Handtekeningen actie voor
Russische joden op stapel
Regenwoud
verdwijnt met
veertig hectare
per minuut
Amsterdamse
politie: geen
sprake van angst
kerk
wereld
Rechtbank laat
ruimte voor hulp
bij zelfdoding f
Negen bisschopszetels
in Duitsland binnen
een jaar vakant
Van 15 december tot
eind januari zal in Ne
derland de actie „Eén
miljoen handtekeningen
voor Russische joden"
worden gehouden, geor
ganiseerd door het „Soli-
dariteitscomité voor Jo
den in de Sovjet-Unie"
en de „Stichting tot steun
aan Joden in Arabische
en Oosteuropese landen".
De miljoen handtekenin
gen zijn ten gunste van
de in Rusland wonende
joden, die al jarenlang
vragen om een uitreisvi
sum.
Het aantal uitreisvisa voor
Russische joden is, volgens de
organisatoren, de laatste ja
ren dramatisch teruggelopen,
namelijk van vierduizend per
maand in 1979 tot nog geen
vierhonderd per maand nu.
Het aantal processen tegen
joden neemt toe, evenals de
intimidatie.
De handtekeningenactie is
bedoeld als een protest hier
tegen. Het is de bedoeling de
één miljoen handtekeningen
in het voorjaar aan te bieden
aan de commissie „Mensen
rechten" van het Europese
parlement. Er wordt samen
gewerkt met andere Europe
se organisaties.
Behalve alle joodse organisa
ties in Europa zullen ook de
Nederlandse kerken en vak
organisaties van leraren en
onderwijzers worden bena
derd. Medewerking is al toe
gezegd door de Nederlandse
hervoimde kerk, de gerefor
meerde kerken in Nederland,
de christelijk gereformeerde
kerken, de evangelisch lu
therse kerk en de unie van
baptistengemeenten in Ne
derland.
De actie zal worden ingeluid
met een solidariteitsbijeen-
komst op dinsdag 15 decem
ber om acht uur 's avonds in
het Congresgebouw in Den
Haag. De voorzitter van de
Raad van Kerken, prof. dr.
H. Berkhof, zal dan het
woord voeren. De manifesta
tie wordt afgesloten met een
tocht naar de Russische am
bassade.
Korte metten
De Argentijnse bisschop
penconferentie bekijkt mo
menteel een verzoek van de
organisatoren van het eucha
ristisch wereldcongres om
het drieënveertigste congres
in 1985 in Argentinië te hou
den. Als redenen voor het
verzoek worden genoemd de
groeiende religiositeit in het
land en het grote succes van
het congres in 1934. Toen wa
ren meer dan een half mil
joen mensen naar Buenos Ai
res gekomen. Het congres
had een over het hele land
verbreide vernieuwingsbe
weging op gang gebracht. Het
tweeënveertigste congres
werd dit jaar in juli in Lour-
des gehouden met ongeveer
dertigduizend deelnemers uit
142 landen.
De vluchtelingen uit Viet
nam, die de laatste tijd in Ja
pan aankomen, voeren als
reden voor hun vlucht steeds
vaker het verlangen naar
vrijheid van godsdienst aan.
Tussen de zestig en negentig
procent van de in de afgelo
pen maanden naar Japan ge
vluchte Vietnamezen zijn ka
tholiek. Hun aantal stijgt
voortdurend. Zij worden in
toenemende mate onder druk
gezet en vervolgd. Vooral ge
beurt dat in de katholieke
centra in het zuiden van het
land. Zondags worden op de
zelfde tijd als de kerkdien
sten politieke discussiebijeen
komsten belegd en wie daar
aan niet meedoet raakt zijn
werkvergunning kwijt of
krijgt geen bonnen voor le
vensmiddelen. Priesters wor
den gestuurd naar herscho
lingskampen, waar sommi
gen al een gewelddadige
dood zouden zijn gestorven.
Vrouwelijke religieuzen wor
den overgeplaatst naar afge
legen streken en steeds veel-
vuldiger worden katholieke
leerkrachten uit de scholen
verwijderd.
Spaanse en Amerikaanse
geleerden hebben in de El-
Juyogrot, een archeologische
vindplaats bij de stad Santan
der aan de noordkust van
Spanje, het eerste intact ge
bleven religieuze heiligdom
ontdekt uit het begin van het
stenen tijdperk (veertiendui
zend jaar geleden). Het be
staat uit een altaar met een
gebeeldhouwde stenen kop,
waarvan de ene helft een
man met een snor en de an
dere helft een dier voorstelt.
De vondst is van grote bete
kenis voor de geleerden, die
al lang zoeken naar andere
bewijzen dan muurschilde
ringen, versierde voorwer
pen of begrafenisoffers, die
op het bestaan van godsdien
stige rituelen uit het stenen
tijdperk wijzen.
De voor zover bekend oud
ste bisschop ter wereld, Ed
ward Howard, de vroegere
aartsbisschop van Portland in
de Amerikaanse staat Ore
gon, is 104 jaar geworden. Hij
is al priester sinds 1906 en
bisschop sinds 1926.
De klokslag van de kerk
van St. Mary in Oxford ver
stoort de openbare rust niet.
Integendeel, de klank is
„zacht en mooi". Tot deze
uitspraak kwam rechter
Fearn en wees de klacht van
een hotelier af, die over ver
storing van de openbare rust
had geklóagd. In plaats van
de gevraagde schadeloosstel
ling van ruim vierduizend
gulden te ontvangen, moest
de man de kosten van het ge
ding van ruim vierhonderd
gulden betalen. De klok slaat
ongestoord door, elk kwar
tier.
woensdag 2 december 198! pagina 10
ONRUST OVER UITLATINGEN EIGEN
PSYCHOLOOG p
ig
AMSTERDAM Niet alleen de recente uitlatingen van politici
psycholoog Frans Denkers hebben voor nieuwe onrust in hé'
Amsterdamse politiekorps gezorgd, maar ook het uitblijven vaL;'
toepasselijke maatregelen om de werkdruk te verlichten
Dienstgroepen van de bureaus Warmoesstraat en Van Bleyen
berglaan spreken in interne telegrammen en resoluties hun toe;
nemende onvrede met de huidige gang van zaken uit en dringefr-
nogmaals bij het hoofdbestuur van de Nederlandse Politiebond
aan op extra maatregelen en acties.
De uitlatingen van psycholoog Frans Denkers tijdens het cona
gres „Politie en Onveiligheid", als zou het optreden van de Nev
derlandse politie voor een belangrijk deel worden ingegeven
door angst, zijn in het Amsterdamse korps zeer hoog opgend-
men. „We zijn het beu dat er alsmaar tegen ons aangeschop'
wordt en dat er nu zelfs uit eigen kring dusdanig commentaar
op ons geleverd wordt", aldus een woordvoerder.
In een brief aan alle leden van de gemeentepolitie verwoorde
personeel van bureau Warmoesstraat haar ongerustheid al..-
volgt: „Door de uitspraken van de heer Denkers, die naar onzi
mening gebaseerd zijn op enkele individuele meningen en nia
voortvloeien uit een gedegen onderzoek over een vermeend
angstcomplex bij de politie, wordt de indruk gewekt dat de veil
ligheid van de burgerij niet voldoende gewaarborgd is. Wij zij®
van mening dat de politie haar taak naar behoren vervult en da
de burgerij in de door Denkers geschetste gevallen op snelle as
sistentie kan rekenen".
Dat de politie-psycholoog zelf ook niet al te zeker was van di
juistheid van zijn uitlatingen, bleek wel uit het laatste gesprei
dat hij in de holst van de nacht van 26 op 27 november met d<
actievoerders had. Uit dit gesprek, dat plaatsvond op bureai^
Warmoesstraat, bleek dat de woorden van Denkers in de perl
juist waren weergegeven. Maar tevens bleek dat ze niet gebal
seerd waren op gedegen onderzoek, maar op uitlatingen van ee^
zestal politiemensen, gedaan bij opnamen voor de film „Voor d<
duvel niet bang". Denkers verklaarde toen dat hij in de toe-
komst zijn uitspraken kritischer zou afwegen.
Personeelsleden van het bureau Van Leyenberglaan zeggen zeeu-
teleurgesteld te zijn over de resultaten van het landelijk overlej
tussen de politiebonden en minister Van Thijn. Het uitblijver
van maatregelen ter verlichting van de werkdruk en het op d«
lange baan schuiven van de extra geldelijke tegemoetkoming-
hebben hun ongerustheid en onvrede nog versterkt. Zij zetter^
uiteen dat er juist in de huidige en steeds verslechterende econo-V
mische situatie op de politie een extra zware wissel wordt geo1
trokken. „Meer werklozen brengen meer criminaliteit en mee&c
sociale probleemgevallen met zich mee".
ROTTERDAM De uitspraak van de Rotterdamse rechtbank3
die gisteren een vrouw uit Dordrecht tot een voorwaardelijk/Cl
straf veroordeelde wegens het onzorgvuldig verlenen van huil
bij zelfdoding, is van principieel belang. Voor het eerst worq""
aangegeven dat hulp bij zelfdoding niet altijd strafbaar is. D
rechtbank vindt dat de beslissing van iemand die een eind ac£|
zijn leven wil maken, dient te worden gerespecteerd. In gevai
len van groot psychisch of lichamelijk lijden mag de hulp vak*
anderen worden ingeroepen, omdat de betrokkene zelf veel»
niet in staat is een zachte dood te bewerkstelligen, aldus dL
rechtbank.
Hulp bij zelfdoding mag volgens de rechtbank worden verleent
als wordt voldaan aan een groot aantal eisen van zorgvuldig c
heid. „Dan gaat het belang van degene die wil sterven boven he,,
belang dat de wetgever beoogde te beschermen door hulp br^
zelfmoord strafbaar te stellen", aldus het vonnis.
De rechtbank vindt wel dat een dergelijke beslissing nooit alleen?
mag worden genomen: er moet op zijn minst een arts wordejV
geraadpleegd. Hij moet ook het middel voorschrijven en altern^
tieve mogelijkheden voor hulp overwegen. Dit dient ook om r
achter te komen of de vraag naar doodshulp geen vraag is orM
levenshulp. !"1
Naar het oordeel van de rechtbank had de 76-jarige Dordtsr'
vrouw bij de huisarts van haar vriendin moeten nagaan of zre
inderdaad aan kanker leed en of er andere mogelijkheden vocrs
hulp waren. Achteraf is gebleken dat haar vriendin geen kaïf"
ker had. Gezien de leeftijd van de beklaagde en de psychisch 5
gevolgen van een gevangenisstraf besloot de rechtbank slechf..
een voorwaardelijke straf op te leggen. De eerste weken van dU(
proeftijd van één jaar krijgt zij huisarrest opgelegd. De veroor
deelde is niet van plan in hoger beroep te gaan. ov
BINNENLAND leidse courant
Regering DDR
wars van vredes
beweging
De regering van de DDR is
niet van zins een vredesbewe
ging naar Westeuropees mo
del op haar grondgebied toe te
laten. Dat blijkt uit de reactie
van leidende politici op de
aandrang van enkele duizen
den jonge Oostduitsers om
vervangende dienstplicht mo
gelijk te maken.
In de zeven miljoen leden tel
lende protestantse kerk van
de DDR is de afgelopen
maanden een levendige dis
cussie gevoerd over een „vre
de zonder wapens". In korte
tijd ondertekenden vierdui
zend jongeren een petitie aan
de leiding van de kerk, waar
in zij haar vroegen zich bij de
regering sterk te maken voor
de invoering van een „sociale
vredesdienst". Als alternatief
voor anderhalf jaar militaire
opleiding bij het nationale
volksleger zou men sociale
dienstplicht moeten kunnen
vervullen in ziekenhuizen,
bejaardentehuizen en andere
sociale instellingen.
De politieke leiding van de
DDR heeft lange tijd de dis
cussie over vrede binnen de
kerken doodgezwegen en hei
melijk toegestaan. Maar nu
lijkt ze bang te zijn, dat het
pacificisme, zoals dit zich uit
in West-Duitsland en andere
Westeuropese landen, naar de
DDR zal overslaan. Voor de
komende maanden heeft
Oost-Berlijn een tegencam-
pagne op grote schaal aange
kondigd onder het motto: „De
vrede moet verdedigd worden
de vrede moet bewapend
zijn". Daarbij zou de staats-
jeugdorganisatie FDJ „de ver
dedigingsbereidheid van alle
meisjes en jongens moeten
verhogen en de besten win
nen voor een militair beroep".
De benoeming van de aartsbisschop van Mtlnchen en er
Freising, kardinaal Joseph Ratzinger, bij de Romein- K'
se curie als prefect van de congregatie voor de ge-
loofsleer, heeft weer eens de aandacht gevestigd op
het feit, dat in de katholieke kerk in Duitsland naar ja
het zich laat aanzien binnen een jaar negen bis- at
schopszetels opnieuw moeten worden bezet. Zij zijn d
al vakant of zij worden het, omdat de bisschop vijf-
enzeventig jaar wordt.
Hun ontslag hebben al ingediend kardinaal Hermann Volk, r
bisschop van Mainz, Alois Brems, bisschop van Eichstótt, \i
Eduard Schick, bisschop van Fulda en Anton Hofman, bis- V
schop van Passau. De paus heeft hun verzocht aan te blijven
tot een opvolger is benoemd. De bisschop van Regensburg,
Rudolf Graber, die ook zijn ontslag heeft ingediend, is door
de paus tot apostolisch administrator benoemd. Dan is er nóg d
de bisschopszetel van Limburg, die sinds het heengaan van
bisschop Wilhelm Kempf nog altijd vakant is.
Eind van dit jaar wordt de voorzitter van de Duitse bisschop-
penconferentie en aartsbisschop van Keulen, kardinaal Jo-
seph Höffner, vijfenzeventig jaar. Ook hij zal dan zijn ontslag B
bij de paus indienen. Tot september 1982 zal hij nog voorzitter Is
van de bisschoppenconferentie zijn en tot zolang zal hij ook IIE
wel in Keulen aanblijven. Wie dan voorzitter van de bis- tij
schoppenconferentie zal worden, nu kardinaal Ratzinger
daarvoor niet meer in aanmerking komt, is niet te zeggen.
Eind volgend jaar wordt ook de bisschop van Hildesheim, i
Heinrich Maria Janssen, vijfenzeventig jaar.
da
Deze leeftijdsgrens voor bisschoppen is terug te voeren tot het
motu proprio „Ecclesiae sanctae" uit 1966, waarin alle dioee- r1
sane bisschoppen en hen, die rechtens met hen zijn gelijkge- 1 1
steld, wordt verzocht niet later dan na het bereiken van het fS
vijfenzeventigste levensjaar zelf de bevoegde autoriteit (de kt
paus) mee te delen, dat zij afstand doen van hun ambt, die faj
dan na afweging van de omstandigheden in elk afzonderlijk L
geval zal beslissen. Als bij de bovengenoemde opsomming ook P
nog eens de wijbisschoppen worden betrokken, waarvoor rn
deze regeling overigens niet direct geldt, dan zal in de ko- SC
mende vijf jaar een kwart van de leden van de Duitse bis- j
schoppenconferentie moeten worden vervangen. L
LEIDSE BOTANICUS BLU MET GROEIENDE
BEZORGDHEID
Aan prins Bernhard werd het eerste exemplaar overhandigd van „Het Tropisch
Regenwoud een eerste kennismaking". Op de foto van recht naar links: de
prins, dr M. Jacobs en D. Coutinho, uitgever.
Jacobs, is de „zwerfland-
bouw". Daarbii worden door
de plaatselijke bevolking klei
ne stukken bossen gekaapt,
beplant en na een of enkele
oogsten weer verlaten, omdat
de opbrengst snel afneemt.
Als gevolg van de krachtige
aanwas van de bevolking
wordt deze landbouwmethode
nu op talloze plaatsen toege
past. Al die kleine stukjes bij
elkaar vormen samen een
enorme oppervlakte. Een ver
ergerende factor is daarbij,
dat de mensen ook hout nodig
hebben om hun potje te ko
ken.
Een derde hoofdoorzaak is de
omzetting van bos in gras
land. Dat maakt het mogelijk
om slachtvee te weiden, 'waar
van het vlees wordt geëxpor
teerd. In Brazilië werd tussen
1966 en 1978 voor dat doel
80.000 vierkante kilometer
oerwoud geveld. Als gevolg
daarvan konden de Amerika
nen, maar ook wij Nederlan
ders, meer en goedkoper
Hamburgers eten.
Waarmee dus een extra reden
gegeven is om de consumptie
van deze delicatesse te mati
gen. Wat de voorstanders van
behoud van het regenwoud
verder nog kunnen doen
„Steun geven aan het Wereld
Natuur Fonds", meent botani
cus Jacobs. „Die heeft de
beste organisatie om absolute
bescherming van het regen-
bos te bevorderen. In alle re-
genboslanden zijn de plannen
daarvoor in de maak of al ge
reed". Volgend najaar start
het Wereld Natuur Fonds met
een nieuwe actie om aan de
verwezenlijking daarvan een
extra stimulans te geven.
Prins Bernhard, als immer
hevig geïnteresseerd in alle
activiteiten van deze organi
satie, heeft afgelopen vrijdag
het eerste exemplaar gekre
gen van „Het Tropisch Re
genwoud een eerste ken
nismaking". De heer Vernè-
de, secretaris van de prins,
heeft het boek inmiddels gele
zen. En met zoveel interesse,
zo is de auteur gebleken, dat
hij de prins heeft aangeraden
het boek ook zélf door te ne
men.
WILLEM SCHEER
Dr. M.Jacobs: Het Tropisch
Regenwoud een eerste
kennismaking (Uitg. Dick
Coutinhó, Muiderberg; prijs
ƒ48,50)
ZEIST/LEIDEN Nogal
wat collega's van de Leidse
botanicus dr M. Jacobs doen
erg cynisch over de toe
komst van het tropische re
genwoud: „Ach, dat regen
woud dat is toch een ver
loren zaak. Laten we maar
de insectenpoten in ons mu
seum gaan tellen". Jacobs
zelf verfoeit een dergelijk
fatalisme. „Er begint nu juist
wat meer begrip te komen
voor het belang van dat oer
woud. Ook op officieel ni
veau is een duidelijke wil
ontstaan om niet alles naar
de knoppen te laten gaan.
Dat kleine clubje van na
tuurbeschermers in de we
reld moet doorgaan met in
formatie verschaffen. Ook
de gezagsdragers in Zuid-
Amerika, Azië en Afrika
zijn er wel degelijk ontvan
kelijk voor. We maken hele
maal geen slechte kans dat
er uiteindelijk toch een re
delijk deel van die kostelijke
schatkamer intact blijft".
Met zijn gisteren verschenen
boek „Het Tropische Regen
woud een eerste kennisma
king", levert Jacobs een 318
pagina's tellende bijdrage aan
die informatieverschaffing. In
een taal, die voor leken be
grijpelijk, maar daarom nog
niet minder wetenschappelijk
is. Volgens de Wageningse
hoogleraar bosteelt, dr R. Ol-
deman, althans, zal het gees
teskind van de Leidenaar de
komende decennia als een bij
bel worden gehanteerd door
iedereen, die met het regen
woud te maken heeft. „Dit
wordt hèt standaardwerk".
Tropische regenwouden (200
cm. neerslag per jaar, 100 a
200 soorten per ha., een bla
derdak van 20 a 30 meter dik
te, een totale hoogte van 30
40 meter) bevinden zich thans
nog voornamelijk in het Ama
zone-gebied, de Maleise Ar
chipel en het westelijk deel
van Afrika, langs de Evenaar.
Ze worden zo driftig gekapt,
dat hun oppervlakte jaarlijks
afneemt met een gebied dat
meer dan drie keer zo groot
als Nederland is. Per minuut
gaat er ongeveer veertig ha
tegen de vlakte. Per etmaal
57.600 ha. „En wat weg is,
komt niet meer terug", aldus
botanicus Jacobs. „Herbebos
sing is geen remedie in de zin,
dat dat het verlies aan regen
woud zou kunnen compense
ren. Daarvoor is de structuur
en samenstelling ervan tè in
gewikkeld. Natuurlijk herstel
is in theorie denkbaar. Maar
na een ingreep van enige om
vang vergt dat wel een tijds
bestek dat je moet uitdrukken
in eeuwen".
Schatkamer
Twaalf redenen onderscheidt
Jacobs, op grond waarvan het
verdwijnen van de regenwou
den een ramp voor de mens
heid moet worden genoemd.
Niet de onbelangrijkste daar
van is dat deze oerwouden
een unieke „genetische schat
kamer" vormen. Jacobs: „Al
leen al in Maleise Archipel
heb je 25.000 verschillende
soorten zaadplanten. Die bie
den een ongehoorde hoeveel
heid materiaal voor verede
ling van de cultuurgewassen,
zoals die door de mens ge
bruikt worden. Veredeling
houdt in, dat door middel van
kruisingen allerlei gewenste
eigenschappen van wilde ras
sen in de cultuurgewassen
worden ingebracht. Geschikt
heid voor een bepaald soort
bodem bijvoorbeeld, of weer
stand tegen ziektes. In de tro
pische landbouw is dat al lang
geleden gedaan. Met tropische
fruitbomen, zoals doerian,
manga, rambetan, banaan, ci
trus, zou het ook kunnen ge
beuren. En wie weet voor
welke andere doeleinden al
die verschillende oerwoud-
planten in de toekomst nog
geschikt blijken te zijn? Ca
cao, rotan, rubber en het anti-
malariamiddel kina komen er
tenslotte ook vandaan. Mét
het kappen van de wouden
beperken we ook rampzalige
wijze onze mogelijkheden
voor nieuwe toepassingen".
„Maar ook bijvoorbeeld ter
voorkoming van erosie is het
regenbos van essentieel be
lang. De bomen houden de
bodem vast; als die bloot
komt, spoelt de regen hem
weg. De weggespoelde grond
komt in de rivieren en hoogt
stroomafwaarts de bedding
op, waardoor eerder overstro
mingen optreden. Bovendien
reguleert het bos de afvoer
van regenwater, doordat de
humus als een spons werkt. Is
er geen bos om als buffer te
dienen, dan stort al het water
zich dadelijk in de rivieren,
die spoedig daarna alweer
droog staan, zodat de mensen
die er langs wonen, gecon
fronteerd worden met een te
kort aan water. En door de
grote hoeveelheden water
damp die een bos afgeeft,
wordt in de omstreken het
klimaat verzacht: minder heet
en droog overdag, minder kil
's nachts; dat geeft betere mo
gelijkheden voor land- en
tuinbouw".
Ook op de koolstofhuishou
ding op aarde, hebben de re-
genbossen hun invloed. De
vrees wordt soms uitgespro
ken dat door ontginning en
verbranding van de regen
wouden zoveel CO 2 in de
lucht komt, dat het klimaat
over de hele wereld beïn
vloed wordt. Jacobs zelf
meent echter, dat dit pro
bleem te ingewikkeld is om er
een duidelijke uitspraak over
te kunnen doen.
Parketvloer
De behoefte van het rijke
Westen aan een fraaie parket
vloer in de huiskamer is een
van de oorzaken, die aan het
verdwijnen van het regen
woud ten grondslag liggen. In
dertig jaar vervijftienvoudig-
de de export van (timmer-
)hout uit de tropen, terwijl het
binnenlands verbruik verdub
belde. De totale exportwaarde
steeg van 272 miljoen dollar
in 1954 naar 4.200 miljoen dol
lar in 1976. Toch ligt hierin
niet de belangrijkste bedrei
ging. De voornaamste achter
grond van het probleem, stelt
Nieuwe bijbel voor vrienden van het regen- Woudreuzen wijken voor hamburgers
woud
