ijmcompromis nog vol nopgeloste problemen Imerikaanse buitenlandse politiek in grote problemen Zuiniger met vragen tnenland/buitenland" S^uwtoeslagen werken F$gelijk toch door Stage is meer productiewerk dan leermiddel" „Verlaag wao-uitkering als arbeidsongeschikte kans heeft op werk" ?AC LEIDSE COURANT VRIJDAG 6 NOVEMBER 1981 PAGINA 13. ij be ScoHAAG Het kabinet heeft in beginsel besloten de c/otgen die dit jaar in de cao-lonen in de bouw zijn opge- leijn, niet te laten doorwerken in het minimumloon, de vae uitkeringen en de ambtenarensalarissen. Dit hebben ickter Den Uyl (sociale zaken en werkgelegenheid) en Pi'ollega Van Thijn (binnenlandse zaken) gisteren in de imtit geantwoord op vragen van de kamerleden Wiegel, r»rte en Evenhuis (allen WD). Jan len |ijk wordt later besloten om de toeslagen in de bouw- inaich nog, zij het voor een deel, te laten doorwerken. Dat Kt af van inkomensontwikkeling in 1982 en het werkge- edeieidsbeleid. Zowel de SER als de ambtenarenvakbon* lillen hierover nog om advies gevraagd worden. Den jilde de Kamer geen inzicht geven in de kosten voor trheid van een eventuele doorwerking. idj Nieuwbouw RAI bijna klaar In de Amsterdamse RAI wordt momenteel hard gewerkt om de nieuw bouw van het complex voor januari '82 gereed te hebben. Op 18 janua ri zal de Landbouw-RAI geopend worden, waar bij voor het eerst in de nieuwbouw, bestaande uit drie tentoonstellings hallen met een geza menlijke oppervlakte van 19.000 vlerkante meter, twee congresza len en vier vergaderza len, voor in totaal 1340 personen in gebruik wordt genomen. 99 Arrestaties tijdens ontruiming tweede tentendorp in Frankfurt FRANKFURT De West- duitse politie heeft vanochtend 99 personen gearresteerd tij dens de ontruiming van een „tenten-dorp", dat was opge richt uit protest tegen de aan leg van een nieuwe startbaan op het internationale vliegveld van Frankfurt. De arrestaties volgden op de hevige botsin gen van gisteravond tussen po litie en betogers. Gelijktijdig met de ontruiming vonden er twee bomaanslagen plaats in het centrum van Frankfurt, die grote materiele schade hebben aangericht Volgens een woordvoerder van de poi- litie waren de aanslagen op het Oostenrijkse consulaat en een bankgebouw het werk van de tegenstanders tegen de aan leg van de nieuwe startbaan. De ontmanteling van dit twee de tenten-dorp kwam kenne lijk als een verrassing, want de bewoners boden weinig tegen stand. Het eerste tenten-dorp werd afgelopen maandag ont ruimd. De autoriteiten blijven op het standpunt staan, dat een derde startbaan op het vliegveld noodzakelijk is om het groeiende luchtverkeer te kunnen verwerken. De burge meester van Frankfurt, Wall- man, en de voorzitter van de Evangelische kerk, Hild, zei den gisteren bezorgd te zijn over de toënemende gewel ddadigheden bij d' protestac ties. INGTON De pogingen van de regering Rea- aoJJm tot een duidelijk herkenbare buitenlandse poli- ie. te komen beginnen groteske vormen aan te ne- Op hetzelfde moment, dat president deze week wirjijk besloot twee van de vermeende kemphanen, an.lter van Buitenlandse Zaken Alexander Haig en kl^eidsadviseur Richard Allen, bij zich en tot de P^e roepen, diende de volgende controverse zich al- jlitjaan. Con diejl Reagan zijn beide discipelen in wat als titel kreeg „een de lelijk gesprek" dringend verzocht de nauwelijks nog be- hjnyijandelijkheden te staken, voerde defensieminister Wein- een stevige sliding uit naar de benen van Haig. Slechts n |de kaart kan Reagan nu nog redding brengen, aldus de !S in politiek Washington, ofwel, zo is de vrijwel algemene moeten er snel hoofden vallen wil Reagan nog iets van —uraar geschonden internationale prestige redden. itste affaire begon bijna twee weken geleden met een co- an de invloedrijke columnist Jack Anderson, waarin hij dat de kreukelige buitenlandse politiek op korte termijn >te slachtoffer zou eisen. Haig, aldus Anderson, zal wor- itslagen. Op de dag dat Andersons column in tientallen i verscheen, kreeg hij twee prominenten aan de lijn. aig en niet lang erna de president van de Verenigde Sta- uself". Gisteren zei Anderson sterk de indruk te hebben, telefoontje van de president op zware aandrang van Haig lats gevonden. Naar aanleiding van Andersons column en de daarop volgende geruchtenstroom kwam Haig begin deze week tot de opvallende publieke uitspraak, dat er vanuit het Witte Huis een „guerrilla-campagne" tegen hem wordt gevoerd. Haig noemde geen namen, maar in vrijwel alle analyses werd de veiligheidsadviseur Allen als de bron van Haigs toorn genoemd. Het noemen van Allen lag vooral voor de hand, omdat de Ame rikaanse buitenlandse politiek al jaren wordt gekenmerkt door irritaties tussen de minister van Buitenlandse Zaken en de na tionale veiligheidsadviseur, de man, die op het Witte Huis vei ligheidszaken, buiten- of binnenlands, dient te coördineren. In het oog lopende strubbelingen tussen Rogers en Kissinger en tussen Vance en Brzezinsky lagen nog vers in het geheugen en in feite verliep de coördinatie alleen voorspoedig, toen Kissinger beide functies enige tijd tegelijk bekleedde. Ervaren Hoewel ook Reagan kennelijk van een controverse tussen Haig en Allen uitging, lag deze niet direct voor hand. De pedante Haig en de sluwe Allen, beiden vrij algemeen beschouwd als er varen en zeker niet Reagans minst bekwame adviseurs, kennen elkaar uit de Nixon-periode en behoorden beiden voor hun be noeming niet tot de vriendenkring van Reagan. „De vijanden van Haig", zo werd op het ministerie van Buitenlandse Zaken (State Department) weieens gezegd, „zitten bij Reagans vrien denkring". Tot die kring van persoonlijke vrienden behoort de fensieminister Caspar Weinberger. Weinberger en Haig liggen elkaar volstrekt niet, weten veel ingewijden in Washington te vertellen. Terwijl Haig en Allen bij Reagan op het matje waren, haalde Weinberger flink uit. Hoewel hij vlak ervoor met Haig had gesproken, distantieerde Weinberger zich tijdens een hoor zitting in het Congres mijlenver van een opmerking, die Haig een dag tevoren voor hetzelfde forum had gemaakt. Haig maak te daar woensdag gewag van een oude NAVO-optie, om in geval van een conventioneel conflict in Europa bij wijze van „af schrikwekkende demonstratie" een atoomwapen af te vuren. De optie is ooit aan het eind van de jaren zestig in NAVO-verband besproken, maar nooit in een officieel plan vastgelegd. Weinber ger nam er een dag later opvallend veel afstand van. „Daar mee", zo zeiden verontwaardigde medewerkers van Haig, „gaf hij er veel meer betekenis aan dan ooit door iemand was be doeld". Het leidde tot een bijna koddige gemeenschappelijke verklaring van de ministeries van Buitenlandse Zaken en De fensie, waarin werd gesteld, dat zowel Haig als Weinberger ge lijk hadden gehad. Nervositeit Het gebeurde is tekenend voor de nervositeit, die zich van de woordvoerders van de Amerikaanse buitenlandse politiek heeft meester gemaakt. Op zichzelf niet al te schokkende uitspraken worden in een opeenvolgende reeks van onduidelijkheden, on zekerheden en misverstanden van steeds groter gewicht. Al vanaf het moment dat Reagans presidentskandidatuur serieus leek te worden, is er grote verwarring op het terrein van de bui tenlandse politiek geweest. Sinds Reagan het Witte Huis betrad waren er ondermeer frappante tegenstellingen tussen de gewel dige campagne rond El Salvador en de nog steeds bestaande sterke commerciële banden met een land als Libië, en tussen de woordenstrijd met Rusland en de opheffing van het graanem- bargo. Ontwapeningsonderhandelingen werden eerst afgewezen, straatarme landen werd „het wonder van de vrije handel" voor gehouden en onpopulaire regimes als nu in Zuid-Afrika, Argen tinië en Chili werden aan de borst gedrukt. Vice-president Bush bracht een toast uit aan dictator Marcos van de Filippijnen en „diens toewijding aan de democratische principes". Haig verde digde de levering van wapens aan Argentinië ondermeer met de mededeling: „We geloven beiden in God". West-Europa werd te gelijkertijd beschuldigd van „pacifisme, neutralisme en vatbaar heid voor Russische propaganda" en Allen verklaarde dat de Westeuropeanen hun overdreven sociale programma's maar eens wat moesten inkorten ten gunste van flinke defensie-in spanningen. In die sfeer werd een weinig schokkende opmer king van president Reagan, die er zij het hoogst ongelukkig geformuleerd op neer kwam, dat een beperkt nucleair con flict te verkiezen is boven een vernietigende atoomoorlog, een plotseling reusachtige bedreiging. Als er al enige overeenstemming over de buitenlandse politiek bestaat binnen de regering Reagan afgezien dan van de over al aanwezige communistische dreiging dan lijkt die nu te lig gen in de overtuiging, dat er snel drastische maatregelen geno men moeten worden. Volgens buitenlandse gasten als minister Van der Stoel, die hier deze week „een onverwachte positieve sfeer" aantrof, valt het allemaal wel mee. Maar de meeste Ame rikaanse media constateerden gisteren, dat nog slechts personele wijzigingen de internationale sfeer kunnen verbeteren. DICK TOET HAAG „Wij gaan h uit, dat de tijdelijke ïe^cieringslast van dit et maatregelen maat- typelijk zal worden hèard en dus ook niet Negatieve economische ^JVschijnselen zal lei- jj Aan het woord zijn ■r jongste informateurs hee Nederlandse parle- bi re geschiedenis, ••^Victor Halberstadt en °^}ees de Galan in het 93iag van hun „succes- Ci" werkzaamheden de koningin. Een e volzin, die volgens heren volledig "it onderschreven door gehele kabinet Van B. deze zin zou de lijmpo- zijn mislukt en was het ët blijvend ter ziele. Dat loor Halberstadt en De 11 nieuw leven in werd ten mag op zichzelf een j er worden genoemd, "ïerlijk zijn inderdaad de uQten die tot het bezweren gëe crisis hebben geleid, en rrpt echt in wonderen gelo- rjgils je denkt dat hiermee (roblemen zijn opgelost. er vanuit gaat dat pro- zich niet voor (zullen) aj dan hoef je inderdaad ïsjeen oplossingen te beden- h£n dan is eljje crisis snel caPaar- .terug in de historie. Op .btember trad het tweede cïet Van Agt aan. Neder- 'stond er toen beroerd ri Vooruitzichten op een fide werkloosheid, de taak tot verregaande om- ngen, een .enorm over- Rekort. Het kabinet wilde ird tegen aan: in ijltempo e.Ve banen scheppen, het "teidstekort terugdringen, Zieltogende bedrijfsleven 1 leven inblazen. Niet 2Zr ambitie ging de rege- ^ploeg aan de arbeid. rvoedig bleek (het werd al ?tze kolommen voorspeld), [Zie dame en heren be ekbeden met lege handen "toen te staan. Kort gezegd 'jft'het kabinet drie miljard 'Ifcn voor een werkgelegen- 1 fplan, drie miljard dichten Agaten die voor een groot «n de nadagen van het vo- ïD kabinet waren ontstaan jog eens twee miljard aan Mtvallers in de aardgasop- algst compenseren. Die laat- ^Hvee miljard is intussen al gegroeid tot een dikke ™en misschien zijn we er r zelfs iog niet mee, maar jerzijr' jn tracht miljard gulden ^t dus gevonden worden, 'ijl de bronnen daartoe De informateurs De Galan en Halberstadt die de oplossing van de kabinetscrisis hebben aangedragen. goeddeels waren opgedroogd. Belastingverhoging mocht niet, zo was afgesproken. Het overheidstekort vergroten evenmin. Het was, ook dat is hier al meer betoogd, een on mogelijke opgave: na vijf we ken viel het kabinet. Vondsten Wat voor vondsten hebben de beide informateurs dan wel gedaan, dat het kabinet sinds gisteren weer volwaardig door kan gaan Die vondsten val len uiteen in een paar catego rieën. Eerst zijn er de échte vondsten, in de zin van eerlij ke guldens waar wat mee ge daan kan worden. Dan zijn er schijnbare vondsten, waarbij een levensgroot gevaar bestaat dat ze lucht blijken te zijn. En tenslotte kunnen we vondsten aanwijzen waarvan nu al vast staat dat ze pure opgeklopte lucht zijn en die dus alleen maar zijn gedaan om de ver schillende achterbannen zand in de ogen te strooien. We moeten helaas vaststellen dat een groot deel van de oplossin gen die door het informateurs- duo zijn aangedragen tot de laatste twee categorieën beho ren. Er is eigenlijk maar één post die echt wat om het lijf heeft en eerlijke guldens in het laat je brengt. Dat is het stoken van extra gas, voornamelijk in de elektriciteitscentrales. Dat spaart dure olie uit en brengt aardgaswinsten in de schatkist (trouwens ook in de beurs van Shell en Esso). We praten dan over een „meevaller" voor de schatkist van 800 miljoen, die overigens al voor de helft be- groot was door het kabinet voor het demissionair werd. Schijn De schijnbare vondsten zijn in het compromis sterk vertegen woordigd en met fraaie woor den aangeduid. „Solidariteits- heffing" is een voorbeeld. Een ordinaire belastingverhoging van drie kwart procent, die als hij doorgaat, want dat is •lang niet zo zekerals het lijkt regelrecht in strijd met is het regeerakkoord, en 500 miljoen gulden moet opleve ren. Ja, uiteraard is die verho ging tijdelijk. Misschien wel net zo tijdelijk als de verho ging voor de uitkering aan KNIL-militairen, die dit jaar moest worden betaald en vol gend jaar door een trucje ge woon permanent wordt ge maakt. Maar zelfs al zou die solidariteitsheffing echt tijde lijk zijn, dan is het nog zonder twijfel een lastenverzwaring die een levensgroot gevaar in zich bergt verhaald te worden op het volgens velen zieltogen de bedrijfsleven. Dat verhalen mag niet, want dat zou de win sten en de werkgelegenheid nog meer onder druk zetten, zo is de redenering. Garanties om dat te voorkomen zijn ech ter niet gegeven. Dat had wel gekund, bijvoorbeeld zoals door Van Agt en Van der Stee is gesuggereerd door op voor hand al voor 1982 een loon maatregel af te kondigen. Dat wilde minister Den Uyl uiter aard niet, want dat zou bij- voorbaat tot oorlog met de vakbeweging hebben geleid. En dus wordt in het compro mis niets anders geconstateerd dan dat we er maar vanuit moeten gaan dat die lastenver zwaring niet door looneisen wordt gecompenseerd. Wie de afgelopen weken FNV-men- sen als Kok, Schelling, Drabbe en Groenevelt heeft beluisterd zou echter beter moeten weten of op z'n minst moeten ver moeden. Zo niet de informa teurs en evenmin het kabinet. Schone schijn is ook de manier waarop een gat van 515 mil joen op het departement van minister Den Uyl wordt ge dekt, een erfstuk van het vo rig kabinet. Daar wordt een inkomensafhankelijke kinder bijslag voor gesuggereerd. Dat er niet écht toe besloten is, zegt in politiek Den Haag al veel. De „harde garantie" dat op 1 juli van het volgend jaar voor dit half miljard dekking moet zijn gevonden bijvoor beeld via een inkomensafhan kelijke kinderbijslag, werd echter direct al in een heel an der daglicht geplaatst. Dat ge beurde door een deskundige uit het regeringskamp die er fijntjes op wees dat je zo iets natuurlijk kunt overwegen, maar het daar ook bij kunt la ten. Gebakken lucht Ergens in hun eindverslag merken beide informateurs op dat zij zich niet rijk hebben willen rekenen met „gebak ken lucht". Een loffelijk stre ven, ware het niet dat de ba klucht hier en daar bijna van het papier te ruiken is. Er blijkt vooral op aardgas te worden gebakken. Al vaak is hier besproken dat de aardgas opbrengst voor 1982 veel te optimistisch was geraamd. Er wordt minder afgezet dan werd gedacht en ook de prijs zal lager zijn dan was gedacht. Dat geldt voor het binnenland, waar volgend jaar een gerin gere verhoging wordt doorge voerd dan in de bedoeling van het vorige kabinet lag. Dat geldt voor het buitenland, dat ons gas in dollars betaald en die is sinds het opstellen van de begroting drie dubbeltjes goedkoper geworden. Elk dub beltje kost de schatkist zo'n 750 miljoen, zo heeft minister Van der Stee herhaaldelijk ge zegd. Wat hebben de informateurs hier nu van gebakken? Vol gens hun rekenmeesters is de tegenvaller in de gasopbrengst 2,7 miljard, maar er kan nog makkelijk een half miljard bij komen, zo geven zij toe. De in formateurs zeggen dit gat voor twee miljard te hebben gedekt en zeggen zelf een risico te houden van 1,3 miljard gul den. „Wij zijn van oordeel dat de omvang van het overblij vende risico zo is terugge bracht dat het kabinet dit re delijkerwijze in 1982 en 1983 kan verwerken", heet het dan. Het hoe blijft voor iedereen een raadsel. Speerpuntprojecten Daarnaast is er de 250 miljoen gulden die weggehaald wordt uit de WIR-pot, een fonds waaruit investeringen door het bedrijfsleven worden gesubsi dieerd. Niet iedereen vindt dat middel even effectief, maar goed, het is geld voor het be drijfsleven. Daarvan wordt nu 250 miljoen afgehaald en via het informatiecompromis met een royaal gebaar aan het be drijfsleven teruggegeven voor „deeltijd in de marktsector, speerpuntprojecten en export faciliteiten". Een sigaar uit ei gen doos dus, want dat geld zou toch al bij het bedrijfsle ven zijn gekomen. En dat ter wijl de informateurs heel wel overtuigd blijken van de nood zaak dat er meer dan zo'n si gaar naar het bedrijfsleven toe moet Halberstadt: „Er is in de marktsector behoefte aan een psychologisch gebaar om de winstverwachtingen in het be drijfsleven weer op te peppen en de investeringen te stimule- Nog zo'n rokertje is de aanpak van het financieringstekort. Deskundigen verschillen met elkaar van mening over wat de effecten nu exact zijn van al dat lenen van de overheid, maar vast staat wel dat de ren te (en dus de lasten van het bedrijfsleven) er niet kleiner door worden. Dat is één van de redenen waarom zoveel waarde wordt gehecht aan het terugdringen van het over heidstekort Uit het informa tie-akkoord blijkt echter dat ter leniging van alle financiële problemen ongeveer 1,3 mil jard gulden direct op de kapi taalmarkt geleend gaat wor den, buiten de begroting om. Woningbouwverenigingen leenden vroeger bijvoorbeeld geld voor nieuwbouw via de schatkist, die dan soms gespekt moest worden met geld van de kapitaalmarkt via een staatsle ning. Om het extra bouwpro gramma (werkgelegenheid!) te financieren zonder het over heidstekort sterker te laten op lopen, mogen die woning bouwverenigingen nu ook di rect op de kapitaalmarkt gaan lenen. Wie daar nu om geld aan klopt maakt echter niet zo veel verschil, of het nu de overheid is of de woningbouw vereniging. Het gaat erom dat de publieke sector toch een blijvend groot beslag blijft leg gen op de kapitaalmarkt. De hele operatie is dus niets an ders dan een trucje om het fi nancieringstekort niet nog meer op te laten lopen. Lucht, met andere woorden, mis schien wel dubbel gebakken. Angst slaat je om het hart als je zo de „oplossingen" op een rijtje gaat zetten. Waarvoor nu gekozen is lijkt treffend ge symboliseerd te worden door een cynische opmerking die op het Binnenhof te horen is: „Stonden wij dit jaar nog voor een diepe afgrond, volgend jaar zullen wij een flinke stap voorwaarts doen. ARJEN BROEKHUIZEN LIESBETH VAN DER KRUIT OPROEP AAN KAMERLEDEN: (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Kamerleden moeten zich in een tijd van bezuinigingen eens gaan afvragen of de hoeveel heid schriftelijke vragen die zij stellen aan de regering, niet teruggebracht kan worden. Dit kan bijvoorbeeld geschieden door de vraag telefonisch te stellen en er wat minder belang aan te hechten dat collega's en an deren zien wat men doet. Nu bestaat de indruk dat veel kamerleden de vragen maar stellen die dan gedrukt, behandeld en weer schriftelijk beantwoord moeten worden omdat zij de kosten van dat proces niet kennen. Nota's voor de kosten van het stellen van een vraag zien de kamerleden immers niet. Dit is de strekking van een brief die een inwoner van Coevor- den aan de leden van de Tweede Kamer heeft gestuurd. Al in 1969 stelde het kamerlid Joekes (VVD) vragen aan de toenmali ge minister van binnenlandse zaken Beernink over de kosten van het stellen van schiftelijke vragen. Beernink gaf toen te kennen dat een schriftelijke vraag ongeveer 1000 gulden kostte. Sinds 1969 zijn de prijzen met ongeveer 100 procent gestegen. Dit zou een vraag nu, aan één minister gesteld, op ongeveer 2000 gulden doen uitkomen. Vragen aan meerdere ministers gesteld kosten van dit bedrag een veelvoud, aldus minister Beernink in 1969. UTRECHT Stages in het middelbaar beroepsonder wijs, vooral bij Middelbaar Technische Scholen, zijn vaak meer produktiewerk dan leermiddel. De stagepe riode in bedrijven wordt voornamelijk doorgebracht met routinematig produktiewerk, waar de student in het kader van zijn opleiding niets aan heeft. Dit is de conclusie van het rapport „Stages in middelbaar be roepsonderwijs", dat is opgesteld door de subfaculteit opvoedkunde van de Universiteit van Amsterdam in samenwerking met het NV V-jongerencontact. Volgens het rapport moeten langdurige stages worden ingekort omdat studenten er niets van leren en er ook weinig tot niets mee verdienen. ZeS procent van de stagelopers krijgt het mini mum-loon,, éénder'de krijgt een reiskostenvergoeding en de rest krijgt niets voor het geleverde „leerwerk". UTRECHT De wao-uitkering voor arbeidsonge schikten kan worden verlaagd als overtuigend is ge bleken dat iemand reële kansen heeft op werk. Deze regel vormt een onderdeel van het zogeheten „re-inte gratieplan waarover het uit werkgevers en werkne mers bestaande bestuur van de Gemeenschappelijke Medische dienst (GMD), overeenstemming heeft be reikt. Als iemand gehandicapt is en niet kan werken, heeft hij recht op een volledige wao-uitkering. Is iemand gehandicapt, maar is hij voor een in staat om te werken, dan krijgt hij een verlaagde ww-uitkering. Maar voordat het zover komt, moeten de betrok kenen eerst gaan solliciteren. De GMD noemt dit „op termijn stellen". In het integratieplan moeten de kennis, vaardigheden, scholing en handicaps van de sollicitant worden opgesteld, als mede zijn mogelijkheden voor werk. Er moeten minstens vijf functies worden opgesomd waarvoor de wao'er geschikt kan zijn. De GMD maakt een eindrapport en oordeelt over een even tuele verlaging van de wao-uitkering tot verlaagde ww-uitke ring.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 13