Tien jaar pret op 11.000 hectaren
De klop op
elke deur
In „Disney-
World"
in Florida
voelen
volwassenen
zich weer
een kind
Wensdroom Disney in 1982 werkelijkhei
A
Walt Disney World, het ruim elfdui
zend hectaren grote pretpark in Flo
rida in de Verenigde Staten, bestaat
tien jaar en dat wordt in het aan
hangsel van de zuidoostelijke VS
een jaar lang uitbundig gevierd met
extra shows en nog langere en bon
tere parades dan anders.
Ongeveer 125 miljoen mensen heb
ben In de afgelopen tien jaar het
park bezocht, onder wie beroemdhe
den als komiek Bob Hope, filmster
Sofia Loren, prins Andrew uit Groot-
Brittannië, Willy Brandt en de Ameri
kaanse presidenten Nixon, Ford,
Carter en Reagan.
Onder die miljoenen ook een
groeiend aantal Nederlanders, niet
het minst dank zij de half jaar Jonge,
directe KLM verbinding tussen Am
sterdam en Atlanta, met een vllegtijd
van negen uur plus een uurtje door
vliegen naar Orlanda.
De drie turven hoge Patrick uit At^
lanta. barst In een spontane huilbui
uit. Een half dozijn In sneltreinvaart
afgewerkte attracties hadden de
weerstand van het ventje al een flin
ke knauw gegeven, maar het oog in
oog en hand in hand staan met een
„levensechte" Mickey Mouse vormt
de bekende druppel. De popcorn
popt spontaan uit zijn wijd openge
sperde mond. Met moeite weten zijn
ouders hem te kalmeren voor het
maken van de foto voor thuis. Het
wordt ongetwijfeld een kleurrijk
plaatje met een gewillig poserende,
als stoffen muls verkleed, persoon
eh de achterkant van een rood aan
gelopen Patrick.
Er worden heel wat films versleten In het
Magic Kingdom van Disney World. Fotoge
nieke onderwerpen te over, van het reus
achtige suikerbakkerskasteel van Asse
poester tot de loslopende Dlsneyfiguren.
Al direct bij de Ingang, bij het hoofdstation
van de oliegestookte stoomtrein, worden
de eerste filmpjes volgeschoten. Maar
geen nood, In de winkels even verderop In
Main Street, een nagebouwde hoofdstraat
uit het midden-westen van de Verenigde
Staten van begin 1900, kunnen de honge
rige camera's weer met eigentijdse films
worden gevoed.
Men komt vooral naar dit ongelooflijk gro
te park om weer kind met de kinderen te
worden, of zoals de Amerikanen zeggen
„where the young of hearts of all ages can
laugh and play together". Dat „kinds"
worden gaat niet alleen ongemerkt, er is
ook niet tegen te vechten. De vrolijkheid,
de bonte kleuren en de opgewekte muziek
walsen over de bezoeker heen, als een
warme golf, waar niet tegenin te zwemmen
valt. Disney World en dan met name het
Magic Kingdom, zit ook zo knap, zo per
fect In elkaar, dat men er wei bewondering
voor moet krijgen.
Monorail
Neem alleen al het futuristische „Contem
porary Resort Hotel", waar een monorail
geluidloos dwars door de tien verdiepin
gen hoge hal glijdt. In die Immense hal van
anderhalf voetbalveld groot zijn terrasjes
en winkels. Vanuit de hotelkamer heeft de
gast een adembenemend uitzicht over een
azuurblauw meer met Zuldzee-achtlge el-
landjes, waartussen antieke veerboten
pendelen. Palmen, die beslist ouder zijn
dan het tien Jaar Jonge park en witte stran
den herinneren aan STER-spots met tropi
sche cocos in Hollandse metkchocoia. Een
warm plaatje vanuit een aangenaam koele
kamer, want van een energiecrisis lijkt nie
mand In Walt Disney World ooit gehoord
te hebben. In vrijwel elke ruimte, zelfs in
de gigantische hal van het hotel, werkt de
airconditioning zich hevig in het zweet om
de zaak koel te houden.
De monorail brengt de bezoeker In enkele
minuten naar de ingang van het „Magie
Kingdom" het sprookjesland, een heel
groot soort broer van de Nederlandse „Ef-
teling". Centraal punt In het koninkrijk en
praktisch oriëntatiepunt als Je mocht ver
dwalen, Is het kasteel van Assepoester.
Op de trappen voor het kasteel vinden da
gelijks shows plaats, zoals tot en met
september volgend jaar een groots op
gezet verjaarspartijtje om het tienjarig be
staan te vieren. Compleet met dansende
en zingende Dlsneyfiguren en honderden
gekleurde ballonnen.
Piraten
Bij het kasteel kan men ook kiezen voor
een van de vijf andere gedeelten van het
geschiedenis. De staat begon er al mee in
1861 (direct na de eenwording van het
land) en heeft die vrijwel elke tien Jaar her
haald. Maar de bekendste volkstelling
werd lang daarvoor gehouden, door de
voorganger van de Italiaanse staat, het
Romeinse keizerrijk. Lucas schrijft erover
in zijn evangelie (2:1) „en het geschiedde
in die dagen dat er een bevel uitging van
wege keizer Augustus en dat het hele rijk
moest worden ingeschreven. En zij gingen
allen op reis om zich te laten Inschrijven,
leder naar zijn eigen stad".
Jozef ging dus op weg naar Bethlehem,
zijn eigen stad", en daar baarde Maria
haar zoon Jezus, In het eerste Jaar van
onze Jaartelling.
Een van onze redacteuren vloog
naar zonnig Florida, naar het
jaarspartijtje van Disney World.
ROME Italië gaat zichzelf In kaart bren
gen. Vorige week hebben ambtenaren van
1 het Italiaanse Bureau voor Statistiek bij de
eerste gezinnen en bedrijven aangeklopt,
en daarmee Is een volkstelling van start
gegaan, die naar omvang ook In het bui
tenland haar weerga nauwelijks kent.
Italië telt en dit Is dus voorlopig acht
tien miljoen gezinnen en andere samenle
vingsvormen, en drie en een halt miljoen
bedrijven, groot of klein, van de schoen
maker op de hoek tot de multinational Fiat
in Turijn.
Allen zullen worden ondervraagd. „Help In
tien minuten Italië voor tien jaar", zo luidt
de slogan waarmee deze censlmento
volgens de moderne verkoopmethoden
aan de man, of liever aan het gezins- of
bedrijfshoofd wordt gebracht. Maar nu al
staat vast dat alleen de bollebozen onder
de Italianen In staat zullen zijn het zestien
pagina's tellende vragenformulier In die
tien minuten In te vullen.
De Italiaanse volkstelling heeft een lange
Maquette van het EPCOT-terrein, dat twee maal zo groot ia als het „Magie Kingdom" en volgend jaar okto
ber geopend zal worden.
Het ontstaan van zowel4 Disneyland in
Californië als Walt Disney World in Flori
da is voor een belangrijk deel te danken
aan Disney's liefde voor (stoom)treinen
en zijn kritiek op de uitsluitend op kin
deren afgestemde pretparken. Waarom
zouden volwassenen niet net zoveel ple
zier mogen hebben in zo'n park, dacht
hij. Hij droomde van een fiink stuk grond
waarop hij een treintje kon laten rijden.
In het begin van de jaren vijftig stichtte
hij een aparte organisatie, die zich uit
sluitend zou gaan bezig houden met het
opzetten van een park, waar ook de vol
wassenen volledig aan hun trekken zou
den kunnen komen. De meeste ontwer
pers haalde hij uit de tekenfilmafdeling
van de Disney studio's en dat is in beide
parken goed te merken.
Van de volgens Amerikaanse begrippen
min of meer bescheiden opzet van Dis
neyland in Californië kreeg Disney al na
enige jaren spijt. Toen het terrein was
volgebouwd en geen nieuwe attracties
meer kon herbergen, sprongen andere
uit de grond gestampte pretparken in de
buurt prompt in het aantrekkelijke gat in
de markt en bouwden de ene attractie
na de ander, profiterend van de zuig
kracht van Disneyland.
Die fout maak ik nooit meer, moet Dis
ney hebben gezegd. Hij liet zijn oog val
len op een groot moerassig gebied in
centraal Florida vlakbij de plaats Orlan
do. Hij kocht meteen maar liefst elfdui
zend hectare, waarvan overigens inmid
dels slechts een klein gedeelte droogge
legd en bebouwd is. In de veel grotere
onaangeroerde rest huizen talrijke kro
kodillen en slangen. En die zijn echt.
Disney wilde beslist geen tweede Dis
neyland, maar iets veel grotere: een
compleet vakantie-oord met hotels,
campings, golfbanen, tennisvelden,
stranden aan blauwe meren en toch
ook een „Magie Kingdom" a la Dis-
van
wal
rhec
neyland, maar dan wel geperfectionéel e
Kortom, een terrein om meer dancrisi:
dag op door te brengen.
Bovendien zqu nu eindelijk een
wensdroom in vervulling kunnen
het inrichten van wat men zou ku
noemen een permanente tentoonst*
over de aarde van vandaag en mo
onder de naam EPCOT. Dit is ws
meest ambitieuze deel van Walt Dl
World (kosten: 800 miljoen dollar),
volgend jaar oktober geopend w
Men verwacht in het eerste jaar al
tot tien miljoen bezoekers. Het ni<
gedeelte zal per monorail worden
bonden met het Magic Kingdom
wordt maar liefst twee keer zo groo
Walter Elias Disney heeft alleen de
kondiging van de bouw van Dl
World kunnen doen. Op 15 decei
1966 overleed hij aan een hartaanval
was juist 65 jaar geworden.
verlaten lijkend Engels landhuis met
liefst 999 inwonende spoken, varii
van de overbekende „lakenversie'
meer knokiger collega's. Sombere
meisjes in het zwart lelden de bezc
naar een spaarzaam verlichte naargee
hal. Een holle stem vertelt, zo nu en
onderbroken door rochelend gelach,
er geen terug meer is. Nauwelijks Is h
gelachen, of de v^oer begint langzaa
zakken. Het toch al slecht verlichte
fond verdwijnt boven ons In de I
schaduwen. Kinderen drukken zich t GTC
hun ouders aarv
Beneden, In de gewelven, kan mejifste1
zwarte wagentjes stappen, die slechts£sbar
blik naar voren mogelijk maken. Zq r
niet alleen op rails, maar zijn bover
op een spil gemonteerd, zodat een pltWlgd
linge draai en de bijbehorende onverlxf de
se confrontatie met een spook v©or«fllchte
dige hartkloppingen zorgen. mate
Meer dan bij welke attractie merkt dtfu d\e
zoeker hier, dat de meeste ontwerper^ch i
de tekenfilmstudio's van Disney koffofWfl1
Het wagentje fungeert als de earner
de bezoeker langs de diverse scenes
en die hem, dank zij genoemde as, u ov<
tend dêt beeld voorschotelt, dat de *80®*
werpers op dat moment willen laten
Net als In een (griezel)film.
Lincoln
fd zie
xe er
nde n
je s
os Ai
T.
koninkrijk, zoals bijvoorbeeld Adventure-
land, het avonturenrijk. Een van de opwin
dendste attracties daar Is die van de „Pi
rates of the Caribbean" (zeerovers van de
Caraïblsche Zee).
In een bootje, dat zelfs even een waterval
letje moet „nemen" beland de bezoeker
bedriegelijk echt tussen hevige vechtende
zeerovers, die er zelfs niet voor terugdein
zen vanuit hun piratenschepen op de arge
loze toeschouwers te schieten. Kruitdamp
dringt In de neusgaten en het water spat
rondom de boot hevig op.
Maar ze missen. En ze zullen steeds weer,
een onnoemelijk aantal malen per dag,
blijven missen, dank zij de door Disney
verder ontwikkelde „audió-animatronlca",
welke driedimensionale animatie mogelijk
maakt, Hieronder wordt verstaan het le
vensecht bewegen al of niet in combi
natie met geluid van „dode" dingen.
Een ander hoogtepunt in Adventureland Is
een boottocht door een jungle met genie
pige krokodillen, slangen, en kannibalen,
plotseling naast de boot opduikende nijl
paarden, waterspuitende olifanten en
meer van dergelijke onverwachte ontmoe
tingen. Ook hier zijn het weer, bedrieglijk
echt lijkende, bewegende poppen.
In „Frontierland", een stadje uit het oude
wilde westen, kan men niet alleen In een
treintje op'een soort achtbaan een dolle rit
maken door tunnels In een kale berg,
maar ook een veel rustiger vaartocht bele
ven op een grote raderboot, die zo lijkt
weggevaren uit „Tom Sawyer". En waar
achtig, dicht aan de oever van deze mini-
Mississippi staat de half afgeschilderde
schutting uit het beroemde boek van Mark
Twain.
Even verder stroomopwaarts zijn Indianen-
vrouwen druk bezig met de bereiding van
de maaltijd. Een hond aan de waterlijn
kijkt de langzaam voorbijvarende rader
boot na. Ook die hele Indianenstam, de
kwispelende hond inbegrepen, is nep. Per
fecte, door de chip bestuurde nep.
Spookhuis
Op drie sprongen afstand van de aanleg
steiger, tussen donker geboomte, ligt een
Een ander knap staaltje van driedimei
nale animatie vindt men in de „Zaal zo
Presidenten", waar Abraham Lincolr
midden van de andere Amerikaanse p at
denten, Reagan inbegrepen, een glos
betoog houdt. Toen de animatie nog
zo feilloos werkte als nu, wilde Lin
nogal eens rebelleren. Midden in zijn
begon hij onverwacht om zich hesJLw^
meppen, naar de wegduikende t®cfibod<
Hij deinsde er zelfs niet voor terug
meubilair tot brandhout te slaan.
In „Fantasyland" kun Je niet alleen
tocht onder water maken in een duikt
la Jules Verne naar de verdronken
nes van Atlantis en veelarmige zeen n
sters, maar ook een vaartochtje boven
ter door een mini-wereld met hondei aa^
zingende poppetjes In diverse k"*^
drachten. Uiteraard ontbreekt Nedi
niet met zijn molens en klompjes.
Stroomboer General Electric somt li
„Carrousel of Progress" vla wisselend*
ferelen de voordelen op van honderd
elektriciteit, gezien door de ogen van
Amerikaans gezin. En alsof stroom i
kost, draait de zaal, compleet met hon
den toeschouwers, om het ronde tol
heen.
Nog niet dolgeraald door alle vertier?
op naar buurman „Space Mountain"
een maagtartende, pijlsnelle rit In het i
ter in een soort super-achtbaan, die
zelfde ervaring suggereert als van as
nauten bij de start van hun ra|<et.
Tijd en geld
Nee, men behoeft zich In het Magic K
dom met zijn vijfenveertig attracties g
moment te vervelen, mits men tijd én
heeft. Want Disney World is ondanks
vrolijkheid en alle vriendelijkheid van
medewerkers beslist geen charitatieve
stelling. Voor het vertier moeten ha
dollars neergeteld worden. Maar men I
het binnen zekere grenzen net zo
(Contemporary Resort Hotel tot 95 do n,ar1(
per nacht) of goedkoop (met een kt sgtu
peerauto op het grote kampeerterrein i
Fort Wilderness) maken als men wil.
zijn zelfs boomhutten te huur...
PETER TER! ter
ar F
r d<
de h
an I
iter
Jjdbei
hun aangeboren angst voor de fis. ierg
Maar de organisatoren van de volkste -
hebben verzekerd dat er met discrete
woorden op discrete vragen zeer disc
zal worden omgesprongen, en dat
mand hoeft te vrezen dat zijn gegevens
de verkeerde terecht zullen komen. slat
Dankzij de computer die nu voor de e& Vl
keer wordt Ingezet, hoopt men binnen atste
maanden het „plaatje" van Italië at öaj
1981 gereed te hebben, en dan pas t
de overheid echt aan de slag. Want ias n
problemen van het land kun je pas te ||jke
wanneer daar een duidelijk slgnalem ignn
van beschikbaar is. En daartoe dient i |n
^volkstelling. die
CEES MANOi HM
Tegenwoordig hoeven de Italianen voor
volkstellingen geen stap meer buiten de
deur te zetten, om de simpele reden dat
de volkstellers aan huis komen. Tachtig
duizend ambtenaren, voornamelijk voor de
gelegenheid ingezworen, gaan de deuren
van Italië langs, leveren het pak formulie
ren af, geven een toelichting, en komen na
twee weken terug.
Deze volkstellers &ljn gerecruteerd uit de
massa's werklozen, (middelbare) school
verlaters. Dit baantje, dat ongeveer vijf
gulden per „klant" oplevert, was zo geliefd
dat er bij verschillende recruterlngscentra
tussen de sollicitanten grote vechtpartijen
uitbrakenvoor elke plaats waren vijf be
langstellenden. Zoals gebruikelijk in Italië
moest de politie eraan te pas komen om
de rijen liefhebbers een enigszins ordelijk
aanzien te geven.
In het kader van deze laatste volkstelling
wordt de Italianen het hemd van het lijf
gevraagd: het bureau voor statistiek
maakt van de gelegenheid gebruik om zo
veel mogelijk aegevens (ook persoonlijke)
aan de ondervraagden te ontlokken. Scho
ling, opvoeding, Inkomen, uitgavenpa
troon, behuizing, werkkring, enzovoort. Al
les komt aan bod.
De Italianen houden hun hart vast. In de
regel hebben ze het niet zo op al die In
dringende vragen over werkkring en inko
men, en dit heeft alles te maken met de
mee
ver-
Dagelijks trekt een bonte stoet Disney-figuren door de straten van het „Magie King
dom". Op de achtergrond het sprookjespaleis.
Luchtfoto van nog maar een deel van het sprookjesrijk. Achteraan het futuristische
Resort Hotel.
