. progr. 17.15 Inform.
17.30 Gevar. progr.
HILVERSUM 1
(NOS: leóer heet uur nws.) 18.06 Aktua.
18.41 Molen aan de Flosa. (16). 19.02 TROS
Country. 20.02 Een mondje Frans. 20.30
Peekei ongezouten. 21.02 Paul van Vliet,
(deel 2). 22.02 Aktua Sport NOS:
23.02-24.00 Met het cnM
20.03 Rondom het Woord). 20.30
ging 20.45 Onder de kop. 21.00 81]
TELEAC: 21.30 Parlons-en, lés 3. 22
nagement. (herh.). NOS: 22.3(
22.40 Banden met muz. NOS: 23.<
23.02-24.00 Met het oog op n
HILVERSUM 3
Pien ofwel Jasperien de
Jong kwam op uitnodi
ging naar Henk Elsink toe
om in diens show stukjes
eigen inbreng gestalte te
geven en bovendien met
Henk onbekende aspecten
van beider manier van
werk in samenhang te
vertonen. Dit kan tot ver
rassende tafereeltjes aan
leiding geven. Volgens
onze informatie zit dat er
vanavond ook zeker weer
in, "zoals eerder het geval
bleek met Christine Deu-
tekom. Voor deze show
van Henk is nieuw werk
geschreven, bijv. over de
telefoon als nieuw-benut-
te mogelijkheid om af te
reageren en voorts persif
lages op bekende tv-pro-
gramma's. Naar verluidt
straalt het plezier van dit
werk af.
Ned. I 20.35 uur.
Vraag wat
Uit de rubriek „Daar vraag je*
me wat" blijkt, dat het leven
nog vol vragen zit. Bijvoor
beeld rond in reageerbuizen
nieuw gewekt leven en ook
hoe iemands intelligentie be
paald wordt door de inhoud of
de omvang van zijn hersens.
Als we dit laatste zelf ook kon
den regelen hadden we deze
rubriek niet meer nodig.
Ned. I 19.00 uur.
Noordwijkerhout
De KRO komt vanavond langs Pien de Jong vanavond
in Noordwijkerhout met een Briefkaart
stel artiesten in haar gevolg,
zoals Heddy Lester. Bill van Bob Bouma gaat in „Voor een
Dijk. Rita Corita, gebrs. briefkaart op de eerste rang
Grimm en Linda de Suza. dieper in op films als „De stilte
Ned. I 19.40 uur. rond Christine M. Fassbin-
haar dochter Elisa, die van
haar moeder haar zin niet
krijgt, intrekt bij pa om daar
haar eigen leventje te gaan lei
den.
Ned. U 21.10 uur.
henk in de show.
ders „Lola". Gordon's „Art
hur", Mastroianni's „La pelle"
en Lumet's „The prince of the
city". Voorts weer twee kandi
daten tegen elkaar in het krijt
op filmkennis.
Ned. I 21.55 uur.
Hart op tong
Psalmen over de betekenis
van Jerusalem in het pro
gramma „Het hart op de
tong".
Ned. I 22.45 uur.
Tarzan
Tarzans achterdocht wordt ge
wekt door de vondst van twee
dode olifanten. Zitten hier
kwade krachten achter?
Ned. II 18.59 uur.
Kindervriend de
Bom
Brieven van kinderen worden
serieus genomen door Jan de
Bom. Hein Gatje en Titia Ko
nijn, resp. Joost Prinsen, Aart
Staartjes en Wieteke van Dort.
Ned. II 19.23 uur.
Vrouw Malu
Vrouw Malu moet aanzien hoe
Koning Klant
Joep Bonn gaat het ten behoe
ve van koning klant onder
meer hebben over, het resul
taat van vermageringspillen
en waar moet je op letten als je
een fiets koopt.
Ned. II 21.55 uur.
Pisa
Opnieuw Harry van Meegen
en Henk Spaan over dingen
die scheef in de samenleving
staan.
Ned. H 22.20 uur.
Id „Sonja" verschijnen vana
vond Hans van Westreenen en
Eddy Habbema van de Haagse
Comedie om te praten over
het negatieve rapport van de
Raad voor de Kunst, waarin
weinig gunstigs staat over de
HC en de toneelgroep Appel.
Bovendien komt Maarten 't
Hart om met Hanneke Groen
teman te redetwisten over zijn
nieuwe anti-feministische
boek „De vrouw bestaat niet".
Voorts komt het onderwerp
„Burenruzie" ter sprake en
zorgen de popgroep Magna
Charta en Adéle Bloemendaal
resp. voor de muzeik en de
zang.
Dit tv-weekeinde moest wel
gespleten worden doorge
bracht, enerzijds de zotskap
van het carnaval, aan de ande
re- kant de ontluistering van
het leven. In de ex-Vietnam-
soldaten gisteravond bij de
VARA in de Amerikaanse do
cumentaire „Bitterzoete herin
neringen" en bij de VPRO
„Het offer" van Ank en Cor
zagen we mensen in situaties
die ze met hun gevoel noch
hun verstand op kunnen los
sen.
Ank en Cor lijden aan de
angst voor kerntoepassing, of
leden, want in de onmogelijk
heid afstand te kunnen nemen
van hun mentale ellende werd
gekozen voor de dood. Met de
teruggekeerde soldaten lag dat
net andersom. Zij kozen voor
het leven. Uitgezonden voor
vrede en vrijheid, althans het
communisme en halt toe te
roepen, hebben zij als militair
een bijdrage willen leveren
aan een mooiere wereld. Die
was hun in het vooruitzicht
gesteld en dit mag mislukt he
ten. Amerika gaf een oorlog
op, die zij eerst tot de persoon
lijk hunne hebben moeten ma
ken. Zij hebben oog in oog ge
staan met andere mensen, in
krijgstermen „vijanden" ge
noemd. Die moesten zij doden
om zelf te kunnen blijven le
ven. Hecht je nog aan je eigen
leven als je er anderen voor
hebt moeten doden? Zij dragen
zichzelf een diepe minachting
toe, meer dan mogelijk is om
er mentaal gezond bij te kun
nen blijven. Daar komt bij, dat
zij door hun landgenoten wor
den geminacht om de door hen
verloren oorlog. Het is het zin
loze doden dat nu hun eigen
leven zinloos maakt.
Toch ook carnaval op tv, pot
sierlijk opgedofte heren en
dito dames en deernen die la
chend het leven, de leut en el
kaar omhelzen met voorop de
buuttereedners, de Pierren
Knoops en Huyskens als pier
rots. Theologisch bleken zij ge
beiteld te zitten, toen Joop
Reinboud in „Kronycke
kwam vertellen, dat de kerk
zich lang tegen het carnaval
had verzet, maar rond het jaar
1000 dit feest inpaste in de
kerkelijke vieringen, vastela-
ovond. Zelfs in de socialisti
sche maatschappijvisie kan
men met dit feest nu uit de
voeten, want dezelfde Joop
Reinboud omschreef het car
naval als „een leven van ge
lijkheid in luilekkerland" en
daar blijft het streven op ge
richt, gespletenheid of ook
niet.
p
Soms loopt de gespleten!
zelfs dwars door een goed
welijk heen. Een halve e e i
geleden trok het Scheveni i
echtpaar Dirk en Jaan
Zwan, bij wijze van spre -(
de ouders van de beroemd
door Paul van Vliet bezoi
„Alie", naar Roermond
daar in een eigen viszaak
broodje te verdienen.
NCRV zag er wat in voor
„Showroom", opnieuw
etalage van merkwaarf
vormen van levensbelev
Ome Dirk vond in Roernf^
wat hij zocht: vis en carni
Volgens hem moeten beide an
vierd worden. Tante J
heeft zich één keer als ca
valsdeern mee laten trc 1
door ome Dirk. Toen wisllJr
gelijk, dat dit haar carna ee
spakkie niet aan was. Zij
het liefst achter de kar
klanten na om vis uit te
ten en bij te praten. Ome
noemde haar de „asfaltpirAilc
In de tachtig heeft tante J lei
de kar nu van de hand ged e
terwijl ome Dirk er juist li
aangewezen is, de invalii eei
wagen, waarin hij met on\» :te
ge benen, maar nog juicht io<
armen carnaval viert. Zorg ie
geld hadden zij nooit. A|e
voor de dood kennen zij
Geld maakt het afscheid
het leven moeilijk. Zij ken (ai
een oude miljonair die er ie
gen op ziet dood te gaan.
niet. Ze hebben er niks b pee
verliezen.. Alleen te winne ve:
TON OLIEMULlJiei
lil
rof
foi
