plage-oorlog bedreigt
portbestaan Britse kranten
Y oedselsituatie
in de wereld
blijft slecht
ilestijnen
ingehouden
Él protest
3 Westoever
Solidariteit klaar voor
gesprek met regering
Uiteenvallen
België geen
theorie meer
inland
lese MIG-21
geschoten
an je kan eigen
jrnwapen
iken
Nicaragua
bang voor
militair
ingrijpen
van VS
LEIDSE COURANT/
DINSDAG 10 NOVEMBER 1981 PAGINA 13
^SBURG Vliegtuigen van de Zuid-
j luchtmacht hebben afgelopen vrijdag
ese MIG-21 neergeschoten. Het incident
voor tijdens een luchtgevecht bij de Na-
pgolese grens. Dit heeft een Zuidafri-
jfensiewoordvoerder gis teren meege-
voerder ontkende dat het incident diep
1 t Angolese luchtruim had plaatsgevon-
°,u ii dat Angolese straaljagers de Zuid afri-
kun 'egtu'6en aangevallen, terwijl deze
rerdedigingspatrouille" uitvoerden. Uit
^intact tussen de Angolese vliegtuigen en
ilaatsv was 6e^e^en' dat de Angolezen van
25 p3
50q
de Zuidafrikaanse toestellen op hun
inderen, aldus de woordvoerder.
Verloving
Luxemburg
LUXEMBURG
Prinses Marie-Astrid
van Luxemburg (27),
enige jaren geleden
nog genoemd als kan-
didaa t-ech tgenote van
de Britse prins Char-
les, heeft zich verloofd
met de bankier Karei-
Christiaan van Habs-
burg-Lotharingen (27),
een zoon van aartsher
tog Karel-Lodewijk
van Oostenrijk. Het
huwelijk zal op 6 fe
bruari in Luxemburg
worden gesloten.
Moordenaars Sadat
voor tribunaal
KAIRO De leden van het com
mando, dat op zes oktober president
Sadat vermoordde, zullen volgende
week woensdag voor een militair tri
bunaal moeten verschijnen. Dit heeft
de Egyptische minister van defensie,
generaal Ghazala, gisteren meege
deeld.
Generaal Ghazala liet via het semi-
officiele dagblad ai-Ahram tevens
weten, dat dat het leger geen be
zwaar heeft tegen een openbare
rechtzitting, indien de politieke lei
ders hiertoe zouden besluiten. Vol
gens onbevestigde berichten zouden
niet vier maar twaalf fundamentalis
ten betrokken zijn geweest bij de
moordaanslag op Sadat.
Franse ministers
minder rijk
dan voorgangers
PARIJS De ministers van de nieuwe
Franse regering zijn veel minder rijk dan
de ploeg van ex-president Giscard. Tot
deze conclusie is de Franse pers gekomen
na een grondig onderzoek van de vermo
gens van de bewindslieden. Toch zal een
aantal van hen wel te maken krijgen met
de nieuw in te voeren belasting, die over
vermogens van boven de 1,2 miljoen gul
den Zal worden geheven. Met name de
ministers Deferre (Binnenlandse Zaken),
Cheysson (Buitenlandse Zaken) en Pierre
(Industrie), zijn in het bezit van apparte
menten, buitenhuizen en stukken grond
ter waarde van miljoenen guldens. Het to
tale bezit van de ministers van Giscard
was echter vele malen groter.
JEUGD DDR WIL
VERVANGENDE
DIENSTPLICHT
OOST-BERLIJN Zon 700 Oost-
duitse jongeren hebben de protestant
se kerken in de DDR gevraagd zich
sterk te maken voor de invoering van
een „dienstplicht voor de sociale vre
de", waarmee vervangende dienst
plicht wordt bedoeld. Begrippen als
dienstweigeren en vervangende
dienstplicht zijn in de DDR nog steeds
taboe en het idee van vervangde
dienstplicht is tot op heden door de
autoriteiten consequent van de hand
gewezen. De protestantse kerk in de
DDR gaat bekijken hoe aan de ver
zoeken van de jongeren kan worden
voldaan.
Shell-
op 1'
lijnde
Het
ïen ol correspondent Ro-
varj Simons)
nüjo^I Sir Richard
president van de
'Seniging van dag-
,ljl jfvers, heeft de
•t als'an vier grafische
den oen gewaarschuwd
'n rampzalige crisis
^Mritse k ranten we
ioor Jêens Marsh wor-
6 mjiaalde dagbladen
1 gewisse onder-
jdreigd. Een ver
der zou meteen een
ran duizenden ar-
^nefetsen betekenen.
lijke Marsh werd tot het
en rri
geven van die waarschuwing
geïnspireerd door een weige
ring van de bonden om voor
hun leden in de eerste helft
van 1982 met een loonstop ak
koord te gaan. Volgens de dag
bladuitgevers is dat laatste ab
soluut noodzakelijk noodzake
lijk. De bonden nemen dit
niet. Ze dreigen met actie na
Nieuwjaar. Als ze in januari de
daad bij het woord voegen, zou
dat praktisch alle nationale
Britse kranten in ernstige
moeilijkheden brengen.
Vijf populaire dagbladen, die
gedrukt worden in Londen en
Manchester, en vier populaire
zondagskranten zijn momen
teel gewikkeld in de duurste
en onzinnigste oplage-oorlog
uit de geschiedenis van het
dagblad wezen. Hij wordt ge
voerd door middel van bingo-
kansspelen, die tot doel heb
ben bliksemsnel veel lezers bij
te winnen.
De bingo-oorlog, die hiervan
het gevolg is, kost de dag- en
zondagsbladen minstens tien
en misschien zelfs vijftien mil
joen pond. Voor de geldprij
zen, plus een flink bedrag voor
het drukken en verspreiden
v-an de noodzakelijke kaarten
en, last but not least, het ad
verteren van hun wedstrijden.
Het dagblad „Daily Star" van
de uitgeverij Express Newspa
pers is er afgelopen zomer mee
begonnen. Het dagblad heeft
sindsdien zijn oplage sterk zien
groeien. Er zijn geldprijzen
aan verbonden voor een totale
waarde van 1,2 miljoen pond.
Sindsdien doen alle ppulaire
bladen aan het spel mee. Al
leen de kwaliteitskranten,
zoals The Times, Sunday Ti
mes, Observer en The Guar
dian doen er niet aan mee.
Volgens de uitgever van de
Daily Mirror kost het bingo
kansspel zijn krant twee tot 2,5
miljoen pond, maar hij wijst
erop dat die hog^ uitgave een
enorm nieuw afzetgebied ge
schapen heeft. Honderddui
zend extra verkochte exem
plaren van de Daily Mirror
brengen momenteel een jaar
lijkse extra winst van 1,5 mil
joen pond op.
Hoewel de winsmarge dus bij
zonder aantrekkelijk is, vra
gen de dagbladuitgevers van
Fleet Street zich toch af, hoe
lang een bingo-gok zal kunnen
duren. Zullen de oplagen weer
dramatisch naar beneden gaan
zodra de wedstrijden stopgezet
worden? Een socialistisch ka
merlid heeft bij de regeripg-
Thatcher aangedrongen om de
bingo-oorlog in Fleet Street of
ficieel na te gaan en desnoods
wettelijke maatregelen te ne
men om te verhinderen dat
het inderdaad een strijd op le
ven en dood wordt. Pessimis
ten beschouwen de huidige op
lage-oorlog dan ook als de do
dendans van Fleet Street, een
krankzinnige laatste stuiptrek
king, waardpor de reusachtige
oplagen van vroeger alleen tij
delijk teruggebracht worden.
Fleet Street kan haar vergane
glorie niet meer herwinnen. In
de hoofstedelijke dagbladbe
drijven werken dan nog steeds
vier tot vijfmaal meer mensen
dan op een gewone provinciale
krant. De exploitatiekosten
blijven angstwekkend hoog.
Elke poging tot modernisering
wordt hardnekkig gesaboteerd
door de vakverenigingen, die
geregeld een spaak in het wiel
steken. Als de tijden niet gauw
gevoelig beter worden, zal
Groot Brittannië in 1982 al
licht weer enkele van zijn in
ternationaal bekende kranten
verliezen.
>t aal
)over,
ormi
Ecor
F.W.
rnaa van voorpagina)
ter Uv Israëlische militairen hebben gisteren op
der Isra^l bezette westelijke Jordaanoever een
sch^nta* arrestaties verricht onder Palestijnse stu-
in<Tegelijkertijd kreeg een Palestijns dagblad een
het ningsverbod opgelegd van tien dagen,
iema
ïstelijke Jordaanoever wordt nu al acht dagen achter-
GOfoonstreerd tegen de Israëlische bezetting. De demon-
pgonnen vorige week bij de opening van het nieuwe
rhe jaar. Het Israëlische militaire bestuur sloot daarom
it-Universiteit, de grootste universiteit in de bezette ge
len van de gearresteerden, de rector van de Bir Zeit-
ëit, zei dat hij verschillende uren was vastgehouden,
hem opgedragen zich vandaag weer op het Israëlische
'hoofdkwartier te melden voor ondervraging over de
I zijn college. Andere leden van de faculteit zijn onder
geplaats, aldus de rector. Via de Israëlische televisie
#ren bekend gemaakt, dat zeven wetenschappelijk me-
II een een aantal studentenleiders waren aangehouden
.■ter arrestaties kunnen worden verwacht.
mieester van de op op de westelijke Jordaanoever lig-
id Nabloes, Bassam Shakaa, heeft gisteren voor het
fhtshof in Jeruzalem geprotesteerd tegen de „schen-
zijn rechten als mens en burgemeester". Hij besehul-
Israëlische minister van defensie, Sharon, van de
I waaraan hij en zijn familie dag en nacht blootstaan",
•huis patrouilleren voortdurend grenswachten, die hem
raat volgen. Shakaa werd begin juni vorig ernstig ge-
een aanslag, die door joodse extremisten werd ge-
I iierbij verloor hij beide benen.
- iSUM Spanje heeft op het ogenblik de techni-
industriële mogelijkheden zelf atoombommen te
<-HDit zei de Spaanse minister van defensie, Albert
Igisteravond in de televisierubriek Achter het
,.,^JDe minister voegde eraan toe dat het besluit kern-
nte gaan maken op dit moment nog niet door Spanje
is.
liart zei dat Spanje een van de landen is die het ver
in de verspreiding van kernwapens niet hebben onder-
Zolang wij dit verdrag niet hebben ondertekend zijn
atoomwapens te produceren", aldus de bewindsman. In
[jjnauitzending verklaarde het socialistische parlementslid
Jsr" "unez Encabo, dat in de buurt van de Spaanse plaats
groot centrum wordt gebouwd waar men in de toe-
lutonium voor kernwapens zal produceren. Volgens de
IC zfen betreft ^et een onderzoekscentrum voor medische
"feuwdoeleinden. „Er komen in Soria twee snelle kweek-
)aSUn, een opwerkingsfabriek en een laboratorium om het
hl verder te verwerken", zei Nunez Encabo. Hij gelooft
Sleden dat het centrum voor vreedzame doeleinden is. „Het
ofn van defensie heeft tegenover mij toegegeven dat het
in Soria voor militaire doeleinden gebruikt zal wor-
8us het parlementslid.
lel
^laanse generaal gedeserteerd
R Een brigade-generaal van het Afghaanse leger is
wintig manschappen gedeserteerd en naar Pakistan ge-
aar verklaarde hij gevlucht te zijn vanwege de Russi-
ezigheid in zijn land en de misdaden van het huidige
an president Karmal. De vluchtelingen brachten een
veelheid wapens mee de grens over. De generaal en
schappen hebben steun toegezegd aan het Afghaanse
inds de Russische inval in Afghanistan hebben tiendui-
studenten de wijk genomen naar Pakistan.
Europa's
mooisten
In de Londense
Royal Albert Hall
zal donderdag
avond worden
uitgemaakt wie
van de tientallen
deelneemsters
het komende
jaar de titel Miss
World mag dra
gen. Tot de ge
gadigden beho
ren ook de
mooiste missen
uit (van links
naar rechts)
Frankrijk, Ne
derland (Saskia
Lemmens),
West-Duitsland,
Spanje en Italië.
MANAGUA De rege
ring van Nicaragua heeft
het leger in staat van pa
raatheid gebracht uit
vrees voor eventuele mili
taire acties door de Vere
nigde Staten. De maatre
gel werd genomen nadat
Amerika's minister van
buitenlandse zaken, Haig,
voor een senaatscommissie
de mogelijkheid van een
Amerikaans optreden te
gen Cuba en Nicaragua
niet wilde uitsluiten. Vol
gens sommige kranten in
de VS zou Haig hebben
gevraagd naar scenario's
voor militaire operaties.
Het zijn vooral de wapenleve
ranties uit Cuba en Nicaragua
aan het verzet in El Salvador,
waarover Washington zich erg
boos maakt. Gisteren nog
maakte het militaire bewind
in El Salvador bekend dat
vliegtuigen, waarvan de natio
naliteit niet werd bekendge
maakt, wapens hebben ge
dropt boven door het verzet
beheerste provincies. Uit de
verklaring bleek echter duide
lijk, dat het volgens de Salva
doraanse leiders om vliegtui
gen uit Nicaragua ging.
De uitlatingen van Haig over
de mogelijkheid van acties te
gen Nicaragua en vooral Cuba
(mogelijk een hernieuwde to
tale blokkkade) hebben een
scherp protest van de Sovjet-
Unie ontlokt. De VS moeten
met hun handen van Cuba af
blijven, aldus was het com
mentaar van Moskou.
ROME De premier van
India, Indira Gandhi,
heeft gisteren op de jaar
vergadering van de
wereldvoedselorganisatie
van de Verenigde Naties,
de FAO, in Rome opge
roepen tot het produceren
van meer boter en minder
kanonnen.
„Voor de prijs van een in
tercontinentale kernraket
kunnen tweehonderd mil
joen bomen worden ge
plant of een miljoen hec
tare bouwland worden
bevloeid", aldus Indira
Gandhi wiens land overi
gens een atoommacht in
wording is.
De bewindsvrouwe stelde
haar land ten voorbeeld
aan andere landen, die de
strijd willen aanpakken
tegen het blijvende voed
seltekort.
Op de vergadering meldde di
recteur van de voedselorgani-
satie, de Libanees Edouard Sa-
ouma, dat de voedselvoorzie
ning in de wereld slecht blijft,
hoewel er enige vooruitgang te
constateren valt. Afrika blijft
het grootste probleempunt. Op
de conferentie zullen de deel
nemende landen vaststellen
hoe groot hun bijdrage voor
het komende jaar zal worden.
De Nederlandse bijdrage blijft
dit jaar op het peil van het vo
rig jaar. Dit is een rechtstreeks
gevolg van de slechte econo
mische situatie in Nederland,
waardoor zelfs de ontwikke
lingssamenwerking (vroeger
bij bezuinigingen altijd ont
zien) passen op de plaats moet
maken, aldus minister De Ko
ning die ook aanwezig is op de
vergadering.
Nederland geeft nu 18 miljoen
aan contributie, 20 miljoen aan
de zogenaamde speciale ont
wikkelingsprogramma's en 15
miljoen aan deskundigenhulp.
Hiermee komt Nederland nog
altijd procentueel op de eerste
plaats onder de nu 152 leden
van deze internationale orga
nisatie.
De begroting van de FAO be
hoort volgens de secretaris
generaal Sauma met ongeveer
40 procent te worden uitge
breid. Nederland is daar op te
gen, zoals alle andere rijke
landen. Volgens de minister
kan in deze tijd van economi
sche terugslag een apparaat als
de*FAO het niet kan maken
pet te doen alsof er niets aan
de hand is. De nieuwe FAO-
begroting zal overigens onge
twijfeld worden aangenomen,
omdat de rijke landen in de
minderheid zijn.
WARSCHAU De natio
nale leiders van de* Poolse
onafhankelijke vakbond
Solidariteit hebben gister
avond een agenda opge
steld die 's lands meest
dringende problemen be
helst. Deze agenda moet
als basis dienen voor de
besprekingen van aan
staande vrijdag met verte
genwoordigers van de re
gering.
De leiders van Solidariteit, de
kerk en de regering hadden
vorige week geconcludeerd tij
dens een informele top dat een
dergelijke dialoog absoluut
noodzakelijk was. Zowel van
vakbondszijde als van de kant
van de regering heeft men nu
grote verwachtingen van de
aanstaande besprekingen.
Inmiddels is er gisteren een
eind gekomen aan een van de
grootste wilde stakingen in de
provincie Zielona Gora, waar
150.000 arbeiders al achttien
dagen lang in staking waren.
De staking was uitgeroepen uit
protest tegen het ontslag van
een kaderlid van Solidariteit.
Nu de Belgische
vwkiezingen
voorbij zijn. krij
gen de duizen
den verkiezings
plakkaten waar
Brussel mee was
verrijkt, de volle
laag. Over de
plakkaten ko
men weer recla
meteksten zoals
hier voor de ver
maarde Brussel
se bonbons.
231 s*
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL Opsplitsing van België in twee onafhan
kelijke (deel-)staten Vlaanderen en Wallonië lijkt na
de parlementsverkiezingen van afgelopen zondag dich
terbij dan ooit. Niet omdat de kiezers zich in beide
landsdelen zo eensluidend voor de scheiding zouden
hebben uitgesproken, maar omdat kenmerk van het
noodlot ook de burgers die vast blijven houden aan
de eenheidsstaat, met hun stem de ontbinding hebben
bevorderd. Een analyse van de stembusuitslag leert
immers dat de politieke aardverschuiving die heeft
plaatsgehad, zich uitstrekt naar twee onvergelijkbare
zwaartepunten, waartussen in theorie geen verbinding
mogelijk is.
Politiek-economisch gesproken maakt België een ruk naar
rechts, hetgeen de samenleving naar het conflictmodel stuwt. De
massale vlucht uit het almachtige christen-democratische cen
trum heeft de drie grote politieke „families" van vergelijkbare
zwaarte gemaakt. In Vlaanderen en Wallonië tezamen zijn de
katholieke CVP en PSC van Tindemans en Vanden Boeynapts
21 zetels kwijtgeraakt en op een totaal van 61 teruggevallen. De
liberalen komen, nationaal gezien, van 36 op 51 kamerzetels en
de stabiele socialisten lopen met het been heen, want zijn nu in
eens met hun 62 afgevaardigden de grootste „strekking"'.
In de Belgische kamer van 212 afgevaardigden zijn nu op papier
diverse coalities te vormen. Zowel centrum-rechts als centrum-
-links als rechts-links (liberaal- socialistisch, met een oppositie-
kuur voor de CVP) hebben een meerderheid. Maar in de prak
tijk zal een kabinet van christen-democraten en liberalen in het
economisch zwaar geteisterde Wallonië, waar de socialisten van
Spitaels met 36 procent van de stemmen verreweg de grootste
macht vormen, stuiten op een vakbondsfront dat intussen ook
rijp is voor Waalse autonomie.
Een hernieuwde samenwerking van het confessionele midden
met de socialisten lijkt uitgesloten omdat Tindemans het
CVP-debacle toeschrijft aan zijn jarenlange toegevingen aan
links. En een regering van socialisten en liberalen naar West-
duits model is met de gepolariseerde Belgische maatschappijvi
sies vrijwel ondenkbaar. Formules als een zaken- of een drie-
stromenkabinet dringen zich in crisistijd altijd op, maar zouden
zo al geprobeerd het toppunt van instabiliteit vormen.
Onthutsend
Hoewel de Belgen politiek dus duidelijker hebben gekozen dan
ooit, hebben ze eveneens het centraal gezagsvacuüm vergroot.
Dat zal zware gevolgen hebben vanwege die andere tendens in
het stembusresultaat: de versterking van de Vlaamse en Waalse
autonomie. Zijn immers de winnende liberalen van huis Uit
„unitaristen", de zegevierende Vlaamse Volks Unie (van 14 naar
20 zetels) denkt eveneens liberaal maar eist onverbiddelijk een
onafhankelijke Vlaamse staat. Dat terwijl in Wallonië de Spi-
taels-socialisten het economisch zelfbeschikkingsrecht al even
vurig belijden. Men ziet nu eenmaal in noord en in zuid het an
derstalige landsgedeelte als boycotter bij uitstek van het eigen
welvaartsherstel.
Geen wonder dat gisteren tussen de politieke leiders de toch
onthutsende discussie losbrak of er nog wel een nationale rege
ring moet worden geformeerd. Sinds de verkiezingen van zon
dag zijn de Waalse en de Vlaamse deelregering van elk negen
ministers immers grondwettelijk zelfstandig geworden en al
leen verantwoordelijk tegenover ieders deelparlement. De deel-
regeringen hebben nog wel weinig wettelijke bevoegdheden
(streekeconomie, woningbouw, ruimtelijke ordening, milieu),
maar bij afwezigheid van beslissingen op nationaal niveau zal de
nood de grondwet kunnen breken.
Het behoeft geen betoog welk een gevaarlijke chaos te vrezen
valt indien op ongecontroleerde wijze autonome macht toevalt
aan de nieuwe Vlaamse en Waalse bestuursinstellingen. De ont
binding kan dan zeer snel, maar niet zonder hevige schokken en
botsingen verlopen. Het belastingstelsel, de monetaire eenheid,
de.ordehandhaving, de positie van het koningshuis en van het
leger staan dan plotseling op het spel.
Wie als niet-Belg denkt dat het zo'n vaart niet zal lopen, moet
zich toch realiseren dat onze zuiderburen zelf inmiddels volko
men vertrouwd zijn met deze gedachten. De voortdurende rege
ringswisselingen van de voorbije jaren, het stuklopen van elke
overwogen beleidsombuiging op de Vlaams-Waalse belangen
strijd en het uitzicht dat sinds de jongste verkiezingen helemaal
geen houdbare nationale regeerploeg meer in elkaar te timme
ren valt, geeft de voorstanders van afscheiding akelig veel steun
van de feiten.
Diezelfde voorstanders wijzen erop dat ook andere zeer kleine
staatkundige eenheden hun levensvatbaarheid hebben bewezen:
Ierland heeft minder inwoners dan Vlaanderen en Luxemburg
zelfs maar een fractie daarvan.
Een en ander neemt niet weg dat het toch weer van de CVP zal
afhangen wat er in de eerstvolgende weken gaat gebeuren. De
partij van Tindemans is ondanks haar verlies de grootste van
het land gebleven. Natuurlijk zal koning Boudewijn als belicha
ming van de eenheidsstaat en bewaker van de grondwet de vor
ming van een nationale regering gelasten, maar de formule
en daarmee de levenskans van de coalitie zal het resultaat
zijn van het zelfonderzoek waaraan de gehavende CVP gisteren
meteen is begonnen. Kan de standenpartij (die werkgevers, mid
denstanders en werknemers) standhouden zonder standpunten
te kiezen? Zal voorzitter Tindemans op termijn het veld moeten
ruimen? Zal hij de partij naar samenwerking met de liberalen
kunnen voeren, zonder de arbeidersvleugel te verliezen? In het
christelijk vakverbond (ACV), dat formele bindingen heeft met
de CVP, gaan steeds meer stemmen op voor de vorming van een
eigen katholieke arbeiderspartij. Dat zou het definitieve einde
zijn van het harmoniemodel waarop de CVP - en daarmee heel
België - tot ✓oor kort drijvende is gebleven.
