Hongarije kijkt met
schuin oog naar Polen
f
Wantrouwenhoe komt meneer Wiegel erbij
Veel lawaai om kleine dinges
INFORMATEURS MOETEN OOK HEELMEESTERS ZIJN
VIJFENTWINTIG JAAR NA DE OPSTAND
Kadar van verrader tot nationaal symboolJ
-BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 OKTOBER 1981
PAfc.
DEN HAAG „Diep
wantrouwen tussen de re
geringspartijen Hoe
komt meneer Wiegel er
bij. meneer de voorzit
ter Zo ongeveer rea
geerde Laurens-Jan
.Brinkhorst, fractieleider
van D'66, deze week in de
Tweede Kamer op een
uitlating van de VVD-
voorman. Brinkhorst her
innerde er vervolgens aan
dat CDA, PvdA en D'66
„nog geen 24 uur na de
val van het kabinet" una
niem waren in hun advies
aan de koningin over wat
er diende te gebeuren: lij
men l
Daarmee typeerde Brinkhorst
ongewild het merkwaardige
karakter van deze kabinetscri
sis. Want waarom brengt een
kabinet zichzelf tot ontplof
fing. als de partijen, die het
schragen, het onmiddellijk
daarna weer zo (ont)roerend
met elkaar eens zijn? Het ant
woord is waarschijnlijk dat de
crisis veel meer met personen
dan met partijen te maken
heeft. Anders gezegd: de ver
houdingen binnen het kabinet
zijn de oorzaak van het onge
luk. Daarbij lijken de drie
D'66-ministers een beslissende
rol te hebben gespeeld.
Want nu is wel duidelijk dat
het kabinet die koude donder
dagnacht niet gevallen is over
een paar honderd miljoen gul
den. die Den Uyl wilde heb
ben vopr directe werkgelegen
heid en die hij niet kreeg. Nee,
de frontale botsing werd voor
al veroorzaakt door de hou
ding van een aantal mensen:
Fons van der Stee. Joop den
Uyl en Jan Terlouw. De schat
kistminister. gesteund door
premier Van Agt, vermocht
niet te'begrijpen waarom het
voor zijn collega van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid
gesteund door alle vijf andere
PvdA-bewindslieden, zo be
langrijk was volgend jaar al
een aantal duizenden banen te
kunnen scheppen. De PvdA-
leider wenste op zijn beurt niet
te onderkennen waarom Van
der Stee de financiële teugels
zo strak hield.
Dat laatste lijkt niet in over
eenstemming met het zogehe
ten finale voorstel van pre
mier Van Agt. waarin 3,3 mil
jard gulden figureerde voor
het werkgelegenheidsplan en
waarin Den Uyl nog eens drie
honderd miljoen kreeg voor de
bestrijding van de werkloos
heid op korte termijn. In de
ogen van de PvdA-ministers
was dat echter voornamelijk
„gebakken lucht". Want vol
gens het regeerakkoord mag
dat plan niet gefinancierd
worden uit de rijksschatkist,
maar moet dat gebeuren uit
nog volstrekt onzekere dingen
als loonmatiging, investerings-
loon, afspraken met grote in
dustriële beleggers en vergro
ting van het staatsaandeel in
de winsten op de verkoop van
olie en gas. Het verzet dat er
bij de vakbonden, de beleggers
en de oliemaatschappijen be
staat tegen de plannen van de
regering, maakt de ongerust
heid bij de socialistische be
windslieden wel begrijpelijk.
Te meer, wanneer men nu
plotseling bij Van Agt en Van
der Stee, die er eerst geen
goed woord voor over hadden,
alleen nog waardering hoort
voor het sociaal-economische
hoofdstuk in het regeerak
koord, bedacht door hun par
tijgenoot Ruud Lubbers.
Waardering uitte ook Jan Ter-
louw, de minister van econo
mische zaken. Hij deelt de me
ning van de CDA-prominen-
ten dat het alleen zin heeft de
structuur van de economie te
verbeteren, waardoor op de
lange duur vanzelf meer
werkgelegenheid geacht wordt
te ontstaan. Daarom zweeg hij
ook, toen zijn partijgenoot
Hans van Mierlo, de minister
van defensie, in het kabinets
beraad vurig pleitte voor een
samen-uit-samen-thuis. Als
het kabinet dan toch zou val
len, dan moesten alle ministers
gezamenlijk hun portefeuilles
beschikbaar stellen, zodat een
lijmpoging mogelijk werd. De
derde D'66-bewindsman, Henk
Zeevalking (verkeer en water
staat), begreep dat hij iets
moest doen. nu Terlouw zo
veelbetekenend zweeg. Even
als Den Uyl wenste hij intern
beraad te voeren.
„De CDA-ministers trokken
daaruit de conclusie dat hij
aan de zijde van Terlouw
stond. Maar hij wilde alleen
maar dat alle D'66'ers op één
lijn zouden komen," aldus een
Democraat op het Binnenhof.
Hij vertelde voorts dat de situ
atie gered was door fractielei
der Brinkhorst, die onver
moeibaar op Terlouw inpraat
te. „Laurens-Jan wilde hem
ervan doordringen dat wij het
weliswaar inhoudelijk met het
CDA eens zijn, maar dat we
politiek gezien naast de PvdA
staan. Het zou verraad zijn ge
weest aan onze kiezers als wij
met het CDA een rompkabinet
zouden hebben gevormd". Het
kostte tweeëneenhalf uur
voordat Terlouw, die boven
dien boos was over de „dram
merigheid en bemoeizucht"
van Den Uyl, over de streep
getrokken was. Het kabinet
bleef dus één geheel.
Barsten
Een CDA-kamerlid: „Onze mi
nisters konden er moeilijk al
leen blijven zitten". Implieiet
erkende hij daarmee dat zijn
bewindslieden er inderdaad op
uit waren geweest de PvdA te
lozen en alleen met D'66 door
te gaan. daarbij rekenend op
gedoogsteun van de liberalen
in de Kamer. De weifelende
houding en de ergernis van
Terlouw hadden Van Agt en
de zijnen op dat idee gebracht.
Een kamerlid van de VVD
reageerde de volgende och
tend, nadat het kabinet collec
tief was afgetreden, erg teleur
gesteld. „Het zou zo'n mooi ben
gin geweest zijn van een sa
menwerking van onze partij
met D'66".
Bij de PvdA neemt men het
Terlouw nogal kwalijk dat hij
de opzet van het CDA niet
doorzag. „Hij heeft gewoon
niet gezien waar de scherpte
lag," aldus een zeer prominen
te sociaal-democraat. Hij
meent zelfs dat de houding
van de D'66-voorman de crisis
onafwendbaar maakte. „Want
wij krijgen dan iets onverzet
telijks over ons. Zo van: ze
kunnen allemaal barsten. Wij
laten ons niet verder vernede
ren". Dat laatste sloeg erop dat
de PvdA'ers al hadden inge
stemd met vijf miljard gulden
aan bezuinigingen in 1982.
„Zelfs Van der Stee heeft ge
zegd dat meer bezuinigen in
één jaar niet mogelijk is zon
der werkgelegenheid af te bre
ken", aldus deze PvdA'er.
Lijmen
Aan twee economen de taak
de hierboven beschreven
scherven aan elkaar te lijmen.
Technisch gesproken hebben
De Galan en Halberstadt het
niet zo moeilijk. Zoals we eer
der deze week al schreven,
zullen de informateurs waar
schijnlijk vaststellen dat het fi
nancieringstekort van de over
heid nu hoger is dan Van der
Stee zegt 8,5 procent in
plaats van 7,5. Den Uyl zal
dan, zo verluidt het in zijn
partij, ook wel water bij de
wijn doen en met minder di
rect te scheppen arbeidsplaat
sen genoegen nemen. Maar
wat te doen om de al na vijf
weken in gruzelementen ge
vallen relaties tussen de minis
ters weer heel te maken?
Op dat gebied hebben De Ga
lan en Halberstadt geen enke
le ervaring. Het zal dan ook
niet voor niets zijn geweest dat
zij al vrij snel een gesprek
hebben gevoerd met één van
hun voorgangers, de oude poli
tieke vos prof. W.F. de Gaay
Fortman. Bij hun bezigheid als
heelmeester hebben de beide
economen één, groot voordeel,
namelijk dat de leiders van de
drie regeringsfracties het goed
met elkaar kunnen vinden.
Ruud Lubbers, Wim Meijer en
Laurens-Jan Brinkhorst zijn
van dezelfde generatie en ze
kennen elkaar uit het kabinet-
Den Uyl. Maar willen ze ook
alle drie hetzelfde Meijer
werkt volop mee aan de lijm
poging, omdat hij bang is voor
nieuwe verkiezingen, vanwege
een dreigend verder verlies
voor de PvdA. Ook Brinkhorst
Vi
prefereert een restauije
het kabinet. Hij he| k
trek in. opnieuw een tfc
discussie in zijn partii j
of niet samenwerken
CDA en VVD.
Zorgwekkend 's i
Wat Ruud LubbberS. 1
echter uiteraard zoj
bijna zeggen nier
Zorgwekkend voor h£
ge kabinet is echt§rlw
volgens sommigen opl
nenhof de CDA-frad
aantrekkelijke kante
ontdekt aan het m^,
van de lijmpoging. In
val zou misschien de t a
litieke elite, inclusief
verdwijnen. Zo zou e™
net-Lubbers (-Van
Brinkhorst tot de
heden gaan behoren
opvallend dat Lubb
normaal de ijver in ei:
soon is, zich nu tame
sief gedraagt. „De br^
het kabinet ontstaan.
binet moet er maar uy
komen," heeft hij in <Le
gezegd. °0
Wij wensen De Galanict
berstadt alle sterkte fe
heid. de
RIK IN
LONDEN Dezer dagen
herdenkt Hongarije de vij
fentwintigste veijaardag
van de opstand van 1956.
Een schuin oog is hierbij
gericht op Polen. De Pool
se troebelen van het afge
lopen jaar hebben de
Hongaarse partij gedwon
gen tot grotere inspannin
gen zonder overigens ver
andering aan te brengen
in haar regeerstijl. Na de
opstand in 1956 strafte de
zelfde partij eerst het land
om daarna pragmatische
hervormingen door te
voeren om haar 'gezag
aanvaardbaar te maken.
Op de verjaardag van het regi-
me-Kadar gaat de partij er
graag van uit dat het land in
materieel opzicht tevreden is.
maar zou men voor een hech
tere ideologische eenheid nog
wat meer over hebben.
Dankzij de gebeurtenissen in
Polen zal de verjaardag van
wat de Hongaarse leiding offi-
.cieel de revolutie van 1956
noemt officieel worden her
dacht. Tot dusver is dat nooit
gebeurd, maar dit jaar is er
een reeks van-krantenartike
len en radioprogramma's ge
wijd aan de gebeurtenissen in
1956. Natuurlijk vinden de au
toriteiten die woelige dagen
contra-revolutionair en con
centreren zij zich op de met
hulp van de Sovjet-Unie tot
stand gebrachte revolutie van
Janos Kadar die op 4 novem
ber 1956 een eind maakte aan
de volksopstand. Boedapest
zegt dat het niet de opstand
Vén het volk, maar de machts-
overname door J^nos Kadar
was die een eind maakte aan
de tirannie van het vroegere
communistische regime.
Solidariteit
De plotselinge herdenking van
de revolutie hangt onlosmake
lijk samen met de campagne in
Hongarije tegen het onafhan
kelijke Poolse vakverbond So
lidariteit. Hongarije heeft in
feite een soort benfiddeling
aangeboden tussen Moskou en
Solidariteit. Zo reageerde de
leider van de officiële Hon
gaarse vakbond, Sandor Gas
par. schriftelijk op een uitno
diging van Solidariteit om het
congres van het vakverbond
bij te wonen. Weliswaar publi
ceerde de Hongaarse pers uit
sluitend de kritiek die Gaspar
in de brief uit op Solidariteit
en liet ze de passage waarin de
Hongaarse vakbondsleider op-
nep tot overleg, achterwege.
Maar alleen al het feit dat So
lidariteit antwoord kreeg,
toont aan dat de Hongaarse re
gering de kracht van Solidari
teit onderkent en aanvaardt.
De Hongaarse partij zou graag
gezien hebben dat de Poolse
veranderingen waren geba
seerd op een formele garantie
van de leidende rol van de
Communistische Partij. Nu is
echter al lang alle hoop ver
vlogen dat de Poolse partij
veel meer kan doen dan als
noodzakelijke parachute die
nen voor de moedige sprong
die de Poolse samenleving on-
der aanvoering van Solidari
teit doet.
In hun binnenlandse politiek
proberen de Hongaarse autori-
Een herinnering aan Hongarije anno 1956: Russische troepen rijden Boedapest binnen
teiten zich voor te bereiden op
het „Poolse tijdperk" van
Oost-Europa. Sinds de zitting
van- het Centraal Comité in
maart tekent zich een nieuwe
beleidslijn af: de culturele en
economische zaken die tot dus
ver als eenheid werden behan
deld, zullen nu gescheiden
worden aangepakt.
Momenteel voltrekt zich een
spectaculaire liberalisering in
de economie, terwijl daarente
gen het culturele leven aan
veel meer controle onderwor
pen is dan in jaren het geval
was. Met deze scheiding van
sectoren begint de Hongaarse
regering een beetje op Joegos
lavië te lijken, zonder daarbij
overigens de ideologie van ar
beiderszelfbestuur te delen en
een onafhankelijke' buiten
landse koers te volgen. De
Hohgaarse leiding hoopt hier
mee zowel een groeiende on
vrede onder het volk als het
eigenbelang van de intellectu
ele kringen te kunnen keren.
Het hele jaar door zijn allerlei
belangrijke hervormingen
aangekondigd in een tempo
van minstens een per maand:
particulieren mogen nu win
kels en restaurants van de
staat huren; staatsondernemin
gen, coöperaties en particulie
ren mogen kleine onderhe-
mingen beginnen buiten het
plan van de overheid om; ar
beiders mogen werken waar
ze willen en in heel nieuwe
gebieden mag geld worden
geïnvesteerd. Samenwerking
met het Westen wordt aange
moedigd.
Luisterend naar de#mensen in
Boedapest krijgt men de in
druk dat de nieuwe midden
klasse klaar is voor actie, maar
nog wacht op de details van de
nieuwe belastingmaatregelen.
Hierpver zijn nog geen defini
tieve besluiten genomen^ maar
pas dan zal blijken in hoeverre
de mensen bereid zijn eigen
initiatieven te ontplooien. De
regering kan de nieuwe on
dernemingen niet al te hoog
belasten, wil ze de mensen we
glokken uit de zogenaamde
tweede economie, de welig tie
rende wereld vap illegale on
dernemingen.
Onderdrukking
Aan de andere kant zijn er
strenge maatregelen genomen
om het culturele leven in de
hand te houden. De repressie
blijft groter worden met als
uiteindelijke doel de oppositie
te isoleren. Toneelgroepen,
kranten, rockbands en cultu
rele clubs zijn verboden en de
Associatie van Jonge Schrij
vers werd ontbonden omdat
de leiders bleven vasthouden
aan hun eis tot meer onafhan
kelijkheid.
In regeringskringen is men
-duidelijk bang voor de opposi
tie en weet men niet altijd
goed op welke wijze de ge
beurtenissen uit 1956 onder de
aandacht gebracht moeten
worden.
Overeenkomsten met de ge
beurtenissen in Polen vallen
niet te ontkennen en de Hon
garen dragen het Poolse volk
van oudsher een warm hart
toe. De regering is bang dat de
betrekkelijke welvaart van
Hongarije niet voldoende zal
blijken om de aandacht van de
intellectuelen af te leiden van
de hervormingen in Polen.
Daarom zijn voor het eerst
sinds lange tijd maatregelen
genomen tegen politieke dissi
denten. Sociologen, historici
en journalisten die contact
hadden met Hongaarse of
Poolse dissidenten, zijn be
roofd van werk en paspoort.
Het ministerie van binnen
landse zaken heeft een zwarte
lijst opgesteld met namen van
mensen die niet in de pers mo
gen publiceren en die niet in
aanmerking komen voor
werk.
Op 1 oktober werd er een ar
restatie verricht die velen als
symbolisch zien. Laslo Rajk jr,
een zoon van de minister van
binnenlandse zaken die in 1949
werd geëxecuteerd, drijft sinds
februari een winkeltje in zijn
appartement waar hij litera
tuur verkoopt die niet door de
officiële censuur is goedge
keurd. Al die tijd was hij er
van uitgegaan dat de autoritei
ten hem niets konden doen.
wilden ze hun liberale reputa
tie tenminste handhaven.
Maar op 1 oktober werd San-
dor Szilagyi, een jong lid van
de oppositie die waarnam voor
Rajk, gevangen genomen. De
politie greep de gelegenheid
aan om huizen te doorzoeken
waar literatuur lag opgeslagen.
De flat van Rajk werd echter
met rust gelaten.
Rajk heeft zijn winkel nog
steeds en andere oppositie
groeperingen zoals het Fonds
voor Steun aan de Armen
(Szeta) en de niet door de staat
geleide Vrije Universiteit kun
nen nog steeds vrij opereren.
Hieruit blijkt dat het repressie
ve beleid niet werkt zolang er
geen terreur aan te pas komt.
Herdenking
Om de revolutie van 1956 te
herdenken hield de Academie
van Wetenschappen deze
week een openbare discussie
met als onderwerp een analyse
van de afgelopen 25 jaar. Een
econoom, Rezso Nyers, hield
een toespraak. In 1968 was hij
lid van het politieke bureau
van de partij en sindsdien staat
hij bekend als een stuwende
kracht achter de economische
hervormingen van die tijd.
Nyers zei dat het economische
beleid van de Sovjet-Unie on
gunstig was voor de veel in
tensievere ontwikkeling van
de Hongaarse economie. Ter
wijl hij zijn licht liet schijnen
over manieren om verzekerd
te zijn van economische ont
wikkeling stelde hij politieke
hervormingen voor waarbij
eveneens de principes van de
centralisatie gevolgd zouden
worden.
Het lijkt echter onwaarschijn
lijk dat de Hongaarse partij op
de Poolse ontwikkelingen zal
reageren met politieke conces
sies. Een politiek hardere lijn
ligt meer voor de hand.
DEN HAAG Toen Janos
Kadar op 4 november 1956
een Sovjetgezinde regering
vormde. nadat Russische
tanks een einde hadden ge
maakt aan het bewind van
de nationalistische premier
Imre Nagy. beschouwden
veel Hongaren en mensen in
het buitenland hem als een
verrader. In de vijfentwintig
jaar die sindsdien verstreken
zijn. heeft hij de kritiek van
een meerderheid van zijn
tien miljoen landgenoten we
ten om te zetten in waarde
i ring. Met de leuze Wie nie
tegen ons is. is voor
wist hij het volk tot een een
heid te smeden.
Eerst moest hij de diepe won
den helen, die de opstand en
bet neerslaan ervan hadden
geslagen. Bij het optreden
van de Sovjet-tanks in Boe
dapest vielen bijna 25.000 do
den.
Terwijl in Polen het ambt
van eerste-partijsecretaris
sinds 1956 is bekleed door
Wlasyslaw Gomulka (tot
1970). Edward Gierek (tot se-
petember '80). Stanislaw Ka-
nia en sinds eind vorige
week Wojciech Jaruzelski. is
Kadar begin november 25
jaar in functie als partijleider.
De nu 69-jarige Kadar is een
nationalistisch communist, in
die zin dat hij als een van
de weinige communistische
leiders in Oost-Eurppa van
zijn generatie niet in Mos
kou is opgeleid.
Op 22 mei 1912 werd hij ge
boren in een boerengezin.
Als 14-jarige werd hij leer-
Iing-gereedschapmaker in
Boedapest, waarheen de fa
milie Kadar intussen
verhuisd was Op zijn twin
tigste werd Janos lid van de
communistische partij. Door
zijn politieke activiteiten be
landde hij diverse malen in
de cel. Toen Hongarije in
1941 als bondgenoot van
nazi-Duitsland aan de oorlog
ging deelnemen, trad hij toe
tot het verzet De Gestapo ar
resteerde hem in .april 1944.
Ondanks martelingen noem
de hij zijn naam niet. later
kon hij ontsnappen.
Nadat de Russen Hongarije
hadden bevrijd maakte Ka
dar snel carrière in de poli
tiek: in 1948 kreeg hij een ze
tel in het politbureau, dat
toen werd geleid door Maty as
Rakosi. Als minister van bin
nenlandse zaken '48- '50) was
hij medeplichtig aan de ter
doodveroordeling van Laszlo
Rajk. Rajk. minister van bui
tenlandse zaken en een per
soonlijke vriend van Kadar.
werd terechtgesteld nadat hij
schuldig was bevonden aan
„titoistisch verraadjj
zelf werd in mei 1951 alt
tentieel titoïst" aangeha.
Kort na de dood van F*
in 1953 kwam hij vrij. zt
berecht te zijn. >p<
In juli 1956. na de va)
Rakosi als partijleider, (ir
de Kader terug in het jet
bureau en het partijse^a
riaat. Met Rakosi's opjs
Ernoe Geroe bracht hij j
tober 1956 een bezoety^
Joegoslavië: toen ze op i—
tober terugkeerden in fym
pest brak de opstand uil
Op 25 oktober werd li
terwijl alom in de Hon$
hoofdstad gevechten iy
den. eerste-secretaris vZ
partij als opvolger van
Hij reorganiseerde de
in korte tijdop 1 nov
werd hij premier vat
pro-Sovjet-regering. In.
ari 1958 trad hij af al,
mier. maar bleef partij:
Van september 1961 ta
1965 was hij opn/euuf
mier. om op het negentmï
tijcongres in novembe/f
te worden herbenoem
partijleider. Dat is hn
steeds.
STEMBUSSTRIJD IN BELGIË
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
BRUSSEL De verkiezings
strijd in Belgi£ voltrekt zich
als een kleurrijke droom, vol
onverhoedse, lichtelijk beang
stigende gebeurtenissen. Ze
verdeelden niet zozeer de gro
te actuele vraagstukken, als-
wel het diepe driftleven der
Belgen.
„In de Voerstreek en in Ko
men zijn de Neanderthalers uit
hun spelonken gekropen",
schrijft een van de voornaam
ste dagbladen over de tafere
len die de verkiezingskoorts in
beide uithoeken van het land
heeft verwekt. De verwijzing
naar de voorhistorie is maar
één van de schilderachtige
pennestreken waarmee de opi
nieleiders dag in dag uit bewij
zen dat België een zuidelijk
land is. Voor de meest gezag
hebbende Vlaamse krant, de
katholieke Standaard, is de
landspolitiek „een slachthuis",
waarin zich pas na de verkie
zingsdag (8 november aan
staande) „het bloedigste aller
drama's zal afspelen" rond de
vorming van een nieuwe rege
ring die in Vlaanderen en
Wallonië de nieuwe armoede
moet organiseren. En een in
vloedrijk socialistisch blad
heeft het over de Vlaamse
lichtekooi die zich niet langer
zal laten misbruiken door de
Waalse pooier.
Tegen al dat literair geweld
legt de werkelijkheid het af.
Zo bracht de jongste rel in de
Voerstreek, al werd er flink
gemept, op de televisie toch
vooral de avonturen van Ei
senhower in herinnering én
vielen de enige geweerscho
ten... op Nederlandse bodem.
Zulks tot teleurstelling van
menig Vlaming, die een dosis
extra opwinding ten onder zag
gaan in een snel en sober von
nis van de Maastrichtse rech
ter over de twee Franstalige
booswichten.
In Nederlandse ogen belang
wekkender, maar in de
Vlaamse media nauwelijks aan
bod, is de leidende rol van
Antwerpse Hitlerdwepers van
de Vlaamse Militanten Orde in
de herhaalde Voerrellen. Met
hetzelfde gemak als waarmee
de Franstalige pers elke fla
mingant als fascist wegzet,
verzwijgen de Nederlandstali
ge journalisten en politici
hardnekkig dat hun Vlaamse
strijd „in het veld" goeddeels
door de meest reactionaire
stoottroepers wordt uitgevoch
ten.
Het is kenmerkend voor de
feitelijke splitsing die zich in
de Belgische samenleving al
lang heeft voltrokken. Velen
verzetten zich nog wel tegen
de economische en staatkundi
ge doorvoering van die schei
ding, maar er is niemand die
nog belangen van de overkant
van de taalgrens wil of durft
verdedigen. Op de communis
ten na, bestaan er ook geen
nationale politieke partijen
meer. In bijvoorbeeld de aan
leiding tot de val van het kabi-
net-Eyskens de benodigde
miljarden voor de Waalse
staalindustrie kan de
Vlaamse kiezer geen andere
dan een Vlaamse stem uit
brengen, want de Waalse par
tijen staan niet op de Vlaamse
stembiljetten.
Kindertjes
In de stembusslag zijn daarom
alleen nog door taalverschil
geïnspireerde botsingen moge
lijk, zoals de totale blokkade
van het landsbestuur omdat de
Franstalige socialistische mi
nister in het ontslagen kabinet
tien Vlaamse kinderen in de
Waalse taalgrensgemeente Ko
men de toegang tot hun min
derheidsschooltje ontzegt. Het
is een micro-probleem dat on
oplosbaar is. Het Belgische
taalonderwijsregime is immers
zo'n bijbel van regels en uit
zonderingen dat duizenden
kinderklassen in het Vlaams-
-Waalse randgebied alleen
kunnen bestaan bij een mini*
mum aan wederzijdse souples
se.
Maar ditmaal mikte Franco
foon socialistenleider Guy Spi-
taels (als het aan hem ligt toe
komstig president van de rode
Waalse republiek) zijn verkie
zingspijlen op tien Vlaamse
kinderen. En prompt dreigde
premier Eyskens met tegen
maatregelen op Vlaamse bo
dem tegen Franssprekende
kindertjes, al dan niet gehan
dicapt. Koning Boudewijn
moest persoonlijk zijn staken
de ministers in de Brusselse
Wetstraat weer bijeen drijven,
ter afhandeling van thans lo
pende staatszaken.
Ook aangaande de economi
sche supercrisis die in België
toeslaat (de werkloosheid is
met elf procent een Europees
record) barricadeert de vijan
dige taaireflex elk herstelbe
leid. De vier beoogde coalitie
partners, Vlaamse èn Waalse
christen-democraten en libera
len, hebben dikke pakken so
berheidsmaatregelen in hun
verkiezingsprogramma's opge
nomen maar elk geloof ont
breekt dat die ditmaal wél
door het Vlaams-Waalse front
zullep komen. Alles wat op de
nationale begroting wordt be
snoeid komt immers in een
van beide landsdelen het
hardst aan en zal automatisch
de coalitieregering opnieuw in
twee onbeweeglijke blokken
fixeren.
De Christelijke Volkspartij
(CVP) van voortrekker Leo
Tindemans heeft nu een JET-
-plan, dat staat voor: Jeugd
hoop geven, Economie redden.
Toekomst vrijwaren. Maar het
ongeremde Belgische systeem
van prijscompensatie vol
gens alle economen de grootste
wegjager van ondernemingen
naar goedkopere landen
blijft in het JET-plan onaange
tast. De CVP is immers een
„standenpartij", waarin het
Algemeen Christelijk Werkne-
mersverbpnd evenveel invloed
heeft als de Koninklijke
Vlaamse Ondernemers. Tel
kens wanneer, in België het
gezinsbudget twee procent
duurder is geworden volgt een
algehele loonronde van twee
procent, ook voor ambtenaren
en uitkeringstrekkers, en zon
der enige aftopping voor de
hogere inkomens.
Thatcher-politiek
Op zijn beurt houdt de liberale
leider Willy Declerq het bij
een onvervalste Thatcher-poli
tiek. Hij belooft aan mensen
die nog willen werken fantas
tische belastingverlaging en
stelt het einde van overheids
hulp aan de zieltogende indu
strieën in het vooruitzicht.
Volgens Declerq zijn socialis
ten „mieren die zich de hele
dag voor een hongerloon uit
sloven voor de gemeenschap",
terwijl een liberaal „een aap is
die het liefst in de takken
luiert en pas in beweging
komt als men met een banaan
(privébezit) naar hem wuift".
Velen voorzien dat
komstige rooms-blauvL^
tie in Wallonië, waar
zenden staalarbeider^n)
staatsruif zijn aangewf
beslissende afscheidinm
ging zal ontketenen, jds
immers de Vlaminge^
ontwikkeling van Waf
genhouden...
Verbluffend is bij dit?n
het christen-demöb
machtscentrum de CV
Franstalige PSC vau^
Vanden Boeynants ge^c
idee hebben hoever h(
schikkingsrecht van r
ren en Wallonië nu 1 1
moet gaan. Een afgeijt
sie over de uiteindelft
houding tussen beid^j
bieden, ontbreekt t<
male, ook nadat vorij
staatshervortming grol^1
lijk is geworden en er®?.'
en Waalse deelregerr'J
-parlementen zijn r*
Die instituten kunnerrP-
zondere wetten en v 1
gen geldmiddelen ^nl
„aangekleed", maar dfre
grote partijen -
se socialisten na flJ"£
gen over toch inoht
aangelegenheden alF&
nergie en -bewapening
Het interesseert de inr
Belg allemaal nauw^1
windt zich eerder op®P
ringe incidenten, zoaP
restatie van de schejl3^
houder) Constant VP"
die als lid van een z?er
pige socialistische lffr
in nachtelijk Bruss50
spuitbusmilitanten Vei
anti- belastingpartij Pf'
het ziekenhuis sloeg.
Het voorval kreeg n?^r
dacht dan de weige"e
burgemeester Noll w
Schaarbeek om nog
lingen in zijn gemee^
schrijven. En van ee|
achtige boottocht I
Schelde van de hele bi
met geestverwante r
danten van de Rijkst-;
legergeneraals in uniiö-
controleur bij uitstek
Vlaamse publiciteit, ES
recteur Pol Vandeèesi
Na afloop is verzekeijiat
enkele oni een fee
oude vrienden ging gse
geen plan voor een stiwi
is besproken. iep.
MARC DE KR"
