merikaans Congres
indt kruisraketten
e duur worden
h
Carrington: plan-Fahd
belangrijk voor vrede
ïatóumarm? Proef maar.
lanadese indianen zoeken steun voor overlevingsstri jd
Poolse regering en
Solidariteit gaan
nauwer samenwerken
Mansion H House
De whisky die 1
je paid.
Vondst kernwapens
streep door
Sovjet-rekening
JENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 6NOVEMBER 1981 PAGINA IS
JSPRAAK VOOR BRITSE
SNA DOOD BABY
(van onze correspondent Roger Simons)
JN Een Noord-Engelse kinderarts, dr.Leonard
i eefi(55) die beschuldigd was van moord op een
wa(k gehand icapte baby, is gisteren vrijgesproken,
k karaak wordt zowel in de medische wereld als bij
n stfging „Recht op Leven" gezien als een mijlpaal,
tssecers van de baby wilden hun kind niet hebben,
og jget een mongooltje was. Ze verlangden dat het
reeleg. Dr.Arthur liet de baby verplegen zonder toe-
ov.van medicijnen, op een pijnstillend middel na.
et f» kwam tot het besluit, dat deze handelwijze van
;ewij»iet strijdig was met de bestaande wetgeving. Hij
DNS^t mongooltje bloot aan mogelijke infectie en liet
ur haar gang gaan.
10 v» Farquharson liet niet na erop te wijzen dat het
eksüvan de Jury er6 belangrijk was voor alle medici
g panier waarop zij in de toekomst gehandicapte
em m zullen verzorgen.
- M#
lie af.
8 bi
Opmerking Mercouri bedoeld als grap''
Melina Mercouri
ATHENE Een woordvoerster van de
nieuwe Griekse minister van cultuur, Meli
na Mercouri, heeft gisteren gelegd, dat de
opmerking van haar minister een bezoek te
zullen brengen aan de uitsluitend door
mannen bewoonde kloostergemeenschap op
de berg Athos in Noord-Griekenland
slechts als een grap bedoeld was.
Dagbladen die de standpunten van de op-
positie-partijen uitdragen hadden evenwel
gemeld, dat Mercouri serieus van plan was
om per helikopter een bezoek te brengen
aan de berg, waarvan de heilige grond door
geen vrouwelijke voet mag worden betre
den.
Mercouri zou haar opmerking tijdens een
ministersconferentie eerder deze week heb
ben gemaakt. Zij zou hebben geweigerd om
zich door adviseurs te laten overreden om
van het bezoek af te zien.
Vietnamezen
als gastarbeiders
in Oostblok
BANGKOK Vietnam zendt
momenteel tienduizenden arbei
ders naar landen in Oost-Euro
pa om de stijgende lasten te ver
minderen van zijn buitenlandse
schulden. Vijftigduizend Viet
namezen zijn reed? werkzaam
in fabrieken in de Sovjet-Unie,
Bulgarije en Oost-Duitsland.
Het zouden er in totaal hon
derdduizend moeten worden.
Dit zeggen diplomaten in de
Thailandse hoofdstad Bangkok.
De buitenlandse schuld van
Vietnam is de laatste jaren op
gelopen tot ruim zes miljard
gulden. Ongeveer vier miljard
gulden hiervan is het schuldig
aan het Oost-blok. Met het laten
werken van de Vietnamezen in
Oost-Europa zou Vietnam in
staat zijn de rente van deze
schuld te delgen. In Hanoi doen
geruchten de ronde dat meer
dan een half miljoen arbeiders
naar Oost-Europa worden ge
zonden. Maar volgens diploma
ten in Bangkok is dat niet mo
gelijk gezien de beperkte capa
citeit van de luchtvaartmaat
schappijen.
Vietnam is niet het enige Azia
tische land dat arbeiders uit
zendt om deviezen binnen te
krijgen. China zond al eerder
veel arbeiders naar het Midden-
Oosten.
Blanken willen wijk
openen voor zwarten
KAAPSTAD De meerder
heid van de inwoners van de
blanke voorstad Constantia
van Kaapstad wil de wijk
openstellen voor alle rassen.
Dat bleek bij een officieel re
ferendum woensdagavond, dat'
was georganiseerd door een
vertegenwoordiger van de op
positie in het parlement.
Rodger Hulley, die het initia
tief tot het referendum nam
en lid van de progressieve fe
derale partij (PFP) is, zei zeer
tevreden te zijn met het resul
taat. De openstelling van de
wijk voor alle rassen „moet
een eerste stap zijn naar nor
malisatie van de betrekkingen
tussen de bevolkingsgroepen
in Zuid-Afrika", aldus Hulley.
Geen vergunning
voor Poolse
kledingactie
ENSCHEDE Burge-
meester en wethouders
van Enschede weigeren
een vergunning af te ge
ven voor een actie om kle
ding in te zamelen voor
Polen. Volgens het college
zijn er tal van landen
waar de situatie ernstiger
is dan in Polen. Boven
dien meent het college dat
de Westerse overheden er
verstandiger aan doen ac
ties voor Polen niet te
steunen, omdat op die ma
nier het democratiserings
proces in Polen verstoord
kan worden.
Ke
jdei INGTON Er is
e geële mogelijkheid,
',ndlaatsing van de om-
kruisraketten in
h°0{ Curopa zal worden
r eld en misschien
fgesteld. De belang-
reden daarvoor zal
i<Jet liggen bij de Eu-
bezwaren tegen
1 ieuwe Amerikaanse
en voor de midden
afstand of bij moge-
lelie resultaten van
ussisch- Amerikaanse
t B ïandelingen op dit
terrein, maar bij het Ame
rikaanse Congres.
Zowel in de senaat als in
het Huis van Afgevaardig
den bestaat namelijk
groeiende zorg over de
sterk gestegen kosten van
het in 1979 aanvaarde
NAVO-plan om per 1983
572 van deze raketten te
stationeren in Nederland,
West-Duitsland, België,
Italië en Engeland. Toen
het plan in 1979 werd
aanvaard, werden de kos
ten geschat op 1,4 miljard
dollar (circa 3,5 miljard
gulden). Volgens militaire
experts in het Congres be
dragen de kosten op dit
moment zeker 6 miljard
gulden.
Het Huis van Afgevaardigden
heeft inmiddels al ruim 100
miljoen gulden geschrapt van
de begrotingspost voor de start
van de produktie van de
kruisraketten. Hoewel de se
naat waarschijnlijk wel het
volle bedrag zal goedkeuren,
zal volgens de onlangs aan
vaarde resolutie voorlopig
worden uitgegaan van het
laagst vastgestelde bedrag, in
casu dat van het Huis van Af
gevaardigden. Bij pogingen de
dreigende begrotingstekorten
wat beter onder controle te
krijgen, heeft het Huis van Af
gevaardigden overigens nog
andere militaire besnoeiingen
aangebracht.
De beslissing van het Huis ten
aanzien van de kruisraketten
heeft overigens niet alleen te
maken met de noodzaak van
verdere bezuinigingen. Vol
gens een woordvoerder van de
begrotingcommissie uit het
Huis van Afgevaardigden „is
het duidelijk, dat ook de
groeiende weerstand in West-
Europa ermee te maken heeft,
alsmede de door sommige mi
litaire deskundigen vertolkte
mening, dat installatie te land
van deze raketten niet de enig
mogelijke oplossing is".
H De britse mi-
van buitenlandse
aaLord Carrington,
het Saoedische vre-
in een belangrijk
[el genoemd voor
in het Midden-Oos-
en iij verwacht echter
eu upril geen doorbraak
standpunten van de
betrokken partijen. Dit
bleek gisteren uit een ver
klaring, die de Britse mi
nister aan het slot van zijn
bezoek aan Saoedi-Arabië
bracht.
Lord Carrington, die als voor
zitter van de Europese Minis
terraad zijn reis naar het Mid
den-Oosten maakte, zocht met
de Saoedische leiders naar ge
meenschappelijke punten tus
sen het Europese vredesinitia
tief en het Saoedische plan,
dat in augustus werd gelan
ceerd als alternatief voor de
akkoorden van Camp David.
Carrington noemde het Saoe
dische voorstel „in harmonie"
met de ideeën die de EG heeft
ten aanzien van een regeling
ADVERTENTIE
Mineraalwater heeft vaak een zoutachtige smaak. SPA niet.
'ant echte SPA is natriumarm en bevat bijna geen zouten.
Daarom is SPA zo zuiver en verfrissend van smaak.
5A is ideaal om te mixen en heerlijk bij het diner.
Waar u ook bent, vraag altijd naar de echte SPA.
voor het conflict in het Mid
den-Oosten. Voor 12 april-de
dag waar op Israël het laatste
gedeelte van de Sinaiwoestijn
teruggeeft aan Egypte-ver-
wacht Carrington weinig
vooruitgang in de vredesbe
sprekingen.
De Saoedische minister van
buitenlandse zaken, prins
Saoed al-Faisal, vroeg de Eu
ropese landen gisteren op een
persconferentie niet deel te
nemen aan de vredesmacht
die in de Sinai gestationeerd
gaat worden na de Israëlische
terugtrekking. Mochten de
Europese landen toch deelne
men, „dan zou dat betekenen
dat zij de akkoorden van
Camp David ondersteunen",
aldus de prins.
In Israël bestaat geen enkele
waardering voor het Saoedi
sche vredesplan. De israëlische
minister van defensie, Sharon,
heeft gisteren gezegd dat Is
raël ziin afkeuring van het sa
oedische plan zal laten blijken
door nog eens acht nieuwe ne
derzettingen te stichten op de
bezette westelijke Jordaanoe
ver. Het Saoedische vredes
plan telt acht punten.
Vakbondsleider
Lech Walesa con
troleert zijn wagen
nadat een fotograaf
van het Amerikaan
se persbureau As
sociated Press gis
teren tegen hem
was aangereden.
De fotograaf wilde
een plaatje van
Walesa schieten na
diens ontmoeting
met partijleider Ja-
ruzelski en aarts
bisschop Glemp.
GDANSK De vertegenwoordigers van de Poolse regering en
de onafhankelijke vakbond Solidariteit komen eind volgende
week bijeen voor uitvoerige besprekingen over de sociale en
economische problemen in Polen. Dit werd gisteren bekend ge
maakt door functionarissen van Solidariteit, die hieraan toe
voegden dat de regering zich bereid heeft getoond tot het doen
van concessies.
De aankondiging volgde binnen 24 uur na de u nieke ontmoe
ting van de Poolse leider Jaruzelski, de voorzitter van Solidari
teit Walesa en de roomskatholieke primaat aartsbisschop Glemp.
Lech Walesa zou, volgens een woordvoerder van Solidariteit,
hebben gezegd dat het Poolse volk „gezien de economische en
sociale gevaren, waarmee alle mensen in Polen geconfronteerd
worden, niet alleen tot overeenstemming kan maar moet ko
men".
Aartsbisschop Glemp verklaarde gisteren bij aankomst in Rome,
dat de „situatie enigszins beter wordt". Hij toonde zich iets opti
mistischer na de driepartijen-top van woensdag. Het poolse pers
bureau meldde dat Jaruzelski, Walesa en Glemp „de mogelijk
heden hadden bekeken van de vorming van een front van na
tionaal begrip, dat zou moeten dienen als een platform voor een
blijvende dialoog".
De poolse media hebben gisteren uiterst positief gereageerd op
het besluit tot nauwere samenwerking tussen regering en Soli
dariteit De belangrijkste krant van Polen, de Zycie Warszawy,
sprak van een uniek overleg dat tot een doorbraak kan leiden
bij de oplossing van de grote problemen waarmee Polen kampt.
ADVERTENTIE
5. mt&Bèl&SaA
STOCKHOLM De ontdekking dat de op de Zweedse
kust gelopen Russische onderzeeër kernwapens aan
boord heeft, lijkt een stevige streep te zetten door de
Russische pogingen om in Noordwest-Europa tot een
kernwapenvrije zone te komen. Vanuit de Sovjet-Unie
wordt er sinds enige tijd bij de Scandinavische landen
op aangedrongen elk bezit van kernwapens af te wij
zen, in ruil voor (beperkte) soortgelijke Russische
maatregelen. Het Russische plan worden in Stock
holm als weinig oprecht beschouwd.
Volgens het Zweedse ministerie van buitenlandse zaken zal door
de jongste gebeurtenissen de houding van de regering tegenover
de Russische nucleiare politiek opnieuw bekeken moeten wor
den. De verhouding met Moskou werd „ernstig verslechterd"
genoemd. Van de kant van de Sovjet-Unie is gisteren, evenals in
de hele voorafgaande week, niet op Zweedse vragen en beschul
digingen gereageerd.
Hoewel er al geruimte tijd vermoedens bestaan dat in de Oostzee
met kernwapens uitgeruste onderzeeërs van het Oostblok rond
varen, waren zij tot op heden niet bevestigd.
Zweedse marinefunctionarissen verklaarden gisteren dat al kort
na de ontdekking van de onderzeeër het vermoeden over de
aanwezigheid van kernwapens ontstond. Onderzoeken langs de
romp van het schip wezen op de aanwezigheid van uranium. Bij
de controle gisteren werd in een topedobuis uranium 238 aange
troffen. Op zich is dit materiaal niet geschikt voor kernwapens.
Maar Zweedse functionarissen zijn ervan overtuigd dat het ge
vonden urnamium diende als dekmantel voor de opslag van
uranium 235 en plutonium, beide wel voor kernkoppen te ge-
bruikern. Nader onderzoek werd echter niet door de Sovjets toe
gestaan.
Militaire deskundigen toonden zich gisteren verbaasd over de
aanwezigheid van kernwapens aan boord van de meer dan
twintig jaar oude Russische onderzeeër. De techniek van kern-
torpedo's wordt, aldus kern wapendeskundige Nil Lundquist,
door de supermachten zeer geheim gehouden. Andere deskundi
gen vroegen zich af voor welke doelen de kerntorpedo's be
stemd kunnen zijn. Zweden, West-Duisland en Denemarken be
zitten op de Oostzee niet over schepen (doelen), waarvan de
grootte het gebruik van kernwapens noodzakelijk maakt.
Begeleid door een Zweedse politieboot hevelt een tan
kwagen, die op het dek staat van een landingsvoertuig,
vers water over naar de Russische onderzeeër.
Bomaanslag in Parijs
PARIJS Op het Gare de van de perrons van het onder
Lyon in Parijs heeft zich gis- Gare de Lyon gelegen metro-
teravond een krachtige bom- station. Bij de ontploffing wer-
explosie voorgedaan, waarbij den tientallen bagagekluizen
alleen een aantal gewonden is vernield. Geen enkele groep
gevallen. Volgens de Parijse heeft zich voor de aanslag ver-
politie ontplofte de bom op een antwoordelijk gesteld.
N HAAG Begin
gende week brengt
t groep van ruim hon-
d Canadese indianen
i bezoek aan ons land.
dens een aantal mani-
ities en gesprekken
kamerleden en mi
ter Van der Stoel van
itenlandse zaken zal
dacht worden ge
ragd voor de strijd te-
de Canadese rege-
Deze voert, aldus
dt de beschuldiging,
politiek die er op is
|richt een eind te ma
ft aan het bestaan van
indianen als een apar-
bevolkingsgroep. Het
zoek aan Nederland is
n onderdeel van een
ndreis onder de naam
>nstitution Express, die
indianen naar West-
atsland, Nederland,
'lgië, Frankrijk en
root-Brittannië voert.
isschien is de vreedzame in
filling van de Canadese in
dianen er de oorzaak van, dat
hun strijd lang niet zo veel
bekendheid geniet als die van
lotgenoten in de Verenigde
Staten of Zuid-Amerika. Inti
midatie en bruut optreden
van regeringszijde is in Cana
da tot op heden nooit met
geweld beantwoord. Toch is
de situatie waarin de Canade
se indianen leven niet minder
schrijnend dan die van de in
dianen elders in de wereld en
lijkt een oplossing voor hun
problemen zeer complex.
Centraal in de problematiek
staat de poging van de rege-
ring-Trudeau om Canada, een
zelfbesturende Britse domi
nion met als staatshoofd ko
ning Elizabeth II, volkomen
onafhankelijk van Groot-Brit-
tannie te maken. Voor die on
afhankelijkheid is het noodza
kelijk dat Canada een eigen
grondwet krijgt. Op dit mo
ment geldt de ,3ritse Noord-
Amerika Wet" (BNAW) nog
als zodanig. Premier Trudeau
wil nu dat de supervisie over
deze constitutie door het Brit
se parlement aan de Canadese
volksvertegenwoordiging
wordt overgedragen. Hij heeft
Londen verzocht de „Britse
Noord-Amerika Wet" van een
laatste amendement te voor
zien en naar Ottawa te sturen.
Hoewel in het Britse parle
ment het laatste woord over
deze zaak nog niet gesproken
is, heeft premier Thatcher al
laten weten geen bezwaren te
hebben tegen het voorstel van
ambtgenoot Trudeau.
Bedreiging
De 1,3 miljoen Canadese in
dianen zien het naar Canada
halen van de BNAW echter
als de finale van de jarenlan
ge pogingen van de overheid
om hun speciale rechten on
gedaan te maken, de indianen
als aparte bevolkingsgroep te
elimineren en op te laten
gaan in de overige 20 miljoen
Canadezen.
Om de gedachtengang van de
Canadese indianen te kunnen
volgen moeten we even terug
in de geschiedenis. Nadat de
Britse kolonisten vele jaren
slag hadden geleverd met de
indianen, werd in het midden
van de vorige eeuw een vre
desverdrag gesloten. Hierin
werden bepaalde rechten van
de indianen vastgelegd en ge
waarborgd. In 1867 werd de
Canadese confederatie in het
leven geroepen, zonder dat de
oorspronkelijke bevolking er
bij werd betrokken. Vandaar
dat de indianen, hoewel admi
nistratief Canadezen, voorlo
pig geen deel (willen) uitma
ken van het tegenwoordige
Canada en zich op de histor-
sche banden met Groot-Brit-
tannië blijven beroepen. Zij
willen eerst met de regering
om de tafel gaan zitten om
hun problemen te bespreken
en oplossingen te zoeken.
Voor de assimilatie-politiek
van de Canadese regering zijn
meerdere redenen aan te voe
ren. De voornaamste is wel
dat zich in de bodem van de
ongeveer 2.500 dichbeboste
indiaanse reservaten enorme
voorraden gas, olie en urani
um bevinden, die voor Cana
da's economie van groot be
lang zijn. De indianen zijn
echter niet bereid de controle
over deze kleine restanten
van hun vroegere bezit zo
maar uit handen te geven. Zij
erkennen het belang van de
winning van delfstoffen en
willen van de opbrengsten
meeprofiteren. Wat zij niet
willen is de vernieting van
hun land, waarvan in eigen
land en elders op het Ameri
kaanse continent bij ontgin
ning van bodemschatten zo
vaak sprake is. Het laten ver
dwijnen van de indianen als
volk en daarme ook hun
rechten maakt echter de
weg vrij voor exploitatie van
de gebieden op grote schaal.
Als de grondwet naar Canada
wordt gerepatrieerd en volle
dig onder het gezag van Otta
wa komt, wordt het voor de
indianen vrijwel onmogelijk
om hun oude rechten op te
blijven eisen. Waarmee het
belang dat de Canadese over
heid heeft bij een spoedige af
wikkeling van deze hele pro
cedure is verklaard.
Onrecht en armoede
Achter deze op het eerste ge
zicht juridische aangelegen
heid gaat een wereld vol on
gelijkheid, onrecht en armoe
de schuil. Lorna Williams van
het Lil'wat-volk uit British-
Columbia (West-Canada):
„Onze levensomstandigheden
zijn niet met die van de Cana
dezen te vergelijken. Vooral
de behuizing is erg slecht In
dianen kunnen nergens geld
lenen om een eigen huis te
bouwen. Wel krijgen wij ge
prefabriceerde woningen,
maar die zijn heel slecht en
niet bestand tegen onze war
me zomers en zeer koude
winters. We hebben zo'n te
kort aan huizen, dat soms wel
twintig mensen tegelijk in
zo'n geprefabiceerde woning
wonen".
Zomaar wat cijfers onder
schrijven het beeld dat Lorna
Williams geeft. Zo ligt de kin
dersterfte onder de indiaanse
kinderen 65 procent hoger
dan het Canadese nationale
gemiddelde, het aantal zelf
moorden per 100.000 mensen
drie maal zo hoog als het na
tionale gemiddelde en het
percentage werklozen tussen
de 85 en 90 procent. Onder de
overige Canadezen ligt dat
percentage rond de acht
„Ook op het terrein van het
onderwijs worden wij achter
gesteld. Jarenlang mochten
indiaanse kinderen niet naar
de openbare school. Toen dat
wel kon, was er geen enkele
zeggenschap over het leerpro
gramma. Zo gebeurde het dat
indiaanse kinderen werd ge
leerd dat zij wilden zijn,
slechte mensen en vaak
moordenaars. Ook konden de
kinderen geen les krijgen in
hun eigen taaL Vandaar dat
alle indiaanse kinderen van
raren zijn begonnen zelf on
derwijs te geven. In de loop
der jaren hebben wij nu 21
leerkrachten opgeleid, die
overal in Canada indiaanse
kinderen onderwijs kunnen
geven", aldus Lorna Williams.
Aan het begin van dit verhaal
werd even verwezen naar het
geweldloze karakter van het
verzet van de Canadese india
nen tegen de regeringspoli-
tiek. Een voorbeeld daarvan
was de bezetting, verleden
jaar, door honderd indiaanse
vrouwen van het departe
ment voor indiaanse zaken in
British Columbia. „De vrou
wen, bezorgd over wat er van
hun kinderen terecht moet
komen, wilden vooral dat
naar hen geluisterd werd. Op
de achtste dag van de bezet
ting werden zij door de politie
op zeer ruwe wijze uit het ge
bouw gesleept Meer dan vijf
tig van hen werden in de ge
vangenis gezet Een van die
honderd vrouwen was mijn
moeder van 71".
Lorna Williams is in Neder
land om het bezoek voor te
bereiden van de 100 Canadese
indianen, die zondagmiddag
in ons land aankomen. De
groep reist door Europa onder
de naam Constitution Express,
een duidelijke verwijzing
naar de problematiek rond de
grondwet Na Nederland,
waar voor dinsdagmiddag ge
sprekken met de kamercomis-
sie en de minister van buiten
landse zaken op het program
ma staan, volgen nog bezoe
ken aan België en Frankrijk,
waarna de rondreis in Groot-
Brittannië wordt besloten.
Verleden jaar werd eveneens
onder de naam Constitution
Express getracht de regering
in Ottawa onder druk te zet
ten en het Canadese volk be
kend te maken met indiaanse
zaak. Maar de Canadezen ble
ken weinig met het lot van de
eerste bewoners van hun land
te zijn begaan. In West-Euro
pa hopen de Canadese india
nen een aandachtiger gehoor
voor de problemen te vinden.
JOS TIMMER3
