j gezondheid een luxe waarop
-an worden bezuinigd?
bonden akkoord
iet 3,5 procent
i*endvoorschot
Matiging lonen en
o verh eidsui tga ven
on ver mijdelijk
De Koning brengt
beschikking over
gasprijs tuinders
voor Europese Hof
weer
Sn,
—GENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 7 JANUARI 1982 PAGINA 9
weken voor
:n naar rechter
([DAM De politierechter
rdam heeft een 27-jarige man
itad wegens het spugen naar
dent van de strafkamer ver-
tot vier weken gevangenis-
aarvan twee weken voor-
nk. De officier had zes we-
i'arvan drie voorwaardelijk,
herdachte was een jaar gele
gen straf van negen maanden
eeld omdat hij zich schuldig
[aakt aan poging tot doodslag.
Uitspraak spuugde de man in
ing van de president van de
ik. waarbij de toga en een
jjssiers op de tafel van de pre-
verden geraakt. De advocaat
»gt om tegen deze „belachelijk
[raf in beroep te gaan.
Na 45 jaar
Prinses Juliana en
prins Bernhard vieren
vandaag hun 45-jarig
huwelijk. Op 7 januari
1937 was er feest op
het Haagse stadhuis
waar het huwelijk ge
sloten werd, waarna
in de Grote of St. Ja-
cobskerk de kerkelij
ke inzegening volgde.
Daarna vestigde het
jonge paar zich in het
paleis Soestdijk,
waar het vandaag
binnen familiekring
Ruimtevaartpark van Zwolsman
in 1983 van start
OUDE PEKELA In de zomer van 1983 kunnen de eerste toeris
ten het ruimtevaartcentrum Futurama in Oude Pekela bezoeken.
De uitvoering van de plannen zal tussen de 50 en 60 miljoen gul
den kosten. Futurama zal een beeld geven van de nieuwste ont
wikkelingen op het gebied van de ruimtevaart, de afgeleide tech
nologie en energievoorziening» Het park zal een oppervlakte be
slaan van 50 hectare. Het bestuur van de Stichting Futurama ver
wacht dat er per jaar 1,2 miljoen mensen het park zullen bezoeken.
Het startkapitaal zal 25 miljoen zijn. Naast enkele grote financiers
zal Reinder Zwolsman voor enkele miljoenen aandelen kopen. Ook
het „gewone publiek" krijgt de mogelijkheid om aandelen van
1.000,- te kopen, die tegelijkertijd een doorlopend toegangsbewijs
zijn voor het park. Reinder Zwolsman gaat zeer voortvarend te
werk. Maandag kocht zijn maatschappij Groot Friesland BV de Pe-
kelahof. Over twee maanden denkt Zwolsman met de bouw van
een motel te kunnen starten. Dit jaar nog moet er een begin ge
maakt worden met de aanleg van het ruimtevaartpark.
Mil joenenbrand in
opslag babyartikelen
AMERSFOORT Op een industrieterrein in
Amersfoort is vanmorgen vroeg een opslagruimte
van Johnson-Johnson, fabrikant van medisch ver
band en babyartikelen, uitgebrand. De opslag
ruimte was drie miljoen waard, de daarin opgesla
gen goederen zeven miljoen.
In Apeldoorn heeft een brand vanmorgen een
Chinees restaurant verwoest. De eigenaar van het
restaurant en negen anderen die in een aangren
zend pand lagen te slapen, moesten door de politie
in veiligheid worden gebracht.
In Leek (Gr.) is een groot garagebedrijf volledig
uitgebrand. De schade bedraagt anderhalf miljoen,
mede als gevolg van de schade die is aangericht
aan een speelgoedgroothandel die in het pand was
ondergebracht. Een LPG- en benzinestation kon
net buiten de vlammenzee blijven.
lAAG Dat veria-
tan het ziektegeld
(chtig procent scha-
gevolgen zal heb-
lor de volksgezond-
jjkt heel aanneme-
jn welke situaties
zal ontstaan en hoe
die schade dan is,
i dit moment echter
jk te overzien.
E jn is het voorbarig
I medische gronden,
g: het „onaanvaard-
te spreken over
""^kabinetsvoornemen
I inkomen van zieke
jemers met twintig
t te doen dalen. Te-
omdat, sociaal ge-
'jndig bezien, aan de
gel net zo goed po-
kanten zijn te ont-
reactie van enkele,
"^op het gebied van de
geneeskunde die het
zijn met het protest
lm vijftig artsen giste-
gen het kabinetsplan
ingediend. Zoals ge-
Iggen deze protesteren
de dokters er de nadruk op dat
de gezondheidszorg in ons
land al decennia lang geba
seerd is op het beginsel dat fi
nanciële drempels die het her
stel van ziekte in de weg kun
nen staan, zo veel mogelijk
worden geweerd. „Door zieke
werknemers twintig procent
minder loon uit te betalen,
breng je dat beginsel in ge
vaar", aldus de artsen in een
verzoekschrift aan het parle
ment, de regering en de So
ciaal-Economische Raad. „Een
loonderving van twintig pro
cent zal veel mensen er im
mers toe verleiden om on
danks hun ziekte toch aan het
werk te bllijven. Daardoor kan
het gebeuren dat ze langer
ziek blijven dan wanneer ze
thuis onder de wol waren ge
bleven. Of zelfs nog zieker
worden".
Een op het eerste oog redelijke
kanttekening waarbij overi
gens wel moet worden bedacht
dat het kabinet in zijn snoei-
plan een bodemgrens heeft
aangebracht. De uitkering
krachtens de ziektewet zal in
geen geval dalen tot onder het
niveau van het minimumloon.
Directeur E. van de Weg van
de Hogere School voor Ge
zondheidszorg in Utrecht: „Die
bodemgrens in aanmerking
genomen, moet je je afvragen
in welke en in hoeveel geval
len een loonderving van twin
tig procent onvermijdelijk ten
koste gaat van iemands her
stelproces. Daar is haast geen
antwoord op te geven. Al kan
je natuurlijk gemakkelijk een
extreem voorbeeld bedenken.
Iemand met pak weg een mo
daal inkomen, vier kinderen
en een hoge hypotheek zal
echt in de problemen kunnen
komen als hij voor een half
jaar in de ziektewet belandt.
Zo iemand kan financieel zo
krap komen te zitten dat hij,
ik noem maar wat, geen ge
zond voedsel meer kan kopen
of de kachel uit moet laten.
Negeert hij zijn ziekte en gaat
hij toch aan het werk, dan
heeft dat misschien nog funes
tere gevolgen. Dat een inko
mensdaling van 20 procent in
zo'n geval niet door de beugel
kan, zal iedereen onderschrij
ven. Maar hoeveel van dat
soort gevallen zullen zich
voordoen En kunnen die ge
vallen niet op een andere ma
nier worden geholpen Waar
leg je de grens tussen mensen
die echt in nood zitten en
mensen die alleen een stapje
terug moeten in hun consump
tie van luxe-zaken Ik heb
daar geen antwoord op".
Bewust kiezen
Dat dr. Van de Weg de in
greep in de ziektewet toch ook
niet zonder meer van de hand
wil wijzen, komt doordat naar
zijn gevoel in verreweg de
meeste gevallen de twintig
procent loonderving wel dege
lijk een klein of althans over
komelijk stapje terug is. „In
die gevallen zeg ik: het is juist
goed dat mensen in hun porte
monnee voelen dat de gezond
heidszorg geld kost. Een opti
male gezondheidszorg is in ons
land een automatisme gewor
den. Dat vind ik verkeerd om
dat het automatisme inhoudt
dat we er niet bewust voor
kiezen. En in deze tijd van
economische teruggang is de
noodzaak om te kiezen groter
dan ooit. Als het bezuinigings
plan de ziekteuitkeringen
doorgaat, wordt ieder voor
zich weer genoodzaakt tot die
keuze. In geval van ziekte
moet je dan immers kiezen
tussen enerzijds: thuis blijven,
weer gezond worden, en daar
voor een stukje van je wel
vaart inleveren. En anders-
zijds: je welvaart houden,
maar dan het risico lopen dat
dat ten koste van je gezond
heid gaat".
Ook dr. H. Leliefeld, als so
ciaal-geneeskundige verbon
den aan het Nederlands Insti
tuut voor Preventieve Genees
kunde in Leiden staat noch
helemaal positief noch volko
men negatief tegenover de
voorgenomen maatregel. Net
als zijn collega Van de Weg
meent hij dat er positieve kan
ten aan zitten maar dat be
paalde categorieën werkne
mers er wellicht onrechtvaar
dig zwaar door getroffen zul
len worden. „Het probleem is
dat de achtergronden van
ziekteverzuim erg verschillend
zijn. Eigenlijk kun je beter
spreken van arbeidsverzuim.
Lang niet iedereen die opgeeft
ziek te zijn is fysiek-medisch
„niet in orde". Een deel van
het arbeidsverzuim is terug te
brengen tot onlustgevoelens,
die ik op zich wel zou willen
respecteren, maar waarop ik
geen medisch etiket wil plak
ken. Met betrekking tot deze
categorie arbeidsverzuim lijkt
mij de voorgestelde maatrege
len aanvaardbaar. Binnen de
categorie arbeidsverzuim die
wel een duidelijk medische
achtergrond heeft, moet je,
denk ik, onderscheid maken
tussen werknemers die zich de
inkomensderving wel en die
die niet kunnen permitteren.
Ten aanzien van de mensen
die wel een financiële veer
kunnen laten, ben ik geneigd
te zeggen: gezondheid is een
luxe, naast andere soorten
luxe, zoals een mooie auto of
een verre buitenlandse vakan
tie. Het is goed dat de mensen
zelf kiezen welke luxe ze pre
fereren".
De Amsterdamse prof. Ben
Polak, verbonden aan het In
stituut voor Huisartsengenees-
kunde in Amsterdam, denkt er
heel anders over. Hij is een
van de ondertekenaars van de
gisteren in openbaarheid ge
brachte petitie, die ook ge
steund wordt door bijv. de so
ciaal-geneeskundige prof. J.P.
Kuiper, de huisartsgeneeskun-
dige prof. Van Aalderen (bei
den Amsterdam) en de Rotter
damse psychiater prof. C.
Trimbos. Dr. Polak: „Het be
langrijkste effect van de maat
regel zal zijn dat er op de loon
kosten bezuinigd wordt. Als
dat noodzakelijk is, dan moet
er op alle lonen worden bezui
nigd en niet alleen op die van
de zieken".
WILLEM SCHEER
t-2.r
Minister Van
Thijn drukt
voorafgaande
aan het
overleg met de
ambtenaren
bonden
ABVA-
voorzitter
Dutman de
hand.
onn
den konden er in het
mee akkoord gaan, dat
rerheidspersoneel in-
1 januari j.l. als trend-
lot een salarisstijging
,5 procent zal worden
nd. Zij konden hier-
pel instemmen omdat zij
nadruk het ministeriële
(gebruik „voorschot"
alden, wat naar hun me-
roüjnhoudt dat er nog een
jning kan komen als de
ijging in het bedrijfsle-
laar bovenuit gaat. De
r ging op zijn beurt met
;rpretatie akkoord,
ibtenarenbonden verzet-
:h ook niet tegen alge
verlaging van het va
tgeld en aftopping van
impensatie en vakantie-
l Men werd het echter
liet eens over de aftop-
ins. Door andere sala-
turen bij de overheid
niet zonder meer de
van het bedrijfsleven
aangehouden. Over
weken zal hierover na-
orden gesproken.
Vijf mei
Anders dan zijn voorganger
Wiegel schijnt minister Van
Thijn thans voornemens te zijn
om het vrijaf geven aan het
overheidsoversoneel op de na
tionale feestdag 5 mei als een
extra verlofdag te beschouwen
en niet dus als een verplichte
snipperdag ten koste van het
totaal aantal verlofdagen. De
bonden hebben met het amb
tenarenreglement in de hand
steeds gesteld, dat als over
heidsgebouwen worden geslo
ten dit niet ten koste van de
verlofdagen mag gaan: ambte
naren moeten die dagen vrij
kunnen besteden. Van Thijn:
„Als we spreken over een na
tionale feestdag dan moet je
voor het vrijaf geven streven
naar een oplossing, die door ie
dereen als redelijk wordt erva
ren. Daarover moet je niet pie
tepeuterig onderhandelen, je
moet het met allure aanpak
ken. Touwtrekken hierover
stuit me tegen de borst".
Dë bonden hebben de minister
erop gewezen, dat het overleg
over ambtenarenzaken dit jaar
wel een heel slechte start
krijgt, nu juist bekend is ge
worden, dat de uitkeringen
krachtens de ziektewet van
100 naar 80 procent zullen
worden teruggebracht. Van
Thijn beaamde, dat doorvoe
ring van dat plan ook gevol
gen heeft voor het overheids
personeel, dat tot dusver hon
derd procent doorbetaling
krijgt, dat is nu eenmaal een
consequentie van het trendbe-
leid. De ambtenarenorganisa-
ties hebben dan ook aangekon
digd zich te zullen aansluiten
bij het verzet van de andere
vakorganisaties.
Tevreden toonde men zich
met Van Thijns voornemen
om aan overheidspersoneel
een stakingsrecht toe te ken
nen, dat verder gaat dan Wie
gel van plan was. Van Thijn
wil een kleiner aantal catego
rieën van het recht uitzonde
ren en hij wil zich ook niet hel
recht toekennen om acties on
toelaatbaar te verklaren.
Onderwijs geen wondermiddel tegen armoede'
AMSTERDAM De bijna on
beperkte groei van het onder
wijs in de afgelopen tientallen
jaren heeft de maatschappelij
ke ongelijkheid niet opgehe
ven. De optimistische ver
wachtingen op dit punt zijn in
rook opgegaan en hebben
plaats gemaakt voor het in
zicht dat het onderwijs vaak
slechts maatschappelijke onge
lijkheid doorgeeft aan volgen
de generaties.
Dit is de mening van de
Zweedse onderwijsdeskundige
prof. dr T. Husén. Hij sprak
gisteren ter gelegenheid van
het 350-jarig bestaan van de
Universiteit van Amsterdam,
in verband waarmee hij een
eredoctoraat in ontvangst zal
nemen. Volgens Husén is men
tot het besef gekomen dat on
derwijs, gericht op betere vor
ming en een hogere graad van
opleiding van de armen, niet
automatisch het verdwijnen
van de armoede tot gevolg
heeft. Husén vindt dat er meer
werkelijkheidszin nodig is ten
opzichte van de werkelijke
mogelijkheden van het onder
wijs bij de bestrijding van on
gelijkheid. Het onderwijs is
geen wondermiddel voor pro
blemen die in wezen sociaal of
economisch van aard zijn.
ADVERTENTIE
Top-ambtenaar ministerie van
economische zaken:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De matiging van inkomens en van de over
heidsuitgaven zal met kracht voortgezet moeten worden, omdat
alleen op die manier de economie weer op de been kan worden
geholpen. Een zwakke aanpak zal tot rampzalige economische
en sociale resultaten leiden in de tweede helft van de tachtiger
jaren. Het matigingsbeleid in de inkomens en de overheidsuitga
ven mag niet verlaten worden, ook al is er sprake van een ver
betering van de betalingsbalans. Er moet daarbij rekening wor
den gehouden met het feit dat het gaat om een tijdelijke ople
ving.
Dit schrijft prof. dr. W. Rutten, secretaris-generaal van het mi
nisterie van economische zaken, in een artikel in het maandblad
Sociaal-Economische Berichten (SEB).
Rutten stelt zichzelf overigens de vraag of de door de regering
aangekondigde maatregelen om de eigen tekorten te verminde
ren, herstel van de winsten bij de bedrijven te bevorderen en
het scheppen van banen voldoende zullen zijn om de economie
uit het slop te halen. Het antwoord op die vraag is volgens de
top-ambtenaar afhankelijk van de internationale situatie.
Over het beleid zelf zegt de top-ambtenaar dat het oproepen van
vraag in de economie niet meer voldoende is om deze uit het
slop te halen. De sociale uitgaven hebben de neiging sneller te
stijgen dan het bedrag dat we allemaal samen verdienen. Het is
dan ook nodig, aldus Rutten, dat de overheid de loonontwikke
ling meer in lijn brengt met de ontwikkelingen in de werkgele
genheid.
Tegelijk kan de overheid een injectie geven aan het bedrijfsle
ven voor het herstel van winsten en werkgelegenheid. Dit kan
bijvoorbeeld ook door een lastenverlichting in de vorm van het
deelnemen in ondernemingen met perspectief. Daarmee en met
een matigingsbeleid kunnen de winsten, investeringen en werk
gelegenheid op middenlange termijn hersteld worden, aldus
Rutten. Dit beleid moet echter ook maatschappelijk aanvaard
worden.
Rutten waarschuwt ervoor dat als in de tweede helft van de
tachtiger jaren de internationale conjunctuur inzinkt, onze baten
uit gasverkopen dalen en dat als er geen matiging heeft plaats
gevonden, ons land een terugslag in de economie zal ondervin
den die rampzalig zal zijn. Ons land zal dan machteloos overge
leverd worden aan internationale ontwikkelingen. We hebben
de zaak dan zelf niet meer in de hand, aldus Rutten.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister De Koning (Landbouw en Visserij) zal
de eis van de Europese Commissie dat de gasprijs voor tuinders
voor 1 oktober 1982, inplaats van voor 1 oktober 1984, gelijk ge
trokken moet zijn met die van de industrie afwijzen. Inplaats
daarvan wil de minister de beschikking van de Europese Com
missie waarin de eis van 1 oktober 1982 vervat is, juridisch aan
vechten voor het Europese Hof.
Deze houding is gisteren door de minister in overleg met het
Landbouwschap gisteren bepaald. De minister zal zijn standpunt
nog voor 15 januari aan de Europese Commissie meedelen.
De minister wil juridisch tegen de Europese Commissie gaan op
treden om het feit dat het dagelijks bestuur van de EEG de mi
nister wil dwingen in een privaat-rechtelijke overeenkomst over
de gasprijs tussen Landbouwschap en Gasunie te gaan ingrijpen.
De minister vindt, evenals het Landbouwschap, dat de commis
sie daarmee op het verkeerde spoor zit.
Gistermorgen kondigde de voorzitter van het Landbouwschap
D. Luteijn aan, dat bij het schap juridisch wordt bezien of men
bij de Europese Commissie een beroep kan aanspannen tegen de
eis van de commissie inzake de gasprijs voor tuinders. Het schap
kan, net als alle andere betroffenen, voor medio februari be
zwaar tegen de eis aantekenen bij het Europese Hof.
Aanhoudende vorst
DE BILT (KNMI) De koude
lucht heeft weer een groot
deel van Europa overspoeld en
reikt nu tot in de Balkan, de
Alpen en Zuid-Frankrijk. Bo
ven Scandinavië is.de lucht tol
1035 mbar gestegen en een ho-
gedrukgebied van 1030 mbar
boven Engeland verplaatst
zich vannacht naar Midde
n-Europa. Dit betekent weinig
wind en bewolking en daar
door een sterke nachtelijke
uitstraling. Het zal matig tot
streng vriezen met minimum
temperatuur van omstreeks
min 10 graden. Overdag wordt
het niet meer dan ongeveer
min 4 graden. De neerslagkan
sen zijn klein, maar op zee kan
een enkele sneeuwbiii ont
staan en dat is ook in de kust
gebieden niet geheel uit te
sluiten. De kans op zon is vrij
groot, maar wel kunnen over
dag vooral in het zuiden van
het land wolkenvelden voor
komen van storingen die over
Frankrijk oostwaarts trekken.
Voorlopig laten dergelijke sto
ringen ons land ongemoeid en
zijn de neerslagkansen klein.
De vorst zal tot en met het
weekeinde weinig in kracht
afnemen.
Weersgesteldheid van gisteren
Amsterdam onbew.
De Bilt onbew.
Doelen mist
Eelde l.bew.
Eindhoven onbew.
Den Helder mist
Lh. R'dam mist
Vlisslngen l.bew.
Z.-Llmburg mist
Aberdeen onbew.
Berlijn zw.bew.
Bordeaux regen
Brussel onbew.
Helsfnkl onbew.
Klagenfurt l.bew.
Kopenhagen n.ontv.
-2 -100.2 n
-2 -120.5 n
-1 -80.2 n
-- 15 O it
-1 -70.1 n
14 9 52 >T
0 -5 0 n
7 -9 0 a
Mallorca
München
Spilt
geh.bew. 2 -2
19 7 0 a
-12 -20 0 a
- -0.1 a
- 7 0 a
Stockholm sneeuw b
Zurich zw.bew.
Casablanca onbew.
Istanboe! n.ontv.
Las Palmas onbew.
Tel Aviv l.bew.
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur nummer 071-
122248 en uw krant wordt dezelfde
avcnd nabezorgd.
