De Nederlandse
Kunstkring omvat ernstige
serieuze werkers
Mary Dresselhuys redt
niet alleen Harold
Uitstekende
pakken
voor primapr ijzer]
KUNST
LE1DSE COURANT
DEN HAAG Het is met dt
kunsten precies zo gesteld als
met alle sectoren van het le
ven: er zijn koplopers, een
middenpartij en 'n achterhoe
de. De eerste categorie heeft
gewoonlijk de tijdgeest bij zich
en de beide andere krijgen
daardoor minder aandacht van
hen die kunst met „het nieu
we" vereenzelvigen. Maar het
komt voor dat de besten zich
niet altijd haasten en daardoor
veronachtzaamd worden. De
Nederlandse Kunstkring be
hoort ongetwijfeld tot de mid
dengroep en enkele van haar
leden zelfs wel tot de achter
hoede. Maar het fenomeen
kunst heeft daar niets mee te
maken. Met andere woorden:
zij is aanwezig in de meest-
progessieve vormen maar ook
daar, waar de resultaten op
een behoudende de mentaliteit
wijzen.
Nu Museum Mesdag niet meer
beschikbaar is, heeft de Kring
haar onderkomen gevonden in
het Tollenshuis van Rijswijk
waar de bovenzalen, net als in
Mesdag, een uitgezochte omge
ving zijn voor d^ze reeds vele
jaren bestaande kunstenaars
vereniging. Onlangs is daar de
najaarstentoonstelling 1981 ge
opend die vrijwel het zelfde
beeld geeft van vroegere expo
sities: goed werk van mensen
die niet voorop lopen in de bo
ven beschreven zin, maar ern
stig en met enthousiasme
schilderen, tekenen, etsen of
beeldhouwen en die vanuit de
grondbeginselen hun metier
verstaan. Vierentwintig deel
nemers waarvan een deel „be
roeps" en anderen die er „hun
brood niet mee behoeven te
verdienen". Maar ook dit
raakt de kern van de zaak al
lerminst. Ontelbaren „be
roeps" zijn vergeten, maar de
schilderijen van een Franse
douane-beambte zijn door de
hele wereld bekend en een
kunstenaar als Chabot heeft
zijn hele leven moeten restau
reren omdat hij zo weinig ver
kocht.
De tekeningen van Jan Delf-
gaauw, hoewel zo summier en
teer van opzet, doen het toch
altijd door hun natuurlijke be-
korjng (geen haaltje meer dan
nodig is) en wie ook de bedoe
ling heeft de dingen zuiver en
zonder bijkomstigheden aan te
bieden is W.T.A. Paymans van
wie er twee potloodtekeningen
en één olieverf te zien zijn.
Men heeft druk geaquarel
leerd en vaak met succes, zoals
dat sfeervolle wintergezicht op
Overvoorde van Piet Bekker
en de technisch perfecte land
schappen van Frans Hoek in
volle kleur en geur. August
Jansen, een hartstochtelijk
sportvisser had 'n paar snoek
baarzen gevangen en wilde ze
terug in 'de vaart gooien maar
„nee", zei z'n vrouw Cathy en
zij greep snel haar verfdoos en
penselen. Het is een uitstekend
stilleven geworden. Maar de
„groene fles met schaal" van
J.J. Pantus behoort eveneens
tot de echte, rijk geschakeerde
aquarel van Hollandse makelij
die je zó terstond pakt.
Er zijn felle koloristen bij: C.
van der Laan met een land
schap dat uit honderden met
een zijn palet doet kennen,
terwijl Kees Mulder net even
te heftig met het blauw is ge
weest. Sfeer zonder pathos is
Piet Bekker: Bij Overvoorde
bereikt door George van der
Valk met een devoot Winter
gezicht. En als leuke afwisse
ling staat midden in de zaal de
keramiek van Jeanne Eilas-
Roefs die bij haar technische
vaardigheden graag „gezellige
dingen" bakt, kleine kadertjes
en huisjes, vlinders en niet te
vergeten een merkwaardige
„brief". E.Wiebering heeft
denkelijk dikwijls gekeken
naar de oude kleurendrukken
uit de vorige eeuw, want zijn
aquarellen-gouaches hebben
daar veel van weg, ze behoren
o.i. tot die stille verdienstelijke
aandachtskunst die velen met
hun grote haast wel zal ont
gaan.
Deze Najaars- die nu een
„Winter-tentoonstelling is ge
worden, duurt tot en met 10
januari.
Leo van Puyvelde, groot ken
ner van de Vlaamse primitie
ven, schreef eens over Joos
van G,ent dat hij een fijn ge
dempt koloriet vertoont met
een echte Gentse „hardheid
van vormen" die echter de
„bevalligheid" niet buitenslui-
Zoiets is ook aanwezig bij de
aquarellen van Bé Massie, tot
en met de 9e te zien in de
Haagse Kunstkring: een stren
ge lijnopdracht die zich toch in
een melancholische mildheid
openbaart: de kassen van Wa
teringen, een parkeergarage,
het duistere duin, de IJzer-
vlakte bij Nieuwpoort en een
Haags balkon. Zij pleegt een
hoogst objectieve stijl die di
rect aanspreekt maar waarin
toch het peinturale de voor
rang heeft op de lineaire com
positie. En dan lezen we „be
koorlijkheid" als expressie
waaraan de toeschouwer niet
ontkomt.
Pien Hazenberg, aan de tegen-
over gestelde wand, doet het
wel luchtiger met de geestige
ABC's en schetsjes voor schut-
terstukken, maar haar grote
werk lijkt toch wel de sportta-
ferelen te zijn en ook die heeft
Kees Mulder: Vraatzuchtige meeuwen
zij, naar het schijnt, met ge
mak neergezet in lijn en kleur.
Nu weet iedereen hoe ontzag
lijk moeilijk het blijft om be
weging in beeld om te zetten,
maar alsof het.'n foto voor de
sportrubriek gold, je ziet ze
spelen en botsen bij „Ameri
can Football I en II".
En de portretstudie Doug Mar
tin, vol ironie, het zijn stuk
voor stuk heerlijke dingen.
Maar er zit wel 'n oerdegelijk
stuk vakwerk achter. „Kleine
beelden" heten de plastieken
van Lon Pennock (de man
van de schuine staven in de
plantsoenen en terzijde van
het Malieveld waarvan men
zich afvroeg waarvoor die
moesten dienen - een nieuw
soort sport of kinderspeeltui:
gen?). Aluminium en cor-ten-
staal is de-materie van de eige
naardige constructies die hier
nu staan of liggen in hun har
de strakheid, in hun simpel
heid van opgerichte beeldte
kens wat heel iets anders is
dan de min of meer volledige
uitdrukking van een driedi
mensionaal sculptuur. Het zal
nog wel lange tijd durèn eer
de mens, ook hij of zij die zich
losgemaakt heeft van alle tra
ditie (als dat mogelijk zou zijn)
de taal van deze kunst kan
verstaan. Eerlijk gezegd: wij
verstaan er niets van.
JAN VERHEYEN
Wie niet mocht weten dat
Mary Dresselhuys een
voortreffelijke comédien
ne is, kon het gisteravond
nog eens ervaren in „Ha
rold en Maude", een stuk
van de Fransman Jean-
Claude Carrière naar het
filmscenario van de Ame
rikaan Colin Higgins: Het
verhaal van een jongen,
Harold, die het moeilijk
met het leven heeft en uit
zijn perikelen wordt
bevrijd door een bijna
tachtigjarig excentriek da
metje, Maude. Dat dametje
is uiteraard Mary Dressel
huys en het aantal „la
chen" dat zij uit haar tek
sten weet te krijgen is
verbazend. Terwijl die
tekst echt niet om te gil
len is. Een kwestie van
een perfecte beheersing
van komedie-techniek, in
tonatie en timing. Zij zet
die Maude wel helemaal
naar haar hand, en waar
schijnlijk moeten we daar
maar blij om zijn, want ze
houdt zo een voorstelling
overeind die verder niet
zo best is.
..Harold en Maude" is - hit
einde waarbij Maude in het
niets verdwijnt bewijst het af
doende - in feite een modern
sprookje. Geen van de bijfigu
ren staat erg driedimensionaal
op papier, en in feite draait al
les om het proces van Harolds
min of meer poëtische bevrij
ding uit zijn gefrustreerde pu
berteit, waarbij het levenslus
tige, positivistische dametje
Maude de katalyserende to
verfee is. Zij puurt poëzie, of
wat daar voor moet gaan, uit
de meest ongebruikelijke din
gen: Begrafenissen o.a. die
haar en Harold in de eerste
plaats samenbrengen, maar
bovendien steelt ze met het
grootste gemak auto's, koopt
winkels leeg zonder te betalen
en haalt zelfs een zeehond uit
het dierentuin haar badkuip
in. Harold daareentegen is een
tobber, die de aandacht van
een egocentrische society-moe-
der probeert te trekken via
geënscèneerde zelfmoordpo
gingen. Het stuk opent als hij
zich zogenaamd aan de lamp
heeft opgehangen, per huwe
lijkscomputer geinviteerde
meisjes worden op revolver
schoten en een afgehakte h?nd
getracteerd. Een luguber
knaapje dat via Maude opleeft,
en haar ten huwelijk vraagt op
de dag dat zij besloten heeft
zelf een eind aan haar oude le
ven te maken.
Wil je in zoiets jnee kunnen
gaan, dan moet het een lichte
toets hebben die de regie van
Guus hermus te enen male
miste. Hij nam het stuk stevig
in zijn knuisten, boetseerde
wat mallotige tiepjes en gaf
het geheel enkele kluchtige
draaien. Van een eventueel
mogelijke poëzie blijft dan ook
niets qver, waardoor het slot
nergens op slaat en de centrale
figuur van Harold (nieuweling
Huub Stapel) in de verdruk
king komt. Van Paul van Gor-
cum (psychiater), Manfred de
Graaf (kapelaan) komen dan
ook wat houterige typeringen,
Renée Soutendijk bewijst in
elk geval de mogelijkheid van
méér in drie „computermeis
jes". Mary redt het dus: Haar
poëzie is een half afwezig, su
perieur over alle moeilijkhe
den heenfladderen. Ze maakt
de scènes met Harold inder
daad waarr (niet gemakkelijk),
wordt bovendien nog eens de
nok van het toneel in gehesen,
en mag op de grond met haar
benen omhoog bewijzen dat ze
ook fysiek haar mannetje nog
staat. En daar is het publiek
meer dan dankbaar voor.
BERT JANSMA
Schilder Bram van Velde (86)
PARIJS In zijn woning
in het Zuidfranse Gri-
maud is gisteren op 86-ja-
rige leeftijd overleden de
Nederlandse schilder
Bram van Velde. Evenals
zijn broer Geer en zuster
Jacoba heeft Bram, die
zich de laatste jaren vrij
wel uitsluitend in het
Frans uitdrukte, naam ge
maakt over de hele we
reld. De Van Velde's
stammen uit Zoeterwoude
en hebben ook in Den
Haag gewoond. Ook Geer
schilderde; Jacoba was ba-
letdanseres en schreef.
Toen Geer van Velde zich in
Parijs vestigde, woonde Bram
daar al, nadat hij in het begin
van de jaren '20 in de Duitse
kunstenaarskolonie Worpswe-
de had gewerkt. In 1925 ves
tigde Bram zich in Parijs, waar
hij aanvankelijk schilderde in
expressionistische stijl: land
schappen, bloemstillevens en
figuurstukken. Later ging hij
non-figuratief werken, waarbij
hij werd beïnvloed door het
kubisme en fauvisme. Bram
van Velde illustreerde tal van
boeken, waaronder werk van
Samuel Beckett.
Van Velde was autodidact,
maar de kunstenaar, die even
als zijn hele familie als „zeer
zwijgzaam" bekend stond,
kreeg op 75-jarige leeftijd een
grote overzichtstentoonstelling
in Parijs,, de grootste eer die
Frankrijk een levend kunste
naar kan brengen. Toch heeft
het vele jaren geduurd voor
Bram van Velde, die zich lan
ge tijd miskend voelde, zich als
schilder enige naam verwierf.
De eerste grote tentoonstelling
kreeg Bram van Velde in. 1948,
de laatste in november vorig
jaar. Van zijn werk is in Ne
derland echter nauwelijks iets
te vinden.
Kerstboom
gestolen
LEIDEN Een acht meter
hoge kerstboom is, compleet
met buitenverlichting, gistera
vond gestolen vanaf een dek
schuit aan de Nieuwe Rijn.
Ook werden acht terrasstoelen
ontvreemd. De reusachtige
spar is vermoedelijk via het ijs
weggevoerd.
SPORTWERELD
GRONINGEN - Het Neder
landse damesschaakteam re
miseerde met Engeland: 3-3.
Het tweede deel van de inter
land wordt vandaag gespeeld.
Rubens
gestolen
GLASGOW B
een inbraak inl
priorij van M j
schotse dorp Af
chattan zijn ad
schilderijen v|
„nationaal
lang" gestolen, 5
dus de politie v<
Glasgow.
Onder de gestolJS]
schilderijen is ej
bekend doek vi y
Rubens, waarvj
de naam niet
kend werd gV(
maakt. Verder wéér
den door de dade o]
zilveren en antie^
voorwerpen buital,
maakt.
No. 10721
DIJKGRAAF EN
HOOGHEEMRADEN
VAN HET
HOOGHEEMRAADSCHAP
VAN RIJNLAND;
maken hierbij bekend dat:
- ter voldoening aan het be
paalde in de artikelen 12,
13 en 29 van de Wet Alge
mene Bepalingen Milieuhy
giëne. met ingang van 30
december 1981 voor een
ieder ter inzage ligt een ont-
werp-beschikking alsme
de de aanvraag - met bijla
gen - om vergunning tot het
door middel van een over
stort, zijnde het regenwa
tergemaal Maredijk en deel
uitmakende van het riole
ringsstelsel van de ge
meente Leiden, lozen van
afvalstoffen in oppervlakte-
- genoemde aanvraag - met
bijlagen - en de ontwerp
beschikking met ingang
van 30 december 1981 tot
en met 30 januari 1982 ter
inzage liggen:
a. in de leeszaal van de
Openbare Bibliotheek
van de gemeente Lelden.
Nieuwstraat 4 te Leiden,
gedurende kantooruren
en donderdags van
17.30 tot 20.30 uur;
b. ter secretarie van de
gemeente Leiden. Stad
huisplein'1. gedurende
kantooruren en donder
dags van 17.00 tot 21.00
- van 30 december 1981 tot
en met 30 januari 1982
door een ieder gemotiveer
de bezwaarschriften tegen
het afgeven van de ge
vraagde beschikking kun
nen worden ingebracht.
- bezwaarschriften kunnen
worden gezonden aan het
college van dijkgraaf en
hoogheemraden van het
hoogheemraadschap van
Rijnland, Breestraat 59 te
Leiden;
- gedurende de termijn van
terinzageligglng kunnen
belangstellenden zich voor
nadere informatie in ver
binding stellen met het
hoogheemraadschap van
Rijnland te Leiden, telefoon
071-211711;
- degene die een bezwaar
schrift indient kan verzoe
ken zijn persoonlijke gege
vens niet bekend te maken.
Een dergelijk verzoek dient
afzonderlijk bij het Be
zwaarschrift te zijn ge-
- naar de mening van ons
college geen termen aan
wezig zijn welke een open
bare zitting vereisen.
In verband hiermede kun
nen tegen het afgeven van
de gevraagde beschikking
van 30 december 1981 tot
en met 30 januari 1982 ook
mondelinge bezwaren bij
het college van dijkgraaf en
hoogheemraden worden
ingebracht;
- alle op de aanvraag betrek
king hebbende stukken tot
het einde van de termijn
waarbinnen beroep kan
worden Ingesteld tegen de
beschikking kosteloos
kunnen worden ingezien
ter secretarie van het hoog
heemraadschap van Rijn
land. Desgevraagd worden
tegen vergoeding copieön
verstrekt.
Leiden. 16 december 1981.
J. VAN KNOBELSDORFF.
dijkgraaf.
B. PLOMP.
secretaris-rentmeester.
Hoogheemraadschap
van Rijnland
Bij P&C hoeft een goed pak met duur te zijn. Dat ziet u al aan dit sc|
terende kostuum voor maar 195.-. En dat is nog maar één vca,kqq
.uit onze uitgebreide kollektie kostuums. Een kollektie van s
tweedelig tot gedistingeerd driedelig.
Van vrolijk blauw tot stemmig grijs.
En alles bijzonder laag gepnjsd, dus u
moet er wel snel bij zijn.
DINSDAG 29 DECEMBER 1981
