weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
jfrcL.te?
ÜHW
ST-
E
"SMSnj
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY'
oplossing vorige puzzel
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 JANUARI 1982
De prijswinnaars van puzzel 2 zijn:
Mevr. Blom, Saturnusstraat 27, 2403 AD Alphen aan de Rijn.
J. Staal-van Santvliet. Frans Halslaan 1, 2343 EA Oegstgeest.
De prijzen werden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 3
CRYPTOGRAM
Horizontaal:
1 Deze Europeaan komt duidelijk
voor zijn beroep uit (7);
4 Opstandig knaagdier? (7);
7 Kostuum waarin men makker
wordt? (7);
9 Dus u vindt ook dat die proever er
niet armzalig uitziet? (5);
11 Vestingwerk met bovenlicht? (5);
12 Voor zulk een ambtsaanvaarding
zijn er dertien nodig (7);
13 Keurig vermaak voor tennissers
(7):
15 Druiventrossen dunnen is het werk
van gierige mensen (7);
17 Het papier van hem mag geen
naam hebben (7);
19 Als academicus kijk je vreemd op
als je hierop blijft zitten! (7);
21 Werkplaats waar men kaf aan het
bier toevoegt? (7);
23 Vijandelijk denkbeeld? (5);
25 Dit bericht kwam een ogenblik
vroeger (5);
,26 Op die vlinder zijn velen niet ge
steld (7);
27 Is van een kenteken voorzien aan
gezien het verouderd is (7);
28 Denkt u dat ze hem dit zullen ge
ven bij de verwijdering van dat
puistje? (7).
Verticaal:
1 Van tijd tot tijd gaat er een insekt
dood (7);
2 Stad waar de inwoners het accep
teerden? (5);
3 Een pleiter kan soms nog gladder
zijn dan dit dierl (7);
4 Elastisch stuk hout (7);
5 Leg je botje bij botje voor een
stukje grond? (5);
6 Dat is zilver, zou ik zeggen! (7);
8 Doet vader u een plezier deze voor
uw zoontje te bewaren? (7);
10 Van deze vergiet ik er heel wat! (7);
14 De metselaar raakte vurig in debat
over het nut van dit stuk gereed
schap (7);
16 Wat doet het ertoe: ik ervaar het
als liefde! (7);
17 Als u van dit jaar bent lonkt het
pensioen of heeft u het mogelijk al
(7);
18 De oudste van de priesters zal dit
beslist niet vaak dragen! (7);
19 „Kattig" knaagdier (7);
20 Nel leed veel tijdens die rampzali
ge toestand (7);
22 Zo te horen een vechtlustige hond
(5);
24 Deze heerser zit boven op het dak
(5).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 3 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
door
L. Hofland
Gasunietoernooi (slot)'
Na een Europees jeugdkam
pioenschap is het altijd de gro
te vraag, wat de diverse geta
lenteerde jeugdspelers in de
toekomst gaan maken. Jon
gens die in Groningen op éên
der eerstp plaatsen belanden
worden, bijna zonder uitzonde
ring, minimaal van meester-
sterkte. Enkele gelukkigen ha
len zelfs de wereldtop, beken
de voorbeelden van de laatste
tien jaar: Karpov, Timman en
Beljavski.
Van de deelnemers van dit jaar
lijken mij de Deen Curt Hansen
(de opvolger van Larsen?) en
de Israëliër Alon Greenfeld,
een internationale carrière in
hun mars te hebben. Traditie
getrouw zullen de Russische
deelnemers Valery Salov en
Andrei Sokolov wel de groot
meestersterkte bereiken, an
ders had de Russische bond ze
zeker niet uitgezonden.
De titel kwam dit jaar, na een
dramatische laatste ronde, bij
Hansen terecht. Twee ronden
voor het eind stond hij nog een
vol punt achter op Greenfeld,
maar door een fraai eindsprin-
tje van 2 uit 2 èn het falen van
de Israëliër, kwam de titel voor
de tweede achtereen volgende
maal in Skandinavië terecht.
Voor Alon Greenfeld een enor
me desillusie. In de twaalfde
ronde speelde hij snel remise,
met het idee, dat hem in de
laatste ronde, met wit, weinig
kon gebeuren. Blunders had
hij niet ingecalculeerd, zie wat
er gebeurde.
A. Greenfeld—V. Salov
Catelaans
1. Pg1-f3 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6
3. g2-g3 d7-d5 4. Lf1-g2 d5xc4
5. Dd1-a4f Pb8-d7 6. 0-0 a7-a6
7. Da4xc4 c7-c5.
a
m
S
A
Ai
I
i
33
a
a
a
A
a
A
A
A
'a
A
A
Diagram 1
In dit soort stellingen moet wit
drommels goed weten, waar
het om gaat, anders bereikt
zwart makkelijk een bevredi
gende stelling. Wit had nu met
8. d4 zijn invloed in het cen
trum moeten handhaven, bijv.:
8. b5 9. Dd3 Lb7 10. Pc3
met iets beter spel voor wit.
8. Dc4-c27l b7-b5 9. a2-a4
Ta8-b8 10. «4xb5 a6xb5 11.
Pb1-c3 b5-b4 Pc3-a4 Lc8-b7
13. d2-d4?
Omdat het witte damepaard
naar de rand is afgedwaald, is
deze centrumopstoot niet goed
meer. Beter was 13. d3 en la
ter b3 gevolgd door Pa4-b2-c4
waarna de stelling ongeveer in
evenwicht is.
13Lb7-e4 14. Dc2-c4 Lo4-
d5.
Zie diagram 1
De voor Greenfeld, en Han
sen!, beslissende stelling. Het
is duidelijk, dat de witte ope
ning mislukt is, maar na 15.
Dc2 c4 16. Lf4 Tc8 is er nog
geen reden tot wanhopen,
hoewel zwart natuurlijk beter
staat. De reden voor de nu vol
gende paniekzet, is waar
schijnlijk de witte gedachte
Diagram 2
aan een emotieloze remise, die
plotseling omslaat in het vech
ten voor remise. Met weinig in
ternationale ervaring is dat een
niet benijdenswaardige om
schakeling.
15. Dc4-a6? c5-c4!
Plotseling staat de witte dame
hopeloos in de knel. Dit zijn
voor een schaker de vreselijk
ste momenten, je realiseert je,
dat de partij verloren is en dat
nogwel op zo'n belangrijk mo
ment. De neiging om de stuk
ken van het bord te zwiepen
kan, enkele nare uitzonderin
gen daargelaten, maar net
worden bedwongen je krijgt
het vervolgens verschrikkelijk
warm en speelt dan nog even
tjes verder, hopende op een
wonder. Deze zijn echter, sinds
het begin van onze jaartelling,
de wereld uit.
16. Lc1-f4 Tb8-a8 17. Da6-b5
Ta8-a5 18. Db5xa5 Dd8xa5 19.
Pa4-c5 Da5-b6 20. Ta1-a6
Lf8xc5 21. Ta6xb6 Lc5xb6 22.
Lf4-d6 c4-c3. Wit geeft het op.
De Nederlandse favoriet Hans
Kuijf is zijn inzinking in de ze
vende en achtste ronde niet
meer te boven gekomen, en
wist maar net boven de vijftig
procent te komen. Verheugend
is echter de prachtige vijfde
plaats van de Eindhovenaar
Frans Cuijpers. Deze sterke
hoofdklasser heeft na zijn
jeugdkampioenschap in 1980,
de sprong naar de top niet
kunnen maken, maar dit resul
taat geeft weer wat moed.
Enkele weken geleden heb ik
de oplossing van het oktober-
probleem wat dieper geanaly
seerd. In een variant ontstond
toen het volgende pionnen
eindspel:
Zie diagram 2
Wit: Kg1, e5, f3, g4.
Zwart: Kh8, c6, e6, g6. Wit aan
zet.
Hier gaf ik aan, dat wit 1. g5!
moest spelen. Dit uitroepteken
was gebaseerd op de volgende
varianten:
1. Kf2 Kg7 2. Ke3 Kh6! 3. Kd4
(3. f4 g5 4. f5 exf5 5. gxf5 c5 6.
ke4 g4 7. e6 Kg7 8. ke5 g3 9.
f6f kg8 10. e7 Kf7 11. Kd6 g2
12. Kd7 met remise) 3. Kg5
4. Kc5 Kf4 5. Kd6 c5! 6. Kxe6
c4 7. Kf6 c3 8. e6 met remise.
Maar, zoals enkele lezers mij
schreven, de stelling is ook na.
1. g5 remise, men zie: 1.
Kg7 2. Kf2 Kf7 3. Ke3 Ke7 4.
Kd4 Kd7 5. Kc5 Kc7 6. f4 Kd7
7. Kb6 met winst dacht ik,
maar zwart heeft een fraaie
redding 7. c5! 8. Kxc5 Kc7
9. Kb5 Kb7 10. Ka5 Kc7! De
diagonale oppositie!, dit omdat
10Ka7 f5! verliest. Wit kan
nu niet verder komen, we moe
ten dus concluderen, dat de
diagramstelling remise is. Voor
het probleem maakt dit niets
uit, omdat ik al een betere
winstweg voor wit aangegeven
heb.
Dit jaar is het 100 jaar geleden
dat op de Nederlandse Antillen
een loodsdienst werd inge
steld. Ter gelegenheid van dit
feit werd er op 13 januari een
bijzondere serie van drie ze
gels in omloop gebracht, naar
ontwerp van Wilson Garcia uit
Willemstad. Zo ziet men op
een zegel van 70 ct. een schip
uit 1882 voor de ingang van de
haven. Een modern schip,
zoals dat regelmatig de havens
van de Nederlandse Antillen
aandoet, met op de voorgrond
een loodsbootje, is te zien op
de zegel van 85 ct. De zegel
van 1,- toont een loods op de
touwladder naast een schip.
De zegels werden in meerdere
kleuren offset gedrukt door
Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem.
Jubilerende loodsdienst
op Antilliaanse zegels
angapöiè iöê
•anppcre35cl
Singapore^;
sri$jpore7ëè<
MMfKE
WÉ'
i «.71
10 ct. op symbolische wijze het
recht op hulpmiddelen. Voor
de in een rolstoel gezeten inva
lide werd een gedeelte van een
trap vervangen door een oprit.
Sociale integratie vormt het
onderwerp voor een zegel van
35 ct. Men ziet een invalide te
midden van een mensenmenig
te. Het recht op onderwijs
wordt in beetd gebracht op de
zegel van 50 ct. waar een blind
kind bezig is met het basison-
derricht. De serie wordt afge
sloten met een zegel van 75 ct,
waarmee het het recht op werk
wordt onderstreept.
Afgezien van een serie ge-
bruikszegels, opent de Britse
PTT het uitgifte-programma
voor bijzondere zegels op 10
februari. Hierbij gaat het om
een uit vier zegels bestaande
serie, gewijd aan Charles Dar
win. In 1982 zal het 100 jaar
geleden zijn dat Charles Dar
win, de beroemde Engelse bio
loog, overleed. Darwin had zijn
eigen theorie over het ontstaan
van het leven oo aarde. Zijn
werk „The Origins of Species"
(de oorsprong van de soort) is
ook heden ten dage nog om
streden. Op de vier zegels van
de serie staat het portret van
Darwin, op drie van de zegels
tesamen met zijn vondsten ge
daan op eilanden in de Stille
Zuidzee, waar hij door de
vondst van schedels tot zijn
theorie van de evolutie kwam.
Op de zegel van 15,5 p. ziet
men reuze-schildpadden. Dar
win werd o.a. getroffen door
het feit dat elke soort zich op
elk eiland verschillend ontwik
keld had, en zich aangepast
had aan de aanwezige voed-
selsoorten. De zegel van 19,5
p. toont twee leguanen. Eén
hiervan is een zeeleguaan, met
brede stompe kop, teneinde
gemakkelijk tussen de rotsen
te kunnen wroeten op zoek
naar voedsel. De tweede legu
aan is een landleguaan, her
kenbaar aan de spitsere kop,
een herbivoor (planteneter).
De vinken die men op de eilan
den in de Stille Zuidzee aan
treft, worden Darwinvinken ge
noemd. Deze vinken flankeren
het portret van Darwin op de
zegel van 26 p. Het gaat hierbij
om kleine vogels van verschil
lende afmetingen waarbij ook
verschillen te constateren zijn
in snavels en vederdos. De
vierde zegel (29 p.) toont voor
historische schedels, waarvan
één die 1,7 miljoen jaar oud is.
Op 27 januari zullen aan de se
rie gebruikszegels zes zegels
worden toegevoegd. Het gaat
hierbij op de eerste plaats om.
een zegel van 5 p, die nu uit
gevoerd wordt in de kleur
roodbruin. Tot nu toe was deze
zegel uitgevoerd in de kleur
lichtpaars. De andere vijf ze
gels hebben een waarde van
12,5 p (lichtgroen), 16,5 p
(lichtbruin), 19,5 p (grijsgroen),,
26 p (rood) en 29 p (sepia).
Wij sluiten dit Engeland-over-
zicht af met het programma
van bijzondere uitgiften voor
1982. De al genoemde Darwin-
zegels openen de rij. Vervol
gens is wordt op 24 maart
aandacht gegeven aan diverse
jeugdorganisaties. De Europa-
CEPT-zegels staan voor 28
april op de agenda. Op 16 juni
worden zegels uitgegeven met
als motto „Maritieme Tradi
tie". „Ontwikkeling in de Tex
tielindustrie" vormt het thema
voor een bijzondere serie die
op 23 juli zal verschijnen. Voor
8 september staat een serie op
het programma met als motto
„Technische Voorlichting".
Naar aanleiding van de jaarlijk
se autotentoonstelling zal op
13 oktober een bijzondere se
rie worden uitgegeven met
Britse auto-ontwerpen. Het
programma zal op 17 novem
ber worden afgesloten met de
traditionele kerstzegels.
Boek van Wiersma
Goede leerboeken op damge-
bied zijn dun gezaaid. Harm
Wiersma en Piet Lauwen willen
in deze leemte voorzien door
een driedelig werk te schrijven
„Dammen in ontwikkeling".
Het eerste deel gaat over
schuiven en slaan, het tweede
over de klassieke partij. Deze
delen zijn inmiddels in de han
del gebracht door Uitgeverij
De Vrieseborch in Haarlem. Elk
deeltje kost 14,95.
De schrijvers gaan in het derde'
nog te verschijnen deel dieper
in op het Roozenburg-systeem
en andere moderne openings
varianten. De deeltjes zien er
prima verzorgd uit. Jammer
dat de prijs wat aan de hoge
kant is.
Wereldkampioen Harm Wiers
ma en Piet Lauwen, de speler
van Excelsior Den Bosch die
vooral als problemist faam ge
niet, gaan in hun trilogie syste
matisch te werk. Vandaar dat
zij na een interessante algeme
ne inleiding beginnen met de
spelregels. Ook de notatie
wordt uitgelegd.
Via overzichtelijke diagrammen
en begrijpelijke tekst worden
m. m m i
i m s m m
m mm mjm
m MM W
S J ..M t§S
Diagram 1.
de verschillen tussen de moge
lijkheden van een schijf en een
dam duidelijk gemaakt. Begin
nende dammers moet altijd
worden uitgelegd dat b.v.
meerslag voor damslag gaat
en dat er vrije keuze is bij ge
lijk aantal schijven.
Hoe verrassend het meerslag-
principe kan werken blijkt uit
de volgende cijferstand: zwart
twee schijven op 29 en 30, wit
vier schijven po 37/40. Zyvart
dreigt met 30-35 remise te ma
ken, waarna 40-35 geen weer
legging is door 29-34; evenmin
Diagram 2.
39-33 door 30-35. De enige
winnende zet is het onver
wachte 38-32! waarna zwart
wel 30-35 om een 4-om-1 eind
spel te voorkomen. Na 30-35
wint 39-33! 29x27 40-34 met
oppositiewinst.
In het eerste diagram zit een
wending waarvan u in de partij
misschien wel eens gebruik
kunt maken.
Wit wint door 33-28 22x24
30x19 13x24 37-31 26x28 27-21
16x27 38-32 27x38 42x2.
Dat het tweede deel speciaal
aan de klassieke partij js ge
wijd, verbaast me niets p
ringe populariteit vg
spelsoort bij de sterks
is omgekeerd evenre IJl
de belangrijkheid.
tot de basiskennis
dammer.
En er gebeuren ook in
sieke partij leuke dim
wint in de tweede i
stand door 48-42 26x§
48x34 40x9 3x14
28x10 4-9 35x24 15*
18x27 32x21 16x27
4x13 en wit wint. Wie
wikkeling vanaf het
kan berekenen, behooi
betere dammers,
nen maar liefst 25 vd
schijven van het bord.f
In de deeltjes komen v
zetten in de opening I
wil er graag een aanl
gen. Vroeger lukte het f
al eens een tegenstam
mee te verrassen: 1. Z
21 2. 31-27 12-17 3. 37-1
lokzet 21-26 „dwingt"{
ware tot 4. 27-21,
komt verrassend
21x23 11-17 6. 42x31
19x26 en zwart gaat
winnen.
In de viertallenwedstrijd om
het Nederlands kampioen
schap zijn in de Meesterklasse
de verenigingen „Star" uit
Utrecht en „Studiecentrum"
uit Den Haag met 185 V.P.' ge
lijk geëindigd. Een beslissings
wedstrijd is nu noodzakelijk
geworden. Deze wedstrijd zal
worden gespeeld cfp zondag 17
januari 1982 in de „Oude Tol",
Hoofdstraat 147 te Sassen-
heim, aanvang 10.30 uur.
Deze wedstrijd zal voor het pu
bliek te volgen zijn via de Vue-
graph. Beide speeltafels zullen
synchroon op twee grote
beeldschermen worden gepro-
jekteerd, dit in navolging van
de Olympiade finale te Valken
burg. De toegang is gratis.
Dat er op weg naar de finale
soms vrij agressief geboden
werd, getuigt, het volgende
spel:
B85
A753
OA852
«83
N
W O
9
04
«6532 Z H 105
AV4
9 H 1064
oH 7
«AVB9
5h p
P-
Agressief bieden
Dit biedverloop verdient zeker
geen schoonheidsprijs, zo
dacht West er ook over, en
doubleerde. Maar in het afspe
len toonde de jeugdige Zuid
speler dat hij niet voor niets in
de Meesterklasse speelde:
Lezer probeert U maar eens
met open kaarten of U de 5
harten kunt maken met de uit
komst van ruiten 4 door West.
Onze Zuid speelde als volgt:
Slag 1: Voor ruiten Heer: Slag
2: Kleine Harten naar het aas.
Slag 3: Kleine Klaver voor de
Boer: Klaver Aas en een klaver
getroefd. Schoppen Boer uit
Noord en gedekt met de Heer
door Oost, genomen met het
Aas. Klaver Boer uit Zuid West
moet nog volgen, Noord een
schoppen weg, vervolgens
schoppen vrouw en een schop
pen getroefd in Noord. Waarna
de volgende positie ontstond.
id;
<?H7 b
A85
N
za
OV892 W O Jhi
Z Tlle
3H 106 )aa
o7 >ls<
Noord speelde nu
die west moest troev<
2. West vervolgde i
pen vrouw, die Zuid 4 ei
liet. West mocht nu J te
laatste slagen naar Zi 1:
gen. i zie
uc
moest ik even aan de r
speelster Rixi Markus r
die een schreef: „Bie<!
sief, maar speel safe".[
Andere kernreactor is veiliger
^Een „Hoge Temperatuur
Gasgekoelde Reactor", zoals
er een staat bij de Ameri
kaanse stad Denver, is veili
ger en levert minder radio
actief afval dan andere typen
kernreactoren. Dit zegt na
tuurkundig ingenieur F.R.
Bogtstra in zijn boek „Kerne
nergie, hoe zit dat?" dat deze
week aan jhr. De Brauw,
voorzitter van de Stuurgroep
Brede Maatschappelijke Dis
cussie (BMD) over (kernener
gie, is aangeboden. Bogtstra
is een voorstander van kern
energie maar pleit wel voor
een veiliger type kernreactor.
De reactor bij Denver is
gebouwd in 1974 en had tot
1978 met nogal wat kinder
ziekten te maken. Nu zou hij
In het kader van het „Interna
tionaal Jaar van de Gehandi
capten" 1981, verscheen in
Singapore een uit vier zegels t
bestaande bijzondere serie,
die enkele onvervreemdbare
rechten van de gehandicapten
uitbeelden. Op een zegel van
goed draaien. Bogtstra: „Er
is een zeer minimale kans dat
er iets gebeurt. Maar als er
iets gebeurt, is de kans op
ongelukken bij de oude reac
tor (druk water reactor of ko
kend water reactor) groot. Er
zijn mensen die zeggen: Har-
risburg heeft bewezen dat
kernenergie niet kan en an
deren zeggen weer dat Har-
risburg heeft bewezen dat
het wél kan. Ik zeg geen van
beide, maar geef alleen aan
wat er gebeurd is".
Voorlopig kunnen alleen
kernenergie en steenkool vol
gens de schrijver een oplos
sing voor de toekomstige
vraag naar energie bieden.
„Kolen produceren nog veel
meer afval en anders hebben
we op den duur geen oplos
sing voor energieproble
men".
De opslag van het stralings-
gevaarlijke radio-actief afval
bovengronds in zoütkoe-
pels hoeft volgens hem
niet zo'n probleem te zijn.
Wel moet het kernsplijtings
materiaal uit de centrale wor
den ontdaan van alle uranium
en plutonium. Het overgeble
ven materiaal levert dan ook
geen proliferatiegevaar, aldus
de schrijver. Proliferatie is de
verspreiding van kernwapens
of van kennis, materiaal en
installaties van kernwapens.
Met het uranium en plutoni
um kunnen kernwapens ge
maakt worden.
Bogtstra, die vindt dat kerne
nergie veel minder ingewik
keld in elkaar zit dan wordt
gedacht, heeft vooral de
technische en de economi
sche aspecten van kernener
gie (helder) belicht. Er staat
wel (te) veel techniek in, om
dat de schrijver heeft ge
merkt dat mensen niet weten
hoe een kerncentrale nou
precies werkt. „De bevolking
is onvoldoende op de hoogte
van de aard en omvang van
de problemen".
De maatschappelijke aspec
ten van kernenergie, die te
maken hebben met hoe de
mensen gevoelsmatig er te
genaan kijken, hoe kernener
gie en de gevaren daarvan bij
de mensen leven, blijven in
het boek praktisch buiten be
schouwing. Bogtstra: „Ik vind
dat de mensen hun tng
moeten baseren op n
ten". tot
Maar feiten (en wat
ten?) en ook cijfers Lgk(
vaak verschillend gei'i lt
teerd. Bovendien zijn i j j'
gegevens bekend ofen,
water te krijgen. Hoe de
lijk is een lage dosis an
bijvoorbeeld? De stakm
ten over kernenergie'al
volgens sommigen ud
muurvast. fek
Het boek behandelt Jj|
meer de geschiedenisk
kernenergie, de werkje,
kernreactoren, de vei et
saspecten, de pro d
rond de non-proliferttd
voor- en nadelen van
nergie en de mogelij i
van andere energiebfda
Het boek is, in tegen
tot de weinige anderP^
ken over kernenergi
veel tekeningen en wa d'
geïllustreerd. Een bCVe
de moeite waard is.
F.R. Bogtstra: Kerm 1
hoe zit dat? (Uitg.hai
prijs ƒ29,50). ff
