llegale lozingen hielden
ifbedrijf overeind
^VDM boos over
executies
legeroetenmg
Uitbreiding zeehavens
is ruimteverspilling
£eidóe0omcmt
Kleine stap terug om
grote te voorkomen
Polen, Europa en de VS
weer
"3NENLAND
LE1DSE COURANT
WOENSDAG 6 JANUARI 1982 PAGINA 7
iek tijdens receptie
n e^voor2!tter Dolman hield gis- -
vaanzi'n nieuwjaarsreceptie. Op
Ito wordt hij gelukgewenst
verltf® heren Brinkhorst (D'66) en
I tus?rs <CDA)- Dolman zei tijdens
erdjceP1'6 het „krankzinnig" te
zsDre1 dat de Sowjet-Unie begin
>riaaPber s,echts een beperkt
als Par,ementaire journalisten
drs ftoelaten om het bezoek van
aak fderlandse Par|ementaire de-
jè aan Moskou te verslaan,
ene hel,t van de aan9eme|-
van'rnalisten 9ewe'9erb wordt en
kerrere he,ft nie1, dan moe, de
jTworden opgeworpen of het
0\Pen,aire bezoek dan n°9 we'
'ediudoorgaan. aldus Dolman.
Taalunie-verdrag
nadert voltooiing
DEN HAAG De ra
tificatie-oorkonden
van het Nederlands-
Belgisch taalunie-ver
drag zullen op 27 ja
nuari in de Haagse
rolzaal op het Binnen
hof worden uitgewis
seld.
Het verdrag zal dan in
werking zijn getreden,
zo heeft Buitenlandse
Zaken meegedeeld. Mi
nister Van der Stoel en
waarschijnlijk ook zijn
Belgische collega Tinde-
mans zullen bij de
plechtigheid aanwezig
zijn.
„Noodrampenplan"
munitietrein klaar
GRONINGEN De provincie Gro
ningen heeft met deskundigen van
het rijk een 'noodrampenplan' opge
steld voor gemeenten die aan de
spoorlijn liggen, waarover volgende
week de munitietrein rijdt.
Het transport, nu nog een proef, is
voor het Amerikaanse leger in
West-Duitsland. De munitie wordt
aangevoerd in de Eemshaven en per
trein via Groningen en Drente naar
Duitsland gereden. Volgens de Gro
ningse commissaris van de konin
gin, Vonhoff, „kan er onder de hui
dige omstandigheden geen sprake
zijn van een dreigende ramp of iets
dergelijks".
Geen kerstzegel
DEN HAAG Er
wordt geen kerstpost
zegel uitgebracht.
Wel wordt in 1983
wellicht een kinder
zegel uitgebracht met
de afbeelding van
één van de kinderte
keningen van de on
langs door de PTT
uitgeschreven teken
wedstrijd voor kerst
kaarten. Dit heeft se
cretaris-generaal P.C.
de Man van Verkeer
en Waterstaat geant
woord op vragen van
de CDA-kamerleden
Mateman en Evers-
dijk.
te)
etnaj
re<)
de z
tionap^
angeH
ne, or
als h
fïïS 1 O
ECHT De solda-
ikbond VVDM is
itwaardigd over het
Jat bij een legeroefe-
onlangs drie krijgs-
pgenen van de „oe-
jjand" met losse flod-
„geëxecuteerd" zijn.
èns de VVDM gaat
leger met dergelijke
bootste executies zijn
je te buiten. Het oefe
en divan executies is een
die een sfeer
waarin geen en
tvan oorlogsrecht meer
lew zo vindt de solda-
e H*kbond. Bovendien
;t al^ de oefening de voor
schriften voor de samen
stelling van het executie-
peleton en de schootsaf
stand niet gevolgd, zodat
de terechtstelling ook als
oefening op zich niet erg
geslaagd was.
De „executies" vonden plaats
tijdens de oefening „Eind
sprint" die eind november
door eenheden van de Saksen-
weimar-kazerne uit Arnhem
werd gehouden. De oefen
vijand, een verkenningseen
heid van de kazerne, had de
opdracht gekregen om met be
hulp van zogenaamde partisa-
nen door te dringen in het ge
bied van de tegenstander. Bij
deze intiltratiepoging werd de
eenheid gevangen genomen,
waarna de drie soldaten die
voor partisaan hadden ge
speeld voor een executiepele-
ton worden gezet.
De slachtoffers werden een
voor een afgeschoten waarbij
de laatste was ingefluisterd om
hard te schreeuwen, zodat het
allemaal wat realistischer leek,
aldus een ooggetuige. Dit was
een van de dienstplichtigen
die was aangewezen voor het
executiepeleton, maar dit wei
gerde. Om het helemaal echt
te maken moesten de soldaten
volgens hem de lijken van de
drie partisanen over de schou
der nemen en een honderd
meter verderop neerleggen.
Daar mochten de drie terecht-
gestelden nog een tijdje voor
lijk blijven liggen.
Toen de executies bij de nabe
spreking van de oefening weer
ter sprake kwamen reageerde
het kader van de eenheid op
protesten van soldaten dat het
terechtstellen van verzetsstrij
ders volgens het oorlogsrecht
is toegestaan. Deze redenering
wordt door de VVDM met
kracht bestreden. Het interna
tionale oorlogsrecht is op dit
punt juist in beweging en het
Nederlandse soldatenhand-
boek verbiedt executies zonder
vorm van proces, aldus de sol-
datenvakbond. Over het voor
val zijn door het PSP-Tweede
kamerlid Van der Spek al vra
gen gesteld aan minister Van
Mierlo van defensie.
Gif van kleding gespoeld
Vrijwilligers van de Arnhemse Grondmaatschappij spoelen
hun beschermende kleding af, nadat zij gisteren in de gifti
ge Volgermeerpolder bij Amsterdam grondboringen voor
de provincie Noord-Holland hebben verricht. Het onder
zoek. met boringen op acht, vijftien en 45 meter, zal een
maand duren. In september wordt een eindrapport over de
hoeveelheid chemisch afval in de bodem verwacht.
NATUUR EN MILIEU:
i als steward
;er
jdr9ers
J ard Beer Trip is een van de afgestudeerde vliegers die wegens plaatsgebrek bij de KLM voor
jjdje als steward werken. Op de foto bedient hij een van de reizigers, onder toeziend oog van
hordes Renate Hesselink en assistent-purser Alexander ter Kuile.
1
lantf"
UTRECHT Het Structuur
schema Zeehavens van het mi
nisterie van verkeer en water
staat is een ruimteverspillend
plan. Als het doorgaat zal Ne
derland in het jaar 2000 min
stens 25 procent te veel zeeha
venterreinen hebben en als de
economische ontwikkeling te
genvalt kan dat percentage
zelfs oplopen tot vijftig. Dit
stelt de Stichting Natuur en
Milieu in een commentaar op
de nota die in juli vorig jaar is
uitgekomen.
Verkeer en Waterstaat schrijft
in de nota dat de bestaande
14.000 hectare in de toekomst
met 1400 hectare moet worden
uitgebreid.
Volgens de stich
ting is dat onzin omdat nu al
5500 hectare niet gebruikt
worden. Bovendien zou de ex
tra reservering gebaseerd zijn
op inmiddels achterhaalde
prognoses en zou alleen de ex
tra terreinbehoefte zijn onder
zocht in plaats van het totale
ruimtebeslag van de zeehaven
bedrijvigheid. De Stichting
acht het zinvoller als de rege
ring streeft naar optimale be
nutting van bestaande zeeha
venterreinen en afstoting
daarvan voor andere gebruiks-
vormen.
De voorgestelde uitbreiding
van de Maasvlakte met 500
hectare voor onder meer een
hoogoven- en een staalbedrijf,
roept ernstige bezwaren op bij
de stichting vanwege de be
dreiging voor het milieu..
Natuur en Milieu pleitte giste
ren verder voor stopzetten van
schietproeven op gedeelten
van de Noordzee en Wadden
zee omdat het testen van mu
nitie alleen van belang is voor
de Nederlandse munitie-indu
strie en niet voor defensie.
De effecten van militaire oe
fenterreinen op natuur en
landschap worden volgens de
stichting in het structuursche
ma Militaire Oefenterreinen
volstrekt onderbelicht. De
sctichting is ook niet onder de
indruk van het voornemen
van Defensie om van de in to
taal 23.000 hectare oefenterrei
nen, 7500 hectare buiten ge
bruik te stellen, „omdat deze
terreinen allang natuurgebied
zijn". De stichting noemt het
structuurschema uit '74 een
achterhaald stuk. Defensie
ging toen uit van een groei
van drie procent van het de
fensieapparaat, maar ook voor
defensie zijn inmiddels bezui
nigingen aangekondigd. Na
tuur en Milieu wil die bezuini
gingen terugzien in bescheide
ner ruimteclaims van het le
ger.
bots
KWALIJKE
LUCHTJES IN
UNISER-PROCES
bove
wat|
to's ipa Twintig procent
Er eijn jaarlijkse omzet ver-
f kilè het Brabantse gifbedrijf
1 slafr Holding uit illegale
wenpjken, die voornamelijk
iiden uit het lozen en
jrerkopen van chemisch
L De industrie leverde
èr de stoffen onder de
Jvaarde dat het bedrijf
vernietigde of op legale
plaatsen in het buitenland
lieerde. Uniser maakte
J kosten echter niet en
VAlë tienduizenden tonnen
de Nederlandse rivieren,
het bedrijf dit niet heb-
gens^edaan, dan was het bin-
Jeze.de kortste keren failliet
'firahjest". Dit verklaarde tech-
6n "^directeur Magnus S. gis-
'enJ®f tegenover de rechtbank
imb|reda in het monsterproces
ujanj, de vijf voormalige top-
i BOT'n Van ^n'ser'
®rbotus S. wordt beschouwd
°Sra|et chemische brein van
VAjafvaiconcern Hij was de
die precies wist welke
stoffen Uniser in huis haalde.
Schuldbewust biechtte hij de
rechtbank op dat hij in bepaal
de gevallen voorzichtiger met
de partijen industrieel vuil om
had moeten springen. Zo vond
hij het achteraf niet verant
woord dat Uniser vaak giftige
en hoogst explosieve afvalpro-
dukten aan het rivierwater of
aan Belgische tuinders toever
trouwde. In sommige gevallen
had hij het lozen en doorver
kopen zelfs „a-sociaal en bela
chelijk" gevonden, hetgeen hij
wel eens per memo aan zijn
collega's had laten blijken.
Maar omdat hij geen commer
ciële bemoeienis met de ver
koop mocht hebben en louter
en alleen aangewezen was la
boratoriumwerk te doen, sloeg
men weinig acht op zijn waar
schuwingen.
Shell
S., die aan de TH in Delft zijn
kandidaats in de chemie had
beftaald, zei verder dat hij
door zijn collega's dikwijls bui
ten de afspraken met de grote
oliemaatschappijen werd ge
houden. „Ik wist nergens iets
van". Ging Magnus wel over
stag, dan gebeurde dat omdat
de industrie daar het slechte
voorbeeld voor had gegeven.
Volgens zijn verklaringen zou
den bijvoorbeeld Shell Pernis
en Shell Moerdijk zelf ook
veelvuldig hun afval in de pe
troleumhavens en de Wester-
schelde hebben laten vloeien.
„Shell gaf ons zo nu en dan
een ordertje om hun illegale
lozingen een wettig tintje te
geven. Dat wij op een bepaald
moment een aantal stappen in
het verwerkingsproces over
sloegen en nog verontreinigde
stoffen in de oppervlakte wa
teren loosden, vond Shell he
lemaal niet erg", aldus de ex-
directeur. Dat Uniser aan de
doorverkoop van het spul aan
het overslagbedrijf Beatrix
Haven in Limburg nog een
aardige duit verdiende, werd
do(jy de multinational 'minder
gewaardeerd, voegde S. hier
eerlijkheidshalve aan toe.
Brievenschrijfster
Een van de regelmatige brie-
venschrijfsters die Uniser van
uit haar woning te Moerdijk
op de hoogte hield van de
stankoverlast die het bedrijf
verspreidde, zorgde gisteren
overigens nog voor een nieuw
tje. Officier van justitie mr W.
Koops hield de rechtbank
's middags een epistel voor
waarin de vrouw erover
klaagde dat de kwalijke lucht
sinds het faillissement van
Uniser nog even krachtig in
'haar huiskamer te ruiken was.
Daar kon geen andere verkla
ring voor zijn, aldus S. en
schoorvoetend ook de officier,
dat Shell nog immer afval
loost op de persleiding die
vanuit Brabant-Moerdijk naar
het Zeeuwse plaatsje Waarde
leidt. Magnus S. had dat zelf al
eerder, toen hij nog niet in de
cel "zat, vastgesteld: „Het was.
onze lucht niet die men daar
ruiken kon".
Ter sprake kwam voorts de fi
nanciële positie waarin de drie
aandeelhouders-directeuren
Gerrit B. (56), Fredericus van
B. (40) en S. zelf het zinkende
Uniser-schip omstreeks 1980
verlieten. De heer B. in elk ge
val als miljonair en collega
Van B. hield daar ook een
flinke cent aan over, stelde
Magnus S. tot zijn spijt vast.
Zelf leverde de verkoop van
zijn Uniser-aandelen hem een
slordige zes ton op. „Maar daar
wil de belasting nog de helft
van hebben. Ik ben door de
hele affaire psychisch ge
knakt", zei de Dordrechtse za
kenman gegriefd.
Morgen wordt het milieu-pro-
ces voortgezet met het horen
van commercieel-directeur
F.B., vrijdag komen het hoofd
commerciële zaken en de tech-
nisch-bedrijfsleider aan de
beurt.
PETER VIERING
Inkomensgrens
premiewoningen
verhoogd
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De subsidie
regeling voor nieuwe eigen
woningen is met ingang van
1 januari gewijzigd. De bere
keningswijze voor de jaar
lijkse bijdrage zijn door mi
nister Van Dam (Volkshuis
vesting) aangepast, waardoor
de premies dit jaar hoger zul
len uitvallen. Bovendien zijn
de grenzen voor stichtings-
kosten en inkomen bij pre
miekoop A- en B-woningen
opgetrokken.
De stichtingskostengrenzen
van zowel een A- als een
woning worden met zeven
duizend gulden verhoogd tot
152.000 gulden in o.a. de pro
vincie Zuid-Holland. De in
komensgrenzen worden met
vijftienhonderd gulden ver
hoogd. Wie, wonend in de
randstad, dit jaar een pre
miekoopwoning wil aan
schaffen, moet in 1981 een
belastbaar inkomen van
minstens 29.500 gulden heb
ben gehad. De bovengrens is
vastgesteld op 41.500 gulden
in de randstad. De preies
zijn, zoals al eerder bekend is
gemaakt, verhoogd tot maxi
maal 5500 gulden, voor zowel
A- Üs B-woningen.
HET is er dan toch van gekomen: mevrouw Dales van So
ciale Zaken heeft een aantal ingrijpende, ombuigende maat
regelen in de ziektewet aangekondigd. Maatregelen die dit
jaar bij elkaar een bedrag van 1400 miljoen gulden oplever
ren: het overeengekomen bedrag tussen de coalitiepartners.
Ombuigen is geen prettige zaak, maar wel een noodzakelijke.
Wil de economie weer uit het slop komen en het spook vin
de werkloosheid langzaam aan teruggedrongen worden, d^n
is drastisch ingrijpen onontkoombaar.
MEVROUW Dales heeft daarmee op de valreep voldaan
aan de sterke aandrang die met name vanuit het CDA op.dê
beide socialistische bewindslieden op het departement van
sociale zaken i9 uitgeoefend. Zij maakt het tevens mogelijk,
dat de maatregel nog tijdig kan ingaan, en dus dit jaar op dè
rijksbegroting nog zoden aan de dijk kan zetten. Dwars door
de oude strijd tussen Den Uyl en Lubbers over de vraag of er
volgens het akkoord De Galan-Halberstadt voor 1200 of 1400
miljoen gulden moet worden bezuinigd, kiest zij bovendien
ondubbelzinnig voor het laatste, grotere, en dus moeilijker te
bereiken bedrag. En dat is lofwaardig.
DAN de maatregel zelf. Vooralsnog is het terecht dat de uit
keringen volgens de ziektewet voor wie een minimum-inko
men heeft, niet naar tachtig procent gaan, maar op honderd
procent blijven. Of dat echter in de ziektewet, en ook in an
dere uitkeringen, blijvend mogelijk zal zijn, is nog de vraag.
Het is voorts terecht dat, waar het uitkeringsgebouw een
verdieping lager moet worden gemaakt, allereerst wordt ge
kozen voor de korter lopende uitkeringen. En dat is het ge
val met uitkeringen krachtens de ziektewet, waarvan men
immers niet langer dan een jaar kan trekken. Hoewel: een
jaar lang twintig procent in inkomen achteruit gaan, is uiter
aard bepaald geen geringe ingreep.
De vakbeweging heeft furieus gereageerd op de voorstellen.
Dat was te verwachten. Alleen al krachtens haar doelstelling
kan niet van de vakbeweging worden verwacht dat zij zal
staan juichen bij maatregelen als deze. Maar van de vakbe
weging moet tegelijkertijd kunnen worden verwacht dat
men verder kijkt dan alleen het effect van maatregelen als
deze. Uiteindelijke doelstelling is immers het weer doen aan
trekken van de werkgelegenheid, van de economie, en dus
van de mogelijkheid om een zo groot mogelijk deel van onze
verzorgingsstaat overeind te houden.
ALS dit soort maatregelen niet meer kan worden genomen,
dan glijden we langzaam maar zeker af naar steeds meer en
steeds grotere ingrepen in de sociale zekerheid, totdat er op
het allerlaatst van de verzorgingsstaat noodgedwongen niets
meer rest. Een relatief klein stapje terug om een grote sprong
achterwaarts te voorkomen, daarvoor moet sociaal-econo
misch Nederland snel de wijsheid weten op te brengen.
Voorkomen moet worden dat er noodlottig lang wordt gekib
beld over de wijze waarop dat stapje terug moet worden ge
maakt. Want als er te lang wordt gekibbeld zonder dat er
maatregelen worden getroffen, dan is die grote sprong ach
terwaarts automatisch onvermijdelijk geworden.
DOOR het Amerikaanse besluit om boycotmaatregelen te
treffen tegen de Sovjet-Unie en tegen Polen, en de door Ea-
gleburger uitgesproken verwachting dat de Europese landen
zich hierbij zouden aansluiten, stond ook Nederland dezer
dagen voor de vraag welke houding in te nemen tegenover
de Poolse situatie. Met de andere EG-landen besloot Neder
land (nog) niet mee te doen aan de Amerikaanse maatrege
len. Uit uitspraken van minister Van der Stoel voorafgaande
aan de Europese vergadering in Brussel kan worden afge
leid, dat ons land behoorde tot de initiatiefnemers voor dit
standpunt.
De houding van de Nederlandse regering is verstandig.
Over de juiste verhoudingen in Polen, en met name de
Pools-Russische verhoudingen, is tot nu toe te weinig bekend
om vergaande conclusies te trekken. Te snelle gevolgtrek
kingen en daarmee gepaard gaande maatregelen, kunnen
zelfs averechts werken.
VAST staat dat er in Polen volstrekt verwerpelijke dingen
gebeuren. Dat is dan ook buiten discussie. Maar in hoeverre
de Poolse machthebber, Jaruzelski, tot die verwerpelijke
maatregelen gekomen is om erger, namelijk een Russische
inval, te voorkomen, is nog niet duidelijk. Zolang daarover
geen zeer helder inzicht bestaat, is het risico groot dat mét
ingrijpende maatregelen vanuit het Westen Polen juist extra
in de armen van de Sovjet-Unie gedrongen wordt. En dat is
iets dat noch de vrije vakbond Solidariteit, noch het Westen,
wil.
BEHALVE het herhaaldelijk en duidelijk afkeuren van wat
er gebeurt, is op dit moment terughoudendheid op zijn plaats
als het gaat om effectieve maatregelen. Op dit moment, want
zodra duidelijk is dat de machthebbers in Polen niets meer
zijn dan marionetten van Moskou, dan past slechts een vol
gen van het Amerikaanse voorbeeld. Echt ingrijpend zijn de
Amerikaanse boycotmaatregelen overigens niet: Washington
heeft bijvoorbeeld niet besloten tot een hernieuwd graanem-
bargo tegen de Sovjet-Unie. In elk geval is er voor West-Eu
ropa geen reden de maatregelen van Reagan iets in de weg te
leggen. Er was wel alle aanleiding tot het besluit met Ameri
ka overleg te plegen over de verschillen in aanpak van het
Poolse probleem. Van dat overleg mag men slechts hopen dat
Amerika en de Westeuropese landen spoedig in het zelfde
spoor zullen geraken.
Lichte tot matige
vorst
DE BILT - Koude lucht is de
afgelopen nacht achter een
naar Duitsland wegtrekkende
depressie over het gehele land
uitgestroomd. Ook het komen
de etmaal blijft de aanvoer
van koude lucht voortduren.
In de toestromende lucht ko
men flinke opklaringen voor.
Op zijn weg vanaf Zuid-Skan-
dinavie via de Noordzee naar
het noorden van het land kun
nen zich boven het relatief
warme zeewater enkele
sneeuwbuien ontwikkelen,
welke het noorden van ons
land kunnen binnendrijven.
De noordoosten tot noorden
wind neemt 'net komende et-
maaf "echter geleidelijk tot ma
tig of zwak af. In de komende
nacht kunnen de temperatu
ren vooral in het binnenland
flink dalen, in het oosten tot
min 9 graden. Dichter bij zee
wordt het met minima van
rond min 4 graden minder
koud. Morgenmiddag worden
temperaturen van ongeveer -2
graden verwacht. Ook op lan
gere termijn bezien duurt de
vorst nog voort. De sneeuw-
kansen zijn daarbij eerst nog
klein maar nemen tegen het
komende weekeinde toe.
Weersgesteldheid van gisteren
Eelde
Eindhoven
Oen Helder
Lh. ,1'dam
-3 16 nen
-4 23 mm
