~n Roelof
Dries
van Wijhe:
Elfstedentocht
imt voor mij
"3M jaar te laat"
„Eerste plaats
levert zelfde geld op
als Tourzege"
>82 P f
bezig zijn accu op te laden
tocht der tochten tussen elf
voornei
o
ergunr
ZATERDAG 16 JANUARI 1982
en één van mijn fijnste collega's.
We moeten blij met hem zijn. Krijg
je ruzie met Dries, dan ligt het aan
jezelf. Dries heeft geen streken".
Van Wijhe heeft gezegd: „Ik ben
kansloos, omdat we in Leeuwarden
met de schaatsen onder de arm
vanuit een schuur moeten starten".
En ook: „De Elfstedentocht is een
soort loterij". Uitgekookte taal van
een slimme sportman? Kruithof:
„Ik geloof niet dat het sluwheid is
van Dries. Hij meent wat hij zegt.
Toch geloof ik niet in zijn woorden.
Goed, hij heeft meer tijd nodig om
zijn schaatsen onder te binden dan
anderen. Maar neem nu maar van
mij aan dat hij binnen tien minuten
terug is in de kopgroep. Hij zou ook
slecht kunnen klunen (op schaat
sen lopen door weilanden; red.).
Vergeet het maar! 'Ik geloof wel dat
Van Wijhe tijdens de tocht minder
risico's neemt dan ik. Ik ben iets
driester. Hij is na zijn val tijdens de
alternatieve elfstedentocht in Noor
wegen toch wel een beetje huiverig
geworden".
Reclamecontracten
Stel: de Elfstedentocht gaat door en
je wint. Is Kruithof op dat moment
„de held van het volk", die gretig
zijn handtekening plaatst onder lu
cratieve reclamecontracten?
Kruithof (fel): „Als ik met'dat idee
in mijn hoofd zou rondlopen had ik
vaker de tekentafel in mijn archi
tectenbureau moeten verkiezen bo
ven de ijsbanen. Had ik meer ver
diend dan ik met het schaatsen ooit
zal vangen. De immense bedragen
die aan sommige sportmensen wor
den uitgekeerd vind ik trouwens
toch grote nonsens. Als ik zie hoe
weinig die jongens er voor moeten
doen...."
Niet overdrijven
Zijn er ook in deze winterse dagen
geen momenten warop je denkt:
„Ben ik niet aan het overdrijven,
zo belangrijk is die Elfstedentocht
nu ook weer niet? Insiders zeggen:
„De manier waarop Kruithof met
schaatsen bezig is, is niet gezond
meer". Realistische taal of kinne
sinne? Kruithof: „Gelukkig heb ik
die momenten van twijfel nog nooit
gehad. Ik verricht met plezier
zwaar lichamelijk werk en kap in
het marathonschaatsen een stuk
agressie kwijt. Als je het goed be
schouwd is het gekkenwerk. Maar
je moet er niet te veel bij naden
ken. Ongezond is marathonschaat
sen voor een man van mijn leeftijd
zeker niet. Ik heb me in het zie
kenhuis laten onderzoeken. Bleek
dat ik een goede conditie had, ja let
wel, voor een kerel tussen 20 en 29
jaar... Mijn lichaam kan veel heb
ben, mijn geest ook". Wat eet je in
deze voorbereidingsperiode? Kruit
hof: „Gewoon, wat de pot schaft.
En dat betekent lang niet elke dag
biefstuk". Wordt dit de laatste kans
op een goed resultaat in een Elfste
dentocht? Kruithof: „Misschien
komt de tocht nu al vijf jaar te laat
voor mij. Het is jammer dat er niet
eerder gereden kon worden. Voor
mij telt op dit moment alleen de
vraag: hoe kom ik zo goed mogelijk
door deze dagen heen".
Ondergelopen weiland
Woensdagavond, Kolham, ergens
tussen Groningen en Winschoten.
Ijskoude mist hangt boven het on
dergelopen weiland achter de
dorpskroeg. Het decor van zo maar
een schaatsmarathon. De microfo-
nist, een alleraardigste Groninger,
waant zich opperstalmeester in het
circus als hij de schaatsers aan de
naar schatting 300 toeschouwers
voorstelt. „En met nummer 42,
zwart, de beroemde marathon
schaatser, winnaar van vijf meer
dan 200 kilometer lange tochten in
Finland, één in Noorwegen en
twee in Zweden: Jan Roelof Kruit
hof uit Havelte". De Drentse archi
tect heeft zich voor deze gelegen
heid in blauw-rood pak gehesen,
zijn gezicht is half verscholen in
een zwarte muts. Ruim een uur
lang 75 maal in het rond, niet be
paald zijn meest geliefde bezigheid.
Sterker: Jan Röelof Kruithof heeft
een hekel aan bochten. Toch maakt
hij in Kolham een ijzersterke in
druk. Om ieder risico te vermijden
gaat hij driedik de bochten door,
schaatst derhalve aanzienlijk meer
meters dan de concurrentie, maar
wint toch even de eerste premie-
sprint en rijdt zo'n dertig ronden
vóór op het peloton. Herenigd in
het gezelschap als derde. Of vierde.
Dat is niet geheel duidelijk, want
de draad van de microfooon is
doormidden geschaatst, zodat het
publiek niet op de hoogte kan wor
den gesteld van de ontwikkelingen
in de finale. Het zal Kruithof ver
der een zorg zijn. Hij heeft zich
aardig kunnen uitleven. „Ze zeggen
altijd tegen mij: „Als er bochten
moeten worden gedraaid, maak jij
er een trainingsrit van". Ik kan ze
daarin geen ongelijk geven".
BERT DIJKSTRA
Dries van Wijhe brengt ook
regelmatig supermarathons
op zijn naam, zoals deze op
het Veluwemeer over meer
dan 200 kilometer. Bij dit
soort wedstrijden komen ook
regelmatig valpartijenvoor,
zoals de foto hiernaast laat
zien.
Dries van Wijhe en Jan Roelof
Kruithof behoren tot de de
meest vooraanstaande lange-
af standschaatsenrijders van
ons land. De eerste bewees dat
in diverse monstertochten in
eigen land, de tweede door de
alternatieve elfstedentochten
in Scandinavië verscheidene
keren op zijn naam te schrij
ven. Op deze pagina komen
beide kandidaten voor de zege
in de Elfstedentocht van dit
jaar aan het woord.
Dries van Wijhe
Jan Roelof Kruithof legt de
laatste centimeters af van de
alternatieve elfstedentocht in
Oulu van 1980. Welke ontbe
ringen de architect uit Havel
te bij dit soort krachtsinspan
ningen ondergaat toont de
foto hieronder.
Optimisme houdt Dries van Wijhe
overeind. In zijn hart wemelt het
echter van de twijfels. „Het mag
toch niet waar zijn, dat ik hier in
mijn eentje in Oosterwolde moet
horen hoe de jongens het er van af
hebben gebracht?", vraagt hij zich
zelf af. Deelnemen is daarom voor
het eerst belangrijker geworden
dan winnen. „Als ik maar een beet
je mee kan komen, dan zou al dat
trainen niet voor niets zijn geweest.
Het hele jaar heb ik er naar toege
werkt om in deze periode optimaal
te kunnen presteren. En juist nu er
geld valt te verdienen, overkomt
me dit".
De zonnige kant wint het even la
ter weer voor Dries. „Het kan met
een paar dagen ook over zijn",
meent hij oprecht hoopvol. En niet
alleen hij. Zijn afwezigheid tussen
de grote mannen als Jan Roelof
Kruithof, Jeen van den Berg, Eg:
bert Vossebelt en al die anderen
zou een donkere schaduw werpen
over de monstertochten, slechts ge
schikt voor mannen met een ijze
ren karakter. Helemaal spijtig zou
het zijn als Van Wijhe de Elfste
dentocht op halve kracht zou moe
ten rijden. Al doet deze 200 kilome
ters lange tocht langs elf Friese ste
den, voor het laatst verreden in
1963 en daardoor omringd door een
ongelooflijke nostalgie, hem zelf
niet zo veel.
Tour de France
„Ik heb me er nooit zo in ver
diept", aldus Van Wijhe. „Sommige
rijders beginnen al te beven bij de
gedachte aan een Elfstedentocht.
En als je af en toe de verhalen in
de kleedkamer beluistertik heb
dat njet. Misschien omdat ik nog
nooit een Elfstedentocht heb mee
gemaakt. Als het doorgaat ga ik er
gewoon naar toe om te winnen en
daar zo veel mogelijk geld uit te
halen. Want wie als eerste in Leeu
warden aankomt, houdt er net zo
veel aan over als de winnaar Van
de Tour de France".
De afstandelijke benadering van
Dries van Wijhe staat in schrille ter
genstelling tot die van andere
cracks als Kruithof en Van den
Berg. Van den Berg won de tocht
al eens (in 1954), Kruithof droomt
er van nog eens geschiedenis te
kunnen schrijven. Samen met (een
fitte) Dries van Wijhe zal de archi
tect uit Havelte waarschijnlijk gaan
uitmaken wie de opvolger van Rei-
nier Paping wordt. Al ziet Dries
van Wijhe, op natuurijs nog nooit
door Kruithof verslagen, dat zelf
niet zo zitten. De boerenzoon ziet
huizenhoog tegen de start op. „Ik
ben geen loper", verduidelijkt hij.
„En ik kan ook de schaatsen niet
snel onderbinden. Als je met dui
zenden mensen moet starten, kun
je daarom al snel achterop raken.
En dan kom je nooit meer bij. Maar
als ik nu eens na 20 kilometer bij
de voorsten zou zitten, dan weet ik
het zo net nog niet. Ik ben de laat
ste jaren hard vooruit gegaan. Iri
techniek en in ervaring. Als het
einde in zicht is zal ik niet meer
aan mijn knie denken. Al houd ik
er een stijf been aan over".
Achter een boom
De acrobatische toeren, zoals hij
het zelf noemt, die een Elfsteden
tocht van de rijders vraagt, zijn dus
niets voor Dries. Hij heeft er ook
nooit op getraind om dat bij te
schaven. Zoals anderen dat wel
doen. Kruithof bijvoorbeeld, heeft
zelfs een volledige studie gemaakt
van de route.Van Wijhe daarente
gen volgt zijn gemoed. Al heeft hij
wel eens overwogen om op zijn
zwakke plekken te trainen. „Ik
ging laatst met Barry Adema, de
zoon van mijn sponsor, aan het rij
den. In een mum van tijd had hij
de schaatsen onder. Het leek wel
alsof hij in de klompen schoot. Die
traint daar gewoon op. Ik heb me
zelf wel eens voorgenomen om met
de schaatsen onder te gaan lopen in
het weiland, maar ze zien me nu al
bijna niet meer voor vol aan. Dan
sluiten ze me helemaal op. Ik heb
zomers wel op de weg getraind met
schaatsen op van die wieletjes. Als
ik dan iemand tegenkwam, kroop
ik snel achter een boom. De boe
ren, die me zagen, schudden slechts
met het hoofd".
Fratsen
Nu kijkt men in het kerkdorp op
de Veluwe niet meer zo heel snel
op van de fratsen van een plaatsge
noot. Keer op keer weet Dolle
Dries de publiciteit te halen met
stunten. Of het nu was, omdat hij
halverwege een koers in een wie-
Ierrace afstapte, om te gaan mei-,
ken, of omdat hij de koers uitreed
op een damesfiets met een klein
kind achter in het mandje. Dries
van Wijhe valt echter bovenal op
door zijn sportieve prestaties. Als
„kansloze" won hij in 1973 het
kampioenschap van Nederland
voor amateurs voor vermaarde
wielrenners als Fedor den Hertog
en Gerrie Knetemann. En zijn ze
ges in de Rottemeertocht en Velu-
wemeertocht, beide over 200 kilo
meter, staan nog vers in het geheu
gen gegrift. Een Elfstedentocht zou
prima in dat rijtje passen..
Van Wijhe: „Als de dokter van te
voren zegt: „Dries niet doen", dan
moet ik verstandig zijn en niet rij
den. Maar als ik wel kan en ik zit
toevallig ook nog in de finale, dan
ga ik grandioze risico's nemen".
Om te weten wat dat betekent
moet je zelf concurrent zijn van
Dries.
KOEN NIJMEIJER
yfeffiTWE Maandagavond, een
na de eindtune van
spektakel. Jan Roelof
jf is voor de ogen van tele-
■M^end Nederland temidden
(detten des volks" als voet-
ïscheu la Ling en motor
ing jGerard Rond als zevende
%Rd. „Niet best? Hoezo, niet
WAR Dr( 's maar h°e Je ^et bekijkt.
Van U(i}5 Er wordt zeker van mij
l. B.V.v dat ik altijd eerste word".
uitwijkend naar het onder-
i m ft ^em 'n de 8reeP houdt
LeidePg vorSt ons land: „Voor mij
071-125tlleen nog de elfstedentocht,
vedstrijden zijn op dit mo-
ia iiV1 meer belangrijk. Al ge-
miW me tienduizend gulden
leiof Kruithof, de kracht-
DD«iteden' stem verraadt
DllAji de telefoonlijn spanning,
illemaal nogal chaotisch hè.
en nog niet waar we aan
Tel. 07[' dat knaagt aan me. Een
Telex 3£r weet ver van tevoren
hij moet presteren. Een
ischaatser in Nederland, is
ichrikkelijk veel factoren
UAIIjlijk".
javond, Havelte. In Kruit-
|I$ Mpngalow aan de rand van
htse dorp staat het televisie-
NDS Ingestemd op AVRO's Top-
:hter Anja kijkt geboeid.
:lof Kruithof meldt zich
driftige gebaren. Hij
J juist de vermoeidheid van
kOOrie trainingsuren met dou-
ïr weggespoeld. Het krul-
ar klassiek achterover ge-
scherpe gelaatstTekken,
i °êen- Met Johan Warde-
ppie Weijs en Piet Boes
ij de middaguren doorge-
op de ijsvlaktes rond Giet-
1^3 03 a j wenst ^et deze avonc>
laat te maken. Negen uur
g, Jan dan wil hij naar bed. Voor
281, gr er is drinkt hij twee glazen
onyi volgt met buitengewoon
eresse de weerberichten,
t hard genoeg vriezen om
e week voor de Elfsteden-
t licht op groen te kunnen
De "Elfstedentocht. Voor
lelof Kruithof heeft het
Jrfezelfde klank als Poona
agwanvolgelingen.
ejf, de koning (zesvoudig
zakelijkp) van de alternatieve elf-
)cht, heeft tussen de Friese
ppennlijhog nooit, kunnen schitte
rt gedrevenheid is dus ver
gen I2?r- Tijdens de laatste editie
16.0(1 behoorde hij tot de deelne-
laar arriveerde te laat om te
geklasseerd. Wat ging er
>or je heen? Kruithof: „Ik
■■■■■Jerlijk gezegd dat ik dood
pgetraind kwam ik aan de
dat heb ik geweten. Daar
iij dat ik een tijdlang ben
^^Itfbleven bij een geblesseerde
[Hij wilde niet opgeven en
UIMTEr ^em n*et 'n de stee^ laten.
fiets doe je natuurlijk nooit
it nabl| Reinier Paping won toen,
37.5follenaar. Nu zijn Kruithof
070-r'te en ^an Wijhe uit Oos-
favoriet. Alle drie uit de
Iwolle. Toeval? Kruithof:
zijn volgens mij ook niet
Ö_-aar vijftien kanshebbers. Ik
K lnaam, vanwege mijn presta-
UjFinland. Dat is niet hele-
echt. Je moet op het juiste
in vorm zijn". Je hebt an-
interview eens gezegd
logen te bezitten om op het
{eschikte ogenblik te kun-
eigen tfammen". Kruithof: „In Fin-
haari Maar dat evenement wordt
badkaiintevoren vastgesteld. Wij
1 inrijders weten te lang offi-
tn niets. Die onzekerheid
in mijn nadeel, ik kan daar
Jjtegen. (en dan met lichte
Fheffing:) De Elfstedentocht
</J>daag nog verreden kunnen
^^3. als de commissie zo ver
zou zijn om te breken met
litie. Die traditie zegt: de
:rs moeten dezelfde dag en
lfde plaats, Leeuwarden,
als de wedstrijdschaatsers,
ite benadering, zeg ik. Laat
chaatsers op een andere dag
rschillende steden van start
'at is daar op tegen? Ik ge-
r we als marathonschaatsers
idelijk eens een vuist moeten
—jen massaal de volgende elf-
vergadering moeten bezoe-
•ootste
Jrontatie Kruithof-Van Wij-
uithof: „Dries is de grootste,
moment. Hij is tot verschrik-
"eel dingen in staat. Dries is
Henbaar. In dit wereldje een
jel. Ik heb mensen horen
„Dries? Is niet helemaal
'd procent". Nou, geloof mij
-Dries is méér dan honderd
Yfr- Een rekenmeester. Hij re-
.«rr.freselijk veel onderweg^ En
lij gaat nooit tekeer in'een
ijd. kijkt altijd eerst de kat
boom. Van Wijhe is een
■•^rtaker, een publiekstrekker
fckV
OOSTERWOLDE Voor het
eerst in zijn twintigjarige carrière
als wielrenner en marathonschaat
ser wordt Dries van Wijhe ge
plaagd door een zware blessure.
Net nu er op de kanalen en meren
een dikke laag ijs ligt en koning
Winter de lang verwachte Elfste
dentocht uit de kast lijkt te willen
halen, heeft de linkerknie van de
rijder uit Oosterwolde de omvang
aangenomen van een ballonnetje.
De pijngrens van marathonschaat
sers ligt echter hoog. Erg hoog. En
als aan het aan de keizer van het
kerkdorp ligt, is hij in de barre
tochten over natuurijs gewoon van
de partij. Onwillige knie of niet.
Er is heel wat overredingskracht
voor nodig om Dries van Wijhe
van dat voornemen af te brengen.
De rust, die de huisarts heeft voor
geschreven, heeft hem er niet van
weerhouden voorzichtig zijn baan
tjes te trekken op het Veluwemeer,
op een steenworp afstand van zijn
woonwagen achter het ouderlijk
huis in Oosterwolde. „Het gaat re
delijk, zo lang ik mijn linkerbeen
niet te hoog opbeur", merkt hij na
een korte training opgewekt op.
Van Wijhe verbloemt de pijn ech
ter niet. „Elke slag, die ik doe, voel
ik de knie. Maar dat komt ook
doordat je aan niets anders kunt
denken. In een wedstrijd is dat an
ders. Dan doet je hele lichaam
pijn".
Betonnen rand
De ellende begon een week of drie
geleden in Kortenhoef. De specia
list op natuurijs, ooit door zijn voor
naamste tegenstrever Jan Roelof
Kruithof tot „Keizer van de
Schaatsers" uitgeroepen, viel over
een andere rijder op zijn knie. Vo
rige week donderdag was het op de
kunstijsbaan in Assen echter pas
goed raak. Van Wijhe: „Het was
nogal dringen geblazen in het pelo
ton. Ik wilde binnendoor passeren
en kwam daarbij met de punt van
mijn schaats op de betonnen rand
van de baan. Ik klapte zo vooro
ver". Ondanks snelle verzorging
hoopte zich meteen vocht op in de
knie. Doktersbezoek leerde, dat de
slijmbeurzen ontstoken zijn. Een,
inmiddels ontstoken, schaafwond
maakt de zaak er niet plezieriger
op. „Ik heb nooit gedacht dat ik af
gunstig was, maar van mij mag het
gaan dooien", mompelt de keizer.
Niet voor niets
