een proe
Vlaak eens
frit met het origineel.
Pastoraal werkenden
niet los van bisschop
„De pose der
natu urlijkh eid
kerk
wereld
Groot-Brittannië
met zeer ernstige
kinkhoest-epidemie
jei
KARDINAAL WILLEBRANDS:
Van der Louw: 3 ton
Willem Ruis wat veel
«17995,-.
Datsun van Nissan.
10ATSUNI
'aU
SCHRIJVERSPORTRETTEN
VAN PHILIP MECHANICUS
BINNENLAND/ BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 8 JANUARI 1982 PAj
„Godsdienst en Kerk in
Nederland" bundelt
sociologische onderzoeken
Het is verbazingwekkend, dat
de godsdienstige opvoeding,
zowel in het verband van het
gezin als door middel van het
onderwijssysteem, een zo goed
als onontgonnen terrein van
onderzoek is gebleven. Toch
moet hier een belangrijk ele
ment schuilen van de kerke
lijke crisis van na de oorlog.
Dit constateert J. P. A. van
Vugt in zijn boek „Godsdienst
en Kerk in Nederland 1945-
1980", waarin hij een over
zicht geeft van ruim zeshon
derd sociologische onderzoe
kingen op de terreinen van
kerk en godsdienstige bele
ving.
Deze geannoteerde bibliogra
fie van sociaal-wetenschappe
lijke en historische literatuur
over de godsdienstige en ker
kelijke ontwikkelingen in Ne
derland is een uitgave van het
Katholiek Documentatie Cen
trum in Nijmegen in samen
werking met uitgeverij Ambo
in Bparn. Aan deze uitgave is
financiële medewerking ver
leend door de Bisschoppelijke
Beheerskommissie van de Ne
derlandse r. k. bisschoppen
conferentie en het sociolo
gisch instituut van de katho
lieke universiteit van Nijme
gen.
Van de ruim zeshonderd ver
zamelde titels heeft bijna een
derde betrekking op de reli
gieus-kerkelijke situatie in
het algemeen of op meerdere
confessionele groeperingen.
Meer dan de helft heeft het
katholieke volksdeel tot on
derwerp, bijna tien procent'
het hervormde, zes procent
het gereformeerde en twee
procent de overige groeperin
gen. Het grote katholieke aan
deel is deels te verklaren uit
de spectaculaire ontwikkeling
bij dit volksdeel.
De historicus Van Vugt geeft
een overzicht van de snelle
ontwikkelingen in de sociale'
wetenschappen en van de
vele onderzoekingen die zijn
verricht. Hij constateert tege
lijkertijd, dat diverse terrei
nen opnieuw of nieuw onder
zoek vereisen. Met name
noemt hij de maatschappelijke
invloed van de factor gods
dienst. Deze maatschappelijke
invloed is tot dusver alleen
nog maar onderzocht op het
gebied van de sexualiteit en
de verzuiling, niet of nauwe
lijks echter op het terrein van
de politiek, de economie, de
wetenschap de media of de
gezondheidszorg.
De studie naar het cultuurpa
troon van de Nederlandse be
volking en naar het hele pak
ket van normen en waarden
wordt volgens Van Vugt
voorts bemoeilijkt door het
feit, dat er geen geregelde toe
levering bestaat van empiri
sche gegevens. Hij pleit voor
een geregeld en omvangrijk
opinie-onderzoek. Ook zou hij
graag bestudering zien van
hetgeen leeft in de schaduw
tussen officiéél geloof en
volksgeloof, maar evenzeer
van het functioneren der ker
ken als sociale instellingen en
haar organisatie.
In een brief aan gelovi
gen en pastores in het
aartsbisdom Utrecht heeft
kardinaal Willebrands er
met grote nadruk op ge
wezen, dat pastoraal
werk(st)ers geen opdracht
of bevoegdheid hebben
voor de bediening van de
sacramenten en dat zij
hun taak alleen kunnen
uitoefenen wanneer hen
door de bisschop de zen
ding daartoe is verleend.
De kardinaal schrijft deze
brief naar aanleiding van de
brochure „De pastoraal werk-
(st)er" van de Vereniging van
Pastoraal Werkenden in het
aartsbisdom Utrecht. In deze
brochure wordt onder meer
gesteld, dat pastoraal werk-
(st)ers de opdracht kunnen
hebben om de sacramenten te
bedienen en dat ten aanzien
van de ziekenzalving en de
huwelijkssluiting op enkele
plaatsen in het aartsbisdom
afspraken zijn gemaakt. Kar
dinaal Willebrands schrijft:
„Wanneer plaatselijk dergelij
ke afspraken bestaan is dit
volkomen buiten mij om ge
beurd en tegen mijn uitdruk
kelijke wil".
Het is volgens de aartsbis
schop in de gehele geschiede
nis van de katholieke kerk
nog nooit voorgekomen, dat
mensen op eigen gezag, zon
der wijding en zonder zending
van de bisschop, de sacra
mentsbediening op zich heb
ben genomen. Hij betreurt
het, dat in de brochure de in
druk wordt gewekt alsof de
zending door de bisschop on
belangrijk is.
Hoewel de vereniging van
pastoraal werkenden, die in
1979 werd opgericht en in het
aartsbisdom Utrecht driehon
derd leden telt, geen kerkelij
ke vereniging is en niet door
de bisschop wordt erkend,
acht kardinaal Willebrands
zich wel verplicht op de bro
chure te reageren.
In een eerste reactie zegt Piet
van Middelaar, bestuurslid
van de vereniging in het
aartsbisdom, verbaasd te zijn,
dat kardinaal Willebrands op
de brochure heeft gereageerd.
Van Middelaar vindt het geen
vreemde zaak, dat de kardi
naal zich van enkele passages
in de brochure distantieert,
maar hij betreurt het, dat de
kardinaal schrijft geen theolo
gische uiteenzettingen te wil
len geven. Daar ligt volgens
Van Middelaar juist het con
flict.
PAUS BEPLEIT RECHTVAARDIGE OPLOSSING
VAN PALESTIJNSE VRAAGSTUK
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren tijdens een au
diëntie voor de Israëlische
minister van buitenlandse za
ken, Yitzhah Sjamir, ge
vraagd om stappen voor een
rechtvaardige oplossing van
het Palestijnse vraagstuk, die
rekening houdend met het
probleem van de veiligheid
van de staat Israel een
nieuwe en beslissende impuls
aan het vredesproces zou ge
ven.
In een verklaring van het Va-
ticaan werd gezegd, dat de
paus de minister heeft meege
deeld, dat het een nuttige bij
drage zou zijn als de Palestij-
nen op de westelijke oever
van de Jordaan en in de
strook van Gaza onder rustige
omstandigheden met volledi
ge eerbiediging van alle rech
ten zouden leven. Over Jeru
zalem zei de paus, dat deze
stad een kruispunt van vrede
en ontmoeting voor de gelovi
gen van de drie grote gods
diensten (christendom, joden
dom en islam) zou moeten
worden. De ontmoeting van
gisteren was de eerste gedach-
tenwisseling op hoog niveau
sedert Mosje Dajan als minis
ter van buitenlandse zaken in
1978 de paus ontmoette. Het
Vaticaan heeft Israel nooit als
staat erkend.
Korte metten
„Honger is onrecht" is ge
kozen als thema voor de zon
dag voor het werelddiako-
naat op 7 februari. Via het
werelddiakonaat steunt de
Nederlandse hervormde kerk
een groot aantal projecten
van kerken en organisaties
in de derde wereld en in de
landen van Zuid- en Oost-
Europa. Het gaat om projec
ten in de gezondheidszorg,
landbouw, bewustwordings-
werk, scholing, vluchtelin
genhulp, rampenhulp en der
gelijke. Voor het totale werk
is dit jaar bijna acht miljoen
gulden begroot. Ter gelegen
heid van de zondag voor het
werelddiakonaat heeft de
Generale Diakonale Raad
van de hervormde kerk sa
men met het Algemeen Dia-
konaal Bureau van de Gere
formeerde Kerken en de
Stichting Oecumenische
Hulp aan kerken en vluchte
lingen een krant uitgegeven,
die aandacht besteedt aan het
hongerprobleem in de we
reld.
De orthodoxe priester Gleb
Jakoenin, die op 16 septem
ber met een hongerstaking
begon, wordt in strafkamp
nr. 37 bij Perm in de Oeral
met dwang gevoed. Zijn ge
zondheidstoestand zou goed
zijn volgens het Engelse in
stituut voor bestudering van
de godsdienst in Oosteurope-
sfe landen, Keston College.
Jakoenin werd op 11 oktober
naar het strafkamp overge
bracht, waar hij in dé zieke
nafdeling werd opgenomen.
Het is niet bekend of hij zijn
bijbel en andere godsdiensti
ge boeken heeft teruggekre
gen, hetgeen het doel was
van zijn hongerstaking. Tot
zijn arrestatie was hij leider
van het christelijk comité ter
verdediging van de rechten
van de gelovigen te Moskou.
tei
Het thema van Were
bedsdag 1982 op vrijd|^|l
maart, zal luiden:
volk: samengeroepen
dienst aan God, uitgezo
tot dienst aan de naasteyjjg
liturgie voor deze Wer^ee p
bedsdag is samengesteld^ in
christenvrouwen uit Ie^ de
Naar aanleiding van dei^aar
is verschenen het bj~ 0p
„Gebeden van vrouwen^ s
als ondertitel „Tekstei^zon{j
een halve eeuw w^ de
gebed" met vijftig ge£atwj
uit de afgelopen vijftigTrige
tt j »ken<
Het is uitgegeven doe
persdienst van het bi.
Breda in samenwerking
het Nederlands Cf-"
AVereldgebedsdag. De
brengst van de collecte v
dit jaar besteed aan „Q
meela", een Iers-NederJ
stichting van christenei
verzoening in Noord-"
nastreeft en aan „Worm
gether" een Ierse vroü
vereniging, die strijdt
mensenrechten
ning in Noord-Ierland.
De katholieke vredesb
ging Pax Christi heeft LRr)
Tsjechische ambassadeurUy
protesteerd tegen de ol°9r
drukking van rooms-k1
lieken in zijn land. Inr P
persoonlijk onderhoud
ben de vice-voorzitter'Dan<
Pax Christi, F. H. P. TifS™,
secretaris G. Dilweg de^3j
bassadeur een protest1
overhandigd. Na de or®
drukking in eerste instr^
te hebben ontkend zegde?.*,,
bassadeur J. Sevcik de f
gatie toe de protestnota l/,3
te leggen aan de regerii
Praag in afwachting vaF3.
officiële reactie. Ook ar^y
afdelingen van Pax CF
in Europa en de Vere£en^
Staten, zullen deze wee| 1
ambassadeurs van Tsjt
Slowakije protesteren I e
de onderdrukking vai(e
kerk in dat land. r"
!erU*
ner^
LT
oii
lt
Gouden Notekraker voor
B.Z.N, en Co
v.d. Heide Wijma
AMSTERDAM De Gouden Notekraker, de (al
ternatieve) onderscheiding van de Nederlanse
Toonkunstenaarsbond, is dit jaar toegekend aan de
Volendamse groep B.Z.N. en aan Co van der Heide
Wijma, hoofd Ernstige Muziek van de TROS en
voorheen pianist en dirigent van de Snip en Snap
Revue. De prijs wordt a.s. maandag in Amsterdam
uitgereikt door IJf Blokker. De onderscheiding,
bestemd voor hen die zich bijzonder verdienstelijk
hebben gemaakt voor de levende muziek en de
propaganda daarvoor, werd in het verleden uitge
reikt aan: Nelly Boeree, Boy Edgar, Frans Poptie,
Frans Rexis, The Dutch Swing College Band, Toby
Rix, Jan Akkerman, Maggie MacNeal, Saskia en
Serge, Solution, Margriet Eshuys, Jan Liebregs,
Marga de Boer en Ben Cramer.
Songschrijver
Poterat
overleden
PARIJS Louis Poterat,
tekstschrijver van tal van suc
cesvolle chansons, zoals „J'at-
tendrai", in 1939 gebracht door
Rina Ketty en later door Dali-
da, is op 80-jarige leeftijd in
Genève overleden.
Poterat schreef de teksten van
1.500 chansons, waaronder
„Premier rendez-vous", ver
tolkt door Danielle Darrieux,
„Guitare d'amour" voor Tino
Rossi, „Sur les quais du vieux
Paris" en „Quand on se pro-
mène au bord de l'eau". Hij
schreef ook de operette
„Chanson guitane".
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Van der Louw van CRM heeft zich in zijn ant
woorden op schriftelijke vragen van het CDA-karperlid Steef Weijers kri
tisch uitgelaten over het feit dat de VARA Willem Ruis maar liefst drie ton
betaalt voor het presenteren van een reeks tv-programma's.
Van der Louw schrijft dat de bestaande honorariumnormen weliswaar niet
van toepassing zijn op quizmasters, maar dat de omroepen wel moeten be
denken dat het om besteding van gemeenschapsgelden gaat.
Naar aanleiding van het enorme honorarium van Willem Ruis heeft de vo
rige CRM-minister, Gardeniers, de Regeringscommissaris voor de Omroep
gevraagd of het geen aanbeveling verdient bepaalde afspraken te maken
ten aanzien van de honorering van programma-medewerkers, waarop de
bestaande normen en regelingen niet van toepassing zijn.
Eerste van een nieuwe auto
generatie. Dus voorlopig niet te
imiteren. De nieuwe Datsun Stanza.
Het origineel.
De meest uitge
balanceerde
middenklasser
metvoorwiel-
of in 5-DEURs aandrijving
De kracht van een sprinter. Zuinig
Maximaal rendement uit
normale benzine. Aërodynami
sche styling
Maximale interieurruimte. Zo
wekt de Stanza de indruk van
binnen groter te zijn dan van buiten.
Beschermende veiligheid in de
totale constructie. Koersvast weg
gedrag onder alle omstandigheden.
De nieuwe Datsun Stanza.
Het origineel.Vooruitstrevend. Eigen
zinnig in temperament Nieuwe
1.6 en 1.8 liter motoren.
Nu bij ons. Klaar voor de eindtest:
uw proefrit Prijs incl. BTW, af Lisse.
^IS
AUTO HEEMSKERK
Olf. dealer voor:
ROELOFARENDSVEEN
EN OMGEVING
Alkemadelaan 1
tel. 01713-2866-2073
ON. dealer voor:
LEIDEN
en omgeving
Herengracht 79
tel. 133861-120987
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN In Groot-
Brittannië woedt momen
teel een ernstige epidemie
van kinkhoest. Sinds afge
lopen herfst is het aantal
gevallen gevoelig toege
nomen en bedraagt nu on
geveer zevenhonderdper
week (of meer dan het
dubbele van het normale).
Britse dokters verwachten
spoedig tot tweeduizend
gevallen per week. Dit
heeft het Britse ministerie
van volksgezondheid be
vestigd.
Kinkhoest is besmettelijk en
komt hoofdzakelijk voor bij
kinderen van zes maanden tot
vier jaar. Volwassenen kun
nen de gevreesde ziekte ook
krijgen. Erg jonge kinderen
kunnen aan de kinkhoest ster
ven.
Volgens Londen is de epide
mie vermoedelijk een gevolg
van het feit, dat tegenwoordig
niet meer dan 37 procent van
de Britse kinderen nog gevac
cineerd wordt tegen kink
hoest. Vroeger kreeg bijna 80
procent van de Britse zuigelin
gen een vaccin tegen de ziekte
toegediend. Met die campagne
werd begonnen in 1957. Dat
dit niet meer gebeurt is een
gevolg van de ernstige schade,
die in 1974 bij enkele Britse
baby's door de entstof is toege
bracht aan de hersenen. Dit
verschijnsel heeft toen veel
deining en bij gevolg ook heel
wat ongunstige publiciteit ver
oorzaakt.
Tien jaar geleden telde Groot-
Brittannië nauwelijks meer
dan tweeduizend gevallen van
kinkhoest per jaar. Sedertdien
is het jaarlijks toegenomen. De
laatste epidemie deed zich
voor in '78, toen bijna 66.000
gevallen werden genoteerd.
Het ministerie verzoekt de ou
ders van alle kinderen jonger
dan drie jaar een huisarts te
Geen gevaar voor reizigers
DEN HAAG De kinkhoest-epidemie in Groot Brittaig»
geen gevolgen hebben voor het reizigersverkeer naar en
land. In Nederland is 96 procent van de bevolking tegeijl^
hoest gevaccineerd. Volgens het ministerie van volksgezoj
in Den Haag moet bezoek aan met kinkhoest besmette g«r\^
alleen worden afgeraden voor zuigelingen en peuters, a
tegen de ziekte zijn ingeënt. Ouderen die niet zijn ingeëLj
nen van kinkhoest wel flink ziek worden, maar lopen
geen ernstige gevaren. Overigens biedt een kinkhoestvaa i
geen levenslange bescherming tegen de ziekte. lf|
j b<
raadplegen over een evi Ei
vaccinatie. Er wordt opopi
zen, dat het risico v(nd;
slechte afloop nauwelij oi
op 300.000 bedraagt per nic
ting. Maar er zijn drie iintc
nodig. Dokters en oude^>r<
dus voor een moeilijkecon
sing. Het ministerie ras de
artsen aan geen tweedes d<
de injectie te geven als jn.
de patiënt een ongunstijens
cinatie-reactie voordoet) gi
Britse geneeskundige c<tie
sies zijn na onderzoek
conclusie gekomen dat1™
natie in ieder geval veAl
der gevaarlijk is dan d^|!
zelf. Het Britse ministei.
volksgezondheid verwal™
de huidige epidemie
de ergste zal zijn sindl
dan een kwart eeuw.
leJ>-
Koi
-VI.
<eu
in
In het voorwoord dat fo
tograaf Philip Mechanicus
schrijft bij een unieke se
rie portretten van zijn
hand van verschillende
schrijvers, stelt hij: „Allen
die geportretteerd zijn kij
ken in de lens; het zijn fo
to's van mensen die gefo
tografeerd worden. Even
als de fotograaf wisten ze
waarom zij, in cje studio of
bij zichzelf thuis, aanwezig
waren en dat mag op de
foto zichtbaar zijn. Na
korte of langere tijd na
men zij de pose aan die ik
herkende als „de pose der
na tuurlijkheid".
Nu is „natuurlijkheid" een
zeer subjectief begrip. Ieder
manifesteert zijn natuur op de
daartoe geëigende wijze in
verschillend gezelschap op
verschillende wijze. Het is ver-
der maar de vraag of je van
„natuurlijkheid" kunt spreken
bij een zich voor een foto een
pose aanmetende schrijver of
dichter, die immer zijn natuur
doorgaans elders, in geschrif
ten en dan nog vaak verhuld
in allerlei literaire vormen,
manifesteert.
Het is natuurlijk erg aardig,
dat Philip Mechanicus er zich
op wil laten voorstaan, dat hij
de schrijvers heeft gefotogra
feerd in hun pose der natuur
lijkheid. Dat moet dan toch die
natuurlijkheid en die pose zijn,
zoals Mechanicus die schrij
vers heeft leren kennen. Mo
gen we hopen uit hun werk.
Dan moet het hier gaan om
een reeks literaire portretten,
pur sang. Foto's waarin de fo
tograaf vastlegt, wat hij vindt
dat de schrijver is. Een inter
pretatie dus.
En dat klopt dan vaak heel
mooi. Het rare kaboutertje met
sigaarpeuk en bril, dat G.A-
.van Oorschot (als auteur be
kend als R.J.Peskens) is: de
mystieke profeet die tussen
zijn gespreide vingers met zijn
rechteroog vorsend naar de fo
tograaf kijkt (Bert
beek), terwijl het lii
meer rust lijkt te hei
Om maar een enkel vi
te geven.
Bij alle portretten geeft
Mechanicus een kort cc
taar, dat* vaak iets vi
van het ontstaan va|
„pose der natuurlij
Zoals bij Peskens-Va
schot: „R.J.Peskens in
daante van Geert val
schot wordt zichtbaar l
ik foto's blijf maken, tei
had gezegd zo klaar I
Enz.". Ongenoegen is ij
geval deel van die po:
het deel is van Van Oi
Prima portretten, pen
omdat het interpretaties*^
JAN VEKST/i*
Philip Mechanicus:
der natuurlijkheid",
vers en dichters gei
feerd. Uitgave Queride^
na's zijn ongenummel
alfabetisch gerangschï
moet zoeken naar 1
(P) (G.A.van Oorschot)
