Leidse Courant | 1982 | 16 januari 1982 | pagina 7

^een plaats meer voor „rijke
weduwen" en „suikeroompjes

bW,DA-conferentie over „massa- of
Tassacommunicatie" zoekt

ntwoord op satellietontwikkelineen

De munitietreinen
gaan denderen

Politiek

Partij

Parlement

Met uw krant door
de Berlijnse muur

32 JNENLAND/BUITENLAND

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 16 JANUARI 1982 PAGINA 7

It den uyl het niet of wil hu het niet zien?

HAAG Het was
1973, toen premier
Uyl in zijn inmiddels
ze malen geciteerde
visietoespraak ver-
Irde dat de zeven vette
voorbij waren. On-
ks de oliecrisis en de
rdoor ferm gesloten
fijnen en de aange-
ken dikke truien, wa-
f er toen maar heel
mensen,, die de mi-
efr-presidént wensten
geloven. De oorzaak
Tvan is de traagheid
de geest. Den Üyl
kt zelf nog altijd met
[zekere trots terug aan
Mitspraak. Die gedach-
jeeft hem het gevoel
hij toch maar zag wat
Eren niet konden of
[sten te zien.

f het merkwaardige is dat
iiim acht jaar later de rol-
fgenschijnlijk min of meer
Pnigedraaid. De cijfers van
Centraal Bureau voor de
£tiek bewijzen maand in

Ed uit dat het nog altijd
fwaarts gaat met de eco-
^^ie. Onlangs werd bekend
^vermoedelijk nog volgende
Ofd de halfmiljoenste
BBtloze zal worden inge-
even. Daarbij moeten ook
Mworden geteld zo'n twee-
^Werdduizend verborgen
die in feite ten_on-
™te als arbeidsongeschikten
aangemerkt.

De economische crisis is dus in
feite net zo erg als die van de
dertiger jaren. Op het hoogte
punt, rond 1935, waren er toen
vierhonderdduizend werklo
zen op een bevolking, die on
geveer de helft bedroeg van
die van nu.

Het verschil tussen 1935 en
1982 is dat er nu veel betere
sociale voorzieningen zijn. Tot
zover prima en dat zal ook de
voornaamste reden zijn waar
om de huidige crisis niet als zo
schrijnend wordt ervaren.
Maar die uitkeringen moeten
natuurlijk wel betaald worden.
Alle sociale uitkeringen bij el
kaar kosten dit jaar bijna hon
derd miljard gulden.

Defensief

Dat reusachtige en nog steeds
groeiende bedrag moet worden
opgebracht door een steeds
kleiner aantal werknemers en
bedrijven. Dat kan zo niet
doorgaan. Met uitzondering
van wellicht de CPN is ieder
een het daarover eens. Maar
wat voegt Den Uyl daar vrij
wel in één adem aan toe? Hij is
minister geworden van sociale
zaken om de schade aan het
het systeem van sociale voor
zieningen zo beperkt mogelijk
te houden!

Elk interview met Den Uyl of
met zijn staatssecretaris Ien
Dales heeft iets verdedigends.
Beide bewindslieden wekken
de indruk dat zij een groot
deel van hun werkdag beste
den aan het bedenken van

om de aanvallen
van rechts af te slaan. Zo pre
senteerden zij ook de door hen
voorgestelde kortingen op het
ziektegeld. „We hebben dit ge
kozen om te voorkomen dat
straks de koppelingen tussen
lonen en uitkeringen moeten
worden doorgesneden", aldus
Den Uyl.

Op deze manier wordt in elk
geval de schijn gewekt dat de
PvdA-leider nu zo langzamer
hand één van de weinigen is,
die niet beseft dat het schip
bijgestuurd moet worden, om
dat anders de wal het zal ke
ren. Geheel in tegenstelling tot
zijn houding in 1973 lijkt Den
Uyl te zoeken naar de (on-
)mogelijkheid om die wal een
eindje op te schuiven, zodat
het schip nog \vat langer kan
doorvaren.

Legio

Alle mogelijkheden, die CDA-
woordvoerder Steef Weijers
noemt in zijn gisteren in deze
krant verschenen interview,
hadden natuurlijk ook op het
departement aan de Zeestraat
bedacht kunnen worden.

Want er zijn nog legio manie
ren om te bezuinigen zonder
dat daar iemand naar een mi
nimumbestaan behoeft af te
zakken. En dan denken we
niet in de éérste plaats aan het
verlagen van dë uitkeringen.
Als de regering nu eens even
veel tijd en geld zou steken in
het afremmen van de „in
stroom" in de regelingen voor

kort- of langdurig arbeidson
geschikten als zij steekt in het
overeind houden van zielto
gende bedrijven. Dat zou te
bereiken zijn door enerzijds
het verbeteren van de arbeid
somstandigheden, zodat min
der mensen, ziek of ongeschikt
voor het werk worden, en an
derzijds de mensen, die al ziek
of ongeschikt zijn, zoveel mo
gelijk in staat te stellen toch
weer aan de slag te komen.

Toegegeven. In de voorstellen
van Den Uyl en Dales betref
fende de ziektewet wordt daar
een begin mee gemaakt, maar
het is wel een heel bescheiden
begin.

„Suikeroompjes"'

Maar met alleen maar verklei
nen van de groei van het aan
tal uitkeringstrekkers, hoe
mooi dat op zich ook zou zijn,
zijn we er nog steeds niet. Een
andere beeldspraak kan dat
misschien verduidelijken: de
fundamenten van het sociale
gebouw zijn zo smal geworden,
dat het gebouw er niet alleen
geen etages meer bij mag krij
gen, maar dat het ook wat
luxe uitbouwsels zal moeten
kwijtraken. Onder dat laatste
verstaan wij vooral de uitke
ringen, waarvan ieder zinnig
mens zal zeggen dat ze voor
dat doel nooit bedoeld kunnen
zijn.

Twee voorbeelden: de „rijke
weduwen" en de „suikeroomp
jes". De eerste categorie be

staat uit vrouwen die, hoewel
zij door pensioen van hun
overleden man of van zichzelf
voldoende inkomsten hebben,
toch een uitkering krijgen van
de staat krachtens de Algeme
ne Weduwen- en Wezenwet.
„Suikeroompjes" is jargon
voor bejaarden, die wegens
ziekte worden opgenomen in
een tehuis, waar de verzorging
en verpleging vrijwel volledig
worden betaald door de Alge
mene Wet Bijzondere Ziekte
kosten. Maar ondertussen gaan
de andere uitkeringen, meestal
de AOW, gewoon door, die
dan later worden opgestreken
door de erfgenamen.

Als de bewindslieden van so
ciale zaken wat minder tijd be
steed zouden hebben aan hun
verdediging en wat meer aan
het wijzen op onjuistheden in
het systeem, dan hadden zij
wellicht zeer veel kritiek kun
nen voorkomen. Nu leeft bij
heel veel mensen het idee dat
om tamelijk willekeurige re
den de zieken als enigen „ge
pakt" worden.

Ook zouden zij hebben voor
komen dat nu het CDA voor
hen bedenkt wat er moet ge
beuren en wanneer. Nu is het
met vrij grote zekerheid te
voorspellen dat de minister en
de staatssecretaris volgende
week bij behandeling van hun
begroting wederom in het de
fensief worden gedrongen.
Steef Weijers laat er geen twij
fel over bestaan dat hij bij het
debat in de aanval zal gaan.
Dat is te betreuren. Onder

deze omstandigheden is er
meer dan ooit behoefte- aan
een hechte coalitie en niet aan
partners, die er bij voortduring
op uit zijn elkaar vliegen af te
vangen of erger nog: elkaar
een mes in de rug te steken.

Samen

Toch zijn er ook wat bemoedi
gende geluiden. Er schijnt nu
heel voorzichtig iets op gang te
komen van een geregeld en
goed overleg tussen de specia
listen van CDA, PvdA en
D'66. Het zou mooi zijn, als dat
ook op regeringsniveau zou
gebéuren. Maar daar zit nog
zoveel oud zeer, dat allereerst
de statenverkiezingen achter
de rug moeten zijn. Vorige
week wezen we er al op dat de
PvdA-top ontzettend veel be
lang heeft bij een beetje rede
lijke uitslag, omdat zij daarmee*
de radicale achterban op af
stand kan houden. Maar ook
bij het CDA is men hogelijk
geïnteresseerd in het stembus-
resultaat. Zou daaruit blijken
dat de kiezers weer een meer
derheid willen geven aan een
centrum-rechts kabinet, dan
worden de spanningen tussen
de bewindslieden van CDA en
PvdA, met name Den Uyl en
Van Agt, vermoedelijk te
groot voor het voortbestaan
van deze ploeg. En ook daar
mee zal de defensieve houding
van de PvdA-leider wel iets te
maken hebben. Joop zowel als
Dries willen kennelijk hun
kruit nog even droog houden,

RIK IN 'T HOUT

Uw krant heeft, in samenwerking met Maaskant Reizen, een
vierdaagse trip naar West- en Oost-Berlijn georganiseerd.
De eerste dag rijdt u in een van de comfortabele touring
cars van Maaskant van Dan Haag/Rotterdam via Arnhem
en Hannover bij de grenspost Helmstedt Oost-Duitsland
binnen. Na 180 kilometer bent u dan weer op westelijk
grondgebied in West-Berlijn. Daar wordt in uw hotel, hotel
Igel, het avondmaal gebruikt.

De volgende dag wordt een stadstoer door West-Berlijn ge
houden met bezoek aan o.a. de Potsdammerplatz en het
Rijksdaggebouw, 'a Avonds wordt de Kurfürstendamm be
zocht.

Óp de derde dag passeert u via het befaamde 'Checkpoint
Charlie' de zwaar bewaakte Berlijnse muur. De gehele dag
wordt in Oost-Berlijn doorgebracht.'De tocht wordt bege
leid door een gids. Bezoeken aan de Brandenburger Tor en
het Treptow-monument, opgericht voor de Russische sol
daten, die in de strijd om Berlijn zijn gevallen, staan op het
programma. De lunch wordt in Oost-Berlijn gebruikt en er
is gelegenheid om te winkelen.

In de namiddag weer via Checkpoint Charlie van Oost- naar
West-Berlijn. De avond is ter vrije beschikking. De vierde
dag wordt, vanzelfsprekend wederom via het grondgebied
van de DDR, terug naar Nederland gereden. Voor het be
zoek aan Oost-Duitsland en Oost-BeJrijn is geen speciaal
visum nodig, er wordt gereisd met een collectief visum.
Vandaar dat u bij boeking voor deze reis uw paspoortnum-
'mer moet opgeven.

Het vertrek is op maandag 8 februari, 's morgens om 7 uur
van de parkeerplaats voor het Centraal Station in Den
Haag en om 7.30 uur van het gebouw van het Rotterdams
Nieuwsblad aan de Coolsingel in Rotterdam.

De kosten van deze reis bedragen 285 per persoon op ba
sis van een tweepersoonskamer met douche en toilet. De
toeslag voor een eenpersoonskamer bedraagt 40,-.

Inbegrepen zijn:

- Vervoer van en naar Berlijn

- Stadstoers in West- en Oost-Berlijn

- Hotel op basis van half-pension

- Lunch in Oosf-Berlijn

Inlichtingen en boekingen (na 9 uur 's morgens en niet op
zaterdag) uitsluitend telefonisch bij Sijthoff Pers Reisorga-
nistie, tel. [phone].

int

Ministel

inisterie,HAAG ,,Het be-
ijkste van het rap-
wiJ ^at- staan"
conornjl een christen-demo-
the traditie van vele
j de commissie erin
jgd is een uitzicht te
p op een toekomst
1982: (n de culturele waar
in de samenleving
ondergeschikt raken
andere machten", zo
fet de voormalige
[voorzitter Piet

[kamp in het voor-

■waardj1 van het raPP°r'
Bacommunicatie of
•-communicatie", dat
jenhedj als basis voor een
et ovenedag die maandag in
°r de c«ht gehouden wordt,

van ipp0rt wercj jn het voor-
s,e,nsJan '81 uitgebracht door
f'^-lrtenschappelijk Instituut
Jet CDA, nadat de com-
zjch een
k *n6 over °*eze Pr°blema-
gebogen. De aanlei-
e mandoor die' studie vormde
s Ie%cht van de technologi-
etolstj)ntwikkelingen, die een
8rotere bedreiging gin-
ieven errmen voor het bestaan-
ifteijjkijiroepbestel in ons land.
orberJ>mm'ss*e kreeg dan ook
eSprei<?dracht te onderzoeken
je ontwikkelingen op het
hiermj van kabel-en satelliet-
•kënriilr gevolgen zouden kun-
le monfebben voor ons omroep-
d. Bovendien werd de
[issie verzocht aanbeve-
te doen vo<?r het beleid
op dit gebied zal moeten
jn gevoerd.

zal naast het natio-
ileid met betrekking tot
kabel en ether, in
it ook over het interna-
satellietbeleid worden
lussieerd.

W+ Jbevelingen

foornoemde citaat uit het
yoord van Steenkamp
de suggestie dat de aan-
'ingen in dat rapport vol
le. oplossingen biedt om
Ireigingen van ons pluri-
omroepbestel als gevolg
technologische ontwik-
116.3(£en (commerciële satel-
:endingen, kabel- en
ektonj>iraterij) het hoofd te
:n bieden. De CDA-com-
heeft zich echter voor-
ijk beperkt tot het aan-
van de grote lijnen voor
il Jetreft het signaleren van
raringpUW€ technologische ont-
felingen en de gevolgen
fan voor pers en omroep.
Ie gew satelliet-ontwikkelingen
nkerbpn slechts heel summier
vadoken.

met jet omroepbeleid ligt in
Di^pport de naadruk op be-
20flmende wettelijke regelin-
foor de exploitatie van de
J eri de doorgifte en het
®Jrengen van program-

inistejzo zou jjg aanjeg en ex-

itie van kabelnetten op

den duur volledig in handen
moeten komen van de PTT.
Uiteindelijk zou er een groot
landelijk kabelnet moeten ko
men, waardoor ongewenste
zenders al aan de grens kun
nen worden geweerd. De mi
nister van CRM dient vervol
gens de wettelijke bevoegd
heid te krijgen om te bepalen
welke buitenlandse zenders
wel en niet worden doorgege
ven en welke programma's
van buitenlandse zenders
op grond van bijvoorbeeld
het commerciële karakter er
van t— moeten worden verbo
den.

De bevoegdheid tot het verbie
den van doorgifte van op Ne
derland gerichte buitenlandse
commerciële zenders via ka
belnetten zal nog wettelijk ge
regeld moeten worden. Op die
wijze moet dan worden voor
komen dat het bestaande (niet-
commerciële) omroepbestel
door infiltratie van buiten
landse commerciële zenders
omver zou worden gegooid, zo
denkt men binnen het CDA.
Of men met dergelijke maat
regelen al dan niet in strijd
met de bestaande internationa
le verdragen handelt („free
flow of information"), daaro
ver wordt zeer verschillend
gedacht.

Satelliet-tv

Ten aanzien van de satelliet-tv
(waarbij programma's via sa
tellieten in principe door ee
nieder via een schotelantenne
in de huiskamer kunnen wor
den ontvangen) beperken de
aanbevelingen zich tot het
noemen van „afspraken in Eu
ropees verband". De uiteenzet
ting daarover in het rapport is
uiterst mager, terwijl zich juist
op dat terrein zeer actuele ont
wikkelingen voordoen: nog dit
jaar mogen de eerste uitzen
dingen van een Engelse tv-sa-
telliet worden verwacht.
Het toelaten van buitenlandse
tv-programma's tot het eigen
grondgebied zou volgens het
CDA in Europese verdragen
moeten worden vastgelegd. Of
dat op korte termijn haalbaar
is, moet zeer worden betwij
feld. Gezien het feit dat in an
dere Europese landen de satel
liet-tv met aanmerkelijk min
der vrees tegemoet wordt ge
treden (Engeland, Luxemburg)
dan in ons land, mag daar
voorlopg niet al teveel van
worden verwacht.

Ook in de binnenlandse poli
tiek stelt men zich zeer ver
schillend op tegenover dë sa
tellietontwikkelingen. Zo zijn
VVD en D'66 bepaald geen
voorstander van allerlei beper
kende maatregelen tegen ont
vangst en doorgifte van al dan
niet commerciële, buitenland
se zenders. De PvdA staat
meer aan de kant van de
christen-democraten, zeker
wanneer het gaat om het in
standhouden van ons. eigen
omroepbestel.

Op regeringsniveau is men in
middels druk doende regelin

DEN HAAG Het Noor
den staat weer eëns op
springen. Tal van groepe
ringen maken een enorm
tumult over het transport
van munitie vanuit de
Eemshaven naar Zuid-
Duitsland.Hoewel de be
windslieden Stemerdink
en Van der Doef er nog
eens nadrukkelijk op heb
ben gewezen .dat zo'n
transport in feite onge
vaarlijk is, omdat de mu
nitie vrijwel onschadelijk
is gemaakt, blijven de ge
moederen verhit.
Het nieuwe kabinet kan
in ieder geval uit dit con
flict de lering trekken hoe
gevoelig tal van zaken in
het Noorden liggen. De
bewindslieden hebben, zo
blijkt uit hun gisteren ge
publiceerde notitie deze
zaak schromelijk onder
schat.

Zelf vinden ze dat ze een „on
voldragen notitie" hebben in
gediend. Ze beroepen zich'
daarbij op het feit dat de
vraagstelling vanuit de Twee
de Kamer hen daartoe in feite
dwong. Dat is natuurlijk een le
simpele verklaring. Al weken
lang is er grote opschudding in
het Noorden en Oosten van
Newderland over deze kwes
tie. Op zijn minst zou men dan
van de bewindslieden hebben
kunnen verwachten dat ze
zich uitputtend in alle aspec
ten zouden hebben verdiept.
Een van de aspecten is dat
men in het Noorden bang is
om alsmaar met militaire za
ken te worden opgezadeld. Het
kabinet zou na al het rumoer
rondom de militaire plannen
voor Ter Apel, Emmen en het
Lauwersmeergebied toch moe
ten beseffen dat men met dit
soort zaken in het Noorden
niet moet aankomen. Ook,bij

het Havenschap Delfzijl zou
men dit eens bij de overwegin
gen moeten betrekken.

Daar heeft men de Ameri
kaanse order in fëite met open
armen ontvangen, omdat het
weer een stukje nieuwe bedrij
vigheid brengt in de Eemsha
ven. Men kan natuurlijk zeg
gen dat transport van munitie
ongevaarlijk is, omdat er aller
lei technische voorzieningen
worden getroffen om ongeluk
ken te voorkomen, maar zo'n
transport geeft aan de Eems
haven toch een speciaal ka
rakter.

In de toekomst moet blijken in
hoeverre munitietransporten
nadelig kunnen zijn voor de
ontwikkeling van het gebied.

Verrassend D'66

Tegen die achtergrond is het
verrassend om de standpunten
van D'66 te beluisteren. Deze
partij heeft zich altijd verzet
tegen industrialisatie van het
Eemsmondgebied. Dat bleek
met name bij de behandeling
van de Waddenzeenota.
De partij van Jan Terlouw
toonde zich daarbij zeer be
zorgd over het milieu en niet
zo zeer over het uitblijven van
bedrijvigheid en de dcaarmee
verfbonden werkgelegenheid.
De belangrijkste reden, waar
om D'66 zich nu tegen het mu
nitietransport verzet,zo blijkt
onder meer uit de argumenta
tie van het Drentse Kamerlid
Dick Tommei, is de vrees dat
„militairisering". van de Eems
haven wel eens ten koste zou
kunnen gaan van de industria
lisatie.

Veiligheidsgarantie

Nu voorman Jan Terlouw zelf
de portefeuille van Economi
sche Zaken beheert ziet men
bij de democraten ook in dat,
zoals NOM-directeur ir. H.A.
Wisman het ooit uitdrukte,
men bij de komst van de felbe
geerde bedrijvigheid een
luchtje" voor lief moet nemen.

Met name bij de VVD kijkt
men vreemd op van dat stand
punt van D'66. De liberale
fractie in de Tweede Kamer
gaat zonder meer akkoord mét
het munitietransport. „De re
gering geeft garantie voor de
veiligheid" aldus een toelich
ting van het VVD-kamerlid
Albert Jan Evenhuis.„Wij vin
den dat de bevoorrading van
de Amerikaanse troepen in
Zuid-Duitsland noodzakelijk is
en dat zo'n transport gepaard
gaat met geringe risico's. De
VVD vindt het overdreven om
van „militairisering" van de
Eemshaven te spreken.

Volgens Evenhuis moeten de
tegenstanders van het trans
port bedenken dat de troepen
in Zuid-Duitsland die conven
tionele munitie gewoon nodig
hebben en dat daarmee in fei
te „een hoge atoomdrempel"
wordt gehandhaafd. „De reac
ties" aldus Evenhuis, „zijn
overtrokken en men maakt
zich nodeloos ongerust."
Dat neemt niet weg dat de
Eemshaven door dat munitie-
transport,dat ook in het Belgi
sche Zeebrugge niet meer zo
welkom blijkt tè zijn, een spé
ciaal karakter krijgt. Dat stond
de noordelijke bestuurders ze
ker niet voor ogen toen zij adn
het einde van de jaren zestig
hun fiat gaven aan de aanleg
van de haven. Toen oucj-gede-
puteerde mr. J.J. Prins samen
met Koningin Juliana en an
dere bestuurders aanwezig was
bij de opening van de haven,
verwachtte hij dat dit het "sein
was voor de komst van grote
bedrijvigheid in het Eems
mondgebied. Die ontwikkeling
is helaas uitgebleven. De be
stuurders in het Noorden eh
het kabinet hopen dat het ko-
lenvergassingsproject een aan
zet kan zijn voor verbetering
van de situatie. Hopelijk ziet
men tijdig in, dat munitietran
sporten daarbij eigenlijk niet
welkom zijn.

ALEX SNELLEMAN

Zelfbouw paraboolantennes als deze zouden particulieren uitstekende mogelijkheden
bieden voor het ontvangen van satelliet-televisiebeelden.

gen te ontwerpen voor de ont
vangst en doorgifte van pro
gramma's via de kabelnetten.

De overheid zal wat dat be
treft de ontwikkelingen waar
schijnlijk nog net voor kunnen
blijven, door namelijk tijdig de
noodzakelijke wetswijzigingen
door te voeren.

Ongestoord

Over niet al te lange tijd zal
echter ook de individuele ont
vangst Van satellietuitzendin
gen binnen ieders bereik ko
men, waardoor ook op ons
land gerichte, commerciële
zenders ongestoord de Neder
landse huiskamers kunnen
binnendringen. De oplossing
die het CDA-rapport voor deze

reële bedreiging van het om
roepbestel aandraagt (interna
tionale regelingen en afspra
ken in Europees verband),
wordt door velen als niet haal
baar beschouwd, althans niet
op korte termijn.

Overigens moet ook dit kabi
net voorlopig het antwoord op
die laatste ontwikkeling nog
schuldig blijven. In de rege
ringsverklaring s(aat welis
waar dat moet worden voor
komen dat bedrijven voor Ne
derland bestemde commerciële
programma's gaan uitzenden,
maar de aangekondigde maat
regelen hebben enkel betrekr
king op een beperking van de
doorgifte van programma's via
de kabelnetten; de individuele
ontvangst via een schotelan
tenne blijft geheel onbespro

ken. Het zou wellicht een goe
de zaak zijn wanneer men zich
in CDA-kringen in de discus
sies over het mediabeleid juist
wat meer die laatste en
juist in die kring als zeer onge
wenst geachte ontwikke
ling -zoutoespitsen. Anders
krijgt het VVD-Tweede-Ka-
merlid gelijk, die destijds naar
aanleiding van de kabelnotitie
van de voormalige CRM-mi-
nister Gardenjvers fluisterde:
„Wij maken ons niet meer zo
druk over die wettelijke maat
regelen voor kabelnetten.
Over een paar jaar heeft ieder
een zo'n schotelantenne op zijn
dak staan en kan hij de satel
lietprogramma's ongestoord
zelf uit de lucht plukken".

FRANS WEERTS