^im Kok
vil naar
iValesa
'artijblad opent aanval op intellectuelen
£eldöc6ommit
Muzikaal afscheid
van Jelle Zijlstra
Geen Poolse
delegatie bij
verjaardag
Brezjnev
mnenland/buitenland"
Comité Solidariteit
opgericht in Zürich
olitieke partijen W. Duitsland
Verwikkeld in belastingschandaal
/ie nu in zee gaat met de Zilvervloot
in het hele jaar 1981
m meetellen voorde premie!
Militaire noodgreep
geen Pools belang
Ombuigingen binnen
sociale zekerheid
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 19 DECEMBER 1981 PAGINA S
iVO-raad:
>n reactie
USSEL De
VO-raad zal geen of-
»le reactie geven op
gebeurtenissen in#
Op een bijeen-
ist van de perma-
te vertegenwoordi-
van de NAVO-lan-
in Brussel is giste-
besloten het geven
commentaar aan
afzondelijke lidsta-
over te laten. De
5te lidstaten zijn
Dens diplomatieke
'igens van mening
voorlopig een te-
houdende reactie ge
en is.
„Censuurlijn"
naar het westen
BONN Het Poolse militai
re bewind heeft een gecen
sureerde telexlijn voor wes
terse verslaggevers geopend.
Gisteren kwamen de eerste
berichten bij de Nederlandse
dagbladen binnen onder de
vermelding: „het volgende
bericht is onderworpen ge
weest aan censuur en wel
licht gewijzigd".
Thomas Netter, correspon
dent van Associated Press in
Warschau vertelde dat hij
alleen gegevens mag doorge
ven uit de officiële nieuws
berichten en uit eigen waar
neming. Interviews en cita
ten zijn verboden.
Vatikaan: nog geen
contact met Polen
ROME Het vatikaan
heeft nog steeds geen con
tact met functionarissen van
de rooms-katholieke kerk in
Polen. Dit heeft de vati-
kaanse minister van Buiten
landse Zaken, kardinaal
Agostino Casaroli, gisteren
in Rome bekend gemaakt.
„Wij moeten daarom extra
behoedzaam zijn in zijn
reacties op de Poolse crisis",
aldus de kardinaal.
Volgens Agostino Casaroli
verwachtte het vatikaan
dinsdag de aankomst van
een vertegenwoordiger van
de Poolse kerk, maar die is
niet op komen dagen.
Nog voor kerstmis beslissing
over noodkrediet Polen
Nog voor de kerstdagen wordt besloten
of Polen een noodkrediet krijgt van
350 miljoen dollar (875 min gulden) om
het land in staat te stellen zijn achter
stallige rente van 450 miljoen dollar
1,13 miljard) te betalen. Maandag
beleggen westerse banken een spoedbe
raad in Zurich over de kwestie. De
Poolse bank voor buitenlandse handel
heeft bij 23 banken om het „overbrug
gingskrediet" gevraagd.
Volgens zegslieden in Frankfort zal er
maandag onder meer een voorstel ter
tafel komen om het Poolse verzoek bot
weg af te wijzen. Ook is er een voorstel
een afwachtende houding in te nemen.
YV: SITUATIE VERSLECHTERT MET HET UUR
USSEL Een delega-
van het Europees Ver-
id van Vakverenigin-
l (EVV) onder leiding
l Wim Kok wil naar
ien om Lech Walesa en
Jere leiders van Solida-
e|it te ontmoeten. „We
nïen ons er van op de
igte stellen hoe de vrije
]>lse vakbeweging er
ei toe is na de gebeurte-
apen van de laatste da-
zo zei Wim Kok gis-
navond in Brussel.
rJm Kok, in het dagelijks le-
n voorzitter van de FNV,
ilde dat de morele band die
Europese Vakbeweging met
Solidariteit heeft het EVV
verplicht contact op te nemen
met de geïnterneerde vak
bondsleiders in Polen. „Wat
ons betreft gaan we volgende
week al naar Polen toe", aldus
Kok.
Het verzoek om in Polen te
worden toegelaten is gisteren
ingediend bij de Poolse ambas
sadeur in Nederland. De am
bassadeur beloofde het ver
zoek aan de Poolse regering in
Warschau door te geven, maar
waarschuwde wel dat de af
wikkeling van het verzoek
„enige tijd kan kosten in ver
band met de sterk verminder
de communicatiemogelijkhe
den".
Kok is vlak voor het uitroepen
van de noodtoestand in Polen
geweest om met leiders van
Solidariteit te praten. Het
EVV wil deze keer persé Wa
lesa spreken, en niet alleen
met de Poolse regering. „Als
we alleen met de regering mo
gen praten dan hoeft dan voor
ons niet", aldus Kok.
Het CNV heeft in een telex
aan de Poolse ambassadeur
zijn ernstige verontwaardiging
en verontrusting kenbaar ge
maakt over de van uur tot uur
verslechterende situatie in Po
len. Het Christelijke vakver
bond vraagt stopzetting van
het onderdrukkende optreden
tegen Solidariteit. CNV-leden
zijn opgeroepen aan elke actie
die gericht is op het herstel
van de vakbondsvrijheid en
mensenrechten in Polen mee
te doen.
Leden van het gisteren opgerichte comité in ballingschap, v.l.n.r:
Joszef Chwala, een tolk, Barbara Turczinska, Miecyslaw Tar-
nowski en dr. Piotr Gmay.
ZURICH Solidariteitsleden die in het westen waren toen de
staat van beleg werd afgekondigd, hebben gisteravond in Zürich
een coördinatiecomité opgericht. Doel van dit comité is de Pool
se bevolking te steunen in zijn verzet tegen de dictatuur.
In een verklaring roept het comité op tot een „diplomatieke'
boycot van Polen". Alle economische hulp aan Polen moet wor
den stopgezet, aldus de verklaring. Humanitaire hulp, zo meent
het comité, moet wel doorgaan maar dan onder internationale
controle, bijvoorbeeld door het Rode Kruis.
MOSKOU Polen ontbrak
gisteren in Moskou bij de eer
ste plechtigheden ter gelegen
heid van de 75-ste verjaardag
van de Sovjet-leider Brezjnev.
In zijn buitenverblijf vergastte
Brezjnev gisteravond verte
genwoordigers uit Bulgarije,
Hongarije, Oost-Duitsland,
Mongolië, Roemenië en
Tsjechoslowakije op een uitge
breid diner.
In een tafelrede repte de Sov
jet-leider met geen woord over
Polen. Wel zei hij tot de geno
de kameraden: „Al ons poli
tiek en zedelijk streven is on
dergeschikt aan de eisen die
de vrede stelt. Staatslieden
moeten begrijpen dat, wil de
vrede overwinnen, men niet
alleen zijn belangen moet ver
dedigen maar ook die van an
deren moet respecteren. De
werkelijke zorg om vrede is
niet te combineren met natio
naal egoïsme of met het stre
ven naar wereldoverheer
sing".
Ofschoon de viering van Brez-
jnev's verjaardag vandaag
'naar alle waarschijnlijkheid
door geen enkele Poolse verte
genwoordiger wordt bijge
woond, wordt het niet uitge
sloten geacht dat de Poolse ge
neraal Jaruzelski dit weekein
de incognito een bliksembe
zoek aan Moskou brengt. Vol
gens waarnemers zal de Poolse
kwestie bij de feestelijkheden
dit weekeinde in Moskou ze
ker de hoofdschotel vormen.
Ministerraad: geen nieuwe lening voor Polen
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De minister
raad heeft gisteren besloten de
voedselhulp aan Polen niet te
staken, maar wel de krediet
verlening. Nieuwe leningen
worden pas verstrekt als er
meer duidelijkheid is over de
stiuatie in het land, aldus de
ministerraad.
Minister Van der Stoel van
Buitenlandse Zaken heeft de
arrestatie van duizenden Po
len gisteren in een gesprek
met de Poolse ambassadeur
een ernstige schending van de
akkoorden van Helsinki ge
noemd. De bewindsman be
pleitte de vrijlating van de ar
restanten. Bovendien moet de
staat van beleg worden opge
heven, aldus Van der Stoel.
rEWONE ARBEIDERS ZIJN MISLEID'
!N HAAG Het Pool-
sartijdagblad Trybuna
iu heeft gisteren een
r scherpe aanval geo-
id op enkele bekende
ilse intellectuelen, die
belangrijke rol heb-
gespeeld bij de orga-
ajatie van Solidariteit.
re"
r>der de kop „Wie ver-
j Öuilt zich werkelijk ach-
de ruggen van de ar-
Rtders doet Trybuna
Ludu enige „onthullin
gen" over de achtergron
den van deze „extremis
ten". Met name worden
genoemd: Zbigniew
Bujak, Janusz Onyszkie-
wicz, Jacek Kuron, Adam
Michnik, Henryk Wujec,
Antoni Macierewicz en
Karol Modzelewski.
Het artikel wekt de indruk dat
de autoriteiten een wig willen
drijven tussen de intellectue
len en de arbeiders een tactiek
die in het verleden vaak met
succes is beproefd. Tot de op
komst van Solidariteit in au
gustus 1980 was er weinig ver
band tussen de activiteit van
dissidente intellectuelen en de
sporadisch-uitbarstingen van
arbeidersverzet. Pas sinds de
oprichting van solidariteit
trekken arbeiders en intellec
tuelen gezamenlijk op in één
organisatie.
stichters en de arbeiders als de
misleide volgelingen. „Maar
nu zijn hun misdadige plannen
tegen de natie verijdeld. De
documenten die zijn gevonden
laten geen ruimte meer voor
twijfel over de bedoelingen
van degenen die achter het
rookgordijn van een arbeiders-
revolte werkten aan de ont
manteling van de socialistische
staat", aldus Trybuna Ludu.
Het scala van extremisten ver
toont volgens het partijdagblad
uiteenlopende figuren, varië
rend van „tovenaars met een
rijk anti-socialistisch verle
den" tot bekwame volgelin
gen, die zich misschien lieten
misleiden door demagogische
leuzen. Enkele van deze leden
van de dissidente intelligentsia
moeten het in het bijzonder
ontgelden. Janusz Onyskie-
wicz, docent in de wiskunde
aan de universiteit van War
schau en woordvoerder van
solidariteit. „De machtsover
name te bevorderen op zorg
vuldig gecamoufleerde wijze".
Jacek Kuron wordt afgeschil
derd als een sluwe politieke
gokker, die zijn beroep heeft
gemaakt van antisocialistische,
anti-staat- en anti-sowjetacti-
viteit.
De Poolse radio verklaarde dat
de „brede massa's van gewone
leden van solidariteit" niet
wisten wie hen in de leiding
van de bond vertegenwoordig
de. De zaak was vooral in han
den van het KOR en van anti
socialistische groeperingen.
Ook de Poolse radio gaf enke
le karakteristieken van „door
gewinterde anti-communis
ten".
NN Alle grote Westduit-
(artijen dreigen verwikkeld
raken in een financieel
andaal. Aanleiding is een
Rechtelijk onderzoek naar
allen van belastingontdui-
door partijaanhangers.-
J bureau van de Westduitse
ibare aanklager maakte
week bekend dat meer
bedrijven en individuele
onen ervan verdacht wor-
dat ze via schenkingen
aan politieke partijen de belas
ting hebben ontdoken. Het zou
hier gaan om vele miljoenen
marken.
De verdachte personen en be
drijven deden grote schenkin
gen aan de partijen. De bedra
gen worden evenwel niet di
rect in de partijkassen verbon
den organisaties. De verdach
ten zouden dit hebben gedaan
met de opzet een hogere af-
schrijfpost te creëren.
De leiders van de regerings
partijen SPD en FDP alsmede
de leiding van de oppositionele
CDU en CSU besloten gisteren
in afzonderlijke vergaderin
gen, dat er een onafhankelijke
commissie moet worden inge
steld van vijf deskundigen.
Hun zal worden opgedragen te
onderzoeken hoe de financie
ring van de partijen op een an
dere leest geschoeid kan wor
den.
N mai
kü,een
De Zilvervloot is het vertrouwde premie-
spaarplan van de overheid. Je kunt ermee
beginnen tussen je 15e en 21ste jaar en
- onder bepaalde omstandigheden - door
gaan tot je 30ste. Zo spaar je op een veilige
mier flink wat geld bijeen. Want je krijgt
mooie rente over het bedrag dat je
ieder jaar opzij legt En daar doet de
overheid nog eens een premie van 10%
bovenop. Belastingvrij! Die premie kun je
«In 1972al begonnen met de Zilvervloot?
ïgpn negen spaarjaren volgemaakt? Dan niet vergeten om
isstvoor het eind van dit jaar de belastingvrije premie aan te
J..agen bij je spaarinstelling. Het is immers geld waar je
oeitrecht op hebt!
iiwL
ten publikatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
krijgen na een aantal spaarjaren. Maar als
je nü begint met de Zilvervloot telt 1981
nog mee als jaar. Gauw doen dus.
Alle informatie kun je halen bij postkantoren,
spaarbanken en andere banken.
Of vraag de folder aan bij "De Zilvervloot",
postbus 51,2500 RR
Den Haag.
De verwachting dat de militaire oplossing van generaal Ja
ruzelski inhield dat het allerergste in Polen zou worden ver
meden is na de gebeurtenissen van deze week ijdel gebleken.
Binnen de bijzondere situatie in Polen leek het een moment
voor de hand te liggen, zo niet begrijpelijk te zijn, dat gene
raal Jaruzelski greep naar het uiterste middel van de staat
van beleg om het hoofd te bieden aan een verdeelde, maar
steeds strijdlustiger vakbond. Inschakeling van het leger leek
des te meer voor de hand te liggen nu de gedemoraliseerde
communistische partij bewees geen leiding meer te kunnen
geven. Jaruzelski heeft bij het nemen van zijn beslissing on
getwijfeld ook gespeculeerd op het feit dat de Poolse gene
raals op grond van het jongste verleden over een heel wat
betere reputatie in hun land beschikken dan het communis
tische partijkader.
JARUZELSKI presenteerde de ingreep van het leger zon
dag als een manier om Polen te redden, niet als een poging
om het socialisme veilig te stellen. Maar deze nationalistische
benadering heeft niet of nauwelijks verhinderd dat anders is
gehandeld dan wanneer de onderdrukking uit naam van de
partij zou zijn uitgevoerd. De vastberadenheid waarmee het
Poolse leger de vrije vakbond Solidariteit probeert te ont
wortelen kan slechts zijn ingegeven door druk van buitenaf,
hoe kundig ook in de afgelopen dagen in de Russische media
is getracht wat dit betreft de handen schoon te wassen.
De vraag of toch niet het allerergste vermeden kon worden
doordat (tot nu toe) interventie van buitenaf is voorkomen, is
door het harde optreden van het leger slechts van acade*
misch belang geworden. De groeiende nationale Poolse ver
standhouding van de afgelopen maanden is door het harde
optreden van het Poolse leger vernietigd, zo concludeerden
dtj Poolse bisschoppen deze week terecht. De belangen vai)
de gedemoraliseerde Poolse communistische machthebbers
blijken hoe dan ook te moeten zegevieren, het nationale be
lang van alle Polen blijkt slechts een voorwendsel. Het is
overigens nog steeds helemaal niet duidelijk of de Poolse mi
litairen orde op zaken kunnen stellen. Slagen zij daarin niet,
dan zullen de troepen van het Warschaupact alsnog voor die
allerergste oplossing zorgen. Niet duidelijker dan daarmee
kan gedemonstreerd worden door welke ware motieven het
Poolse militaire kader onder leiding van Jaruzelski zich laat
leiden. Dat daarmee de ware belangen van de Poolse natie
niet zijn gediend, is zonneklaar.
MEVROUW Dales, PvdA-staatssecretaris van sociale zaken,
verwijt het CDA, dat deze regeringspartner haar en haar mi
nister Den Uyl de laatste weken gedurig achtervolgt met uit
spraken, waaruit op zijn minst enige twijfel spreekt over de
bereidheid van de beide socialistische bewindslieden om in
de sociale sector in het afgesproken tempo tot de afgesproken
ombuigingen te komen. De boosheid van mevrouw Dales, die
zij voor de televisie uitte in „Achter het nieuws", is voor een
deel terecht. Uit niets is immers nog gebleken dat Sociale Za
ken de afgesproken ombuigingen niet wil uitvoeren. Het uur
van de waarheid zal echter spoedig slaan. Uiterlijk half janu
ari zal toch duidelijk moeten zijn hoe Sociale Zaken precies
de bezuinigingen op de ziektewet of vervangende maatrege
len gaat uitvoeren.
Bevreemdend was overigens wel, dat mevrouw Dales
zich het precieze bedrag van de ombuigingen op haar depar
tement niet wist te herinneren. Op dat punt is de laatste we
ken nu juist zo gestreden tussen Den Uyl en Lubbers over de
bedragen van 1,2 en 1,4 miljard gulden. Den Uyl repte in zijn
brief aan de sociale partners slechts van 1,2 miljard gulden,
terwijl hij zich toch glashelder zou moeten herinneren dat
hij, vlak voordat twee maanden geleden de crisis in het kabi
net uitbrak, zich persoonlijk bereid heeft verklaard 0,2 mil
jard extra in de sfeer van de ziektewet om te buigen. Dat
Den Uyl en Dales dat „vergeten" zijn, doet hun geloofwaar
digheid geen goed.
UlTERLIJK half januari, als de begroting van Sociale Za
ken in de Tweede Kamer aan de orde is, zullen het betrouw
baarheidsgehalte en de bereidheid van Den Uyl om deze coa- 1
litie mede door de vele problemen te loodsen, feilloos kun
nen worden gemeten. Tot die tijd verdienen de bewindslie
den op Sociale Zaken het voordeel van de twijfel; zij hebben
het al moeilijk genoeg onder de druk van de vele belangen
organisaties, die zoals gebruikelijk en begrijpelijk allereerst
naar de belangen van de eigen leden kijken en dan pas naar
het algemeen belang. Den Uyl en vooral Dales moeten hier
bovenuit kunnen stijgen.
Prijscompensatie 3,57 procent
De komende en gaande man van de Nederlandsche Bank in een geanimeerd gesprek.
Jelle Zijlstra hief gisteren het cherryglas op zijn opvolger Wim Duisenberg.
AMSTERDAM Vele Hon
derden mensen, onder wie
vooraanstaande figuren uit de
bankwereld en het bedrijfsle
ven, hebben gistermiddag de
barre kou getrotseerd om af
scheid te nemen van Dr. Jelle
Zijlstra, president van De Ne
derlandsche Bank, die eind de
cember zijn functie neerlegt.
Tijdens deze bijeenkomst deel
de mr. F. Posthumus Meyjes,
directeur van de centrale bank
mee, dat Dr. Zijlstra bij Ko
ninklijk Besluit het Grootkruis
in de Orde van de Nederland
se Leeuw is verleend op grond
van zijn uitnemende verdien
sten jegens het land.
Gehuld in dikke winterkle-
ding luisterde men aandachtig
naar een orgelconcert dat Nico
van den Hooven gaf op het on
langs gerestaureerde instru
ment in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam. Op speciaal ver
zoek van Dr. Zijlstra gaf Nico
van den Hooven een vertol
king van uitsluitend Bach-
-com posities.
Dr. Zijlstra is bijna vijftien jaar
president van De Nederland
sche Bank geweest. Ruim der
tig jaar geleden werd hij be
noemd tot kroonlid van de So
ciaal Economische Raad. Gis
teren heeft Zijlstra eveneens
zijn werkzaamheden bij deze
instantie officieel beëindigd.
DEN HAAG De prijsstij
ging tussen midden april en
midden oktober bedroeg 3,57
procent en dit percentage is
voor het merendeel van de
cao's bepalend voor de prijs
compensatie eind 1981-begin
1982. In alle gevallen waarin
maar eenmaal per jaar prijs
compensatie wordt gegeven is
doorgaans de stijging tussen
oktober 1980 en oktober 1981
bepalend. Dat was 6,9 procent
De loonmaatregel, die onder
meer een aftopping van de
prijscompensatie inhoudt,
wordt op 24 december in de
staatscourant gepubliceerd
Per procent prijsstijging mag
geen hogere compensatie wor
den toegekend dan 46.50 gul»
den bruto per maand. Deze af
topping geldt tevens voor d?
prijscompensatie die in de loop
van volgend jaar wordt gege
ven. De aftoppingsgrens ligt
hij een jaarinkomen van 60.000
gulden, inclusief vakantiebijs
lag, maar exclusief toelagen
e.d.
SIIIIIIAIIIDAD^
IVOOR VOEDSEL
Elke dag opnieuw
niet weten
hoe je maag gevuld
zal worden.
Solidaridad steunt groepen
kleine boeren en krottenbewoners
in heel Latijns Amerika
die vechten voor voedsel.
Met hun vakbonden, koöperaties
en basisgroepen vechten zij voor
een rechtvaardige verdeling van
voedsel en grond. Die
verdienen onze steun
