champagnestreek laat zich goed smaken
koning
der wijnen,
wijn der
koningen
Nederlander, die zich op oudejaarsavond de luxe kan
eren een fles champagne te ontkurken, het sprankelende
foorzichtig in zijn glas uitschenkt, is de wijnboer uit de
agne-streek met zijn gedachten al weer bij de komende
De hele winter door moet hij zijn wijnstokken bescher-
gen felle kou. De druiven die voor het bereiden van de
jgne zijn uitgekozen groeien namelijk in het noordelijk-
figebied van Frankrijk. Vanaf het moment dat de wijn-
I worden aangeaard om de vorst buiten de deur te hou-
aan de oogst in de laatste weken van september wordt
istok met de grootste zorg omringd. Pas als de laatste
i op weg zijn naar de pers hervindt de wijnboer zijn rust
irigens van korte duur is. Het hele jaar gaan de werk-
iden door teneinde een wijn te verkrijgen, die zijn weer-
kent. Niet voor niets noemen de Fransen de champagne
des rois et le roi des vins" (de wijn der koningen en de
der wijnen).
en keizers hebben een belang-
pel gedrukt op de roem die de
ne geniet. Hoewel de verrukkelij-
ierende wijn pas aan het eind van
(tiende eeuw zijn huidige vorm
ten de Romeinse keizers al dat
de Champagnestreek van hoge
was. Niet voor niets gaf keizer
pus in het jaar 92 het bevel alle
en in de Champagne uit te ruk-
/de wijnboeren uit zijn geboorte-
in „buitenlandse" concurrentie te
ten. Twee eeuwen later herriep
pbius deze maatregel. De wijnen
ipagne konden aan hun opmars
lege middeleeuwen genoten ko-
vis en zijn soldaten al van het
vocht. In de elfde eeuw schoof
anus II niet onder stoelen of ban-
lij een liefhebber was van het ge-
uit het noordelijke gebied en
|§Duitse keizer Wenceslas en ko-
§|l VI elkaar in 1398 in Reims ont-
Svoerde de Franse monarch zijn
Éie collega dronken waarna het on-
van enige documenten aan de
im. De Duitse keizer zette gewillig
:f luchtige handtekening onder alles
f jwerd voorgelegd.
(fijnen
j vorsten als Frans I van Frankrijk,
VIII van Engeland en pdus Leo X
eigen pershuizen en wijngaarden
agne. Tot op dat moment waren
n uit Champagne nog stille wij
overigens in Engeland in de 17e
tongen reeds wisten los te ma-
;rignon die nog heden ten dage
standbeeld wordt vereerd, ont-
I een techniek om verschillende
len bijeen te voegen en zodoende
Jere sterk mousserende wijn te
n. De keldermeester van de Abdij
Ivillers, die van 1638 tot 1715 leef-
|e voor de voorloper var> de tegen-
3 „Méthode champenoise". Voltai
re de champagne veel lof toe:
II
takelende schuim
i frisse wijn
|f schitterend beeld
risen zijn.
i de inspanningen van madame Cli-
j het vorstelijke vocht geïntrodu-
het Russische hof. Een fles
|ne leverde in die tijd het lieve
e op van 12 roebel. Wat Napoleon
fervoor niet was gelukt, daarin
pe weduwe van Francois Cliquot.
Jerde Rusland zonder één druppel
vergieten. Een kranige dame die
piquot. Na de plotselinge dood van
p stond zij voor de zware taak het
joort te zetten. Zij legde de basis
«bloei van het huis dat grote be-
I verwierf onder de naam Veuve
ponsardin. Veuve Cliquot eert
de beste champagne naar de
|ld lady te vernoemen: la grande
kelders van het beroemde huis
J nog uit de Gallo-Romeinse tijd.
(deze kelders, waarin een constan-
Jeratuur van elf graden heerst, zou
lipagne nooit zijn geworden tot wat
de wijn in de kelders wordt opge-
iaat er heel wat aan vooraf. Het
egint op de kalkrijke bodem. De
zorgt ervoor dat de afwatering
P is en de zonnewarmte wordt op-
e(n om deze vervolgens uit te stralen
T het kouder wordt. Dank zij de ge-
le jaartemperatuur van tien graden
'ijnstok zich optimaal ontwikkelen,
idje lager en de druiven zouden
De Pinot Noir en de Meunier
druiven) en de witte Cherdonnay
lige soorten druiven die door de
iet zijn toegestaan voor het berei
de champagne. De eerste twee
mogen dan blauw van kleur zijn,
niettemin witte wijn van gemaakt
het persen contact met de blauwe
tot een minimum te beperken,
ig. Een begrip waardoor de cham-
|root is geworden. Alleen de wijn-
i van Montagne de Reims; de Val-
de Marne, die van de Cöte des
in de wijngaarden langs de Aisne
tube leveren de druiven waarvan
ine gemaakt mèg worden. De to-
irvlakte bedraagt slechts 23000
dien houden de boeren de wijn-
pjkort. De opbrengst mag dan min-
>t zijn, de kwaliteit van de druiven
laardoor toe. Het is duidelijk: de
krijgt voorrang boven de kwanti-
fcken van de druiven begint pas als
pratoriumproeven hebben aange
lat het suiker- en zuurgehalte van
i in juiste verhouding tot elkaar
ij prefectoriaal besluit wordt de of-
[beglndatum vastgesteld. Dit jaar
t op 28 september. Tienduizenden
maken zich dan op om de drul-
te verzamelen. Met name Fran-
Na het persen ondergaan die druivesap-
pen een eerste gistingsproces waarbij de
suiker in alcohol wordt omgezet. Met de
aldus verkregen wijn wordt de „cuve" ge
vormd waarbij verschillende wijnsoorten
worden gebruikt en vermengd. Hierna
wordt de wijn gebotteld. In de flessen
komt een tweede gisting tot stand. Hierbij
ontstaat koolzuur dat bij het ontkurken
vrijkomt. Maar voor het zover is keert men
de flessen regelmatig een achtste slag om,
om te zorgen dat het bezinksel zich op de
kurk afzet. Kwaliteitschampagne (millési-
Champagne mag dan beroemd zijn om
zijn mousserende wijnen, ook de lieflijke
streek biedt de toerist een scala aan mo
gelijkheden. Reims, de hoofdstad van het
gebied getuigt van een rijke historie maar
wie de drukte van de stad wil ontvluchten
geniet volop rust in het glooiende land
schap en de ruisende wouden. Grote rivie
ren en kleine visrijke stromen doorkruisen
het groene heuvelachtige land. Aan de
meren is het voor de watersporters goed
toeven. De schilderachtige dorpjes lenen
zich uitstekend voor een sfeervolle foto.
Champagne ligt zo'n 500 kilometer hier
vandaan verwijderd. Het gebied is met de
auto eenvoudig te bereiken. Vanuit Reims
kan men een aantal leuke uitstapjes ma
ken. De lokale WV is het hele Jaar geo
pend om de bezoekers van informatie te
voorzien. Vlakbij het VVV-gebouw staat de
beroemde kathedraal uit de dertiende
eeuw. De stad heeft ondanks verscheidene
rampen, die zij heeft beleefd een respecta
bel aantal monumenten weten te bewaren.
De kroning en zalving van de West frank f-
sche en later ook de Franse koningen von
den in deze stad plaats. In 1429 werd hier
Karei VII gekroond in aanwezigheid van
Jeanne d'Arc die zo'n belangrijk stempel
heeft gedrukt op het Franse nationale be
wustzijn.
Reims kan men beschouwen als de kroeg
van de Champagne. Hier staan de grote
champagnehuizen die regelmatig hun deu
ren openen om het publiek kennis te laten
maken met hun verfijnde produkten. On
geveer 25 kilometer naar het zuiden ligt de
brouwerij van champagne, Epernay, waar
nog eens zeven andere huizen hun domici
lie hebben. Ook zij laten net als in Reims
belangstellenden graag een kijkje nemen
in de gigantische kelders waar de cham
pagne ligt opgeslagen.
Is het autorijden op de landwegen een on
verdeeld genoegen, ook de wandelaars
komen ruimschoots aan hun trekken. Er
zijn beschermde natuurgebieden waar wil
de zwijnen en roodwild rust vinden. Open
luchtrecreatie is er in overvloed. Over de
keuken niets dan goeds. Zowel voor als na
het eten laat champagne zich goed sma
ken.
De flessen worden een achtste slag gekeerd om het bezinksel de kans te geven zich
in de hals van de fles af te zetten.
se mijnwerkersgezinnen trekken massaal
naar de Champagnestreek.
Temidden van de wijngaarden liggen de
„pressoirs" waar het druivesap, de most,
weer aan strenge eisen wordt onderwor
pen. De naam Champagne mag alleen
worden gebruikt voor die wijnen die zijn
verkregen uit de verhouding van 1 hectoli
ter op 150 kilo druiven. De most gaat ver
volgens naar de champagnehuizen en de
coöperaties, die het sap eerst In grote va
ten en tanks tot wijn laten maken en van
mes, voorzien van een jaartal) blijft min
stens drie Jaar in contact met het depot.
De gasdruk in de fles neemt toe en stijgt
tot vijf zes atmosfeer. Om het bezinksel
te verwijderen (een champagne moet hel
der zijn) dompelt men de hals van de fles
onder In een bak met pekel van -20 gra
den. Het bezinksel vriest vast tegen de
kurk en met een kleine hoeveelheid kool
zuurgas verdwijnt het depot. Tijdens „het
dégorgement" gaat tevens wat champag
ne verloren dat echter wordt vervangen
die wijn later champagne. Met de produk- door een champagne van dezelfde soort,
tie van een fles champagne is, vanaf de
druivenoogst tot op het moment dat de
fles de kelders van het champagnehuis
verlaat, zo'n drie jaar gemoeid.
Distinctie
De koning der wijnen, waarvan de be
roemde staatsman Talleyrand gezegd
heeft dat er een beschavende Invloed van
uitgaat, schenkt vrolijkheid en distinctie
aan de hoogtepunten van het leven en aan
feestelijkheden en bijeenkomsten van al
lerlei aard. Dat zegt het Comité Interpro-
fessionel Du Vin De Champagne, een
seml-officiële instelling waarin de Franse
overheid, de wijnbouwers en de wijnhan
delaren gezamenlijk toezien op de nale
ving van de regels die de kwaltiteit van de
champagne waarborgen. Een toast op ons
koningshuls dient dan ook met champag
ne te geschieden. Zelfs op het hoogtepunt
van de oliecrisis mocht daaraan geen af
breuk worden gedaan. Tijdens de officiële huis was. In allerijl wist men nog een aan-
opening van het Provinciehuis In Assen tal flessen te bemachtigen. De prins liet
wilde men de champagne vervangen door echter het protocool voor wat het was,
sherry en sinaasappelsap. Van hogerhand zette zich neer op een bureau en vroeg om
kreeg men echter het verzoek om met een glaasje pils. Genietend van het gerste
champagne een dronk te wijden aan onze nat zette hij vervolgens een gezellige
toenmalige koningin Juliana. foranlelboom od met een van de iournalis-
Van prins Bernard is bekend dat hij graag
rosè-champagne drinkt. Tijdens een ont
moeting met de nationale sportpers con
stateerde de ceremoniemeester echter tot
zijn schrik dat de variant van de champag
ne waaraan rode wijn is toegevoegd niet in
Eind september is het zover. De druiven kunnen worden geplukt.
De Franse koningen hielden het echter bij
champagne. Omdat men aan champagne
een versterkende werking toeschrijft,
schonk men stervende monarchen een
glas ten einde het leven nog wat te rek
ken. Vandaar dat men Franse koningen op
hun sterfbed op schilderijen vaak ziet af
gebeeld met het mousserende druive-
vocht. Geheel in stijl werd de laatste
ademtocht uitgeblazen.
De erenaam zegt het immers: „Le vin des
rois, le roi des vins".
DAVID LEVIE
Met dank aan Comité Interprofessionel
Du Vin De Champagne.
Bezinksel
Een van de gigantische kelders waar de wijn wordt opgeslagen.
Tevens wordt dan een kleine hoeveelheid
doseringslikeur bijgeschonken die wordt
gemaakt van champagne van de beste ja
ren, vermengd met rietsuiker van de aller
hoogste kwaliteit. De verhouding tussen
wijn en suiker wordt bepaald door het ge
wenste eindresultaat. Brut (zeer droog),
extra dry (droog), sec (zoet) of demi-sec
(zeer zoet).
Nederland importeerde vorig jaar
1.261.919 flessen. Brut (62 pet.) en demi
sec (35 pet.) waren het meest geliefd.
Slechts 3,5 pet. bestond uit millésimes.
Hoewel de cijfers van dit jaar nog niet be
kend zijn importeerde ons land dit jaar 35
pet. minder flessen champagne, vergele
ken met het eerste halfjaar van 1980, ove
rigens nog altijd goed voor zo'n vier mil
joen gulden. De omzetvermindering zowel
in Frankrijk als op de buitenlandse mark
ten wordt vooral veroorzaakt door de zelf
beperking die de champagnehuizen zich
naar aanleiding van de kleine oogsten van
1978 en 1980 hebben moeten opleggen
om een aanvaardbaar voorraadpeil en
daarmee de kwaliteit van de champage
te kunnen handhaven. Dit jaar werden de
wijnboeren voor de derde maal in vier jaar
geconfronteerd met een oogstresultaat
dat niet toereikend is om in de omzetbe-
hoeften te voorzien. De nachtvorst die in
april plotseling in Europa Inviel, bracht de
uitlopers van de wijnstokken veel schade
toe. Het goede weer in augustus en sep
tember kwam weliswaar de kwaltieti van
de druiven ten goede maar wat de hoe
veelheid betreft was het kwaad al ge
schied. Dit jaar dus een kleine oogst van
bijzonder goede kwaliteit.
Het bottelen van de wijn geschiedt in het voorjaar.
