1
Our Da ugh ters
Wedding brengt
mini-elpee uit
Frans Brüggen formeert
Orkest van de 18eEeuw
Overleed Mozart
aan aderlating
Ruzie onder zendamateur
kost secondant het leven
Meijer tot Lubbers:
stop met twijfel zaaien
"II
Alcohol
fataal
voor
filmsterren
Yoko Ono
hoopt
op vrede
SCHUBERT DROEG EEN PRUIK
■KUNST
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 DECEMBER 1981 PAGI1
AMSTERDAM Om de
verslechterde economische
situatie, die ook voelbaar is
in de platenindustrie, het
hoofd te bieden, heeft pla
tenmaatschappij EMI/Capi-
tol een nieuwe stunt be
dacht: de mini-elpee ofwel
een twaalf-inch schijf met
daarop vier of vijf num
mers. die voor een prijs va
riërend tussen een tientje
en vijftien gulden in de
winkel ligt. Hierdoor is het
voor platenkopers toch mo
gelijk op de hoogte te blij
ven van de laatste ontwik
kelingen op popmuziekge
bied.
De eerste groep, waarvan
zo'n mini-elpee (vijf num
mers) is verschenen, is de
Amerikaanse formatie Our
Daughters Wedding. Hoewel
het publiek waarschijnlijk
nog aan het nieuwe idee zal
moeten wennen, vindt de op
synthesizer-leest geschoeide
Wedding het een goede ma
nier om een nieuwe band te
introduceren. „Vooral in de
Verenigde Staten is dit een
belangrijk concept. Met de
muzieksoort die op „Digital
Cowboy" is terug te vinden,
heeft het grote publiek na
melijk nog geen kennis ge
maakt. Bij de Amerikaanse
FM-radio-stations maken
(hard-rock) groepen als Fo
reigner en Van Halen nog al
tijd de dienst uit. Door de
aantrekkelijke prijs wordt de
plaat waarschijnlijk eerder
gekocht, dan wanneer het
een (dure) elpee was gewor
den", zegt zanger/synthesi-
zerspeler Keith Silva in een
hoofdstedelijk hotel.
„Zo geeft de mini-elpee de
groep eerder de kans om een
relatie met het publiek op te
bouwen", aldus saxofo
nist/synthesizerspeler Scott
Simon. „Wanneer de opvol
ger van „Digital Cowboy"
verschijnt, zullen veel men
sen zeggen: die groep ken ik,
daar wil ik wel een langspe-
ler van hebben".
De in New York wonende
Our Daughters Wedding be
gon jaren geleden in San
Francisco. „Scott (Simon),
Layne (Rico) en ik speelden
in „normale" rockgroepen,
die opgebouwd waren rond
gitaar, basgitaar en drums.
Eind '78 wilde ik wel eens
wat anders", aldus Keith Sil
va. „Ik wilde experimente
ren. Het materiaal dat ik
schreef kwam voor het
grootste deel tot stand op de
piano. De synthesizer leek
me daarom het juiste instru
ment om er iets mee te gaan
doen. Mijn oude vrienden
Scott en Layne voelden daar
ook wel iets voor. We wilden
een compacte, mobiele een
heid zijn en drie synthesizers
en een saxofoon leken de op
lossing voor dat probleem".
Eind 1979 was Our Daugh
ters Wedding een feit en
kwamen de problemen. De
naam, afkomstig van een
stencil dat in een fotoboek
zat, was voor veel New
Yorkse clubs reden om de
groep niet voor concerten te
boeken. „Tijdens de Engelse
tournee werd in hotels wel
eens gevraagd of de receptie
er ook gehouden zou wor
den", aldus een lachende
Keith Silva.
De mensen moesten dus even
aan de naam wennen. Maar
toen een aantal clubs Our
Daughters Wedding boekte,
was dat probleem snel ver
holpen en werd de groep een
begrip. De nieuwsgierigheid
van mensen zorgde voor vol
le zalen. Bovendien werd de
naam min of meer gevestigd
toen ze als voorprogramma
van de Engelse synthesizer-
groep Orchestral Manoeuvres
In The Dark (OMD) speel
den. „Bij die concerten kwa
men mensen luisteren, die
geïnteresseerd waren in syn-
thesizer-muziek".
Om een plekje op de Ameri
kaanse platenmarkt te ver
overen, richtte Our Daugh
ters Wedding zich op de ra
diostations die voor universi
teiten uitzenden en onafhan
kelijke radiozenders. Scott
Simon: „Die disc-jockeys
staan meer open voor nieuwe
muziek van Europese groe
pen".
Op die manier verwierf
Wedding langzaam erken
ning bij een grotere groep
luisteraars. „De tweede sin
gle, die we op ons eigen onaf
hankelijke Design label uit
brachten, kwam op nummer
31 in de Billboard-hitlijst te
recht. We waren de eerste
groep in de Amerikaanse
muziekhistorie, die met een
filaat op een onafhankelijk
abel zo'n succes boekten.
Hiermee braken we de markt
open voor groepen als Duran
Duran, A Certain Ratio en
OMD".
Gekunsteld
De muziek van Our Daugh
ters Wedding is in tegenstel
ling tot andere synthesizer
bands niet gekunsteld. Keith
Silva: „We bespelen de syn
thesizers alsof het akoestische
instrumenten zijn. We zijn
niet afhankelijk van de tech
nische snufjes. Hierdoor
heeft onze muziek ruwe kan-
ges".
De zeer Engels klinkende
Wedding, die in Amerika
vaak wordt aangezien als een
Britse band „totdat er met
ons wordt gesproken" ge
bruikt op het toneel in tegen
stelling tot de plaat gëen
drummer. „In de studio wer
ken we anders dan op het to
neel. Tijdens een tournee zijn
we een drie-eenheid en dat
willen we verlopig zo hou
den, al bood Simon Phillips
aan mee op tournee te gaan.
Als het tijd wordt om iets
ook muzikaal in de groep
te veranderen, dan beslissen
wij dat zelf. We laten ons
niets opleggen. Wij creëren
de trend. We laten ons er
niet door beïnvloeden".
HANS PIËT
Our Daughters Wedding met v.l.n.r. Layne Rico, Keith Silva, Scott Simon.
DEN HAAG Blokflui-
tist Frans Brüggen heeft
een Orkest van de 18e
Eeuw geformeerd. Het is
met 37 man een getrouwe
'copie van de orkesten van
de late 18e eeuw en is sa
mengesteld uit specialis
ten die de authentieke in
strumenten bespelen. Op
10 december stelt het en
semble zich voor in de
Nieuwe Kerk aan het Spui
te Den Haag.
De orkestleden zijn gerecru-
teerd uit zes verschillenden
landen van Europa en Ameri
ka. Zij komen telkens bij el
kaar voor een periode van
twee maanden, waarin concer
ten worden voorbereid en uit
gevoerd. Het repertoire is dat
van absolute meesterwerken
en wil een indruk geven van
hoe het toen geklonken heeft
en hoe het door de componis
ten is bedoeld.
Frans Brüggen wordt thans al
gemeen beschouwd als de
meest briljante vertolker op
zijn instrument. Op 18-jarige
leeftijd voltooide hij zijn gym
nasiumstudie en de opleiding
aan het Muzieklyceym van
zijn geboorteplaats, Amster
dam, voor het hoofdvak blokf
luit. Na enige jaren musicolo
gie te hebben gestudeerd aan
de Gemeente Universiteit van
Amsterdam, en daarnaast
blokfluit, bleek weldra dat zijn
carrière voornamelijk die van
blokfluitist zou worden. Hij is
als leraar oude muziek ver-,
bonden aan het Koninklijk
Conservatorium te Den Haag.
Daarnaast treedt hij veelvul
dig op in binnen- en buiten
land, als solist bij kamerorkes
ten of in recitals met clave-
cimbel.
Er zijn talrijke grammofoon
platen verschenen met het
spel van Frans Brüggen, met
ongeveer het gehele belangrij
ke 18e-eeuwse solorepertoire
voor blokfluit. Bovendien
heeft hij menig componist,
vooral van de jongste genera
tie, ertoe weten te inspireren
werken voor zijn instrument
te schrijven, terwijl hij zelf re
gelmatig uitgaven van 18e- en
19e-eeuwse blokfluitmuziek
redigeert. Gedurende de laat
ste jaren vervult Frans Brüg
gen tevens tijdelijke leerop
drachten aan de Amerikaanse
universiteiten van Harvard en
Berkeley.
Op het concert in de Nieuwe
Kerk treedt Frans Brüggen
zelf als solist op in een Concer
to voor blokfluit, strijkers en
basso continuo van Bach in
een eigen reconstructie naar
BWV 49, 169 en 1053. Hij leidt
het orkest voorts in werken
van Rameau (Suite uit Darda-
nus), Vivaldi (Concerto in G
voor strijkers en basso conti
nuo) en Mozart (Jupiter-sym-
fonie).
LOS ANGELES Wil-
liam Holden en Natalie
Wood zouden nog in leven
zijn als de alcohol er niet
was geweest. De nieuws
media moeten geen aan
dacht schenken aan dege
nen die kritiek hebben
gehad op het bericht over
hun dood, verklaarde za
terdag de filmacteur Dana
Andrews, een alcoholiste
die aan een ontwennings
kuur bezig is.
Andrews, lid van de advies
raad van de Nationale Raad
voor Alcoholisme, zei op een
persconferentie dat hij over de
dood van zijn vriend Bill Hol
den en Natalie Wood geschokt
was, maar niet boos op de me
dia omdat zij hadden ver
klaard dat beiden op het ogen
blik van hun dood teveel ge
dronken hadden.
„Dat feit moet krachtig ter
kennis van het publiek wor
den gebracht. Dat hebben zij
gedaan en ik vraag u het te
blijven doen en uw criciti te
negeren", aldus Andrews.
„Het moet ons allen duidelijk
zijn dat Bill en Natalie nu nog
zouden leven als de alcohol er
niet was geweest", zei hij.
William Holden is een aantal
weken geleden gestorven aan
een bloedende hoofdwond, die
hij opliep toen hij, beschonken,
tegen een nachtkastje viel. Na
talie Wood verdronk in het
vorige weekeinde toen zij.
Waarschijnlijk, bij het stappen
in een bootje, uitgleed. Door
alcoholgebruik had zij niet he
lemaal greep meer op haar be
wegingen.
Los Angeles De wedu
we van de vermoorde
voormalige Beatle John
Lennon, Yoko Ono, heeft
zondag verklaard dat de
moord op haar man uit
eindelijk zal helpen vrede
in de wereld te laten
heersen.
In een bandopname die
door een vriend van haar-
bekend werd gemaakt, zei
ze Lennon te beschouwen
als een slachtoffer in de
oorlog tussen de dwazen
en de verstandigen.
„Laat Johns dood niet tever
geefs zijn. Laat het een start
punt zijn van waaruit uitein
delijk het gezonde verstand en
vrede in de wereld zullen ze
gevieren ten bate van ons en
onze kinderen", aldus Yoko
Ono.
Lennon werd op 8 december
vorig jaar voor zijn apparte
ment in Manhattan doodge
schoten door Mark Chapman,
die voor zijn daad 20 jaar ge
vangenisstraf kreeg.
Yoko Ono vertelde ook dat
een stichting die enkele jaren
geleden door het echtpaar is
opgezet dit jaar 285.829 dollar
heeft ontvangen. Het geld
wordt geschonken aan vredes-
groeperingen, sociaal werk in
pauperbuurten en organisaties
voor de burgerrechten.
DUSSELDORF Mozart overleed
waarschijnlijk aan een aderlating.
Beethoven zat niet alleen met doof
heid, zijn lever speelde ook op, en
Schubert droeg een pruik nadat hij
door een geslachtsziekte al zijn haar
verloren had. Het zijn conclusies over
de gezondheid en ziektes van grote
componisten die professor Anton Neu-
mayr in Wenen heeft getrokken uit
bestudering van dagboekaantekenin
gen, brieven en berichten van oogge
tuigen.
Wat Neumayr, medicus en muziekminnaar,
in de eerste plaats interesseert, is in hoe ster
ke mate ziekte inwerkte op het componeren
van de grote meesters.
De professor gaat wat Mozart betreft voorbij
aan de geruchten dat jaloerse Italianen, zoals
zijn rivaal Antonio Salieri aan het hof in We
nen, Wolfgang Amadeus met kwik vergiftig
de of dat hij naar de andere wereld werd ge
holpen door broeders in de vrijmetselarij, die
hem kwalijk namen dat hij in Die Zauberflö-
te de riten van de loge onthulde.
Volgens professor Neumayr leed Mozart al als
kind aan gewrichtsreumatiek. Vader Leopold
schreef meer dan eens: „Onze Wolferl kon op
geen voet staan, geen teen en geen knie be
wegen". Aangezien de kwaal niet kon gene
zen door de zware concertreizen van de Mo-
zarts, vermoedt Neumayr, met collega's, dat
er hartspier- en nierontstekingen bij geko
men zijn.
Mozart berustte
Aan chronische ziekte van Mozart gelooft de
professor echter niet. Aan zijn muziek is die
in elk geval niet af te lezen. Zou Wolfgang
Amadeus anders in het jaar van zijn overlij
den het hupse lied „Komm lieber Mai und
mache die Fluren wieder grün" hebben kun
nen schrijven?
Zoals bij veel componisten is aan latere wer
ken van Mozart te bespeuren dat hij zijn ein
de voelde naderen. Hij stond er evenwel be
rustend tegenover en zag de dood als een goe
de vriend, aldus Neumayr.
De reumatische koorts die Mozart op het ein
de van zijn leven had, werd zoals de genees
kunst van die tijd het voorschreef, behandeld
met herhaalde aderlatingen. Men tapte de pa
tiënt dikwijls meer dan eens per dag onge
veer een kwart liter bloed af een verlies
van drie liter per week. Deze aderlatingsthe
rapie was in het geval van een toch al zeer
verzwakte Mozart, volgens Neumayr, fataal.
„Het waarschijnlijk grootste muzikale genie
van de hele geschiedenis van de mensheid"
overleed op 7 december 1791 om één uur 's
nachts.
Beethoven: met vreugde de dood tege
moet.
Schubert: verlossing.
In tegenstelling tot Mozart was voor Ludwj
van Beethoven de dood de verlossing uit oL
draaglijk lijden. In zijn „Testament van HeiL
genstadt" schrijft hij: „met vreugde snel ik <r,.
dood tegemoet. Kom wanneer ge wilt..."
Neumayr is van mening dat Beethoven, oig
danks toenemende doofheid, zijn innerlijHl;
klankvoorstellingsvermogen volledig had b|d
houden. Aanvankelijk opstandig, berust hij 4
tenslotte in met: „Wat een verootmoediging
wanneer iemand naast mij staat en van verf
de fluit hoort en ik niets hoor". f0
De vertwijfeling is volgens de professor hooi
baar in zwaarmoedige pianosonates als d 1
Sturm en Mondschein (opus 27/2: geen liet
deslied voor de Ferne Geliebte Giullietf
Guicciardi, maar een klaaglied in cis-mol. I
Oorzaak van Beethovens doofheid was ee$
sclerose van het labyrintgebeente in het ooL.
binnenste. Daarnaast wees de sterk vergroi,
„titaanse" schedel op de symptomen van <P'
„morbus paget", waarbij al in de derde lp*
vensdecade gehoorstoringen kunnen optr< p
den. De lijkschouwing steunt deze theorjsc
volgens Neumayr. [ft
De professor vermoedt voorts een beschadig
ging van de hoorzenuwen van het binnenoo
veelal het gevolg van een infectie. Neumaj-
wijst de theorie van doofheid als gevolg vj3
syfilis af. Zij wordt zijns inziens weerleg
door het verloop van het ziektebeeld en
lijkschouwing.
Volgens professor Neumayr is Beethovd
overleden aan levereirrhose. Hij was „zek*^
geen drinker", maar hij dronk zijn glas wi)
wel „met zekere regelmaat". Bij een dagelijk
alcoholrantsoen van 60 tot 80 gram (dat is ed
halve liter wijn) kan zich levercirrhose ont
wikkelen, aldus de professor.
Ludwig van Beethoven had daarnaast laj
van darmstoornis en leed aan diarree, astml1
een oogontsteking en geelzucht. De darra
ziekte zou zijn dodelijke leverlijden med
hebben kunnen beïnvloeden. Op Beethovi
werd kort voor zijn dood driemaal een punl
tie toegepast. Op 18 december 1826 wefn
daarbij 25 pond water afgevloeid.
Schubert uitbundig
Franz Schubert heeft volgens Neumayr zij1
buien van zwaarmoedigheid tegenwicht prj
beren te geven door uitbundig ja tegen het li
ven te zeggen: tegenstellingen die niet naliP
ten hun stempel op zijn werk te drukkefci
Schubert leed aan syfilis en door de uitsldk
en haaruitval die daaraan verbonden zij
waagde hij zich het huis niet meer uit, fyj,
droeg een pruik. j
Het doodsverlangen van de componist
zoals Mozart zag hij het sterven als een we)
kome verlossing weerspiegelt zich in hj€
strijkkwartet Der Tod und das Madchen e
in de. liederencyclus die Winterreise, meejn
Neumayr. Als doodsoorzaak neemt h
buiktyfus aan, een ziekte die toen in Wen^i
heerste. Geplaagd door koorts en waanden^,
beelden overleed Schubert op 19 novemb^j
1828 onder de uitroep: „Hier, hier ist mejn
Ende'Y Jc
(Vervolg van de voorpagina
Fractievoorzitter Wim Meijer
leverde ook kritiek aan het
adres van zijn collega Ruud
Lubbers, vooral naar aanlei
ding van een interview met
deze CDA'er in een dagblad.
Meijer verweet hem het beleid
van het kabinet te willen bij
sturen met pehulp van de
VVD. Daarbij wees de
PvdA'er op de houding van
Lubbers tegenover zaken als
de solidariteitsheffing en de
inkomens-afhankelijke kin
derbijslag. Wat dat laatste be
treft is de PvdA niet van plan
een stap terug te doen. „Dat
had je gedacht". Meijer nodig
de het CDA over dit punt uit
tot een „zakelijk gesprek".
Ook deed hij een beroep op
Lubbers om nu eens „zijn ver
trouwen in de coalitie uit te
spreken en op te houden met
het zaaien van twijfel".
Herman Bode. bestuurslid van
de FNV, toonde zich minstens
éven boos over het optreden
van de minister van financiën,
i Eveneens voor de radio sprak
hij van een overval, omdat
Van der Stee pas daags na de
eerste ronde van het centraal
overleg naar buiten was geko
men met de bewering dat er
nog eens voor miljarden bezu-
nigd zal moeten worden. „Zul
ke dingen verzin je niet van
woensdag op donderdag". Ook
bespeurde de FN V-man over
eenkomsten tussen de woor
den van de CDA-minister en
de houding van de werkge
vers. „Legt de één soms de bal
voor het doel. zodat de ander
hem er maar in behoeft te
koppen?"
De FNV wil dat, de regering
voor aanstaande woensdag op
heldering verschaft over haar
standpunt betreffende een ont
koppeling van lonen en uitke
ringen. „Als ze daar met ons
(tijdens het centraal overleg)
over willen praten, kunnen ze
beter thuis blijven", aldus
Bode.
De staatssecretarissen De Boer
(CDA) en Kombrink (PvdA)
blijken de mening van minis
ter Van der Stee niet te de'?n.
Hans de Boer, bewindsman op
CRM, vindt niet dat er nood
zaak bestaat voor een ontkop
peling. Bovendien zou zo'n
maatregel zijns inziens in strijd
zijn met het regeerakkoord.
Zijn ambtgenoot Hans Kom
brink, staatssecretaris op Fi
nanciën, sloot zich daarbij aan.
Hij erkent weliswaar de nood
zaak van extra bezuinigingen,
maar gelooft niet dat die de
orde van grootte van vijf mil
jard behoeven te hebben.
Dat laatste bedrag spruit voort
uit de wens van het CDA dat
het financieringstekort vol
gend jaar wordt teruggebracht
tot 6,5 procent. Kombrink
meent dat het regeerakkoord
slechts voorschrijft dat het te
kort in 1982 (en in 1983) met
één procent omlaag gaat. „We
moeten dus eerst even afwach
ten wat het dit jaar is, voordat
we weten hoeveel het volgend
jaar moet worden". Kombrink
wil dus niet ongeacht de fei
ten, zo verduidelijkte hij, terug
naar 6,5 procent
FNV wil nader
onderzoek
chromosomen -
afwijking
bij Shell
MOERDIJK Zeven
FN V-leden van onderne
mingsraad bij Shell Moer
dijk en de onderzoeksraad
bij dat bedrijf willen dat
een externe deskundige
gaat bekijken wat er pre
cies aan de hand is met de
honderd werknemers van
de MSPO-fabriek van
Shell. Al deze medewer
kers hebben namelijk af
wijkingen in de chromo
somen.
De zeven FN V-leden vinden
het vreemd dat de directie de
OR niet heeft ingelicht en zij
betwijfelen de juistheid van de
directie-mededelingen na het
bekend worden van de chro
mosomenproblemen. Volgens
Shell zullen er wel fouten in
het onderzoek zijn gemaakt
De fabriek is een jaar geleden
in bedrijf gesteld; men past er
benzeen, styreen en propeen-
oxyde toe.
UTRECHT Een ruzie
onder zendamateurs heeft
op Sinterklaasochtend 5
december een man het le
ven gekost. Een bemidde
lingspoging van twee „se
condanten" C.V. en
A.J. de Rijk, beiden uit
Utrecht liep uit de
hand, waarop V. zijn op
ponent vanaf korte af
stand met een dubbel
loops jachtgeweer in de
borst schoot. Dit heeft V.
tegenover de politie be
kend.
De ruzie tussen de zendama
teurs, A.M. en J.D., ontstond
toen de 28-jarige M. niet vlot
genoeg betaalde voor van D.
gekochte zendapparatuur. Om
zijn geld te innen zocht hij M.
op en bedreigde deze met een
pistool. M. gaf de spullen te
rug, behalve een „zendbak-
kie", en deed bij de politie
aangifte van de bedreiging.
Dit gebeuren maakte de ver
houding tussen M. en D. er
niet beter op, en de ruzie werd
voor een deel via de ether
voortgezet.
Zaterdagochtend om vijf uur
meldde D., in gezelschap van
een 14-jarige zendamateur en
de genoemde V., zich bij M.,
die op de hoogte was van hun
komst en De Rijk had ge
vraagd hem te steunen. Bo
vendien had hij de politie ge
waarschuwd.
Vanaf het eerste moment hield
V. het tweetal onder schot,
ook toen M. het restant van de
schuld had betaald en iedereen
een biertje dronk. Op dat mo
ment belde de politie bij M.
aan, maar verdween weer toen
niet open werd gedaan. Kort
daarna ontstond een woorden
wisseling tussen V. en De Rijk
en viel het fatale schot.
Hoofdinspectuer C.G. Viïjt
van de Utrechtse politie noem
de het voortijdig vertrekken
van de politie-ambtenaren in
feite „gelukkig", omdat V. bij
een inval misschien
schoten zou hebben gelost
wel V. als D. zijn in voorlo
hechtenis genomen.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Haven Gent de
dupe door
beperkt schutten
zeesluis
Terneuzen
TERNEUZEN Rijkswater-
staat heeft de havenautoritei
ten van het Belgische Gent la
ten weten dat er voorlopig
geen autoschepen geschut zul
len worden in de zeesluis bij
Terneuzen. Ook voor de ande
re zeescheepvaart zijn beper
kende maatregelen afge
digd.
Deze maatregelen zijn
men nadat begin deze wee
brug over de zeesluis 1
tweede maal in twee jaa
ernstig beschadigd werd
een autoboot. Deze sch
een soort drijvende ga
met een hoge windgev
opbouw, zijn in de sluis
lijk zeer moeilijk ma
vreerbaar. De nu afgeko
de maatregel dupeert de
sche haven vna Gent in
mate omdat de sluis dbij
neuzen de enige toegang
de haven.
Illllllllllllllllllllllllllll
