Politiek in 1981
laat wrange
nasmaak achter
t
voor als
het glas
geheven
wordt
Hartige
hapjes
staatssecretaris
op de vingers I
Voor kleine
klusjes.
Minister tikt
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
daarmee op 44. D'66 kreeg er
daarentegen 9 zetels bij (zij
had er al 8, dus het werden er
17) en de VVD verloor 2 ze
tels, waarmee zij een aantal
van 26 overhield. Verrassend
was ook de entree van de Re
formatorische Politieke Fede
ratie (RPF) in de Tweede Ka
mer: de partij van Meindert
Leerling verwierf in één keer
2 zetels.
Informateurs
De belangrijkste conclusie die
uit de verkiezingsuitslag viel
te trekken, was dat CDA en
VVD tezamen geen meerder
heid in de Tweede Kamer
meer hadden. In de kabinets
formatie zou dus aangekoerst
moeten worden op een rege
ringscombinatie van CDA,
PvdA en D'66. Dat deden de
CDA'ers Lubbers en De Ko
ning dan ook, nadat zij op 29
mei door koningin Beatrix wa
ren belast met een informatie-
opdracht. Zo eenvoudig als het
er op het eerste oog uitzag,
bleek het construeren van een
nieuw kabinet echter niet. Met
de start van de besprekingen
tussen het informateursduo en
de onderhandelaars van de
drie partijen, Van Agt, Den
Uyl en Terlouw werd een 104
dagen durende kabinetsin
formatie ingeluid, die tot wei
nig vrolijkheid stemde. Na af
loop daarvan was dan ook ie
dereen in politiek Den Haag
het erover eens, dat het ge
touwtrek, gekissebis, geharre
war en geheimzinnig gema
noeuvreer van de afgelopen
zomermaanden het aanzien
van het politieke bedrijf beslist
geen goede dienst had bewe
zen.
Lubbers en De Koning maak
ten al spoedig onomwonden
duidelijk dat naar hun mening
Van Agt, als leider van de
grootste partij, premier van
het te vormen kabinet zou
moeten worden. Dit stuitte on
middellijk op een eensgezind
'ammehoela' van Den Uyl en
'DEN HAAG Als op Delicious), 1 grote augurk, 3
Oudejaarsavond, na de lepels mayonaise, citroensap
oliebollen en de appel- naar smaak 1 lepel sherry of
'beignets, het glas geheven
wordt, is een hartige hap pak toastbakjes (snack cups).
niet te versmaden. En dan De mayonaise mengen met
"liéfst tamelijk lichte kost, iets citroensap, sherry of cog-
na al dat vet en zoet. Zelf nac en zure room Dit sausje
wat van die „snacks" ma- vermengen met de gewassen
ken is echt niet veel en goed u,tgelekt,e garnalen.
Ken, is ecnt niet veel sikjes sinaasappel (eerst pel-
werk. Hoeveel gemaakt jenj dan in schijven snijden en
wordt, hangt natuurlijk af die schijven in parten verde-
van de omvang van het len). kleine stukjes appel en
gezelschap waarmee Oud- augurk. Afmaken met citroen-
en-Nieuw wordt gevierd. saP' 20ut en PeP.er De sala.de
-TJ- - in porties, gelegd op een sla-
Hierbij hen ideetjes voor -blaadje of in kleine toastbakjes
•een „borrelhap presenteren.
Pikante kippepootjes
Garnalensalade
8 kippepootjes („drumsticks
100 gram gepelde garnalen, 2 2 lepels olie, 1 uitje. 1 teentje
sinaasappelen, 1 appel (Golden knoflook, sambal, halve lepel
Meng de olie met zeer fijnges
neden ui. geperste knoflook,
sambal en ketjap en strijk er
de kippepootjes mee in. Leg ze
circa een kwartier onder een
hete grill, keer ze regelmatig.
Strooi er op het laatst zout
over. Of bak de kippepootjes
in een pan met ui, knoflook en
sambal. Ook een kwartier en
op het laatst met zout en ket
jap.
Leverworsthapje
250 gr. leverworst, 150 gr. kaas
(1 plak, jong of belegen), paar
augurken en uitjes, prikkers.
De leverworst in plakken van
een centimeter dik snijden.
Grote plakken vierendelen,
kleinere zo laten. Op iedere
plak een blokje kaas met een
stuk augurk of een uitje vast
prikken.
Pindapruimen
24 grote gedroogde pruimen,
half potje pindakaas, 100 gr.
bacon.
De pruimen een halve dag we
ken en ontpitten. De bacoo
voorzichtig uithakken en fijn
gemaakt door de pindakaas
roeren. Met dit mengsel de
pruimen vullen.
Kaasrolletjes
100 gr. cervelaatworst of sala
mi, 60 gr. boter, 60 gr. geraspte
kaas. peper, prikkers.
De boter tot room roeren en
vermengen met de kaas en pe
per. Op ieder plakje worst wat
van deze kaasboter spuiten,
oprollen, vastzetten met prik
kers en de uiteinden zo nodig
nog met wat kaasboter garne
ren.
Gevulde eieren
Kleine eieren hard koken, pel
len en halveren. Het geel eruit
halen, fijn prakken en op
smaak brengen met mayonaise
of slasaus, zou*, peper en fijn
gehakte kappertjes of augur
ken. Hiermee de eiwitten vul
len en garneren met hele kap
pertjes of stukjes augurk.
Gevulde champignons
Van grote champignons de
„hoeden" heel kort koken in
water met zout en citroensap.
Laten uitlekken en vullen met
kwark gemengd met zalm, ci
troensap, zout, peper, ui, toma
tenketchup en paprikapoeder.
Garneren met een toefje may
onaise.
Gehak t balletjes
Runder- of kalfsgehakt aan
maken met zout, ei, kerrie en
DINSDAG 29 DECEMBER 1981 PAG
DEN HAAG Zoals
wijnliefhebbers een be
paald jaar aanduiden als
een goed of slecht wijn
jaar, zo zullen politiek
geïnteresseerden de ach
ter ons liggende twaalf
maanden niet anders kun
nen beoordelen dan als
een slecht politiek jaar.
Immers, wie de gebeurte
nissen op en rond het Bin
nenhof in 1981 heeft ge
proefd, kan daarvan enkel
een wrange nasmaak
overhouden. Bovendien:
de „Cóte de la Politique
1981" (Mis en bouteille a
La Haye) draagt een on
duidelijk etiket en de
kleur van de drank is
zelfs voor kenners moei
lijk te definiëren.
De politieke hoogte- en diepte
punten van dit jaar concen
treerden zich rond drie hoofd
thema's: de verkiezingen van
26 mei. de kabinetsformatie en
de daaruit voortvloeiende her
nieuwde samenwerking tussen
CDA, PvdA en D'66, met alle
spanningen van dien.
De laatste loodjes van het ka
binet-Van Agt-Wiegel wogen
bij lange na niet zo zwaar als
het spreekwoord doet vermoe
den. In de voorgaande jaren
had de CDA-VVD-coalitie wel
voor hetere vuren gestaan.
Twee wapenfeiten van beteke
nis kon de oude regeringsploeg
begin dit jaar nog op&'n naam
schrijven. Ten eerste wist zij
ondanks felle tegenstand in de
Tweede Kamer te bewerkstel
ligen dat het scheepsbouwcon-
cern RSV onderzeeboten aan
Taiwan mocht leveren. In de
tweede plaats sleepten de mi
nisters Ginjaar (volksgezond
heid en milieu) en De Ruiter
(justitie) hun omstreden abor
tus-wetsontwerp langs het
laatste station, de Eerste Ka
mer. Daarmee was tien jaar
politieke strijd over de abor
tuskwestie beslecht, hoewel te
genstanders van de nieuwe
wet beweren, dat er slechts
sprake is van een tijdelijke
wapenstilstand.
Verkiezingen
De kamerverkiezingen van 26
mei wierpen al vroeg in het
jaar hun schaduwen vooruit,
hoewel de verkiezingscampag
ne behalve de huilbui van
Wiegel nauwelijks schokker.de
gebeurtenissen opleverde. Uit
opiniepeilingen bleek herhaal
delijk dat CDA en VVD geen
meerderheid meer zouden ha
len. maar ook dat een louter
progressieve meerderheid
geen realistisch perspectief
bood. Allerwegen werd der
halve ernstig rekening gehou
den met een hernieuwde sa
menwerking tussen CDA,
PvdA en D'66. In VVD-kring
bleef men weliswaar hopen,
dat D'66 samen met CDA en
VVD een nieuw kabinet zou
willen vormen, maar D'66 had
die mogelijkheid nadrukkelijk
uitgesloten. De democraten
wilden alleen regeren in een
kabinet met de PvdA erbij. In
de discussies, voorafgaande
aan de verkiezingen, stond de
vraag centraal of Van Agt en
Den Uyl ooit nog samen in een
kabinet zouden willen of kun
nen zitten. De beide politieke
aartsrivalen beantwoordden
die vraag zelf met 'ja', maar
gaandeweg werd duidelijk dat
zij daar allebei een 'maar' aan
toevoegden, namelijk: „Als ik
maar minister-president mag
worden".
De door de enquête-uitslagen
in het vooruitzicht gestelde
nek-aan-nèk-race tussen
PvdA en CDA om het predi
kaat 'grootste partij' werd op
de verkiezingsdag niet be
waarheid. Het CDA verloor
weliswaar een zetel en kwam
daarmee op 48. maar het werd
met gemak de grootste partij,
want de PvdA boekte een ver
lies van 9 zetels en eindigde
Oliebollen, appelflappen en
champagne, een begin van het nieuwe
jaar dat bij menigeen te zwaar op de
maag ligt.
kaï
u
DEN HAAG Minister Van der Stoel (buitenlf'
zaken) heeft afstand genomen van uitlatingen d#
staatssecretaris Van den Broek heeft gedaan overig
Afrika.
„Staatssecretaris Van den Broek heeft met de uitspraak <Le
niet zinvol is boycotmaatregelen door te voeren nu het gj 1
tussen vijf westerse landen en Zuid-Afrika op gang is gelM
een mening uitgesproken die niet geheel overeenkomt nl
regeerakkoord", aldus de minister in antwoord op PvdA-lru
vragen. De staatssecretaris deed deze uitspraak vorige majr
een interview met de Volkskrant.
Minister Van der Stoel verwijst naar het regeerakkoordfel
regeringsverklaring. Daarin, aldus de bewindsman, wof
opvoeren van de politieke en economische druk op Zuid-r
verbonden aan het totstandkomen van wezenlijke hervtf
gen in Zuid-Afrika, zowel als aan een oplossing van de NaT"
kwestie op zo kort mogelijke terrein.
madeira. Er flinke soepballen
van vormen, die bruin en gaar
bakken in boter, laten afkoe
len en presenteren met een
prikker.
Kaastruffels
10Ö gr. boter romig roeren en
mengen met 125 gr. geraspte
oude kaas, peper en peterselie.
Dit mengsel laten opstijven, in
die tijd wat (Fries) roggebrood
fijnmaken. Met twee lepeltjes
balletjes vormen van de kaas
boter, die door het roggebrood
rollen en daarna nog even bij
vormen.
Grapefruit met rookvlees
Van verse grapefruit de parten
ontvliezen of grapefruit uit
blik goed laten uitlekken. Om
ieder partje een plak rookvlees
rollen en met een prikker
vastzetten.
Dit handige miniatuur
bankschroef je krijgt u
toegestuurd als dank voor
het opgeven van een
nieuwe abonnee.
i Naam
als nieuwe aboftr
van de Leidse Courant
Adres
Postcode/Plaats
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijvi
per kwartaal
Stuur een miniatuur bankschroef je naar:
Naam
Adres
Postcode/Plaats_
Telefoon.
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakk»
I naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 10070, P
^2300 VB Leiden. jf
Terlouw. Op initiatief van de
twee laatstgenoemden werd
daarom besloten, eerst maar
eens over het op te stellen re-
geerprogram te gaan praten.
Aldus geschiedde. Terwijl de
kwestie van het premierschap
als een zwaard van Damocles
boven de onderhandelingstafel
bleef hangen, tekenden de vijf
gesprekspartners een grove
schets voor een regeerak
koord.
Premierschap
In juni vonden de informa
teurs het welletjes. Het pre
mierschap moest maar weer
eens aan de orde komen, von
den zij. De bedenkingen van
PvdA en D'66 bleken echter
nog even sterk als bij het be
gin van de besprekingen. Maar
toen gebeurde wat velen al
hadden zien aankomen: Ter
louw deed in een brief aan
Van Agt en Den Uyl het
vriendelijke doch klemmende
verzoek, allebei af te zien van
hun claim op het premier
schap. Ook het gevolg van
deze actie liet zich raden: Van
Agt vroeg zich publiekelijk af
of hij Terlouws wens zou moe
ten honoreren en werd vervol
gens bedolven onder honder
den bloemstukken en tele
grammen, hem toegezonden
door de CDA-achterban. „Voet
bij stuk houden", luidde het
parool en dat deed Van Agt,
gesterkt door zoveel steuntjes
in de rug, dan ook gaarne.
Een paar dagen later zag Ter
louw in dat, nu zijn brief een
averechts effect had gehad, er
niets anders opzat dan Van
Agt te accepteren als premier.
De verbijstering bij de PvdA
was groot, maar voor Den Uyl
en zijn fractie was de lust tot
regeren toch groter dan de
weerzin tegen Van Agt, zodat
zij mokkend in het voetspoor
van D'66 traden. Aan hun
voorwaarde, het informateurs-
duo uit te breiden met een
PvdA'er werd vervolgens snel
voldaan: Van Thijn werd de
Nachtelijk beraad van Den Uyl. Van der Stee en Jan Terlouw achter de ramen van Het Binnenhof. Het
trof een van de talrijke onderbrekingen van de eveveel formatie- en lijmpogingen in 1981.
nieuwe collega van Lubbers
en De Koning.
Nog was echter de stoelendans
niet afgelopen. De verdeling
van de ministersportefeuilles
riep van alle kanten bezwaren
op: PvdA en CDA wilden alle
bei Onderwijs, de PvdA wilde
ook Financiën en D'66 was
niet tevreden met de haar toe
bedachte post op Defensie.
Toen echter eind juli over dit
punt overeenstemming .was
bereikt, staken plotseling Van
Agt en zijn CDA-fractie een
nieuwe spaak in het informa-
tiewiel: aan de inhoud van het
ontwerp-regeerakkoord moest
volgens de christen-democra
ten nog eens duchtig gesleu
teld worden, vooral waar het
de sociaal-economische onder
delen en het standpunt over
de kernwapens betrof. Droefe
nis bij de informateurs, boos
heid bij PvdA en D'66, die het
ontwerp-akkoord wél hadden
goedgekeurd.
Ondanks de resterende bezwa
ren van het. CDA achtten de
informateurs de tijd toch rijp
voor een afsluitende formatie-
ronde. Een nieuwe episode
werd ingezet met het aantre
den van de formateurs Kre-
mers (CDA, Commissaris der
Koningin in Limburg) en Van
Thijn (PvdA, ex-informateur).
Opnieuw passeerden de so
ciaal-economische problemen
de revue (Hoeveel gaan we be
zuinigen? Met hoeveel moet
het begrotingstekort in 1982
worden verminderd? Hoe ver
mogen de minima in koop
kracht achteruit?), maar het
CDA bleef in de gordijnen zit
ten. Pas na tussenkomst van
weer een informateur, De
Gaay Fortman senior, kon het
kabinet er op 11 september
uiteindelijk toch komen: een
kabinet met een voor meerde
re uitleg vatbaar sociaal-eco
nomisch program en een kabi
net dat toegaf, het niet eens te
zijn over de manier waarop
het kernwapenvraagstuk zou
moeten worden aangepakt.
Dat het regeerakkoord een
wankele basis voor het te voe
ren beleid vormde bleek al di
rect bij het opstellen van de
regeringsverklaring. Het
werkgelegenheidsplan dat Den
Uyl gebombardeerd tot
„minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid" in
zijn hoofd had, was volgens
CDA en D'66 veel te ambitieus
en het kostte veel te veel geld.
Lijmpoging
Bovendien waren er nieuwe
financiële tegenvallers opge
doemd, die nog meer bezuini
gingen nodig maakten dan in
het regeerakkoord was afge
sproken. Hoeveel? Waarom?
Waarzo? Hoezo? In de nacht
van 15 op 16 oktober gooide
het kabinet het bijltje erbij
neer. Eerst moesten echte des
kundigen maar eens precies
berekenen hoe het er met het
staatshuishoudboekje voor
stond. Aan de hand daarvan
zou dan bekeken moeten wor
den of de breuk in het kabinet
hersteld zou kunnen vh 1
En zo begon, in een sfioi
diepe geheimzinnighe|0e
veertien dagen durendt»n
poging" van de econorf
Galan en Halberstadt. P1
waar, zij slaagden in hFr
zet, zodat het kabinet yël
16 november voor het et H
ficieel aan de Tweede I
presenteerde. De cl i
vraag evenwel die tot[
dag van vandaag de pr®
gemoederen, zowel in P
geringskamp als in de
tiebanken bezighoudt,P'
hoe lang houdt de lijm l®1
Galan en Halberstai
scherven bij elkaar? WP1)1
staat vast: als er of™
brokken vallen, helpt gim
kele lijmsoort meer. TF
hoeve van de politiek?/*
enkel nog lijm kunnenL
gebruikt voor het op»
van nieuwe verkiezifl
ches.
DICK VAN RIETSCi
