Meer dan miljoen mensen
spoorloos verdwenen
Onderhandelingen
Geneve in zeer
besloten sfeer
VS en Israël verstevigen
militaire samenwerking
Unita eist aanslag op
Angolese raffinaderij op
AMNESTY INTERNATIONAL:
Rooms-liberale
kabinetsinformatie
in België mislukt
Moslim-Broeders eist
verantwoordelijkheid
op voor bomaanslag
Zorgen om gezondheid
^Chinese leider Deng
_3UITENLAND
LE1DSE COURANT
DINSDAG 1 DECEMBER 1981 PAGINA 11.
Schmidt nog dit
jaar naar DDR
tii
(Van on2e correspondent Ami van Vree)
BONN Hoewel een officiële bevestiging
op zich laat wachten, staat het vast dat
bondskanselier Helmut Schmidt nog dit jaar
i voor een officieel bezoek aan partijleider
^fHonnecker naar de DDR reist. De ontmoe-
;ing zal plaatsvinden in het jachtslot Huber-
uSstock aan de Werbelinsee ten noorden
$yan Berlijn en wel op 14 en 15 december.
Het door de Duitsers met spanning tegemoet
jeziene treffen Schmidt-Honnecker is al
anger in de pen maar moest enkele keren
om politieke redenen worden verschoven,
|de laatste keer in verband met de ontwikke
lingen in Polen.
Losgeld geëist voor
beenderen heilige Lucia
MILAAN Een onbekende groe
pering, die zegt op 7 november de
beenderen van de heilige Lucia te
hebben gestolen uit een kerk in
Venetië, heeft de overblijfselen van
de heilige aangeboden tegen een
losgeld van 450.000 gulden.
In een telefoontje aan het Italiaan
se persbureau Ansa werd gedreigd
met verbranding van de beenderen
als de kerk niet met het geld over
de brug komt. De resten van de
heilige Lucia, die 1.700 jaar geleden
overleed, werden tijdens een huwe
lijksmis uit de kerk geroofd, terwijl
het bruidspaar en een priester on
der schot werden gehouden.
MILITAIR BESTUUR
HONDURAS TEN EINDE
TEGUCIGALPA Honduras, lange tijd be
schouwd als het prototype van een Middename-
rikaanse bananenrepubliek, zet na negen jaar
weer stappen op weg naar de democratie. Giste
ren is de 53-jarige arts en leider van de Liberale
Partij, Roberto Cordoba (foto), officieel tot (bur-
gerlpresidènt gekozen. In het eveneens nieuw
gelvozen parlement kan de gematigde Cordoba
steunen op een absolute meerderheid. In 1972
maakte een militaire staatsgreep een eind aan de
democratie in Honduras. Het is mede aan Ameri
ka's ex-president Carter te danken, dat het land
de weg naar het herstel van de democratie is in
geslagen. Door zijn overredingskracht hebben de
Hondurese strijdkrachten zich terugtrokken in
de barakken, waarmee ruimte voor de vrije ver
kiezingen werd gemaakt.
Massa-proces tegen
linkse Turken
ANKARA In de Oost-
turkse stad Erzei uem is gis
teren het proces begonnen
tegen de ruim 500 linkse ex
tremisten, die ervan wor
den beschuldigd acties te
gen het staatsgezag te heb
ben gevoerd.
De beklaagden zijn lid van
Dev Sol (Revolutionaire
Weg). Dit zou de belangrijk
ste linkse verzetsgroepering
zijn voor de militairen vorig
jaar september de macht
over namen.
Mechtesheimer uit CSU gestoten
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BONN Een scheidsgerecht van de Beierse CSU van Frans-Jo-
sef Strauss heeft gisteren in München na zeven uur vergaderen
besloten dat de polemoloog Mechtersheimer zijn partij definitief
moet verlaten omdat hij tegen de partijregels is ingegaan en
daarmee de Christelijk-Sociale unie ernstige schade heeft berok
kend. Mechtersheimer, werkzaam bij het Max Planck-instituut,
is een van de bekendste tegenstanders van het moderniserings-
besluit van de NAVO en is de laatste tijd overal in de Bondsre
publiek en daarbuiten met zijn opvattingen over de nucleaire
strategie naar buiten getreden.
Mechtersheimer, al 11 jaar lid van de CSU, was van mening dat
het scheidsgerecht heeft gehandeld onder zware politieke pres
sie van de partij-leiding, waarachter naar zijn mening weer be
langen van de wapenindustrie de firma MBB staan.
he
laa
cti Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG In de voorbije
vijftien jaar zijn over de hele
i wereld meer dan één miljoen
nen^en van hun bed gelicht,
va uit hun huis gesleept of op
itraat opgepakt om voor altijd
:e verdwijnen. De meesten
tsévan hen zijn vrijwel zeker
rt< yermoord. Aldus Amnesty In-
D( ternational, de beweging die
strijdt voor het naleven van de
«.mensenrechten, bij het begin,
vandaag, van een internatio-
r lale campagne tegen het feno-
ineen „verdwijning". In een
toelichting op de campagne
„Verdwijnen maar niet verge
ten" noemt Amnesty voorbeel
den uit drieëntwintig landen
in Afrika, Azië en vooral La-
tijns-Amerika, van mannen,
vrouwen en kinderen die van
de ene op de andere dag spoor-
loos verdwenen. De beweegre-
n den om mensen te ontvoeren:
■het uit de weg ruimen van
0 (mogelijke) tegenstanders en
het intimideren van de bevol
king.
-c. Verdwijningen van mensen
jf' zijn niet van de laatste tijd. In
de loop van de geschiedenis
Tweede Wereldoorlog (en ook
daarna) is de vervolging in de
Sovjet-Unie onder Stalin be
rucht; om over de verschrik
kingen in nazi-Duitsland maar
te zwijgen. Na de oorlog be
sloot een groot aantal landen
dergelijke excessen tegen te
gaan door middel van interna
tionale verdragen. De Conven
tie van Genève en de Univer
sele Verklaring van de Rech
ten van de Mens zijn bedoeld
om de bescherming van bur
gers tegen willekeur en ver
volging door hun regeringen
te garanderen. In de praktijk
blijken veel van de landen die
de verklaringen hebben on
dertekend zich echter schuldig
te maken aan schendingen
van de fundamentele rechten
van de mens.
Gruwelijk
Van alle soorten schendingen
van de mensenrechten zoals
het houden van gewetensge
vangenen, marteling en dood
straf is de spoorloze ver
dwijning de gruwelijkste. Wei
nigen hebben hun verdwijning
kunnen navertellen, maar dui
delijk is wel dat de meeste
vermisten worden gemarteld
en vervolgens gedood. Maar
niet alleen de gevangenen
wacht een afschuwelijk lot. De
achterblijvende familieleden,
die niets meer van hun vader,
moeder of kind horen, blijven
tegen beter weten in hopen op
een plotselinge terugkeer van
hun naaste. Verzoeken aan re
geringen om alleen te zeggen
of het familielid nog in leven
is worden niet of met bedrei
gingen beantwoord. Het be
kendste, voorbeeld hiervan zijn
de zogenaamde „Dwaze Moe
ders" van de Plaza de Mayo in
Buenos Aires, Argentinië. Al
enige jaren lang houden zij
elke donderdag een vreedza
me demonstratie en vragen zij
de Argentijnse regering inlich
tingen over de verblijfplaats
van hun verwanten. Tot op
heden tevergeefs.
Hoewel Argentinië lang niet
het enige land is waar mensen
zomaar verdwijnen, hebben de
gebeurtenissen daar de afgelo
pen jaren veel internationale
belangstelling getrokken. In
het land zijn sinds 1976, toen
militairen de macht overna
men, zo'n 15.000 mensen, on
der wie politici, journalisten,
studenten, vakbondsleiders,
priesters, arbeiders, ouden van
dagen en baby's verdwenen.
In het boek over zijn leven in
Argentinië schrijft Jacobo Ti
merman, een Argentijns-jood
se krantenuitgever die twee
jaar de gevangene was van het
militaire bewind: „Hele fami
lies verdwenen. De lijken wer
den in cement gegoten en op
de bodem van de rivier ge
stort. Soms was het cement
niet goed gestort en spoelden
de lijken aan 'op de kust. Een
moeder herkende haar zoon
van vijftien. Maar dat was een
ongelukje, want de lijken ver
dwenen meestal voorgoed".
„De lijken werden op oude
kerkhoven begraven, onder
bestaande graven. Nooit zullen
die worden gevonden. De lij
ken werden midden boven zee
uit helikopters gegooid. De lij
ken wek*den in stukken gehakt
en verbrand".
„De personen die bij deze
praktijken betrokken waren
werden na een tijdje overge
plaatst naar andere gebieden
of voor ander taken ingezet.
De plaatsen van de massa
moorden werden na een tijdje
veranderd in een openbaar
park of verkocht voor snelle
bebouwing met een flatge
bouw".
Cijfers
In veel gevallen zijn getuige
nissen zoals die van Timerman
niet eens nodig, daar spreken
de cijfers voor zich. Zo zijn in
Cambodja de afgelopen tien
jaar rond de 750.000 mensen
van de aardbodem verdwenen.
Een aantal van hen is in mas
sagraven teruggevonden. In
Guatemala worden meer dan
30.000 mannen, vrouwen en
kinderen vermist, het aantal
inwoners van Oeganda is tus
sen 1969 en 1979 met enige
honderdduizenden afgenomen
en in El Salvador worden da
In Argentinië demonstreren elke donderdag de „Dwaze Moeders". Van de regering willen zij weten
waar hun verdwenen familieleden zich bevinden. Antwoord hebben zij tot op heden niet gekregen.
gelijks zwaar verminkte lijken
gevonden, van wie de identi
teit veelal niet meer kan wor
den vastgesteld. Andere lan
den waar verdwijningen zijn
geconstateerd: Mexico, Chili,
Bolivia, Paraguay, Brazilië,
Kenya, Zimbabwe, Angola, Et
hiopië, Zaïre, Guinee, Zuid-A
frika, Namibië, Marokko,
Zuid-Jemen, Syrië, Odst-Ti-
mor, Afghanistan en de Filip
pijnen.
Amnesty International vraagt
de regeringen van die landen
geregeld maar tevergeefs naar
de verblijfplaatsen van ver
dwenen mensen. Maar, aldus
Amnesty, wat die regeringen
ook zeggen: iémand moet we
ten wat er met de vermisten is
gebeurd en waar zij zijn, ie
mand is verantwoordelijk voor
hun lot.
In veertig landen over de hele
wereld zal Amnesty Interna
tional de komende vier maan
den proberen de publieke op-
ninie te mobiliseren om druk
op de betrokken regeringen
uit te oefenen, om nieuwe ver
dwijningen tegen te gaan. Ver
der zullen, hoe moeilijk het
ook is, pogingen in het werk
worden gesteld om een klein
deel van die één miljoen ver
misten op te sporen en wel
licht van een vrijwel zekere
dood te redden.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De poging om in België een regering van christen-
V -democraten en liberalen te vormen, is gisteren mislukt. De
Pa Vlaamse liberaal Willy de Clercq is een week na zijn aanwij-
n zing door koning Boudewijn ontheven van zijn formatie-op-
1 dracht. Uit welke partij een nieuwe (in)formateur zal worden
aangewezen, was gisteren nog onduidelijk. De onderhandelingen
zijn gestrand op de Waalse christen-demokraten (PSC), die de
e beoogde „rooms-blauwe" regering niet breed genoeg vinden om
met succes zware sociaal-maatschappelijke ingrepen te kunnen
doen voor het herstel van de economie. De Franstalige christen-
A-democraten willen daarom de socialisten en of de Vlaamse en
1 Waalse nationalisten (zoals de Vlaamse Volksunie) bij de kabi-
hi netsvorming betrekken. Die houding is gisteren ingenomen door
het partijbestuur van de PSC, en ging in tegen de wens van par-
'ijvoorzitter Paul Vanden Boeynants.
ran den Boeynants zal waarschijnlijk aftreden.
BONN De extremistische Moslim-Broederschap heeft zich
gisteren in een telefoongesprek met het Franse persbureau AFP
in Bonn verantwoordelijk gesteld voor de zware bomaanslag af-
"ilopen zondag in Damascus. Het dodental als gevolg van de
imaanslag, waarbij het gebouw van de militaire politie in Da
mascus instortte, is ondertussen al opgelopoen tot 90.
.-De operatie tegen de zetel van de militaire politie is het ant
woord op de slachtpartijen, massa-executies en moorden op Syri
sche burgers in eigen land en in het buitenland", zo zei een
1 woordvoerder van de Moslim-Broeders in het telefoongesprek.
De woordvoerder zei dat de bomaanslag aan 200 mensen het le-
/(ven had gekost.
yi President Assad van Syrië heeft gisteren laten weten, dat hij
ich zal inzetten voor de uitroeiing van de fanatieke Moslim
broederschap. De Moslimbroeders voeren nu al twee jaar een
"u gewapende strijd tegen de regering van Assad. „Onze bevolking
is vast besloten deze bende uit te moorden", zo haalde de Syri-
che radio de woorden van president Assad aan. De Syrische re-
'ering ziet de Moslim-Broederschap als een werktuig in handen
van Israëli's en Amerikanen.
I PEKING De verschijning van China's sterke man Deng Xia
oping op de zitting van het Volkscongres, het Chinese parle-
nent, heeft nieuw voedsel gegeven aan de geruchten over de
twakke gezondheid van Deng. Hij werd opnieuw, net als zater-
j dag bij de opening van het Volkscongres, begeleid door een ver
pleegster.
f|0ver Dengs gezondheid is officiéél niets bekend. Maar in een
[esDrek met de Amerikaanse ex-vice-president Mondale zei hij
lt Verleden week, dat hij zijn plicht heeft vervuld en dat zijn tijd
ékomen is. In Hongkong gaat al geruime tijd het gerucht dat
t )eng aan een ernstige ziekte lijdt. Aan de stem waarmee de
Chinese leider het Volkscongres toesprak viel echter niet op te
j naken dat zijn gezondheid te wensen overlaat.
e tijdens de zitting van het Volkscongres heeft premier Zhao
Ziyang de Chinezen voorgehouden dat de huidige politiek van
bezuinigingen nog zeker vijf jaar zal duren. Deze politiek moet
j eiden tot een nieuwe economische orde, waarin meer dan voor-
leen aandacht wordt geschonken aan de landbouw cu u- uchte
De Amerikaanse delegatieleider Paul Nitze (links) ontmoet zijn Russische collega voor
het gebouw van de Russische ambassade in Genève aan het begin van de onderhan
delingen.
GENEVE In een harte
lijke sfeer zijn gisteren in
Genève de Amerikaans-
Russische onderhandelin
gen begonnen over de
middellange-afstandsra-
ketten in Europa. Het eer
ste onderhoud tussen
Kwitsinsky en Nitze duur
de negentig minuten en
vond plaats in het gebouw
van de Russische ambassa
de. Kwitsinsky had zijn
Amerikaanse gespreks
partner een hartelijke ont
vangst bereid. Drie minu
ten lang stonden de man
nen in de vallende
sneeuw, lachend om de
herhaalde verzoeken van
de persfotografen om el
kaar de hand te schudden.
Na het gesprek met Kwit
sinsky verklaarde Nitze dat
het onderhoud „hartelijk en
zakelijk" was geweest. Een
Russische woordvoerder sprak
van een „zeer opbouwende"
ontmoeting, die volgens hem
had aangetoond dat beide par
tijen streven naar een ak
koord. Het gesprek had voor
namelijk betrekking op proce
durekwesties en de houding
tegenover de pers. Die is er
een van de grootst mogelijke
beslotenheid. „We zijn het er
over eens dat de details van de
onderhandelingen binnenska
mers moeten blijven. We voe
len er niets voor via dé media
te discussiëren", aldus Nitze,
die zijn stilzwijgen meende te
kunnen rechtvaardigen met
het argument dat alleen via
wederzijdse eerbied voor de
vertrouwelijkheid van het
overleg kan worden gehoopt
dat er snelle resultaten wor
den bereikt.
Men neemt aan dat de beide
onderhandelingsdelegaties in
de ontmoeting van vandaag
hun onderhandelingspositie
uiteen hebben gezet. Dit over
leg vond plaats in de Ameri
kaanse ambassade. Beurtelings
zal tot het Kerstreces worden
vergaderd in het gebouw van
de Amerikaanse en Russische
derhandelingen zal afhangen
van de vastbeslotenheid van
de NAVO tot plaatsing van de
nieuwe raketten in Europa
over. te plaatsen, mochten de
onderhandelingen mislukken.
De Sovjet-Unie wil in de on
derhandelingen in Genève
overeenstemming bereiken
over een „radicSe verminde
ring van de middellange-af-
standsraketten", aldus een
communiqué van het politburo
in Moskou. Daar wordt aan
toegevoegd dat „evenwel op
geen enkele wijze zal worden
gediuld dat de VS zich militai
re voordelen verwerven". De
verklaring bevatte verder een
herhaling van Brezjnevs
standpuntèn in Bonn vorige
week.
In Washington heeft minister
Haig van buitenlandse zaken
gezegd dat het welslagen van
de Amerikaans-Russische on-
WASHINGTON De
Verenigde Staten en Is
raël hebben gisteren een
strategische overeenkomst
gesloten, die bedoeld is
om de invloed van de
Sovjet-Unie in het Mid
den-Oosten terug te drin
gen.
In een gezamenlijke verkla
ring hebben de Israëlische mi
nister van defensie Sharon en
diens Amerikaanse ambtge
noot Weinberger gezegd, dat
de strategische overeenkomst
„niet gericht is tegen een staat
of een groepering in het Mid
den-Oosten". Deze woorden
zijn bedoeld om de Arabische
landen gerust te stellen dat de
VS en Israël geen gezamenlij
ke actie tegen hen onderne
men. Eerder hadden Ameri
kaanse functionarissen laten
weten bezorgd te zijn dat een
Amerikaans-Israëlische over
eenkomst vijandige reacties
zou kunnen oproepen in de
Arabische wereld, wanneer
hierin niet werd gesteld dat de
afspraken waren gericht tegen
de Sovjet-Unie.
De Israëlische premier Begin
heeft zich positief uitgelaten
over het militaire verdrag. Be
gin's woordvoerder, Porat, zei
dat de militaire overeenkomst
Israel's veiligheid en interna
tionaal aanzien ten goede
komt. Het Amerikaans-Israëli
sche verdrag is echter door de
oppositionele Arbeiderspartij
heftig bekritiseerd. Ex-pre
mier Rabin beschuldigde Be
gin ervan, dat deze de weg had
geopend voor het inzetten van
het Israëlische leger tegen de
Sovjet-Unie, buiten de politie
ke arena van het Midden-Oos
ten conflict.
Geen veto
Israël heeft gisteren in princi
pe ingestemd met de deelne
ming van Westeuropese mili
tairen aan de internationale
vredesmacht in de Sinai. Israël
had zich hier tegen altijd ver
zet, omdat de EG-landen zich
niet geheel achter de Camp
David-akkoorden stellen.
Waarnemers menen dat Israël
zich soepeler ten aanzien van
Westeuropese deelneming
heeft opgesteld, om zo een
hechtere Amerikaans-Israëli
sche samenwerking op militair
niveau mogelijk te maken.
Syrië heeft de Arabische sta
ten gevraagd hun ambassa
deurs terug te roepen uit de
Europese landen, die troepen
leveren voor de Sinai-vredes-
macht, zo werd gisteren door
hetLibanese dagblad As Safir
gemeld. Syrië is tegen deelne
ming van Nederlandse, Fran
se, Engelse en Italiaanse dèel-
neming aan de vredesmacht,
omdat de EG zich niet duide
lijk genoeg heeft gedistan-
cieerd van de Camp David-ak
koorden.
ANGOLA: WERK VAN BLANKE HUURLINGEN
"C
Met een Groene Betaalcheque en de Groene Betaalpas.
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
NEW YORK, LUANDA
De leider van de recht
se Unita-be weging, die
vecht tegen het marxisti
sche bewind in Angola,
heeft gisteren in New
York verklaard dat zijn
organisatie verantwoorde
lijk is voor de aanslag op
een'olieraffinaderij aan de
rand van de Angolese
hoofdstad Luanda.
De aanval werd volgens de lei
der van de door Zuid-Afrika
gesteunde beweging, Jonas Sa-
vimbi, zondagavond om tien
uur uitgevoerd. Volgens be
richten uit Angola was de poli
tie tien uur na het uitbreken
van de brand er nog niet in
geslaagd de brand te blussen.
De brand zou nu inmiddels
onder controle zijn.
Volgens de Angolese radio be
tekent de brand een zware
klap voor de economie van het
land. De brand is volgens het
radiostation aangestoken door
„huurlingen van het racisti
sche bewind van Zuid-Afri
ka". In een officiële medede
ling wordt gemeld dat er ver
scheidene lijken zijn gevon
den, waaronder een blanke.
Ook zouden er verscheidene
documenten zijn aangetroffen
die wijzen in de richting van
Zuid-Afrika.
De Angolese minister Van Du-
nem van energie zei dat het
commando dat de aanslag
pleegde, over zee, mogelijk
aan boord van een onderzeeër,
naar Angola is gekomen. Ver
volgens werd de brand veroor
zaakt door het tot ontploffing
brengen van een aantal krach
tige bommen op strategische
plaatsen in de raffinaderij.
Het Angolese persbureau
noemde de aanslag „een fla
grante schending van onze
souvereiniteit door het racisti
sche bewind van Zuid-Afrika,
dat gebruikt maakt van een
groep huurlingen, die door dit
land worden bewapend, ge
traind en aangevoerd". Hier
mee wordt verwezen naar de
Unita-beweging. Vorig jaar
pleegden guerrillastrijders van
deze organisatie een aanslag
op olietanks in de havenstad
Lobito.
