ankrijk
iderland
teken
rieden,
den en
akomst
Ad van Emmenes: „Uitschakeling is nog geen nationale ramp"
Spelmoment uit de
wedstrijd Nederland -
Frankrijk op 25 maart
1981 die eindigde in
een 1-0 overwinning
voor Nederland door
een schitterend
genomen vrije trap
van Arnold Mühren.
AG - Hoewel volgende week
in het Parijse Pare des Prin-
de definitieve balans kan wor-
imaakt van de Nederlands po-
m voor de derde achtereenvol-
eer aanwezig te zijn in een
irnooi zal een eventuele kwalifi-
>r Spanje bepaald niet direct
eiden tot louter gejuich en ho-
roep. Daarvoor is er de laatste
veel gepasseerd in het vader-
>etbal. Waarbij de stijging van
itieve schuldenlast niet alleen
•t opvallende facet is, maar te-
vf meest typerende. Want hoe
vaderlandse voetbalvolk ook
amjm is gelopen voor de prestaties
jn.aT»ranjeteam, die publieke ople-
>raerop geen enkele manier verdoe-
het slecht gaat met het Neder-
'enkóetbal. Dat toch nog niet zo lang
mAis!0°cht worden gerekend tot het
er in de wereld was te zien.
ar geleden, tijdens het toernooi
wereldbeker in West-Duitsland
ien uit nood geboren, op slechts
iryfeeën gebouwde maar gaande-
een buitengewoon effectieve en*
e speelwijze uit tot het naar veler
leest verbazingwekkende dat de
nale voetbalwereld had aan-
sinds de entree van Brazilië in
luidamerikanen grepen met een
ijd revolutionaire aanpak in Zwe-
zal zich die beelden van Pele,
arrincha niet kunnen herinneren,
Ititel; Nederland kwam in 1974
r. Het oranjeteam reikte, zoals
lier jaar later in Argentinië nog
een periode dat het met het to-
rlandse voetbal nog niet eens zó
g opnieuw tot de finale. Maar
Vest-Duitsland in München was
mede gedragen door de golven
Kinisme en enthousiasme van de
dureaanhang. voor het oranjeteam te
sschi
ie sp woensdag kan het Nederlands
"ijwflrempel van het derde WK-toer-
zijn/schrijden. En als dat gebeurt zal
:aterhlijk het definitieve bankroet van
'an Glandse voetbal nog even worden
i uitl. Want, en daar is vrijwel ieder-
et vsver eens, als het oranjeteam de
uk viSpanje niet haalt zal dat niet na-
i beyele opzichten zijn uitwerking te
»elt Éowel nationaal als buiten onze
tigduop dit moment is de belangstel-
daan het Nederlandse voetbalgebeu-
nderjt om over naar huis te schrijven
'lijk ben woensdagavond leverde daar
de n een schrijnend bewijs van af
lieuvde KNVB' in Madrid en omgeving
ve jr
ben,
g oi
eerlil
tenAG - Elke
eond zich res-
kal niet na-
elk artikel
komende
ig Frank-
voefland met
ïllln^ruk te ver-
luidijlat het een
jgenvoon be-
joed kwalifica-
Vanljd is. En
Eljn (eerlijk zijn:
ïn g©k zo. De
sit k( die wed-
isen.rarijs is: de
sterl Spanje in
ieeslfrtien maal
dien de verte-
nthodigende
ïar. ivan beide
it wfgen elkaar
i pal Slechts
e veiwas een in-
el maal toer-
in dahet geding
jaates juist het
je (He allerlaat-
g bijnoeting, in
telt. hgstleden, toen de Oranjeploeg in
lie clion Feyenoord met 1-0 zegevier-
n he
op ^dertiental heb ik er zelf tien ge-
Ja, leerste twee niet: in 1908 toen Ne-
J dote Rotterdam met 4-1 won en in
arddn de onzen hun tegenstanders te
sbb<et 5-0 baas bleven. Ik heb toen
90 pist dat Jan van Gendt van De
on?» uit Amsterdam driemaal scoor-
.EMf wel was ik present in het oude
zal ontbreken zullen ook de Nederlandse
topclubs, of wat daar nog voor moet door
gaan, de wrange vruchten plukken. Nu is
een aantal ploegen in het buitenland nog
welkom als sparringpartner in vriend
schappelijke ontmoetingen en toernooien.
Maar daarmee zal het grotendeels zijn af
gelopen als Frankrijk volgende week
woensdag de deur voor de neus van Krol
c.s. dicht gooit. Dan zal namelijk het laat
ste restje respect dat het Nederlandse
voetbal nog resteert zijn weggevallen. Het
laatste, want op clubniveau is er de laatste
jaren internationaal al nauwelijks meer
enige eer behaald. De resultaten in de Eu
ropa Cuptoernooien van dit seizoen on
derstrepen dat maar al te nadrukkelijk.
Lange reeks zaken
Voor 'insiders' is die weinig florissante si
tuatie geen gebeurtenis van vandaag of
gisteren. Er is een lange reeks zaken aan
voorafgegaan. Het is wat al te gemakkelijk
om de verklaring te accepteren dat het va
derlandse voetbal zo'n neergang door
maakt, omdat de echte vedetten niet meer
aanwezig zijn. Natuurlijk, het scheelt niet
onaanzienlijk als je als club- of bonds
coach de beschikking hebt over figuren
van het kaliber Cruijff, Keizer, Van Hane-
gem. Maar als je zoals de KNVB, be
schikt over een miljoen leden is het onbe
staanbaar dat je geen clubs en ee'n natio
naal team kunt presenteren dat de con
currentie internationaal aan kan. Het ver
trek van veel Nederlandse topspelers naar
het buitenland heeft het niveau van ons
„eigen" voetbal zodanig aangetast dat de
gevolgen nu zichtbaar worden, zo luidt een
andere verklaring van de „kenners". Maar
dat is slechts gedeeltelijk een reden voor
het achteruit lopen van het vaderlandse
peil. Ruud Krol bijvoorbeeld vertrok pas
op latere leeftijd naar Italië, waar hij zich
nog eenvoudig als vedette kan handhaven
dank zij het vaak tempoloze gepriegel van
de Azzurri. Maar bij echte topontmoetin
gen is ook de sleet bij Krol zichtbaar; zijn
aandeel in de gelijkmaker van Ierland twee
maanden geleden In Rotterdam was daar
een typerend voorbeeld van. Frans Thljs-
sen en Arnold Mühren, nu pijlers van het
oranjeteam, groeiden pas naar hun top in
het keiharde Engelse milieu. John Rep Is
van de „buitenlanders" een uitzondering.
Hij behoorde er in 1974 al bij, vestigde in
dat WK-toernooi nadrukkelijk de aandacht
op zich en ging al spoedig zijn bankreke
ning elders spekken. Hetzelfde gold voor
Johan Neeskens, die ook op betrekkelijk
jeugdige leeftijd voor vreemde pecunia
koos. Maar voor wat betreft de laatste Ne
derlandse speler in vreemde dienst, Michel
Vervolgens diende in Rotterdam Ierland te
worden bedwongen, maar het oranjeteam
reikte niet verder dan 2-2. Waarna de uit
zichten op Spanje wel heel erg leken ver
troebeld. Waarop Kees Rijvers een andere
pijl op zijn boog zette. Na de routine te
hebben teruggehaald koos de bonds
coach, die op e^n zinkend schip was ge
stapt toen hij kwam, maar die toch weer
een aantal lekken boven water had gekre
gen, voor een „psychologische voortzet
ting". Johan Neeskens heette het wonder
middel en zo waar, niet alleen het publiek
raakte ineens weer helemaal in de ban van
oranje, maar eveneens de leden van de
Nederlands elftalgroep. Een zege van 3-0
was het resultaat, één treffer te weinig om
In Parijs volgende week woensdag aan
een gelijkspel genoeg te hebben. Maar de
oorzaak van dat onvoldoende doelsaldo
moest niet in de duels tegen Ierland en
België thuis worden gezocht. Die lag op
Cyprus, waar het Nederlands elftal niet
verder had gereikt dan een uiterst povere
zege van 1-0.
Gebrek aan mentaliteit
En juist in dat treffen in Nicosia bleek
waar het Nederlandse voetbal mank aan
gaat: gebrek aan mentaliteit. De eigen
schap waardoor Frans Thijssen en Arnold
Mühren in het Engelse voetbal alsnog uit
groeiden tot de topspelers die ze nu zijn.
En vreemd genoeg, juist een speler als
Mühren kon toch in zijn „Nederlandse"
loopbaan bepaald niet worden beschouwd
als een karaktervoetballer. Het juiste mi
lieu, de juiste mentaliteit en natuurlijk ook
de eigen capaciteiten stonden er echter
borg voor dat hij alsnog een basisspeler
van het oranjeteam en een goede
werd. Zoals wellicht meer in eigen land
„ondergesneeuwde" voetballers zou kun
nen overkomen. Maar dan dient de menta
liteit, de instelling van de vaderlandse
voetbalprof te veranderen, meer te wor
den afgestemd op datgene waarvoor hij
feitelijk wordt betaald: het vermaken van
het publiek. En dat wordt niet meer gea
museerd, de toeschouwersaantallen bewij
zen het. Vandalisme en dure entreeprijzen
zijn daarbij slechts randfactoren, de En
gelse voetbalstadions bewijzen dót. Maar,
en daar houdt het Nederlandse voetbal
team en -volk zich voor volgende week
woensdag maar aan vast: als het MOET
kón het oranjeteam het ineens. Zoals eni
ge jaren geleden in Leipzig werd bewezen,
waar per sè gewonnen moest worden om
deelneming aan het Europees kampioen
schap af te dwingen. Nederland won, ging
naar „Rome", maar beleefde vérvolgens
een afgang. Waarmee de neergang van
het Nederlandse voetbal werd doorgezet.
Als het oranjeteam in Parijs tenminste ge
lijk speelt om daarmee dan alsnog een be
slissingsduel met Ierland af te dwingen is
het gezicht voorlopig weer even gered.
Maar ook niet meer dan dat. Kees Rijvers
zal natuurlijk graag in Parijs „Spanje" ze
ker willen stellen. Maar als dat niet lukt is
er voor hem geen man overboord. Toen hij
kwam was er nauwelijks meer hoop op het
WK en tenslotte speelt Nederland tot de
laatste speeldag van de voorronde nog
mee. Rijvers heeft nog een contract voor
vier ën een half jaar, een tijdsbestek waar-
- in veel kón gebeuren. Bijvoorbeeld een ge
heel nieuw team opbouwen, dat er bij eerv
volgend WK wel, en goed, staat. Want, eri
daar kan geen twijfel over bestaan, als Ne
derland de horde-Frankrijk neemt en
Spanje haalt staat er een team dat nauwe
lijks toekomst heeft. En van verjonging zal
dan wéér geen sprake, zijn, want er moet
óók tijdens het WK worden gepresteerd.
En met louter jongelingen, dat bewees het
oefenduel tegen Zwitserland enige maan
den geleden, valt ook niet zo véél garen te
spinnen. En daarmee is dan tevens het
tweeslachtige van een fenomeen als sport
aangegeven. Het is een voortdurende
reeks van presteren, waarbij je je nauwe
lijks een adempauze kunt veroorloven.
Want dan is het volgende evenement al
weer in aantocht. Waar ook weer moet
worden gepresteerd.
Rekening gepresenteerd
Frankrijk - Nederland staat daarom in het
teken van verleden, heden en toekomst.
Het verleden heeft uitgewezen dat het Ne
derlands elftal nauwelijks gelegenheid
kreeg een voldoende aantal keren te spe
len als gevolg van clubbelangen. Het he
den presenteërt daarvoor de rekening, die
consequenties zou moeten hebben voor
de toekomst. Maar net zo min als er in
Zeist nauwelijks iets wordt gedaan aan de
voortdurend oplopende schuldenlast
wordt er constructief werk verricht met het
oog op de toekomst van het Nederlands
elftal, de kurk waarop het nationale voet-
balgebeuren drijft. Vandaar ook dat het
toch het beste is als het oranjeteam zich
volgende week in Parijs plaatst voor het
WK in Spanje. Dat geeft het Nederlandse
voetbal weer een beetje lucht, maar dekt
eveneens een aantal misstanden weer toe.
Dat laatste is bedenkelijk, maar heeft de
heren in Zeist nauwelijks nog te denken
gegeven. Een jammerlijke zaak.
van de Korput, geldt dat er voor hem hier
best een gelijkwaardige Is te vinden.
Een nieuwe koers
Dat meende ook Kees Rijvers' voorganger
Jan Zwartkruis. De begin dit jaar als
bondscoach vertrokken militair koos te
recht na het echec van het Europees
landenkampioenschap anderhalf jaar gele
den voor een nieuwe koers. Daarbij moest
zo min mogelijk een beroep worden ge
daan op 'buitenlanders', de eigen jeugd
moest een kans krijgen. De (te) menselijke
Zwartkruis zat het niet mee. Zijn eerste
twee optredens, de WK-kwalifikatiewed-
strijden tegen Ierland en Belgie uit gingen
beide, zij het met gering verschil, verloren.
Tegen Europese dreumes Cyprus ging het
ondanks winst niet veel beter en Jan
Zwartkruis kon zijn biezen pakken. Waar
na de bij het Belgische Beringen op een
zijspoor - en naar veler oordeel dood
spoor - gerangeerde Kees Rijvers zijn op
volger werd. De, o ironie, zelf in het Franse
voetbal ooit groot geworden kleine coach
gooide het toer drastisch om. Hij haalde
bij de eerste wedstrijd onder zijn bewind,
in Rotterdam tegen Frankrijk, een grote
portie routine terug in het elftal, dat door
een late treffer van Arnold Mühren zijn
laatste kansen alsnog intact hield. Vlak
voor die confrontatie dook ineens in de
stroom van namen vary oud-vedetten die
van Johan Cruijff op, maar te elfder ure
meldde de vroegere maestro zich onder
het mom van sponsorperikelen af.
zien heb ik heb ook nog de nietszeg
gende 0-0, die in 1980 ook al te Parijs
werd geregistreerd, gemist uitvoerig
herinneringen willen ophalen, dan zou de
krant genoodzaakt zijn met een extra edi
tie te verschijnen. Enkele hoogte- én diep
tepunten mogen echter wel aan de verge
telheid worden ontrukt.
Die 4-3 bijvoorbeeld van 1931. In de loop
van de eerste helft bij een stand van 1-1
maakte Nederland binnen twee minuten
maar liefst drie doelpunten. Nu is zo hier
en daar wel beweerd dat Wim Lagendaal,
de grote man van Xerxes, alle drie treffers
zou hebben gemaakt. Dat is niet waar. Hij
nam het eerste doelpunt voor zijn rekening
en voegde er tijdens die onvergetelijke
twee minuten nog twee aan toe, zijn totaal
aldus op drie brengend. Maar ook KFC'er
Jaap Mol had één keer succes gehad. Het
werd dus 4-1, maar na de rust hebben we
ons hart vastgehouden, want de snelle
Fransen liepen in tot 4-3. Den Haag was
vertegenwoordigd door de nog piepjonge
ADO-back Mauk Weber. Aanvoerder was
doelman Géjus van der Meulen, die bij elk
doelpunt uit zijn hok rende om de succes
volle schutter te complimenteren. Snel
heen en weer hollend moet hij daarbij een
wereldrecord hebben verbeterd
En dan die 6-1 van januari 1936! Ook al
onvergetelijk! Beb' Bakhuys, toen speler
van HBS, werd in een Frans sportblad „de
koning van het veld" genoemd. Hij maakte
drie doelpunten. Ook de kleine rechtsbui
ten Frank Wels nam een treffér voor zijn
rekening en toen droeg Bakhuys de kleine
Gorcumer in zijn sterke armen naar .het
middenveld. Daaf Drok van RFC en Joop
van Nellen van DHC hadden eveneens
succes, maar belangrijk voorbereidend
werk was verricht door de zwervende Kick
Smit van Haarlem. En nog iets bijzonders:
Leo Halle van Go Ahead hield een straf
schop, zoals hij kort tevoren ook in Dublin
tegen Ierland al had gedaan. In Amster
dam ging het niet meer zo voor de wind.
We verloren in 1934 met 5-4, nota bene na
een kwartier met 3-0 te hebben voorge
staan. En later, in 1937, leden we er nog
eens een nederlaag: met 3-2.
Kous op de kop
En na de Tweede Wereldoorlog kregen we
ook in de Franse hoofdstad tot tweemaal
toe de kous op de kop. In 1947 geheel
kansloos met 4-0. Kees Rijvers was toen
van de partij, evenals later in 1953 het ge
ve) was. En in 1950 verloor het Oranje-elf
tal eveneens kansloos met 5-2.
Dat laatste betekende overigens een flinke
Franse revanche voor de 4-1-nederlaag
die Frankrijk een jaar eerder in het Sta
dion Feyenoord had geleden. Weet men
het nog? Drie doelpunten van de ADO'er
Theo Timmermans en qua veldspel een
hoofdrol voor Faas Wilkes. Beide spelers
verlieten niet lang daarna ons amateuristi
sche vaderland om in het buitenland als
beroepsvoetballer hun brood te verdie
nen
Daarna werd het contact slapper. Ik heb
Nederland in 1963 nog een keer van
Frankrijk zien winnen en wel met 1-0, ook
al In de Rotterdamse Kuip. Henk Groot
van Ajax zorgde voor het enige doelpunt.
We hebben zeventien jaren moeten wach
ten voor weer eens tegen Frankrijk werd
gespeeld. Het werd in maart 1980, ik her
haal het, een nietszeggende strijd, waar
van het resultaat 0-0 nog niet eens zo
slecht voor de onzen was. Van de tegen
woordige selectie waren alleen Wijnste
kers, Krol, Hovenkamp, Thijssen en Rep
opgesteld. Maar daarna heb ik op 25
maart 1981 toch nog een zege op de trico
lores mogen aanschouwen. Het werd 1-0
door de schitterend genomen vrije schop
van Arnold Mühren en hoewel het ver
diend was mochten we toch van geluk
spreken dat daarna de Fransen een vrije
schop tegen de lat knalden en Piet Schrij
vers later door een moedige redding de
gelijkmaker voorkwam.
Verwachting
En nu dus Parijs. Het tevoren als 'avoriet
uitgeroepen en goed begonnen Frankrijk
moet op 18 november winnen om zich
voor Spanje te plaatsen. Een gelijkspel
zou voor de Fransen uitschakeling beteke
nen en voor Nederland een beslissings
wedstrijd tegen de Republiek Ierland, die
men voor alles wat Oranje is maar niet in
Engeland moet vaststellen, want dat bete
kent een thuiswedstrijd voor de bijna alle
maal in Engeland voetballende leren.
Kan Nederland zo'n extra wedstrijd voor
komen? Anders gezegd: kan de KNVB na
Parijs de reis naar Spanje voorbereiden?
Ik ben van nature optimistisch ingesteld
en heb wel hoop dat we het met ons ge
routineerde, technisch heel goede ploeg
met Johan Neeskens, evenals tegen België
(3-0) als gangmaker kunnen halen. Maar
gemakkelijk zal het beslist niet zijn. Frank
rijk kón heel sterk voor de dag komen en
het wil zich herstellen van een eigenlijk al
te grote reeks nederlagen, voor deze w.k.-
kwalificatie onder meer tegen Nederland,
België en Ierland. De Franse ploeg is te
verslaan en dan moet het maar gebeuren
ook.
En als we het onverhoopt niet halen?
Dan vergaat de wereld nog niet. Velen zijn
bij voorbaat geneigd dat als een soort na
tionale ramp te beschouwen, maar zo zie
ik het beslist niet.
AD VAN EMMENES
_..1
4
s émmuüm
is
Johnny Rep speelt een pikante rol in de wedstrijd Frankrijk - Nederland, volgende
week woensdag. De al enige jaren in Frankrijk spelende oud-Zaankanter ontmoet in
het Pare des Princes zelfs een aantal ploeggenoten.
Amsterdamse stadion
in 1923 toen een frap
pante zege met 8-1
ons deel werd. Roe-
tert van Go Ahead,
Jaap Bulder van Be
Quick, Addicks van
Ajax en Van Llnge, de
ouderwetse spil van
Be Quick, maakten
toen ieder twee doel
punten.
Over Parijs gespro
ken: Ik heb deze inter
land daar viermaal
gezien en ben aldus
getuige geweest van
twee fraaie overwin
ningen en van twee
duidelijke nederlagen.
Maar dan heb ik "niet
meegerekend de be
roemd geworden „Watersnoodwedstrijd"
in 1953 in het Pare des Princes, toen een
bij elkaar geraapte ploeg van in het bui
tenland werkzame Nederlandse profs het
officiële Franse elftal met 2-1 klop gaf.
Ruim een jaar later werd ook in Nederland
het betaalde voetbal ingevoerd.
Herinneringen
Zou ik over alle tien wedstrijden, die ik ge-
