Nigeria is voor Nederland
belangrijke handelspartner
EG overweegt f.
missie-1 indemans!
naar Warschau
en Moskou
Solidariteit: Polen enorm werkkamp
Schandaal op Franse televisie
Dezeweek
bij de melkman:
„Pessimistischer
over Polen"
BUITENLAND
LEIDSE COURANT.
DINSDAG S JANUARI 1982 PAGINA f
JÖ
(Van onze correspondent Ja
Drummen)
PARIJS Tijdens het druk
ste „kijkuur" is het zaterdaga
vond op het eerste net van de
Franse televisie tot een natio
naal schandaal gekomen. Pro
ducer Michel Polac, had in zijn
programma „Droit de réponse"
(recht op antwoord), de ophef
fing van het anarchistisch-sati-
risch weekblad Charlie-Heb-
do" tot onderwerp uitgekozen
en daar een discussie over de
vrijheid van meningsuiting
aan vast willen koppelen. Re
dactie en medewerkers van
het blad waren uitgenodigd en
waren voor de uitzending rij
kelijk met sterke drank ge
laafd. Bovendien waren er een
aantal middelbare scholieren
en verder de zanger Serge
Gainsbourg. Om de zaak nog
meer te kruiden had Polac ook
enkele journalisten van het ui
terst rechtse blad „Minute"
ontboden. Onder deze omstan
digheden was het nagenoeg
onmogelijk dat de explosieve
cocktail niet tot ontploffing
kwam. Weldra werd de volle
dige zondvloed van Franse
grofheden, scheldwoorden, be
ledigingen en dreigementen
ten beste gegeven; het kwam
zelfs tot handgemeen ofschoon
de tv-kijkers het meeste daar
van niet zagen omdat de
vuistslagen achter de scher
men vielen. De uitzending
heeft geleid tot een vloedgolf
van protesten en verontwaar
diging. Het publiek is, zoals ter
verwachten was, verdeeld. Ve
len zijn geschokt maar ande
ren zeggen dat dit soort dingen
elke dag in allerlei kringen
plaatshebben en dat Polac er
niet slecht aan gedaan heeft
een serie cafédiscussies een
nationale dimensie te geven,-
ook al zijn de democratie en de
vrijheid van meningsuiting er
ook nogal gehavend en maar
amper uit tevoorschijn geko-
Afgezette president
van Ghana gearresteerd
ACCRA De voormalige president van Ghana, Li-
mann, is gisteren ten noorden van de hoofdstad Ac
cra gearresteerd toen hij probeerde uit het land te
vluchten. Dit heeft de Ghaneese staatsradio meege
deeld. Limann werd op oudejaarsdag afgezet bij een
staatsgreep, die onder leiding stond van Jerry Raw-
lings.
In Accra werd gisteren gedemonstreerd voor. de
nieuwe machthebber. De rust lijkt te zijn terug ge
keerd en de meeste winkels en kantoren waren gis
teren geopend. Wel trekken nog zwaar bewapendse
patrouilles door de straten, maar sinds vrijdag is geen
melding meer gemaakt plunderingen. Rawlings zou
de toestand volledig in handen hebben. Hij heeft een
„heilige oorlog" tegen de corruptie uitgeroepen en de
afgezette regering-Limann van inbreuk op de men
senrechten beschuldigd.
Zware kritiek na
ontsnapping terroristen
ROME De Italiaanse regering van pre
mier Spadolini heeft gisteren in het parle
ment ernstige kritiek gekregen vanwege
de ontsnapping van vier vrouwelijke ter
roristen uit de gevangenis.
Politici en kranten reageerden met onge
loof op de ontsnapping, die plaatsvond in
een gebied dat na de ontvoering van de
Amerikaanse generaal Dozier extra zwaar
wordt bewaakt. De vier vrouwen, leden
van de Rode Brigades, ontsnapten zondag
toen medeplichtigen met springstoffen
een gat sloegen in de muur van de gevan
genis. Volgens de Italiaanse minister van
buitenlandse zaken is 90 procent van de
Italiaanse gevangenissen kwetsbaar voor
dergelijke gevallen.
est
iro
ONGEWENSTE SCHOONZOON
PRESIDENT MARCOS ONTVOERD ius
ibah
MANILLA Liefdesperikelen in de familie vafoo
Filippijnse president Marcos dreigen een staatszaa*dui
worden. De aanleiding is een ontvoering, waarbij pp
dent Marcos persoonlijk bij betrokken zou zijn. wer
e p
In Manilla wordt sinds enkele dagen de bekende 32-jarigeLik;
speler Tomas Manotoc spoorloos vermist. Kort na zijn schelst
van een voormalige schoonheidskoningin zou Manotoc tege Ne
wil van haar vader de knappe 26-jarige Imee Marcos hebbe^eli
trouwd. Tommy en Imee zijn enkele dagen geleden voogezi
laatst in een sjiek restaurant in Manilla gesignaleerd. Afgeven,
weekeinde ontving de familie Manotoc een brief, waarin kv
losgeld van 2,5 miljoen dollar en de vrijlating van 4 linkse bjnc
rillastrijders werd geëist voor de vrijlating van Tomas. De fin
lie Manotoc heeft de brief een vervalsing genoemd en is ge p
overtuigd dat president Marcos zelf zijn ongewenste schoon
heeft laten verdwijnen. t
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU Volgens
de Britse staatsomroep
BBC waren veel werkne
mers die maandag hun
werkzaamheden hervat
ten getooid met een zwar
te band om hun arm om
hun steun te betuigen aan
Solidariteit. Een Brits
persbureau wist te melden
dat er gisteren in de Pool
se steden aanmerkelijk
veel patrouille-activiteiten
waren van het Poolse le
ger, die huizen en auto's
doorzochten. Arbeiders in
veel fabrieken moesten
verklaringen van trouw
aan het bewind onderte-
keken op straffe anders te
wolrden uitghesloten. In
tien van de 49 provincies
van Polen, waar geen gro
te industriegebieden zijn,
werd de noodtoestand ge
deeltelijk opgeheven.
Terwijl de autoriteiten zich in
spannen de indruk te wekken
dat de situatie in Polen nor
maal wordt voor het eerst
sinds vele maanden is het land
vrij van stakingen, zo melden
de officiële media, maakten
reizigers die vanuit Warschau
in Wenen aankwamen mel
ding van een sfeer van wan
hoop in de belangrijkste ste
den en van ernstige voedselte
korten. Volgens een pamflet
van Solidariteit dat Wenen en
Londen bereikte, heeft het mi
litaire bewind in Polen het.
land tot „een enorm werk
kamp" gemaakt. Polen is een
land waar „vrees en voortdu
rende onveiligheid" heersen.
In het pamflet wordt ook ge
meld dat veertien mijnwerkers
eind vorige maand zijn gedood
toen veiligheidstroepen in de
Lilcowy-mijn in Jastrzebie, Si-
lezië een eind maakten aan
een zitstaking. Veel arbeiders
werden zwaar gewond toen er
honden op hen werden afge
stuurd bij een staalfabriek in
Katowice, aldus de BBC. Tot
dusverre werd er in de ofiicië-
le berichten gesproken over
acht doden, van wie er zeven
vielen op 18 december,bij de
kolenmijn Wojek in Katowice.
Het nationale inkomen van
Polen isa het afgelopen jaar
met vijftien procent gedaald,
zo is in Warschau bekend ge
maakt. Voor een belangrijk
deel is dat veroorzaakt door de
verminderde kolenproductie.
Clark krijgt
meer invloed
dan Allen
WASHINGTON De advi
seur voor nationale veilig
heidszaken van de Ameri
kaanse president, een van de
voornaamste functies in de
staf van het Witte Huis, krijgt
weer iets van de „oude glorie"
terug. Onder de presidenten
Nixon, Ford (Kissinger) en
Carter (Brzezinski) was de vei
ligheidsadviseur even invloed
rijk als omstreden. President
Reagan wilde dat veranderen
en droeg een deel van de ta
ken van zijn adviseur (Richard
Allen) aan anderen over. Nu
Allen ontslag heeft genomen
en onder-minister van buiten
landse zaken William P. Clark
diens positie overneemt, wordt
de rol van de veiligheidsadvi
seur aanmerkelijk opgewaar
deerd.
Allen is direct vanaf zijn be
noeming omstreden geweest.
Niet afkomstig uit Reagan's
vriendenkring, heeft Allen
nooit het volledige vertrouwen
kunnen verwerven van de
Reagan-vertrouwelingen.
Maar ook met een oud-collega
uit de Nixon-periode, minister
van buitenlandse zaken
Alexander Haig, had Allen het
regelmatig aan de stok. De
eerste keer dat Allen publie
kelijk optrad verwekte hij een
storm van protest in West-Eu
ropa, door als eerste Ameri
kaanse regeringsvertegen
woordiger te klagen over het
groeiende pacifisme en neutra
lisme. Bij die gelegenheid
droeg hij de Westeuropeanen
ook op wat minder te doen op
sociaal gebied en meer aan de
fensie.
Allen's opvolger is overigens
ook niet geheel probleemloos
de regeringsploeg van Reagan
binnengekomen. William
Clark, een persoonlijke vriend
van Reagan, was diens advi
seur toen Reagan nog gouver
neur van California was.
Clark's benoeming als tweede
Richard Allen kijkt naar de Washington Post, die over de volle breedte van de voor
pagina melding maakt van Aliens ontslag als veiligheidsadviseur van president Rea
gan.
man op het ministerie van bui
tenlandse zaken kwam begin
vorig jaar als een verrassing.
Zijn kennis van de buitenland
se politiek was zeer gering.
Een hoorzitting in de Senaat,
waar Clark het antwoord
schuldig bleef op de meest
simpele vragen, bracht zelfs
vele fervente Reagan-aanhan-
gers in grote verlegenheid. In
de afgelopen maanden heeft
Clark veel bijgeleerd. Boven
dien lijkt hij het goed te kun
nen vinden met Haig. Clark
zou zich vooral hebben doen
kennen als een rustig en wijs
manager, een vredestichter,
welke laatste kwaliteit hij in
het witte Huis vooral kan ge
bruiken om Haig en zijn de
fensie-collega Weinberger in
het gareel te houden.
Om zijn nieuwe functie goed
uit te kunnen oefenen krijgt
Clark, in tegenstelling tot Al
len, directe toegang tot de pre
sident. Volgens het Witte Huis
wordt Clark „verantwoorde
lijk voor de ontwikkeling,
coördinatie en uitvoering van
het nationale veilgheidsbeleid
zoals goedgekeurd door de
president", wat betekent dat
hij onder meer de ministeries
van defensie en buitenlandse
zaken op één lijn moet probe
ren te krijgen.
DEN HAAG Op uitno
diging van de Nigeriaanse
regering begint minister
Van der Stoel (Buiten
landse Zaken) morgen aan
een driedaags bezoek aan
dit Westafrikaanse land.
Nigeria is de afgelopen ja
ren een belangrijke han
delspartner voor Neder
land geworden. Het is op
Saoedi-Arabië na de
grootste olieproducent
voor Nederland. Ongeveer
20 procent van de Neder
landse oliebehoefte wordt
door dit Westafrikaanse
land gedekt.
Het eerste bezoek van Van der
Stoel aan Nigeria staat echter
niet alleen in het teken van de
olie-leveranties. Daar in beide
landen het Zuidafrikaanse
apartheidsregime sterk wordt
veroordeeld, zal de kwestie
Zuid-Afrika zeker onderwerp
van gesprek zijn. De Nige-»
riaanse president, Sjagari,
werpt zich sinds het herstel
van de democratie in 1979 met
toenemend succes op als
woordvoerder van zwart Afri
ka. In de buitenlandse politiek
van Nigeria neemt de bestrij
ding van het apartheidsregime
dan ook een centrale plaats in.
Nigeriaanse diplomaten, die
ernaar streven Afrika buiten
het Oost-West conflict te hou
den, spreken met waardering
over de Nederlandse bereid
heid de mogelijkheden van
een olieboycot van Zuid-Afri
ka te bestuderen. Zelf heeft
Nigeria een embargo tegen
Zuid-Afrika afgekondigd.
Nederland staat sympathiek
tegenover de Nigeriaanse po
gingen om Afrika tot kernwa-
penvrije zone te maken. Maar
deze pogingen lijken weinig
kans van slagen te hebben. Als
het bewijs is geleverd dat
Zuid-Afrika bezig is met de
productie van een eigen
atoomwapen, dan zou ook Ni
geria wel eens kunnen uit
groeien tot een nucleaire mo
gendheid, zo heeft de Nige
riaanse regering dit jaar laten
weten.
Hoewel tijdens het bezoek van
minister Van der Stoel de eco
nomische aspecten van de ver
houding tussen Nigeria en Ne
derland niet op de voorgrond
zullen staan, bestaat er aan
Nederlandse zijde wel de hoop
dat afspraken gemaakt kun
nen worden om de tekorten op
de handelsbalans met Nigeria
terug te dringen. In 1980 be
droeg de Nigeriaanse uitvoer
(90% olie) naar Nederland 5,8
miljard gulden, terwijl de Ne
derlandse export naar dit land
een waarde had van slechts 1,8
miljard gulden. Omdat de raf-
finagecapaciteit in Nigeria nog
niet voldoende is om de bin
nenlandse behoefte te dekken,
bestaat de Nederlandse export
grotendeels uit aardoliepro
ducten. In het Nederlandse ex
portpakket zijn verder opge
nomen: machines, schepen,
chemische en farmaceutische
producten en voedingsmidde
len, zoals melkproducten en
suiker.
Economische groei
De Nigeriaanse economie, die
de laatse jaren met gemiddeld
negen procent per jaar is ge
groeid, biedt goede perspectie
ven voor het Nederlandse be
drijfsleven. Naast Shell zijn
Nederlandse bedrijven vooral
betrokken bij met de verbete
ring van de Nigeriaanse infra
structuur. Zo heeft Volker Ste-
vin onlangs een contract van
400 miljoen gulden verworven
voor de aanleg van een haven
bij Port Harcourt Op het
ogenblik gaat de Nigeriaanse
belangstelling vooral uit naar
een verbetering van de land
bouw, die de laatste tien jaar is
verwaarloosd maar nu een be
langrijke plaats inneemt in het
ontwikkelingsplan van 1981-
84. Ook is er een grote behoef
te aan managementadviseurs
voor het Nigeriaanse bedrijfs
leven. De luchtvaartmaat
schappij Nigerian heeft in dit
verband met de KLM een con
tract gesloten voor een reorga
nisatie van de bedrijfsleiding.
Dit contract is vorige maand
echter afgelopen.
Tot 1974 was Nigeria een van
de concentratielanden in het
Nederlandse ontwikkelingsbe
leid, maar di e relatie is beëin
digd omdat dit land de be
schikking kreeg over ruime
olie-inkomsten. Fianciële hulp
ontvangt Nigeria niet meer,
maar in de hoofdstad Lagos
wordt wel gehoopt op een ver
ruiming van de opleidingsmo
gelijkheden voor Nigeriaanse
bedrijfsleiders, technici en
landbouwdeskundigen. De
economische ontwikkeling
van Nigeria wordt sterk ge
hinderd door gebrek aan mid
delbaar kader.
Tweedracht
onder
Noordierse
politie
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Het wil niet
meer boteren tussen
hoofdcommissaris Sir Jack
Hermon van de overwe
gend protestantse Noord
ierse politie en sommige
leden van zijn korps. Her
mon heeft onthuld, dat
bepaalde Noordierse poli
tiemensen afgelopen no
vember een aparte takti-
sche eenheid wilden op
richten om tegen de IRA
te vechten, die niet onder
officieel toezicht zou
staan.
De vakvereniging van politie
mannen protesteert, dat hoofd
commissaris Hermon, die zelf
een Engelsman is, de beroep
seer van haar leden probeert
te schenden. Zij geeft evenwel
toe, dat verleden jaar na de
IRA-moord op het Noordierse
Lagerhuis-lid dominee Robert
Bradford, door politiefunctio
narissen van de harde lijn en
ook in het centrale comité van
de politiebond de mogelijke
oprichting van een afzonder
lijk politiekorps besproken
werd.
Volgens hoofdcommissaris
Hermon was dat overleg
hoogst ongepast. Het kon de
goede naam van de Noordierse
politie in het gedrang brengen.
De militante dominee Ian
Paisley verklaarde gisteren
dat de dissidente politiefunc
tionarissen een reservekorps
wilden oprichten naar het
voorbeeld van de zogenaamde
B-specials protestantse
hulptroepen die in 1970 door
de Britten werden ontbonden
om de katholieken van Noord-
Ierland tegemoet te komen.
Vier van de tien EG-ministers van buitenlandse zaken die gisteren in Brussel verjIB,
derden. Van links naar rechts minister Van der Stoel en zijn Franse, Duitse en Be|s
sche ambtgenoten Cheysson, Genscher en Tindemans. jch
Sng
tra!
nri i ere
og
?g
»de
sti
f<
t
ijet
d t
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
BRUSSEL De tien mi
nisters van buitenlandse
zaken van de EG-lidstaten
hebben gisteren na lang
en moeizaam beraad in
Brussel besloten voorlopig
niet in te gaan op het uit
drukkelijk verzoek van de
Amerikaanse president
Reagan om economische
strafmaatregelen tegen de
Sovjet-Unie te nemen.
Een plan om de Belgisch
minister van buitenlandse
zaken Leo Tindemans als
specale EG-gezant naar
Warschau en Moskou te
zënden stuitte vooral op
Franse weerstand. Beslo
ten is nu dat Tindemans
zijn reis pas zal onderne
men als van het regime in
Polen de verzekering is
verkregen dat Tindemans,
momenteel EG-voorzitter,
behalve met de regering
ook met leiders van de
vakbond Solidariteit en
met kerkelijke autoritei
ten kan spreken. Maar
omdat Solidariteit onder
de huidige staat van beleg
in Polen een verboden or
ganisatie is, is nog onzeker EG-ministers in harde wswj
wanneer de missie van
Tindemans door kan gaan.
Tijdens de vergadering bleek
opnieuw de verdeeldheid bin
nen de EG over maatregelen
tegen Polen zelf. Besloten is de
voedselhulp voort te zetten,
mits de militaire machtheb
bers kunnen garanderen dat
die hulp aan de meest behoef-
tigen in de bevolking ten goe
de komt. Dat beleid werd de
afgelopen weken reeds ge
volgd; er liggen thans 8.000 ton
„gemeenschaps-rundvlees"
voor transport gereed. Verder
zal de EG geen leningen meer
aan Polen verstrekken zolang
de bestaande onderdrukking
in het land aanhoudt. Tot op-
schorting van alle kredieten tegen de vernieuwingna,
den de toestand in Polen 'dei
oordeeld en drie eisen gesjue
- Onmiddellijke opheffinglag
de staat van beleg; d,
- Vrijlating van alle geajen
teerde burgers; i n<
- Hervatting van het ov® ir
tussen regering, kathol zo
kerk en de vakbond Soliend
teit. en
De ministers stellen vast dag
tegenstelling tot beloften Ind
de Poolse leiders onderdgWJ
king en uitgebreide schen
van de mensenrechten >rla
land teisteren. Over de fle
waarin de Sovjet-Unie ders
voor verantwoordelijuk id
hebben de EG-lidstaten e t'
kunnen vinden in de zins|gr;
dat er zware buitenlaiet
druk, geleid door de Sovjjd,
aan Warschau hadden de lid
staten van de Europese Ge
meenschap reeds besloten op
de dag van de militaire
machtsovername in Polen op
13 december.
„Helsinki"
De Westeuropese landen steu
nen zo bleek gisteren in
Brussel het voorstel van de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Haig om
op korte termijn de 35 landen
die de slotverklaring van Hel
sinki hebben ondertekend, op
ministersniveau bijeen te roe
pen. De Akkoorden van Hel
sinki betreffen militaire vei
ligheid, economische ontwik
keling en persoonlijke vrijhe
den in Oost- en West-Europa.
Ze worden volgens het Westen
thans in Polen, dat zelfstandig
mede-ondertekenaar is van
„Helsinki", flagrant geschon
den. Veel vertrouwen dat de
Oosteuropese landen met zo'n
speciale ministersconferentie
instemmen was er in Brussel
overigens niet.
Drie eisen
In een verklaring hebben de
weging in Polen bestaat. 2ing
bekend wil met name Ve z
-Duitsland, in tegenstellinnoi
vooral Engeland, Moskou>e
tot directe regisseur vanen
militaire coup in Polen ter
stempelen. m 1
ud-
Overleg lits
Over de Amerikaanse sanrec
tegen Rusland zeggen de te
-ministers dat daarover nlon
overleg met Washingtonrali
plaatshebben, teneinde te,
palen welke beslissingen; w
snelst tot inwilliging vailn i
drie gestelde eisen kunnerL—
den. Uit deze omschrijf—
volgt dat de EG-landei
sancties van Reagan niet
meest doeltreffende be:
wen. Wel heet het in de
verklaring dat, afhanl
van de ontwikkelingen ii
len, alsnog maatregelen
de Sovjet-Unie kunnen
den afgekondigd.
Intussen heeft de NAVI
sloten volgende week
dag in Brussel een extra
gadering te houden van d€
nisters van buitenlandse zr
van het bondgenootsr?'
eveneens over Polen. d"
VAN DER STOEL:
BRUSSEL Minister Van der Stoel van buitenlandse zak<he
„eerder pessimistischer dan optimistischer" over de situatW>f
Polen. Hij zei dit naar aanleiding van de ontmoeting die defld:
bassadeurs van de tien EG-lidstaten in Warschau gisteren Fr
den met de Poolse machthebbers. De ambassadeurs hebbeii^c
durende enige tijd gesproken met onder meer sterke man gM1
raai Jaruzelski. Volgens minister Van der Stoel is „in Wars#?1
geen enkele indicatie gegeven over het opheffen van de f'lfi
van beleg en is er ook niets meegedeeld over het vrijlaten!?1
gevangengezette mensen". De vrijlating van gevangenen er*?
herstel van de dialoog tussen regering en de kerk en SolidalH"
is een van de voornaamste eisen van de Europese landen aaL.
Poolse machthebbers.
