Voorlopig geen nieuwe generaal jezuieten
Biografieën Krebbers,
Mandeis en Sandberg
Punks jagen Russisch
spion het land uit
kerk
wereld
Synoden vragen reactie
bisschoppen op rapport
Korte metten
KUNST
LODSE COURANT
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1981 PA(
Vier kunstenaars gaan
Beatrix portretteren
DEN HAAG De overheid heeft vier Ne-
derlandse kunstenaars opdracht gegeven
naar eigen inzicht een portret van konin
gin Beatrix te maken. Het zijn de beeld
houwers Nel van Lith en Eric Claus, de
graficus Marthe Röling en de schilder
Herman Gorter. Waarschijnlijk zullen de
beide beeldhouwers een bronzen portret,
respectievelijk een plaquette vervaardi
gen. Verwacht wordt dat Herman Gordijn
een levensgroot schilderij zal maken, ter
wijl Marthe Röling de koningin door mid
del van een zeefdruk zal portretteren. De
kunstwerken zullen worden gekopiëerd
en krijgen een plaats in openbare- en
rijksgebou wen.
Vragen over de kunstberg BKR
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Jaarlijks worden 20.000 nieuwe kunstwerken
via de contra-prestatieregeling (BKR) toegevoegd aan de enorme
voorraad die CRM in in de loop der jaren heeft opgebouwd. In
dien de toevloed van kunstwerken aanhoudt, zal de overheid er
binnenkort geen raad meer mee weten. Het VVD-Tweede Ka
merlid Evenhuis heeft over deze kwestie schriftelijke vragen ge
steld aan CRM-minister André van der Louw.
Evenhuis geeft de minister in overweging om strengere toela
tingseisen voorde kunstenaarsregeling op te stellen, zoals ook al
door de rijksdirecteur van de Dienst Rijkscollecties, drs. De
Haas, is gesuggereerd. Evenhuis vraagt zich af of de uitleen van
kunstwerken niet effectiever geregeld moet worden, zodat meer
overheidsinstellingen en particulieren van die mogelijkheid ge
bruik maken. Hij wil ook van minister Van der Louw weten
wat de totale kosten zijn van de opslag van de enorme voorraad
kunstwerken.
Franse etagère, ong. 1860.
Kunsten antiekin Congresgebouw
DEN HAAG Aan de kunst- en antiekbeurs Oudt 's-Graven-
haeghe, die van 13 t/m 22 november in het Nederlands Congres
gebouw wordt gehouden, nemen 65 antiquairs en 10 moderne
kunst galeriehouders deel. De opening wordt verricht 13 novem
ber om 17.00 uur door lid en oud-voorzitter van het Europees
Parlement dr. Cornelis Berkhouer.
De beurs is erop gericht een zo breed mogelijk publiek te berei
ken. Behalve Hollandse meubels uit de 17e, 18e en 19e eeuw
worden ook Engelse en Italiaanse meubels getoond. Aardewerk
en porcelijn, van grote Chinese vazen tot eenvoudige Hollandse
tegels, bijzondere verzamelingen van zilver en juwelen, schilde
rijen van oude en jonge meesters, prenten en grafieken, glas
werk uit Engeland, Nederland en Venetië zullen er zijn.
Voorts zijn er klokken en antieke wapens, verzamelingen iko-
nen, nautische instrumenten, pré-columbiaanse kunst, beelden,
koper, tin en ijzer, Indonesische kunst, barometers en Perzische
tapijten. De beurs is dagelijks open van 12 tot 22 uur en zondags
van 11 tot 18 uur.
iir
Operastichting met Un ballo in
DEN HAAG De Nederlandse Open
geeft 11 november in de Stadsschouwburg
sterdam de eerste voorstelling van Un ball
schera van Giuseppe Verdi. Van deze popery
pera worden daarna nog 13 voorstelling?
ven, onder meer op 26 en 28 novembe.
Scheveningse Circustheater.
De opera is een co-produktie met The ScoHAA
pera. De hoofdrollen worden gezongen doggen
na Deutekom (Amalia), Cora Canne Meijn, ni<
ca), Lillian Watson (Oscar), Adriaan vae uit
(Gustaaf III) en Jan Derksen (graaf Anckter I
Overige rollen worden vertolkt door Piolleg
den Berg, Lieuwe Visser, Arthur Schildmtr ge;
ter Kooymaps en Frans Fiselier. De rorte i
John Copley wordt ingestudeerd door Jan
De muzikale leiding heeft Bruce Ferden lijk i
USO in de bak. Leden van het Nationakh m
dansen in een choreografie van Leon Kc af v
het Nederlands Operakoor verleent mec/eiieids
gller
rilde
Hazerswoudi
wachtmeeste
stapt op
HAZERSWOUDE
vervroegd pensioen
wachtmeester G. I
heeft tijdens een reen™
het gemeentehuis van"
woude afscheid genon111
het korps rijkspolitie, te k
Op
Gedurende drieëntwiijlijk
was deze politieman,ter
meester der eerste kl^eic
bekende in het dorp ei
Rijndijk. In 1955 tracF
tot het korps rijkspolitiaan
hij daarvoor bij de Kon
Landmacht had gediël Re
vigne werd tijdens de lelijk
toegesproken door zijnVijar
adjudant Kalverda, i een
burgemeester J. ten (de 1
hof. is in
Vera Beths presenteert aan haar leermeester Herman Krebbers zijn portret van een
kunstenaar. Rechts de auteur ervan, Tony van Verre.
BEGIN SERIE PORTRETTEN
AMSTERDAM In de
Spiegelzaal van het Am
sterdams Concertgebouw
hebben gistermiddag Jo-
sepha Mandeis, Herman
Krebbers en Willem
Sandberg de over hen ge
schreven biografieën in
ontvangst genomen, in ge
zelschap van de auteurs,
respectievelijk Max Nord,
Tony van Verre en Ank
Leeuw-Marcar. Deze bio
grafieën zijn onder het ge
meenschappelijke kopje
Portret van een kunste
naar" een gezamenlijke
uitgave van Meulenhoff
Nederland en Uniepers.
Gelijktijdig is gevierd de
verschijning van een pla-
tencassette met belangrij
ke Krebbers opnamen,
uitgebracht door Phono
gram en CBS.
De drie thans gereed gekomen
biografieën zijn de eerste drie
van een veelbelovende serie.
Van de drie kunstenaars, van
wie het leven zorgvuldig on
der de loep is genpmen, is bij
eengebracht Wat de intervie
wers maar samen konden
brengen. Niet alleen gegevens,
die soms sterk anecdotisch
worden gebracht, maar ook fo
to's en herinneringen aan ge
denkwaardige momenten. Dat
die door de uitgave nu reeds
een nostalgisch karakter dra
gen werd onvermijdelijk.
Max Nord maakte het portret
van Josepha Mandeis, die
sinds 1936 in Parijs woont en
werkt. Ze heeft een aantal ro
mans en verhalen geschreven,
waarvan „Als de wind in
rook" in 1950 de Vijverberg
prijs kreeg. Naam maakte zij
ondermeer met „Je wist het
toch..." en „De speeltuin". Op
72-jarige leeftijd debuteerde
Josepha Mandeis als actrice.
Zij schreef ook het toneelstuk
„Breng de bessen, Berthe".
Tony van Verre had een aan
tal indringende gesprekken
met Herman Krebbers voor
Vara-radio. In dit boek-portret
geeft Krebbers onder meer
zijn mening over concoursen,
de sociale positie van de Ne
derlandse musicus en de mu
ziekopleidingen in ons land.
Van Verre wist bovendien een
sterke persoonlijke kant van
de violist weer te geven.
Ank Leeuw-Marcar schreef
over Willem Sandberg een
doorlopend interview, met een
overstelpende reeks gegevens
over de man die door zijn con
cept over wat een hedendaags
museum moet zijn, bepalend is
geweest voor de opzet en de
inrichting van vele musea ter
wereld. Bovendien worden'
talloze aspecten Van Sandberg
kundig belicht, onder meer als
stimulator van jonge ontwik
kelingen, als vertegenwoordig
er van de Nederlandse kunst
wereld en als directeur van
het Stedelijks Museum in Am
sterdam.
FRITS BROMBERG
Pianist Wong
verongelukt
PARIJS De pianist Flo
rence Wong is bij een ver
keersongeval in Parijs om
het leven gekomen. Zijn
auto kwam in botsing met
een tegenligger die op de lin
kerweghelft reed bij het in
halen van een vrachtauto.
Ook de 17-jarige dochter van
Wong en de bestuurder van de
andere auto kwamen om.
De 55-jarige internationaal be
kende pianist was afkomstig
uit Singapore. Hij was Luxem
burgs staatsburger en docent
aan het conservatorium van
het Groothertogdom.
Academie Francaise
bekroont Raspail
PARIJS De Academie
Francaise heeft gisteren
haar grote romanprijs toege
kend aan de 56-jarige Jean
Raspail voor zijn werk
„Moi. Antoine de Totmens,
roi de Patagonie.
Het bekroonde boek van de
schrijver, journalist en expedi
tieleider behelst de geschiede
nis van een advocaat uit het
Franse gewest Perigord die
zichzelf uitroept tot koning
van het zuidelijk deel van
Zuid-Amerika. Van de drie
kandidaten kreeg Raspail in
de eerste ronde al 19 stemmen,
terwijl vier stemmen werden
uitgebracht op Lucien Bodard
voor Anne-Marie en twee
stemmen op Michel del Castil
lo voor „La nuit du decret".
Het bekroonde boek is geba
seerd op een ware geschiede
nis uit de tijd van het tweede
keizerrijk in Frankrijk. De au
teur gaf op 23-jarige leeftijd
zijn rechtenstudie op om een
avontuurlijk leven te leiden.
Behalve reisverhalen publi
ceerde hij een novellenbundel.
„Le tam-tam de Jonathan",
kronieken en acht romans
waaronder „Le camp des
saints" en „Septentrion'
Aan de grote romanprijs van
de Academie Francaise is een
geldsom van 50.000 frank (cir
ca 22.000) verbonden. Bo
vendien kan de schrijver reke
nen op een oplage van tenmin
ste 100.000 exemplaren.
BURGERLIJKE
STAND
Vanessa Maria dv. L.J. Verhoen
en H. Noort; Johanna Gerrigjer. dv. G.
Plug en J.C. Hoek; Mnana dv. M.
Chemlall en F. Amjahdi; Jennifer Da
nielle dv. E.L. Fopma en A.L. Bonnes;
Carollen dv. A.B.L. de Jonge en A.
Bruins; Christian Alexander zv. J.
Schoneveld en H. van der Plas; Jac
queline Dorothèe dv. J.F.M. Arends
en L.K. Kailer; Hendrika Cornelia dv.
M. Plug en H.C. Nijgh; Corlne dv. C.
Knoester en A. Remmelts; Laura dv.
H.F. Plasmeljer en Th.H.J. Wijsman;
Llsette dv. A. van de Akker en E.P.
van der Wilk.
Overladen: L. Allertz, geb. 21-11-
1921 man; J. Meijer, geb. 27-9-1931
man; I. Mark, geb. 13-5-1929 man; C.
van Egmond, geb. 11-5-1932 man;
P.M.M. Verklelj, geb. 25-3-1923 vrl.
echtg. van J.C. Koot; J.L. Walraven,
geb. 1-6-1962 vrl. F.P. Hennink, geb.
30-9-1960 vrl.; L. Kruljt, geb. 18-10-
1928 man; W. van der Bent, geb. 8-
11-1916 man; J.M. Schouten, geb.
24-6-1933 vrl. echtg. van J.J. Vrees
wijk; A.C.M. van den Berg, geb. 13-9-
1893 vrl. geh. gew. met B. Rippe;
G.A. van den Berg. geb. 6-12-1914
man; G.J. Kühn, geb 17-1-1918 man;
M.C. van Well, geb. 13-4-1921 man;
W. Hulsman, geb. 23-3-1889 man; M.
Kallenberg, geb. 26-6-1897 vrl. echtg.
van J. Steenbergen; J. de Boer, geb.
15-10-1927 vrl. echtg. van H. van
Dijk; P.A. Couvee, geb. 12-11-1916
man; M.G.B. van de Wal, geb. 12-9-
1906 vrl. geh. gew. met P.T. Boekes-
teln; D. Hemmes, geb. 19-11-1897
man; C. Breederland, geb. 1-11-1893
vrl. geh. gew. met C.D. Verheij; J.C.
van Dommele, geb. 9-6-1923 man;
W.P. van Houten, geb. 12-7-1928
man; T. Moolenbel, geb. 11-4-1895
vrl. geh. gew. met J.A.A. Muns: R.P
Broer, geb 25-10-1981 man; C.
Snoek. geb. 16-12-1895 man; A.M.
Bruljns, geb. 25-4-1924 man; J.S. de
Mooij, geb. 4-10-1911 vrl. geh. gew.
met H. de Jong; G. Hus, geb 30-7-
1893 vrl. geh. gew. met H. Ros.
Gehuwd: E.F. King en W.C.J.J., Over-
dljk; M.H. Boekee en Th. J. Vreeken;
J.H.A. Meiman en J. Kuiken.
Scène uit „Madame Wang's" van Paul Morrissey.
Paul Morrissey is weer te
rug waar hij als regisseur
begon. In het merkwaar
dige kleurrijke wereldje
van de alternatief levende
Amerikanen. Maar de
scherpe kantjes zijn er se
dert de dagen toen hij sa
menwerkte met Andy
Warhol wel af en zijn uit
1981 daterende „Madame
Wang's" deze week in
bet Haagsfilmhuis moet
dan ook gezien worden als
een bizarre komedie rond
de punk-beweging.
Een Oostduitse zeeman springt
voor de kust van Californië
overboord en zoekt en vindt
asyl bij een bont gezelschap,
dat zo iuist een Vrijmetselaar
stempel heeft „gekraakt". Ver
baasd kijkt hij om zich heen,
luistert geduldig in een gesto
len auto naar een doorratelen
de dikke travestiet, die op
hamburgers leeft, assisteert
een verschrikkelijk schele sou
teneur bij diens hobby, het ste
len van deurknoppen en wiel
doppen, en probeert een ge
sprek aan te knopen met een
mediterende vetzak. Het gezel
schap hoopt carrière te maken
in het alternatieve café van
Madame Wang, het toe
vluchtsoord van de punks.
Tenslotte bekent hij Christina
Indri dat hij een Russisch
spion is met de opdracht in
Scène uit „Jacob de leugenaar".
Amerika een revolutie te ont
ketenen. Hij zoekt daarvoor
medestanders, maar Jane Fon
da kan hij niet bereiken, zodat
hij zich laat verleiden Madame
Wang's café te bezoeken. Dat
geeft Morrissey de gelegenheid
een heel programma van
punk-muziek te laten horen
en zien.
Na „gehuurd" te zijn voor een
party van miljonairs, die van
verveling niet weten wat ze
moeten doen, keert hij naar
Madame Wang's terug, die van
hem een nachtclubattractie wil
maken. Dan geeft hij, moede
loos geworden, zijn missie op
en vertrekt met de eeifcie
gende Russische boot. et
In het rolletje van
Wang zien we de wel hftar
delijk 71 geworden
Bruce terug, in de jareiysc
meestal de „andere" vrf
films als„The love n A
met Maurice Chevalier <°ni
nette McDonald, „Thee I
Ziegfeld" met WilliamJair
en Luise Rainer en „Iyic
dance" met Eleonr Poii.
James Stewart, ook spef
Jane Eyre in de uit 193ifë
rende verfilming van Cl
te Brontë's roman. d<
e v
Paus accepteert
erfenis van
Mama Rosa niet
Paus Johannes Paulus II
heeft de aanzienlijke er-,
fenis, die de onlangs
overleden Mama Rosa
hem heeft nagelaten, ge
weigerd. Hij heeft hier
van officieel mededeling
gedaan aan de notaris,
die de nalatenschap re
gelt.
Mama Rosa is de bijnaam van
mevrouw Buzzini Quattrini.
Zij is bekend geworden, na
dat zij in 1964 zei verschijnin
gen van Maria te hebben ge
had bij een pereboom in een
tuin in San Damiano. Dui
zenden pelgrims, ook van
buiten Italië, stroomden toe
en lieten geld achter.
Toen Mama Rosa in septem
ber overleed liet zij grote be
zittingen na in de vorm van
grond, huizen en een hotel
met honderd kamers, geschat
op een totale waarde van ze
ventig tot tachtig miljoen
gulden. De staat heeft de be
zittingen echter in beslag ge
nomen, omdat zij verworven
zouden zijn door frauduleus
gebruik van de giften der
pelgrims.
De pauselijk delegaat
voor de jezuieten, pater
Paolo Dezza, heeft mee
gedeeld, dat een opvol
ger van de zieke gene
raal Arrupe pas zal wor
den gekozen, nadat de
vernieuwde kerkelijke
wetgeving bekrachtigd
is. De instantie binnen de
orde, belast met de ver
kiezingen en met de wet
geving van de orde, moet
eerst de gelegenheid
hebben op basis van de
nieuwe kerkelijke wet
geving de constitutie van
de orde zonodig te ver
anderen, aldus Dezza.
Pater Dezza is, zoals gemeld,
sinds 31 oktober belast met
het bestuur van de orde met
als opdracht de verkiezing
van de nieuwe generaal
„grondiger voor te bereiden".
Hij deed zijn mededeling tij
dens zijn officiële ambtsaan
vaarding. De tekst ervan
werd echter eerst nu vrijge
geven, omdat zij eerst diende
te worden toegezonden aan
de provinciale oversten in de
gehele wereld.
Een en ander betekent, dat
niet op een spoedige verkie
zing van een nieuwe gene
raal kan worden gerekend.
De bekrachtiging van het
vernieuwde kerkelijke recht
wordt pas volgend jaar ver
wacht
In een interview met het
Spaanse dagblad „Ya" heeft
de coadjutor van pater Dezza,.
pater Giuseppe Pittau ver
klaard, dat er geen linker en
rechter vleugels in de orde
bestaan. Hij wees erop, dat de
jezuieten zich op het ogenblik
geen interne onenigheid
kunnen veroorloven. Vol
gens hem is het zinloos als de
jezuieten niet eensgezind
achter de paus zouden staan.
speciale vergadering van de Vere
nigde Naties over ontwapening,
die van 7 juni tot 9 juli wordt ge
houden, hebben een uitnodiging
aan paus Johannes Paulus II en
andere hoge kerkelijke personen
in overweging genomen. De sug
gestie om de paus uit te nodigen,
die de waarnemer van de Heilige
Stoel bij de Verenigde Naties,
aartsbisschop Giovanni Cheli, di
rect aan het Vaticaan heeft door
gegeven, is afkomstig van Nige
ria, dat het in een van de voorbe
reidende bijeenkomsten ter tafel
bracht
De inval van het Zuidafrikaanse le
ger in het zuiden van Angola heeft
ook gevolgen gehad voor het werk
van de kerk in het gebied. Volgens
de Duitse missiecentrale „Missio in
Aken, die zich baseert op informatie
uit kerkeliike kringen in Angola,
zijn de verbindingen met tenminste
vijf missieposten langs de grens met
Namibië verbroken. De missiepost
Cafima is bij een bombardement
verwoest. Onder anderen kwam
daarbii de jonge Afrikaanse priester
Miguel Mancio om het leven. De
grote missiestatie van Chiulo, die
wekenlang in het gevechtsgebied
lag, bleef grotendeels in tact. De zes
Ierse en Afrikaanse zusters konden
het ziekenhuis aan de gang houden.
Zij stonden erop in het gebied te blij
ven, om de in nood verkerende be
volking te helpen.
Tot functionaris bij het project
„Begeleid wonen geestelijk gehan
dicapten" van de stichting Bis
schop Bekkers in Utrecht is be
noemd mevrouw S. Opmeer-Ehlen
(26) in Maarn. Het zal haar taak
zijn een landelijk informatie- en
contactcentrum op te zetten ten
behoeve van het project „Begeleid
Wonen". Ook zal zij het idee van
begeleid wonen in de aandacht
brengen, initiatieven ondersteu
nen en contacten leggen.
De synoden van de Nederlandse
Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken in Neder
land hebben besloten een rap
port uit te geven over mogelijk
heden tot gesprek en samen
werking met de Rooms-Katho-
lieke Kerk. Dit rapport is be
doeld voor de plaatselijke ker
ken en gemeenten.
Tijdens de vijfde gezamenlijke verga
dering in Lunteren besloten beide sy
noden gisteren ook de Nederlandse
bisschoppen om een reactie te vra
gen. Dit tegen het advies van de
eindredacteur van het rapport, dr. C.
van Andel. De synoden namen ge
noegen met toezeggingen van de
commissies die de tekst opstelden dat
op- en aanmerkingen uit de vergade
ring in een herziening worden mee
genomen. Fundamentele wijziging
wordt échter niet meer aangebracht
Aan fundamentele kritiek ontbrak
het gisteren overigens niet Een Am
sterdamse ouderling, mevrouw W.
Hamberg, wilde dat de nota her
schreven zou worden. „De nota dekt
theologische vragen toe en geeft on
voldoende antwoord op praktische
problemen. Met deze nota worden
plaatselijke gemeenten tegen de ver
drukking in naar elkaar toegespro
ken", aldus mevrouw Hamberg.
Een commissie van rapport uit beide
synoden sprak bij monde van dr. H.
Kouwenhoven het vermoeden uit,
dat de oecumene zich ook buiten de
kerkelijke instituten zou ontwikke
len, nu een handreiking voor de be
leidsorganen van de kerken ont
breekt. „De beleidsorganen zijn het
toch die een eigen en niet geringe
verantwoordelijkheid dragen voor
het welslagen van de oecumenische
onderneming", aldus Kouwenhoven.
Namens de commissie wees hij erop
dat de geloofscrisis en de voortgaande
ontkerkelijking alsmede de zorgen
over de geloofsoverdracht diepe spo
ren hebben achtergelaten. Hij noem
de het een grote teleurstelling dat
een visie op deze problemen in de
handreiking niet aanwezig is. Ook
ontbreken volgens de commissie in
het rapport concrete beleidsvoorstel
len.
Van roomskatholieke zijde werden
kanttekeningen geplaatst door prof.
dr. P. Huysmans, voorzitter van de
St. Willibrordvereniging, het advies
orgaan voor oecumene van de
Rooms-Katholieke Kerk. Hij vroeg
zich af of het rapport niet meer uit
nood geboren was dan uit de ver
wachting dat er op het terrein van de
oecumene iets groots gaat gebeuren.
Ook wilde Huysmans graag weten
wat voor eenheid de reformatorische
kerken op het oog hebben. Volgens
dr. P. Elderenbosch, voorzitter van
de ontwerpcommissie, is de nota als
een pastoraal stuk bedoeld ter be
moediging van de plaatselijke ge
meenten om het oecumenisch ge
sprek aan te gaan. In een gezamen
lijk beraad van hervormden, gerefor
meerden en de Sint Willibrordvere
niging zal het stuk later van meer
diepgaande beschouwingen worden
voorzien.
Aantal F'
theologen tegerd
kandidatuur Kr
Ter Schegget U
De benoeming van difjj-]
H. ter Schegget tot hater
leraar ethiek vanwegde c
Nederlandse hervormt t
kerk aan de theologis^
faculteit te Leiden f°e]
haar weerslag hebberjn
de faculteit en het a d;
zien daarvan in ernsjeer
mate schaden. Hij hg
er in zijn publikaPJ3
„herhaaldelijk blijk Lg
gegeven tekort te scfet
ten in een kritische, st<
tenschappelijk ven
woorde beoefening
de bijbelse exegese".
Veertien leerlingen en
leerlingen van de Leidse
ologische faculteit sëhrij
dit in een brief aan de
missie voor Theologisch
tenschappelijk Ondei
(TWO) van de Nederli
hervormde kerk. Zij spri
daarin de hoop uit, dat^e
commissie die de voordr
opstelt, al het mogelijk!
doen een benoeming va
Ter Schegget te voorkoi
Ruim een maand gel
heeft het overlegorgaan
J. Hoedemaker", waari:
ologiestudenten uit de
fessionele Vereniging en k;
Gereformeerde Bond
hebben verenigd, bez1
geuit tegen de kandii
in een brief aan TWO,
in onder meer wordt gi
ken over „minimale bii^
aan het kerkelijk belijd zc
van dr. Ter Schegget
■4"
