hpLo jongens, over een uur jjijn jullie weer missionair 'en Uyl zou nu bereid zijn tot loonmaatregel fieickeSouacmt weer /aar de meeste pijn zit9 moet u zelf maar beoordelen" ry MP) >A WANTROUWT SOLIDARITEIT VAKBONDEN Zucht van verlichting Of men er nu van uitgaat dat het tweede kabinet Van Agt zichzelf heeft gelijmd of zich heeft laten lijmen, in beide ge vallen is er alle reden voor een gevoel van opluchting. Dat neemt niet weg dat de lijmpoging nooit zo lang had mogen duren. Als positief resultaat van het beschamend gedoe van de afgelopen weken mag naar we hopen worden ver wacht, dat de ministers iets hebben opgestoken van hun de Banenplan moet in 1982 al tienduizenden plaatsen scheppen [MgEfNENLAND LODSE COURANT DONDERDAG 5 NOVEMBER 1981 PAGINA 11 Van onze parlementaire redactie) \HAAG Een breeduit lachende Uyl was de eerste minister die gis- hnd na de beëindiging van het ka- eraad wilde reageren op Het erse akkoord tussen de drie rege er tijen. Hij vond dat de informa- Halberstadt en De Galan een \stuk" hadden afgeleverd en noem- een ..reëel compromis". |k| vraag of hij tevreden was met het be- 1965resultaat, antwoordde Den Uyl: „Tevre- frn ik nooit, maar ik heb veel lof voor de m^mmpateurs. Zij zijn er alleszins redelijk uitge- n. Het is altijd een zaak van geven en ne- Tnaar het is zeer de moeite waard om ver gaan". Hij wilde niet zeggen welke partij .^jeesf heeft moeten inleveren„Ik spreek ^^Ha/wens een, partij, maar als minister van 'wmÊÊtl\)alitie-kabinetWaar de meeste pijn zit; moet u zelf maar beoordelen Het wantrouwen tussen de regeringspartijen, dat gedurende de hele periode van informeren, formeren en lijmen aanwezig was, is volgens Den Uyl grotendeels weggenomen. „Er is veel wantrouwen weggehaald. Ik denk dat we het wel vier jaar volhouden, maar garanties zijn nooit te geven". Dat de beide informateurs een half uur daarvoor zonder commentaar en met norse gezichten het gebouw van de Eerste Ka mer hadden verlaten, vond de PvdA-leider geen teken aan de wand. „Dat ze nors keken toen ze naar buiten kwamen, siert hen alleen maar", sprak hij geheimzinnig. Van Agt Ook premier Van Agt, die als laatste naar bui ten kwam, toonde zich optimistisch over de le vensduur van het kabinet: We hebben veel ge leerd van deze ervaring en ik hoop dat het nu de eerstvolgende vier jaar goed blijft gaan Hij zei het van groot belang te achten dat er nu een kabinet is, dat kan gaan werken aan „wat er ei- van de informateurs. genlijk in dit land moet gebeuren „Het is goed dat het land een volwaardig kabinet krijgt, een gewoon kabinet in zijn volle bevoegdheden", aldus de minister-president. Van Agt gaf toe dat elk van de betrokken par tijen concessies heeft moeten doen, ook al leek het er soms op dat de CDA-leider zijn eisen niet wilde terugschroeven. „Niemand heeft hele maal zijn zin gekregen. Ik geef toe dat ik het meest volhardend ben geweest in mijn bezwa ren, maar ik vond dat ze gerechtvaardigd wa ren". Het banenplanvan minister Den Uyl heeft naar zijn mening zoveel mogelijk midde len toebedeeld gekregen. „Er is zoveel ruimte voor als de financiële en economische toestand van ons land toelaat". Terlouw Minister Terlouw die zich helemaal niet buiten liet zien hij spoedde zich meteen naar de wachtende D'66-fractie was wat minder spraakzaam over de geslaagde lijm-opdracht f. Hij liet weten zeer ver heugd te zijn over het bereikte akkoord. „Ik ben opgelucht en blij dat we eindelijk aan de slag kunnen. Vult u de rest zelf maar in", aldus de D'66-voorman. Van Thijn Van de overige meest bij de lijmpoging betrok ken ministers, ook wel het „kernkabinet" ge noemd, liet alleen PvdA-minister Van Thijn zich nog uit over het helen van de breuk. Van Thijn: Met deze crisis zijn alle kinderziekten van dit kabinet meteen tot uitbarsting geko men. Ik denk dat we er nü voor de komende vier jaar vanaf zijn". Hoewel was afgesproken dat niemand zou in gaan op de inhoud en gevolgen van het bereik te compromis, wilde D'66-minfster Zeevalking daar toch Wel iets over zeggen. „Er moet reke ning gehouden worden met een lastenverzwa ring. Als ik naar mijn eigen terrein kijk, dan lijkt het haast onvermijdelijk dat de tarieven voor het openbaar vervoer omhoog zullen gaan aldus Zeevalking. :REN ucht van opluchting Juit zijn tenen te ko- Als een quizwinnaar Ten seconde voor het rijken van de be ft ijd het goede ant- ïd op de duizendgul- Iraag had weten te jn, stond Jan Terlouw, jster van economische p. glunderend in de bpening van de frac- imer van D'66. Enke- [irtijgenoten- groepten noegd bijeen en re uleerden de ontwik- ïgen van de laatste voor de zoveelste Onder hen cntwaar- rlouw zijn geestver- staatssecretarissen Lambers-Hacque- (milieu) en Michiel ltema (justitie). „Zo ris. over een uur zijn weer missionair". Jde minister hen toe. iets te optimistische schat- jzo bleek later. Weliswaar net kabinet zojuist, tegen h, collectief geconstateerd Ie politieke breuk bevre- jd gelijmd was, maar het een paar uur duren jde ontslagaanvraag van [kabinet, na een bezoek i Agt aan de koningin, ieel ongedaan was ge- f1- i er gisteren aanvanke- I. dat de al bijna drie we- durende crisis, geken- jjt door een sfeer van hoop ijfel, van gissen en mis- van verstoppertje en letje spelen, opnieuw n dag zou worden ver- 's Morgens was al be- geworden, dat de PvdA- iters Den Uyl en Van en hun D'66-collega Ter- ja hadden gezegd tegen orstellen van de inforfna- Halberstadt en De Galan. DA-onderhandelaars Van n Van der Stee bleken ^ntegen nog wat bezwa- koesteren tegen bepaal- torden, cijfers en wellicht j punten en komma's die '^formateurs aan het papier Jen toevertrouwd. Om één Jouden ze'echter definitief leid geven, zo hadden ze }fd. Maar dat bleek niet Foto links: Minister Terlouw verlaat het kamergebouw met onder zijn arm de conclusies van de economen De Galan en Halberstadt. Foto rechts: Prof. Halberstadt overhandigt zijn conclusies tegelijkertijd aan Van Agt en (zittend) Den Uyl. mpp haalbaar. Het uur U werd drie daag nog doorgehakt kunnen uur uitgesteld. wórden? Afwachten was opnieuw het parool aan het Binnenhpf. Zou de twintigste dag van de crisis toch weer eindigen zoals alle vorige dagen? Zou de lijm weer niet drogen? In de wan delgangen van de Tweede Ka mer kon men menig CDA er aantreffen die, gedompeld in onwetendheid, schouderopha lend en hoofdschuddend rea geerde op vragen om nadere gegevens. „Wij weten niets an ders dan wat er in de kranten staat. Echt niets meer. We worden er volledig buiten ge houden. Lubbers. Ja, Lubbers is de enige die precies op de hoogte is", verzuchtte één van hen. Als de droge metalen slagen van de klok aan de Ridderzaal aangeven dat het vier uur is geworden, blijven de vragende gezichten het Binnenhof be heersen. Pas een uur later laat de Rijksvoorlichtingsdienst de wachtende mediavertegen woordigers in het perscentrum Nieuwspoort weten, dat „de heren" om zes uur weer in het gebouw van de Eerste Kamer, broedplaats van de informa teurs, bijeen komen. Die „he ren" zijn: Van Agt, Van der Stee, Den Uyl, Van Thijn en Terlouw. De onzekerheid blijft. Zou de knoop toch van- Alcoholica In de hal van de Eerste Kamer dromt 'een grote groep verslag gevers samen. Het is nog maar net zes uur geweest, maar je kunt nooit weten: misschien rolt het stel al na een kwar tiertje met verhitte gezichten de vergaderruimte uit. De tijd wordt voornamelijk gedood met het uitwisselen van anec dotes. Iemand weet te vertel len, dat informateur Halber stadt een fel tegenstander is van het gebruik van alcoholica tijdens de onderhandelingen. Toen begin deze week voor malig informateur Lubbers bij het bemiddelaarsduo op be zoek was en een bode om een whisky vroeg, werd hem door Halberstadt te verstaan gege ven dat hij zijn bestelling moest wijzigen in limonade of spa. „Het is hier geen pret park", zou de econoom gezegd hebben. Pas om half acht gebeurt er iets. Op de monitor in de por tiersloge, die een beeld geeft van de verlaten gang op de eerste etage, waar zich de ver gaderzaal bevindt, verschijnen •plotseling de gestalten van Van Agt en Van der Stee. Kennelijk hebben ze een time out aangevraagd. Ze wisselen echter slechts enkele woorden en stappen vervolgens weer uit beeld, opnieuw de zaal in. Om tien over acht opnieuw een verzetje. Lubbers wandelt het gebouw binnen en deelt geheimzinnig lachend mee, dat hij door het gezelschap boven ontboden is. Dan klemt hij de kaken stevig op elkaar en beent met lange passen de trap op. Vijf minuten later belt NOS- journaalredacteur Jaap van der Ploeg, die tegenover ,de Rijksvoorlichtingsdienst als contactpersoon namens de par lementaire pers optreedt, naar RVD-directeur Van der Wiel. Hij krijgt te horen, dat de frac tieleiders van de regeringspar tijen zich bij het overleg zullen voegen en dat vervolgens het voltallige demissionaire kabi net in vergadering bijeenkomt. Daarna zullen de informateurs naar de koningin gaan om hun eindverslag aan te bieden. Gelijmd „Het is dus gelijmd", consta teert één der wachtenden. „Of juist niet", kaatst een ander te rug. „Tja, dat zou natuurlijk ook kunnen", reageert de eer ste. De gissingen zijn al spoe dig niet meer van de lucht. Optimisme en pessimisme spe len tikkertje. „Hoe staat het trouwens met Liverpool- AZ informeert iemand. voor wie de zo vaak verfoeide combinatie van sport en poli tiek kennelijk geen probleem vormt. Aan de overkant, in het gebouw van de Tweede Kamer, loopt CDA-afgevaar- digde Henk Couprie een jour- nódist tegen het lijf. „Weet je het al Het hele kabinet komt bij elkaar. Het is kennelijk ge piept", zegt de journalist. De aangesprokene fleurt ziende rogen op. „Eerlijk waar?", zegt hij. „Dat moet ik gauw even tegen de rest gaan zeg gen". Hij rent een zaaltje bin nen waar een aantal fractiege noten landerig onderuit zit. „MensenIk heb nieuws klinkt het uit zijn mond. De gebeurtenissen in de Eerste Kamer volgen elkaar nu snel op. Om tien voor tien flitst een enorme batterij perscamera's voor de informateurs Halber stadt en De Galan, die met strakke gezichten naar bene den komen. Geen commen taar. Halberstadt baant zich met zo'n kracht door de op dringende .wachtenden, dat een belangstellende bejaarde heer, die al vanaf acht uur in de kille avondlucht voor de in gang staat te posten, in het ge drang tegen de grond wordt gesmakt. „Heb ik daarvoor al die tijd hier gestaan?", roept hij kwaad in de richting van de PvdA-economen, die in een gereedstaande auto stappen en in volle vaart richting paleis Huis ten Bosch scheuren. Chauffeur Enkele minuten later komen vijftig meter verderop, bij het ministerie van algemene za ken, de leden van het kabinet naar buiten. De immer streng ogende CDA-minister Van Dijk (ontwikkelingssamenwer king) is één van de eersten. Hij wordt overspoeld met vragen, maar mompelt alleen maar: „Waar is mijn chauffeur Minister De Koning (land bouw) toont Zich ook zeer zwijgzaam. Zeevalking (ver keer en waterstaat) neemt in eerste instantie eveneens een afwerende houding aan. Op de vraag: „Is de breuk helemaal gelijmd antwoordt hij droogjes: „Daarvoor moet u bij de minister-president zijn. U moet mij andere dingen vra gen". Waarop een journalist gevat antwoordt: „Goed dan. Hoe staat het met de aanleg van rijksweg 27 door het land goed Amelisweerd Den Uyl is de eerste die breed lachend toegeeft dat de crisis voorbij is. Van Thijn toont zich ook al bijzonder vrolijk. „De infor mateurs hebben echt bijzonder knap'werk geleverd", zegt hij. „U vindt het zeker jammer dat ze niet in het kabinet zitten veronderstelt iemand wat la cherig. Van Thijn grijnst van oor tot oor. „Wat mij betreft mogen ze zó aanschuiven", luidt het antwoord. DICK VAN RIETSCHOTEN volg van de voorpagina) CDA-ministers Van en Van der Stee heb- namelijk zeer weinig rouwen in de solidari- van de vakbonden (en de PvdA). De infor-, eurs konden deze hin- nis tenslotte toch over men door te wijzen op mogelijkheid van jw beraad in de vol- ide maand. Ook dit was feite een gedachte van 6. In december is im- rs het gesprek van de ering met de sociale tners achter de rug en et het kabinet of de iden de lastenverzwa- slikken. Zo niet, dan i de regering besluiten te grijpen, door middel i een (beperkte) loon- atregel. Minister Den Uyl, die eerder het idee van zo'n ingreep fel had afgewezen, leek nu impli ciet te erkennen dat hij zich daartoe had verplicht. Hij ver telde dat het overleg over de arbeidsvoorwaarden „geheel vrij" zou zijn, maar dat het wel zou geschieden „binnen een bepaald kader". Bij het ge sprek met werkgevers en werknemers zal de regering uitgaan van een koopkracht daling variërend van één pro cent voor de minima tot vier procent-voor de hoogste inko mens. In het voorstel van de infor mateurs heeft de regering er in theorie één miljard gulden bij om te besteden. Dat miljard is samengesteld uit de „solida- riteitsheffing" (500 miljoen), een verlaging van de investe ringsregeling (250 miljoen) en leningen op de kapitaalmarkt (ook 250 miljoen). Dat geld zou als volgt weer moeten worden besteed: 100 miljoen voor bodemsa nering; 100 miljoen voor banen in de kwartaire sector (dienstver lening in de overheidssfeer); 250 miljoen voor het particu liere bedrijfsleven; 300 miljoen reserve voor ex tra tegenvallers in de op brengst van het aardgas. 450 miljoen nieuw geld Doordat er driehonderd mil joen van dit miljard wordt af getrokken als reserve voor eventuele aardgastegenvallers, lijkt minister Den Uyl dus ze venhonderd miljoen te krijgen voor het al volgend jaar schep pen van banen. In feite is dat echter lager, omdat het kwart miljard voor het bedrijfsleven niet echt „nieuw" geld is. Dat bedrag is immers het resultaat van een verschuiving: van de investeringsregeling (WIR) naar een meer gerichte beste ding. In totaal heeft Den Uyl er dus sinds de crisis slechts 450 miljoen gulden bijgekre- gen. Dat geld komt overigens wel op de 1330 miljoen, die al eer der op het conto van de minis ter waren geschreven voor de bestrijding van de werkloos heid op lange termijn. Dat be drag is als volgt opgebouwd: 700 miljoen woningbouw; 300 miljoen bestrijding jeugdwerkloosheid; 330 miljoen voor de Maat schappij voor Industriële Pro jecten. Van het extra miljard in het voorstel van de informateurs komt slechts vijfhonderd mil joen via de solidariteitsheffing uit de schatkist. Volgens Maar ten Engwirda, sociaal-econo misch specialist van de D'66- fractie en geestelijk vader van het compromis, zal de druk van de collectieve lasten daar door niet wezenlijk stijgen. „Hooguit met ééntiende pro cent". Zijns inziens is er dus geen reden waarom enige fractie het compromis zou af keuren. De informateurs zou den erin geslaagd zijn het fi nancieringstekort van de over heid terug te dringen naar on geveer 6,5 procent zoals door het CDA geëist. Eén van de redenen, waarom de lijmpoging toch weer langer duurde dan voorzien, was dat de „solidariteitsheffing" niet vervangen kon worden door een verhoging van het luxe BTW-tarief. Het ging hier om een idee van het CDA, dat aanvaardbaar was voor D'66. Volgens Maarten Engwirda kon dit echter niet doorgaan, „omdat het te lastig was voor het bedrijfsleven het tarief van 18 naar 18,25 procent te verhogen". Toen bleef alleen nog een verhoging van de loon- en inkomstenbelasting over, met het voor de CDA- bewindslieden Van Agt en Van der Stee zo moeilijk ver teerbare risico dat de werkne mers dit in de cao-onderhan delingen zouden afwentelen op de werkgevers. De eis van het CDA dat' minis ter Den Uyl eerst nog zou aan geven hoe hij een „gat" van ongeveer 500 miljoen op de be groting van Sociale Zaken zou dekken, is niet echt ingewil ligd. In het compromis staat alleen dat er voor dit bedrag zal worden bezuinigd en dat daarbij kan worden gedacht aan het afhankelijk maken van de kinderbijslag van het inkomen van de aanvrager. „Maar je kunt er natuurlijk ook niet aan denken," aldus iemand van D'66. RIK IN T HOUT De informateurs hebben in de bijna drie weken dat zij aan het werk waren een gedegen werkstuk afgeleverd. Achteraf bezien is de kritiek op hun werkwijze, ook in deze kolom geuit, ten dele niet terecht geweest. Op een werkelijk zeer gedegen manier brengen de beide heren in hun vanochtend gepubliceerde rapport de toestand van 's lands economie en van 's rijk§ financiën in kaart. Tegelijk maakt hun verslag eens te meer duidelijk^ dat dit land er economisch en finan cieel verre van rooskleurig voor staat. .Dat is eveneens een positief resultaat van dit tragisch intermezzo in de CDA- PvdA-D'66-coalitie: iedereen zal meer dan ooit doordrongen zijn geraakt van het onomstotelijke feit, dat we de periode van groei achter ons hebben en staan voor een periode van inleveren-voor-wie-dat-kan. WAT zijn de resultaten van het politiek touwtrekken? Het CDA heeft door vasthoudend onderhandelen een aantal har de randvoorwaarden bewerkstelligd, die uiteindelijk de werkloosheid zullen helpen tegengaan. De PvdA hèeft be reikt dat voor iedereen duidelijk is geworden, dat een be langrijk deel van de financiële problematiek ook voortkomt uit de „nalatenschap" van het CDA-VVD-kabinet. EEN kwestie die tot gisteravond toe een belangrijk conflict- punt heeft gevormd, draaide om dc. extra belastingheffing van een half miljard gulden. Uiteindelijk is besloten dat die er niet zal komen als het overleg met werkgevers en werk nemers uitwijst, dat ofwel die heffing niet op prijs wordt ge steld, ofwel die heffing in loonsverhogingen zal worden ge compenseerd. Het is volstrekt begrijpelijk dat het kabinet het overleg met werkgevers en werknemers ingaat met de dui delijke bedoeling om tot de eenmalige heffing te komen. Maar het is evenzeer begrijpelijk, zoals we ook dinsdag in deze kolom hebben betoogd, dat het kabinet voor zichzelf de mogelijkheid openhoudt om in het kader van de afspraken met het bedrijfsleven die heffing eventueel te matigen of achterwege te laten. Ook op dit punt is de vraag gerechtvaar digd of het overleg hierover nu echt zo lang had moeten du ren. In elk geval is de crisis nu bezworen. Er is alle reden om met Van Agt de hoop uit te spreken dat „de ministers van de merkwaardige gebeurtenissen van de laatste weken iets heb ben geleerd". missionaire (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Binnen een jaar zal het kabinet met een totaal werkgelegenheidsplan voor zijn regeerperio de komen. Over vier maanden zullen de eerste contou ren gereed zijn. Maar in de regeringsverklaring zal, vooruitlopend daarop, reeds worden aangegeven hoe men in 1982 reeds enkele tienduizenden nieuwe banen denkt te scheppen in de bouw, de kwartaire sector en met name ook voor jeugdige werklozen. Van het pakket maatregelen, dat het kabinet op 16 november voor het jaar 1982 zal lanceren, zal deel uitmaken: een programma voor bouwnijverheid, energiebesparing en bo demsanering ter grootte van 20 a 25.000 manjaren; een programma van concrete arbeidsplaatsen en deeltijdarbeid voor de kwartaire sector, met inbegrip van de gemeenten, van 5000 a 10.000 volle en deeltijdbanern; maatregelen in het kader van arbeidsmarktbeleid (jeugdga- rantieplan en dergelijke) met een vermindering van de werk loosheid van 30.000 personen. Tevens zal in de regeringsverklaring worden gewezen op de po sitieve gevolgen voor de werkgelegenheid van bevordering van deeltijdwerk in het particuliere bedrijfsleven en van arbeidss- tijdverkorting. Het „grote" werkgelegenheidsplan zal zich onder meer richten op economisch herstel van het bedrijfsleven. Instrumenten daar voor zijn stabilisatie of vermindering van lastendruk, loonkos tenmatiging, investeringsbevordering, financiële faciliteiten (o.m. voor export) en innovatiebeleid. Ook overleg met onderne mingsraden over investeringen en werk zal erin aan de orde ko men. Eveneens komt er dan een (nieuw) banenplan voor de kwartaire sector, alsmede impulsen van de overheid voor de bouwnijverheid en de energiesector. Tevens zal de visie van het kabinet dan worden ontwikkeld over vofmen en variaties van arbeidstijdverkorting met de bijbehorende voorwaarden, zoals loonkosten, bedrijfstijd, arbeidsaanbod en afzet. Tenslotte zal aandacht worden'besteed aan de bevordering van deeltijdarbeid, ook voor de inschakeling van jongeren, en aan maatregelen op het terrein van arbeidsmarktpolitiek (bemiddeling, subsidies e.d.) De kosten van het totale werkgelegenheidsplan worden globaal geraamd op 4a 5 miljard gulden. Een kwart daarvan zal vol gend jaar reeds worden besteed, zo is vastgesteld tijdens de jong ste kabinetsinformatie. Weersgesteldheid Koude nacht - DE BILT, (KNMI) - Een de pressie, die over Scandinavië naar Rusland trekt, brengt een grote hoeveelheid koude lucht naar Europa. Vooral in Scan dinavië, Midden-Europa en op de Balkan gaat de temperatuur flink omlaag. Een hogedrukgebied boven Engeland heeft een gunstige invloed op het weer in West Europa. Het zorgt voor vrij rustig weer. 's Nachts wordt het in het binnenland vrijwel windstil. Bij heldere hemel zal de temperatuur dan ook flink •dalen en moet met nachtvorst rekening worden gehouden. Overdag lóópt de temperatuur op tot ongeveer negen graden. Het ziet er naar uit, dat het hogedrukgebied de komende dagen in de buurt blijft, zodat de veranderingen in het heer sende weertype niet groot zul len zijn. cwbe*». r

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 11