t
ppositie inVS tegen
1 Salvador- politiek
ordt steeds sterker
Chin A Sen knapte af
op rol van militairen
ranse communisten gebukt onder hevige verdeeldheid
BBC: Pyke op borgtocht vrijgelaten
EG levert voedsel
hulp aan Polen
Nieuw
Evenement
InAhoy'!
'ENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1982 PAGINA 11
;er met
ichten in
f De vroege-
•ikaanse minis-
mitenlandse za-
iri Kissinger is
;klachten opge-
|n een zieken-
Boston. Over
e „pee|tje js niets be-
umr£epnduidelijk is
1 roc^ hij aangegane
aagt, «lingen zzd kun-
l, kan jkomen. Zoals
^ZmS^eme'd staat 'n
£"ue ts programma
jn ant|jn mej een be_
n pla^ Den Haag ge-
punten
5 volle!
lents d'
Town
maki
n behi
ten al:
van
re „Thi
s alle
et levt
ïierop
ïoort ij
iele en
:eer op
en isl
et-plaJ
en hoj
Met
en pun
lie" 'val
andere
John Kennedy maakte
honderden
bandopnamen
WASHINGTON De Amerikaanse
president John F. kennedy heeft
tussen juli 1962 en november 1973
honderden gesprekken met leden
van de „Kennedy-clan",familiele
den en bezoekers op de band opge
nomen. Deze banden bevinden zich
in het Kennedy-museum in Boston.
Men wist van het bestaan van de
banden, maar over de inhoud is
weinig bekend.
De Washington Post publiceerde gisteren
de namen van een aantal mensen, waar
van gesprekken op de band staan. Niet
duidelijk is of Kennedy alle opnamen met
instemming van zijn gespreksgenoten
heeft gemaakt. Volgens onderzoekers De overleden Joegoslavische leider Tito,
kunnen de banden veel duidelijk maken de vroegere Amerikaanse generaal Ma-
over het denken en handelen van John F. cArthur, ex-VN-ambassadeur Stevenson
Kennedy. Alle Amerikaanse presidenten en evangelist Graham (vlnr): hun gesprek-
vanaf Roosevelt hebben in het Witte Huis ken met president Kennedy (rechts) blijken
bandopnamen gemaakt. op de band te zijn opgenomen.
Vandaag nog terug bij familie in Nederland
TEHERAN/DEN HAAG Andrew Pyke, de ma
nager van een dochteronderneming van de lucht
vaartonderneming Schreiner, die een week gele
den vrijgelaten werd na bijna 17 maanden in een
gevangenis nabij Teheran te hebben gezeten,
keert zo mogelijk vandaag nog terug bij zijn fami
lie in Nederland. Gisteren tegen de avond kreeg
hij van de Iraanse autoriteiten eindelijk een uit
reisvisum, vanmorgen heeft hij op de luchthaven
van de Iraanse hoofcfetad het eerste de beste vlieg
tuig met bestemming Europa genomen. Nog niet
bekend was of hij met resp. Swiss Air en de Luft
hansa in Zürich, Mtlnchen of Frankfort zou aan
komen. Aangenomen wordt evenwel dat hij van
daar doorvliegt naar Schiphol om zich vervolgens
te kunnen herenigen met zijn vrouw en familie in
Voorburg en Den Haag.
De BBC-radio meldde gisteren, dat volgens een
Iraanse krant Andrew Pyke maar onder borg
tocht in vrijheid is gesteld en dat hij in de loop
van dit jaar moet terugkeren naar Teheran. Dit
zou mede de verklaring kunnen zijn voor de
zwijgzaamheid die zijn familie, zijn werkgever
Schreiner en het Nederlandse en Engelse ministe
rie van buitenlandse zaken over de achtergronden
van de zaak-Pyke in acht nemen.
Zoals bekend werd werd Pyke bij zijn arrestatie
17 maanden geleden beschuldigd van spionage.
Later werd hij ervan beschuldigd financiële onre
gelmatigheden te hebben begaan bij het bedrijf
waarvoor hij werkte, de Helicopter Aviation Ser
vice, een dochteronderneming van de internatio
nale luchtvaartonderneming Schreiner, waarvan
het hoofdkantoor in Den Haag is gevestigd.
rung er
itige
My E
ie Day
>den ui
Reed lonze correspondent
in Dick Toet)
>ER MBNGTON E1 gal_
s ook terug in de
erpers van de
laanse publiciteit.
verge?ine Middenameri-
epen, staatje, dat in de
verdcjg®0 van dg rege_
1 aan\H>an moest dienen
beiajikool van Reagans
is dat'gen communistisch
jteundlisme, heeft op dit
You")jt zelfs de Poolse
d waa, uit het centrum
strooifi
ijn op'
Er is ook een
;t uïtzj sterker wordend
aarbij tegen de politiek
jde intshington, maar die
ie is nog te zwak
i politieke vuist te
i maken.
pees
rnieuwde aandacht is
deels het gevolg van het feit,
dat het Amerikaanse Congres
snel een besluit moet nemen
over voortzetting van de eco
nomische hulp en militaire
hulp aan El Salvador. Een on
gerust Congres stelde vorig
jaar uit angst voor een nieuw
„Vietnam" in Midden-Ameri-
ka vast, dat verdere hulp aan
El Salvador afhankelijk ge
steld zou worden van onder
meer vorderingen op het ge
bied van de mensenrechten en
het vooruitzicht van vrije ver
kiezingen. De verkiezingsda
tum is inmiddels vastgesteld
(28 maart), al hebben vrijwel
alle linkse groeperingen aan
gekondigd er niet aan mee te
zullen doen. Vorige Week con
cludeerde de regering Reagan
bovendien dat de situatie ten
aanzien van de mensenrechten
en sociale hervormingen zoda
nig was verbeterd dat niet al
leen verdere hulp geboden
was, maar zelfs belangrijk zou
moeten worden uitgebreid.
Ondanks berichten in de New
York Times en de Washington
Post over een door Salvado
raanse regeringstroepen aan
gericht massagraf in een
plaatsje dichtbij de grens met
Honduras, waarbij bijna 1000
mannen, vrouwen en kinde
ren om het leven zijn ge
bracht, geeft de regering geen
krimp. Niewe verhalen over
moordpartijen hebben daaraan
niets kunnen veranderen. Vol
gens een officiële regerings
verklaring ging het in het
laatste geval om negentien re
bellen, die in een gevecht wer
den gedood. Ooggetuigen spra
ken evenwel van een moord
in koelen bloede op weerloze
burgers door het Salvadoraan
se leger.
De Amerikaanse regering
blijft bij haar standpunt, dat de
situatie ten aanzien van de
mensenrechten voldoende is
verbeterd om uitbreiding van
de hulp te rechtvaardigen. Het
voornaamste motief blijkt de
vrees van Reagans adviseurs,
dat de burgeroorlog in El Sal
vador in een beslissend stadi
um is gekomen en dat zonder
verdere Amerikaanse steun
een overwinning van de linkse
rebellen zeer wel mogelijk is.
Dat zou betekenen, zo meent
men in regeringskringen, dat
na Cuba en Nicaragua een
derde land in dit gebied ten
prooi valt aan het communis
me.
Oppositie
Maar steeds sterker wordt in
de Verenigde Staten de oppo
sitie tegen Reagans beleid. Dat
heeft, zo zegt men, slechts tot
gevolg dat alle linkse krachten
in Latijns-Amerika zich steeds
meer anti-Amerikaansgaan
opstellen.
Een gewonde Salvadoraanse soldaat wordt weggedragen uit een helikopter door zijn
collega's nadat hij gewond was geraakt bij gevechten met guerillastrijders rond de
stad Corinto Morazan. De stad is al een week lang het doelwit van gevechtsacties
tussen het leger en de guerrillastrijders.
Meer progressieve Democraten
in het Congres hebben tot nu
toe bitter gereageerd op Rea
gans plannen. Zij weten zich
gesteund door een sterk
groeiend deel van de Ameri
kaanse media en Amerikaanse
actiegroepen op het gebied van
de mensenrechten. Zij menen
dat meer militaire hulp de si
tuatie alleen maar zal ver
slechteren.
Maar er zijn ook nogal wat De
mocraten en gematigde Repu
blikeinen die vinden dat de
regering voor een keus staat
uit twee hoogst onaantrekke
lijke mogelijkheden, waarbij
een voortzetting van de steun
als het minst onaantrekkelijk
wordt beschouwd. Hoewel de
oppositie groeit, loopt Reagans
voorstel in het Congres om de
hulp op te voeren dan ook
nauwelijks serieus gevaar. De
regering voelt zich bovendien
gesterkt door een andere re
cente ontwikkeling, namelijk
de aankomst van flinke aan
tallen nieuwe Russische wa
pens in Cuba. Volgens de CIA
zou Cuba onlangs een tweede
squadron Russische MIG
23-straaljagers hebben ontvan
gen. Over de ontvangst van
het eerste squadron in 1978
maakte de toenmalige rege
ring Carter grote ophef. Onder
meer besloot Carter toen de
Amerikaanse spionagevluch-
ten boven Cuba te hervatten.
De regering Reagan heeft tot
nu toe opvallend onderkoeld
gereageerd op de nieuwe zen
ding, volgens waarnemers
voornamelijk omdat de situatie
in El Salvador de komende
weken alle aandacht zal opei-
Nii i i
emp^dad eist
1. De i
gaande
ieuwej*
iet
het
HANS|ïl
v jjtregelen
ïstijnen
!LLAH De leider
rechtse militie in Zuid-
majoor Haddad,
isteren geëist dat de
Jde Naties, en Israël een
-ou "aken aan de toegeno-
tiviteit van Palestijnse
astrijders in het gebied.
Haddad, die door de
:he radio werd aange
houden zich meer dan
anderd guerrillastrij-
vinden in het gebied
icieel onder controle
^_an de Unifil-vredes-
llij heeft gedreigd met
ities in actie te zullen
wanneer de Unifil-
|achten de Palestijnen
'drijven.
aëlische minister van
S! Sharon waarschuwde
ag dat israël geen her-
van de vijandelijkhe-
x de noordgresn, zoals
jn zomer zal tolereren,
i hem hebben de Pales-
erzetsstrijders al zeker
aaal het staakt-het-vu-
ï^grohonden.
rief aider Jasser Arafat
ijn inen ontmoeting gehad
indeectionarissen die zich
ale wimaken over het wan-
Stand in Zuid-Libahon.
eden,e£hsche minister van
etens? Sultan Bin Abdoel-
een gisteren verklaard
5p he nieuwe oorlog in het
unthi"0°sten het einde van
inhoa^ betekenen. Hij rea-
„ol j daarmee op uitlatingen
3 Israëlische staf-chef
ure rjje verklaarde dat in
an een oorlog naar aan-
H i an '"bjving van de
ederjoogvlakte Israël al zijn
iginglingen zal bereiken en
Jen 1de laatste oorlog in het
iboei-Oosten zal zijn.
Lagere eisen
tegen
Spaanse
militairen
MADRID De militaire offi
cier van justitie in Spanje
heeft gisteren de eisen ver
minderd, die hij eerder had in
gediend tegen een aantal deel
nemers aan de mislukte coup
van februari vorig jaar.
De lagere eisen gelden voor
tweeëntwintig officieren van
lagere rangen en een burger-
verdachte, die nog geen straf
blad hadden. Hij handhaft de
eis van dertig jaar tegen de lei
der luitenant-kolonel Tejero
Molina, generaal Jaime Milans
Del Bosch en Alfonso Armada.
De primaat van Polen, aartsbisschop Jozef Glemp Is
gisteren samen met de bisschoppen van Krakau en
Wroclaw In Rome aangekomen om de noodtoestand In
Polen met de paus te bespreken.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De Europese Commissie in Brussel, het dagelijks
bestuur van de EG, heeft gisteren besloten tot een eerste zen
ding zogenoemde „humanitaire" hulp aan Polen. Binnenkort
zullen uit de Gemeenschapslanden 320 vrachtwagens met elk 20
ton aan voedsel en medicijnen vertrekken. De goederen zullen
in Polen worden verspreid door westerse hulporganisaties, zoals
Caritas en het Rode Kruis. Met deze zending is 20 miljoen gul
den gemoeid.
Het is het eerste EG-konvooi na het besluit, vorige maand, van
de Europese ministerraad om de voedselhulp via de officiële
Poolse autoriteiten stop te zetten.
Uit Warschau wordt gemeld dat dat meer dan honderd jongeren
in Gdansk na de onlusten van het afgelopen weekeinde zijn ver
oordeeld tot straffen van een tot drie maanden. Rechtbanken in
Silezië hebben leiders van de mijnacties in december veroor
deeld tot straffen variërend van drie tot zeven jaar gevangenis
straf.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG 'De erva
ring heeft geleerd dat
mensen die de macht een
maal in handen hebben,
niet snel bereid deze weer
op te geven. Maar ik heb
het gevoel dat de Suri
naamse militairen daartoe
wèl bereid zijn, ik ben
daar optimistisch over.' In
deze geest liet de van
nacht onder druk van die
zelfde militairen afgetre
den president van Surina
me Henk Chin A Sen zich
eind vorig jaar uit in een
interview met Elseviers
Magazine.
De gebeurtenissen van de af
gelopen 24 uur doen vermoe
den dat Chin A Sen te optimis
tisch is geweest. Diepe me
ningsverschillen tussen de
president en de militairen on
der aanvoering van luitenant
kolonel Bouterse over de poli
tieke toekomst van Suriname
zijn de oorzaak van Chin A
Sens vertrek. De militairen lij
ken voorlopig niet van plan de
macht uit handen te geven.
Henk Chin A Sen (47) is bijna
twee jaar premier en ongeveer
anderhalf jaar Surinaams
staatshoofd opvolger van
president Ferrier geweest
Kort nadat de militairen in fe
bruari 1980 de regering-Arron
naar huis hadden gestuurd,
werd Chin A Sen, op dat mo
ment internist in een groot
ziekenhuis in Paramaribo, ge
vraagd voor het premierschap.
In de loop van 1980 stelde de
president-dokter of dokter
president, zoals hij steeds werd
genoemd, zijn diagnose. De
oude grondwet paste niet bij
de Surinaamse situatie en het
parlement werd beheerst door
aanhangers van de „totaal cor
rupte oude orde". Beiden wer
den afgeschaft. In afwachting
van een nieuwe grondwet
werd per decreet geregeerd.
Het aftreden van Chin A Sen
komt niet geheel onverwacht.
Al herhaalde malen heeft hij
gedreigd terug te treden als
geen haast zou worden ge
maakt met het herstel van de
democratie. In de afgelopen
anderhalf jaar heeft Chin A
Sen getracht de Surinaamse
revolutie vorm te geven. Di
verse malen heeft hij bena
drukt dat zijn land geen socia
listische of kapitalistische
koers zou gaan varen. Wat hij
wilde was leren uit de geschie
denis van andere volken en
uit hun ervaringen stukjes ge
bruiken voor de opbouw van
het nieuwe Suriname. Hij
streefde naar een twee-par
tijenstelsel in een maatschap
pij, waarin het principe van
sociale rechtvaardigheid voor
op zou moeten staan. Bij dit
streven is hij steeds weer in
conflict gekomen met de over
het algemeen veel meer links-
radicaal georiënteerde militai
ren. Chin A Sen was geen te
genstander van hun bemoeie
nis met het politieke en econo
mische leven omdat zij Surina
me rust en orde hebben ge
bracht, maar wilde daaraan
wel grenzen stellen. Het zijn
deze kwestie en de menings
verschillen over de vorm van
de Surinaamse democratie die
tot het aftreden van Chin A
Sen hebben geleid. Toen in de
loop van 1980 bleek dat de mi
litairen niet zonder meer be
reid waren terug te keren naar
de Membre Boekoekazerne,
heeft Chin A Sen herhaalde
lijk gewaarschuwd voor een te
grote greep van de militairen
op het landsbestuur. „Je kunt
Suriname niet lang met de
punt van de Uzi regeren.' Daar
is het het land niet naar". Het
heeft er alles van weg dat op
perbevelhebber luitenant-ko
lonel Bouterse en zijn mannen
gaan proberen Chin A Sens
ongelijk aan te tonen.
Eagleburger: NAVO „tamelijk ziek'
WASHINGTON Lawrence Hij gelooft niet, dat het bond-
Eagleburger, de nieuwe Ame- genootschap op het punt staat
rikaanse onderminister voor te bezwijken, maar dat er ern-
politieke zaken, heeft gisteren stige problemen zijn, waaraan
de NAVO „tamelijk ziek" ge- het hoofd moet worden gebo-
noemd. den.
Zuster van Castro 'eindelijk' Amerikaanse
MIAMIJuanita Castro, een muniste hekelde zij haar broer
jongere zuster van Cuba's lei- als een „verrader" van het Cu-
der Fidel Castro, is gisteren baanse volk. Ze zei nog steeds
Amerikaanse geworden, ruim verbitterd te zijn over Fidel
zeventien jaar na haar vlucht die zij in geen vijftien jaar
uit Cuba. Als felle anti-com- heeft gesproken.
Voorstel tot nul
optie van Reagan
aan Brezjnev
WASHINGTON Presi-
dent Reagan heeft de Sov
jet-delegatie bij de onder
handelingen over de ra
ketten op de middellange
afstand in Genève, een
ontwerp-verdrag doen
overhandigen, waarin zijn
plan om alle kernraketten
voor de middellange af
stand uit Europa weg te
halen (nul-optie) gestalte
heeft gekregen.
Tevens is in Washington offi
cieel bekendgemaakt, dat het
voorstel van Sovjetleider Brez
jnev tot vermindering met
tweederde van de Amerikaan
se en Sovjetrussische raketten
in Europa, door de Ameri
kaanse regering is verworpen.
Anderzijds is de kans, dat de
Sovjet-Unie met het ontwerp
verdrag van Reagan akkoord
zal gaan erg klein, want Brezj
nev heeft immers deze week
Reagans nul-optie opnieuw
verworpen. Waarnemers gelo
ven, dat Moskou en Washing
ton zich, met wat in feite een
herhaling is van oude voor
stellen, in een nieuwe strijd
werpen om de publieke opinie
in Europa voor zich te winnen.
De woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken, Alan
Romberg, heeft gisteren tegen
gesproken, dat de Sovjet-Unie
jsinds enkele weken de statio
nering van de SS-20 raket zou
hebben stopgezet. Volgens het
Westduitse SDP-bondsdaglid
Ottmar Schreiner had Wladi-
mir Zagladin van het Centraal
Comité dit laatste gezegd. Vol
gens Romberg gaat het statio
neren van de SS-20 met een
tempo van ongeveer één per
week door.
De Rekreatiebeurs voor Het Hele
Gezin. Centraal staat: Rekreëren
in eigen omgeving.
VRIJBUITEN'82 biedt
een keuze uit:
Rekreatie- en pretparken
Dagtrips- en vakantie informatie
Caravans. Vouwwagens,
Mo.torhomes. Tenten,
kampeerartikelen, accessoires.
Speciale A ttrakties!!
Paard- en ponyrijden in het
wild-west park, wild-west
sporten. Presentaties van div.
WV's. Walibi, Bobbejaanland,
Madurodam etc. Sport en spel.
In het wild-west park treden
bekende country and western
groepen voor u op.
VRIJBUITEN'82
woensdag 3 t/m zondag 7
FEBRUARI
AH0Y' ROTTERDAM
opendagelijks van 11.00 tot
17.00u. en van 19.00 tot22.30u.
Derecreatiebeurs voor het hele gezin
Voor het eerst
Franse communisten
!*t i sociahstische regering
t %JeidinS van Francois
v^nd zitten, congresse-
3"^ dezer dagen over hun
JOp het partijcongres in
a ae leze week is de belang-
"flyraag hoe de commu-
?«-n mei vorig jaar zo
e Keijk hebben kunnen ver
gers,
verent eerst sinds de bevrij-
z^crtten de Franse commu-
cnris weer in de regering,
»og nooit is de ontmoe-
M^jtn verdeeldheid binnen
de communistische gelederen
zo groot geweest als nu.
Partijleider Georges Marchais
en zijn collega's in het politbu-
ro zitten zwaar in de verdedi
ging sinds de rampzalige ver
kiezingsuitslag van vorig jaar.
Marchais moet een rechtvaar
diging zien te vinden voor de
verbijsterende reeks van.
koerswijzigingen van de afge
lopen vier jaar waarbij hij de
ene keer voorstander was van
een Unie van links om daar
een volgende keer weer fel
kritiek op te leveren. Deze
veranderingen werden door de
kiezers als zo opportunistisch
ervaren dat zij de partij af
straften met de slechtste ver
kiezingsresultaten sinds dertig
jaar.
Mitterrand stelde vier commu
nistische ministers in zijn ka
binet aan, die tot dusverre
trouwe dienst hebben verricht
en redelijk geaccepteerd zijn,
maar niets van deze goodwill
is overgeslagen op de partijlei
der Marchais. Zijn populariteit
blijft in de opiniepeilingen
voortdurend dalen. Hij wordt
van' alle kanten onder vuur
genomen. Daartoe behoren de
Eurocommunisten, die het als
een veelbelovende start be
schouwden toen de dictatuur
van het proletariaat in 1976
vaarwel werd gezegd en trouw
werd gezworen aan het geza
menlijk program van de Unie
van links, waarbij kritiek op
de uitwassen in de Sovjet-Unie
eveneens tot de mogelijkheden,
behoorde. Zij konden echter'
de abrupte en willekeurige
breuk met de Unie van links,
die de linkse partijen in 1978
de verkiezingsoverwinning
kostte, aanvaarden noch ver-
gevén.
Aan de andere kant zijn er de
stalinisten, de puriteinen in de
communistische leer, die het
vaarwel aan de dictatuur van
het proletariaat betreuren en
de hele flirt met de socialisten
als een rampzalige dwaling be
schouwen. Tussen deze twee
uitersten bevindt zich een
grondzee van doffe onvrede.
Duizenden militanten hebben
hun activiteiten gestaakt en de
communistische spreekbuis
L'Humanité is dertig procent
van zijn lezers kwijtgeraakt en
heeft overtollig personeel
moeten ontslaan. De partij be
weert nog steeds 700.000 leden
te hebben, maar ingewijden
vertellen dat er nog geen
200.000 actief zijn.
Polen zorgde voor verreweg
de grootste aderlating. Toen
Marchais naliet de machts
greep van Jaruzelski en de rol
van de Russen daarbij te ver
oordelen kwam bij vele Fran
sen de herinnering bovendrij
ven aan de Russische invasie
in Afghanistan die door Mar
chais publiekelijk werd ge
rechtvaardigd. Polen heeft tot
nu toe de grootste wig gedre
ven in het regeringskamp. De
socialisten hebben de gebeur
tenissen in Polen fel veroor
deeld. De breuk werd verdoe
zeld door de communistische
ministers die een standpunt
innamen dat het midden hield
tussen dat van de regering en
van de partij. Niemand ver
wacht dat deze. en andere
kwesties zullen worden opge
lost, want iedereen weet dat de,
teloorgang van de partij te wij
ten is aan het stuntelige optre
den van Marchais. Niettemin
is er alle kans dat hij wordt
herkozen.
Bondsdag wil
Turken weren
BONN In het Westduitse
parlement is gisteren aange
drongen op maatregelen tegen
de sterke stijging van het aan
tal Turkse immigranten. De
socialistische afgevaardigde
Hans Urbaniak waarschuwde
dat West-Duitsland dreigt të
worden overspoeld door Turk
se gastarbeiders. De christen*
democraat Dregger drong op
overleg met Turkije aan om de
immigratie te verminderen. In
de afgelopen drie jaar zijn er
in de Bondsrepubliek ruim
zesduizend buitenlanders bin
nen'- gekomen, waarvan het
merendeel Turken.
