Duitse geheime dienst waarschuwt tegen web van rechtse-extremisten erziening kerkelijk recht na achttien jaarafgeroncl Bisschop Gijsen neemt niet deel aan Landelijk Pastoraal Overleg Zo'n aanslag kan ook i ons land gebeuren" België: joodse gemeenschap moet beter beveiligd Jrse miljonair zonder losgeld vrijgelaten of. Crul: 80 tot lOOnarcosedoden per jaar Na bestraling hals meer kans op knobbels dan op kanker kerk wereld jrte metten iwfe tart eri :terP' fü ^NENLAND/BUITENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 23 OKTOBER 1ÖÖ1 PAGINA 9 Hij J(IER GROEN: ANTI-SEMITISME BEDREIGT ONZE DEMOCRATIE !r d >TERDAM Meier g( ?n (66), voorzitter van joodse gemeente in >hen, stond eergiste- ^nï^Dok bij De Dokwerker ^[Amsterdam. Hij de- streert er elk jaar te- het vasthouden van imilische joden die de ?t-Unie wensen te „De tragiek is, we net als vorig jaar geconfronteerd met ianslag op Antwerpse Daarom was onze trefging tegelijk een ui- ebty van grote bezorgd- over het opkomend mitisme". üv> daarvan de tekenen, jk 3 we moeten de zaak wel in juiste proporties zien. Ik gebcgeneigd tot relativeren. cht atste jaren kan ik er, god- tterqin tegenstelling tot mijn positiever over pra- ft h'j)e zaak houdt me wel ind bezig. Ik heb vrij [contacten zowel in de als in de niet-joodse we- ik merk dat die men- irwegend positief zijn ;ld. Zij hebben een grote van anti-semitisme. Ze met me mee. En men- er anders over denken, gelukkig uit de weg als H laallijft vaag. Kunt u voor- eketn noemen van anti-se- gedrag, wellicht uit ei- heefogeving? /as (irzelt en zegt dan beslist: ik( ik heb weinig behoefte doojersoonlijke gevallen te Metpn. Het zou de zaak toe- t geh en vertekenen. Ik wil Iheiqgemeen houden. Laat ik dert|> zeggen: latent anti-se- T J^ie is er altijd. Daar leef p, daar heb je mee leren Dat is de consequentie PKet leven in een land bui- Israël. Afgezien van het bwjsch gegroeide religieuze ^^femitisme is er een vorm inti-semitisme dat toe- in een tijd van econo mische neergang en werkloos heid, zoals we die nu beleven. Maar wat mij bovenmate ver ontrust is mijn visie dat anti semitisme de democratie on dermijnt. In een dictatuur kan het welig tieren, maar in een democratie kan het wortel schieten. Ik zie het als een ge vaar voor de hele maatschap pij. Het heeft zes miljoen joden het leven gekost en dat zijn bijna alle Nederlandse joden. Zoiets kan nu niet meer ge beuren, maar we moeten op onze qui-vive zijn voor wat er wel kan gebeuren. Anti-semi- tisme zie ik als een symptoom van een gevaar dat kan uitlo pen op vervolging van allerlei soorten volksgroepen, niet al leen joden. Dat hoeven zelfs geen minderheden te zijn. Dat kunnen net zo goed protestan ten of katholieken zijn. Dat besef speelt bij mij heel sterk. Het gaat om de bescherming van democratie. Waakzaam heid is geboden. Niet alleen van de joodse gemeenschap, in niet mindere mate van niet- joodse bevolking. En daarom vind ik het zo belangrijk, dat kerken en politieke partijen rond De Dokwerker erbij wa ren en stelling namen. Het mag niet meer gebeuren wat in Hitler-Duitsland is gebeurd. Dat de minderheid haar wil oplegt aan een meerderheid". Heeft de democratie haar grenzen „Je kunt de democratie om zeep helpen door al te demo cratisch te zijn. Dat heeft de geschiedenis bewezen. Ik zal een voorbeeld geven. Het is discutabel, maar voor mij zijn hierbij de grenzen van de de mocratie overschreden, nu de PLO toestemming heeft ge kregen voor de opening van een kantoor in Den Haag. Het betekent een bijzondere ver plichting voor de regering en de politieke partijen om te zor gen, dat zich van daaruit geen calamiteiten kunnen voor doen". Wat zich in Antwerpen heeft afgespeeld, kan dat ook in Nederland gebeuren „Daar zijn aanwijzingen voor. Dat is mij bekend uit de lande lijke contacten die ik heb. Er zijn bedreigingen in erikele grote steden van synagogen en joodse scholen. Op het joodse nieuwjaar, 29 en 30 september, waren er signalen, dat er iets zou kunnen gebeuren in grote en kleine steden, dat heeft ge leid tot een speciale bewaking door de politie. Op 30 septem ber heeft men drie buitenlan ders met een Egyptisch pas poort gesignaleerd voor de sy nagoge in Rotterdam. Men had daar een eigen beveiligings dienst. De politie is er bij ge haald en die heeft de mannen gearresteerd. Daarbij bleek dat zij een lijstje bij zich hadden met de adressen van synago gen in zeven plaatsen in het westen van ons land. Ze had den papieren die in het Ara bisch waren gesteld. Naar aan leiding van die arrestatie zijn er ook enkele mensen in Am sterdam gepakt. Daarop is spe ciale politiebewaking ingesteld bij alle synagogen, veertig on geveer. Dat was op 8 oktober, let wel 36 jaar na de oorlog. Nu, na de aanslag in Antwer pen, is weer opdracht gegeven voor extra bewaking bij joodse gebouwen en instellingen". De aanslag in Antwerpen noemt hij geen anti-zionisme meer, maar wel degelijk een vorm van anti-semitisme. „Er mogen dan aanwijzingen zijn dat een Palestijnse splinter groep verantwoordelijk is, de aanslag was niet tegen de jood se staat gericht, maar tegen onschuldige mensen. Persoonlijk zegt hij zich niet beangst te voelen. „Ik ben niet zo angstig. Ik heb de oorlog in alle facetten meegemaakt. Maar ik ben beangst voor de hele maatschappij. Voor de jongeren, voor de kinderen die komen. Ik wil niet de kansen voor anti-semitisme in onze ei gen Nederlandse samenleving ook niet overschatten. Maar we moeten wel waakzaak zijn. En ik vind het verwonderlijk, dat sommige oudere mensen die het hebben meegemaakt, niet van de ernst doordrongen zijn". BRUSSEL De Belgische regering is van plan om samen met de joodse ge meenschap in het land te bekijken, hoe het (anti-joodse) terrorisme kan worden bestreden. Volgens de regering zijn de strenge vei ligheidsmaatregelen zoals die met name al geruime tijd in de joodse wijk van Antwerpen gelden niet precies nage leefd. Dit wordt afgeleid uit het feit dat de dinsdagmorgen ontplofte auto gerui me tijd voor de synagoge heeft kunnen staan, terwijl in de hele wijk een par keerverbod van kracht is. De politie zou de wagen twee maal hebben onderzocht zonder iets verdachts te vinden. De spe ciaal met het onderzoek naar de bom aanslag van dinsdag belaste onderzoeks rechter zal zich onder meer over deze veiligheidsaspecten moeten buigen. In tussen verkeren twee gewonden van de aanslag nog in levensgevaar. Gistermorgen liepen in Antwerpen on geveer 5.000 mensen mee in een beto ging tegen de bomaanslag. Onder de deelnemers bevonden zich vertegen woordigers van politieke, sociale en reli gieuze groeperingen uit België en Ne derland. Een grote menigte verzamelde zich gisteren op de Ant werpse Grote Markt om te protesteren tegen het anti semitisme. (Van onze correspondent Ami van Vree) BONN De commissie van binnenlandse zaken van het Westduitse parle ment zal zich volgende week bezighouden met de vraag, hoe neo-nazistische groeperingen nog beter in de gaten gehdbden kun nen worden en hoe men komt tot een intensievere internationale samenwer king bij de bestrijding er van. De gebeurtenissen van de afgelopen week in Antwerpen (aanslag in de joodse wijk) en in Mün- chen (spectaculaire schiet partij met twee doden) hebben namelijk eens te meer onderstreept wat veiligheidsdiensten al eer der was opgevallen: dat neo-nazi's steeds meer van brutaal geweld gebruik maken en dat hun inter nationale verbindingen steeds hechter worden. Alleen al in Bondsrepubliek heeft de lijst van personen die direkt of indirekt door terro ristische aktiviteiten van neo nazi's om het leven kwamen, een schrikbarende omvang aangenomen. Men denke slechts een de twee Vietname- zen in een Hamburgs tehuis voor asielzoekenden, de joodse uitgever en zijn vriendin in Neurenberg, de twee Zwitserse douaniers aan de Duits-Zwit serse grens, en de dertien be zoekers van het Oktoberfeest in München vorig jaar. Om nog maar niet te spreken van de honderden bomaanslagen, roofovervallen, brandstichtin gen, geweld tegen personen, grafschendingen en andere „minder ernstige" terreur. Het jaarlijkse overzicht van de Westduitse BVD, de „Verfas- sungsschutz" laat wat de steeds sterkere neiging tot geweld be treft niet te raden over. Uit dit rapport blijkt ook dui delijk dat het net van neo-na zi's ook over de grenzen heen steeds dichter wordt geweven. Niet toevallig was het dat on der de vijf rechts-extremisten die dinsdagavond in München in de val van de politie liepen, zich een Fransman bevond. Van de Duitsers hadde enke len in Libanon een guerrilla-o pleiding gehad in een van de opleidingskampen van de PLO. Zij hadden banden met de verboden „Wehrsportgrup- pe Hoffmann" (waarvan de „Führer" wegens aanklacht tot moord in het gevang zit). De „Verfassungsschutz", die waarschijnlijk als een van de weinige veiligheidsdiensten publiekelijk zijn werkterrein openbaar maakt, ziet vooral de Franse neo- nazi's als middel punt van de internationale verbindingen. Deze waren mo gelijk ook verantwoordelijk voor de aanslag in Antwerpen. Tussen de in München ont mantelde groep „Volkssocialis- tische beweging-partij van de arbeid" en de „Fedération d'Action Nationale et Euro- péenne" (FANE) in Parijs be staan nauwe wederzijdse kon takten. De FANE biedt ook .onderkomens voor allerlei ne- o-nazi's uit Europa, die voort vluchtig zijn of die het ge wenst vinden een tijdje onder gedoken te blijven. Behalve Frankrijk en West- Duitsland is vooral België (vanouds) een vruchtbare bo dem voor rechts-extremisti- sche organisaties en aktivitei ten. Daarnaast noemt de Duit se BVD onderling verweven organisaties in Zwitserland. Oostenrijk, Italië, Engeland (British Movement), Dene- markten en enkele andere landen. Opvallend is dat Ne derland als een van weinige op het lijstje ontbreekt. Buiten Europa zijn naast Palestijnse terroristen die zowel voor rechts als links openstaan vooral in de Verenigde Staten rechtse extremisten aktief. Nieuwe nazi's als Gary Lauck en (de van oorsprong Duitse) George Dietz zorgen ervoor dat de „Oude Wereld" vanuit Amerika stelselmatig wordt overstroomd met nostalgisch nazi-propagandamateriaal. i onze correspondent) ÏDEN Zonder dat i^k maar een cent los- voor hem is betaald, j Ierse miljonair Ben |e door zijn ontvoer- Jvrijgelaten. Ze gaven gdrie kogels mee als niers. Een van die was een „cadeau" r Dermot McCarthy, r priester uit Dublin, die bij de ontvoerders voor de vrijlating van Ben Dunne heeft gepleit. Ben Dunne werd woensdag kort voor middernacht vrijge laten nadat hij bijna een week geen daglicht meer had gezien. Hij werd een week geleden in het grensgebied tussen de re publiek en Ulster op klaarlich te dag ontvoerd door gemas kerde mannen die, naar wordt vermoed, tot een republikeinse splintergroep behoren. Met een kap over het hoofd lag hij 16 uur per dag op de grond en de rest van de tijd in bed. Een radioverslaggever van „Radio Downtown" in Belfast kreeg een korte telefo nische mededeling waar hij Dunne kon ophalen: bij een kerk in het Noordierse grens- plaatsje Cullyhanna. Kort voor zijn vrijlating had Dunne een van de ontvoerders horen zeggen dat de Britten zeer nabij waren. Ondanks het feit dat drie pogingen van de vrouw van Dunne om een los geld van een half miljoen pond te betalen door interven tie van de politie mislukten, werd Dunne door zijn ont voerders niet mishandeld. Aangenomen wordt dat de ontvoerders van Dunne de wijk hebben genomen toen ze gevaar liepen door de politie en soldaten te worden omsin geld. Dunne kreeg een kogel uit een Armalite-geweer ten geschen ke. Hij zou daarmee zijn dood geschoten als hij problemen zou hebben veroorzaakt. Een tweede souvenierkogel kwam uit de revolver van zijn bewa kers en de kogel voor de pries ter Dermot McCarthy kwam eveneens uit een Aramalite- -geweer. De Armalite is een geliefd wapen van de IRA, die overigens heeft ontkend iets met de ontvoering van Ben Dunne van doen te hebben ge had. HT In de Ne- tdse ziekenhuizen en jaarlijks tachtig patiënten in op de narcose. procent van deze heeft de anesthe- een aanwijs bare fout gemaakt. Deze gegevens zijn verzameld door de Nijmeegse hoogleraar dr. J.F. Crul voor een congres in Rotterdam, waarop volgen de week zal worden gepro beerd een nieuwe gedragscode voor anesthesisten vast te stel len. Prof. Crul komt tot een aan zienlijk lager aantal narcose- doden dan zijn Utrechtse colle ga Smalhout, die in 1972 op zien baarde met zijn oratie „De dood op tafel", waarin hij tus sen de twee- en vierhonderd dodelijke fouten per jaar aan wees. Prof. Crul houdt het op vijftig a zestig, bij de in totaal acht negenhonderdduizend narcoses. De belangrijkste doodsoorzaak is zuurstofgebrek in de herse nen. Als meest voorkomende fouten noemde hij afwezigheid van de anesthesist als er iets mis gaat, het overdragen van te veel verantwoordelijkheid aan de verpleegkundigen, on voldoende voorinformatie over de patiënt en het niet goed functioneren van de be wakingsapparatuur. LEIDEN' Patiënten die lang geleden in het hals- gebied zijn bestraald in verband met een goedaar dige ziekte, moeten be dacht zijn op knobbels in de schildklier. Deze afwij kingen hebben echter niet vaker met kanker te ma ken dan bij mensen die niet bestraald zijn ge weest. Deze gegevens staan in het proefschrift van de Leidse ra diotherapeut W.A.J. van Daal, over bestraling van tumoren van de schildklier, waarop hij op 28 oktober in Leiden hoopt te promoveren. Van Daal ver richtte zijn onderzoek onder patiënten die tussen 1932 en 1963 op de afdeling radiologie van het Academisch zieken huis in Leiden zijn bestraald, voor goedaardige stoornissen die tegenwoordig op een ande re manier worden behandeld. Op grond van buitenlandse ge gevens werd verwacht dat tien procent van deze patiënten, tengevolge van die bestraling, gemiddeld twintig jaar later kanker in de schildklier zou krijgen. Van Daal vond echter slechts bij één op de tien on derzochten een kankergezwel (carcinoom) van betekenis. Bij één op de drie mensen consta teerde hij knobbels aan de schildklier, hetgeen ongeveer acht maal zoveel is als bij mensen die niet zijn bestraald. De kans op schildklierkanker bleek zo klein, dat besloten is het bij deze steekproef te la- Lustmoordenaar voor rechter MOLDE In het Noorse stad Molde is gisteren het proces begonnen tegen de 16-jarige Marcel van der M. uit Hoorn, die in juli van dit jaar tijdens een vakantie op een camping een 20-jarig meisje vermoord de na haar eerder te hebben verkracht. De jongen die een groot deel van zijn leven in inrichtingen heeft doorgebracht, wordt vol ledig toerekeningsvatbaar geacht. Omdat nog een groot aantal getuigen moet worden gehoord, zal het proces waar- cschijnlijk nog tot eind deze maand duren. De maximum straf van 21 jaar die voor der gelijke vergrijpen geldt, hangt hem boven het hoofd. •auselijke commissie herziening van het 38§felijk recht heeft deze haar laatste verga- ig gehad. Na achttien is nu de definitieve e van het nieuwe elijke wetboek ge- maar kardinaal Fe- >resident van de pau- :e commissie, durft voorspelling meer te doen over het jaar, waar in de vernieuwde wetge ving zal worden gepubli ceerd en door de paus be krachtigd. Voor de Vati caanse radio zei hij cfeze week, dat de datum van publikatie nog volkomen onzeker is. Ondertussen gaat de kritiek op het werkstuk van de com missie Felici onverminderd door. Op de vergadering van de Amerikaanse en Canadese kerkjuristen in Chicago werd de eis gesteld, dat vóór be krachtiging van de nieuwe wetgeving deze eerst nog eens grondig doorgesproken dient te worden in de synode van de bisschoppen. Volgens een van de inleiders hebben de le den van het wereldepiscopaat zich slechts bewogen in het randgebied van het hele pro ces van wetsvernieuwing. Pater Richard P. McBrien, voorzitter van de theologische faculteit van de universiteit Notre Dame, is van mening, dat uit de nieuwe wetgeving een bekrompen kerkbegrip blijkt door haar eenzijdige be klemtoning van het hiërarchi sche karakter van de kerk. Groot bezwaar heeft hij ook tegen het feit, dat de vrouw in de kerk helemaal niet is ge kend in de totstandkoming van de nieuwe wetgeving. Bijzondere kritiek heeft McBrien op de wetsbepalin gen over de katholieke uni versiteiten en haar canonieke zending. Naar zijn mening zijn deze wetsartikelen spe ciaal toegespitst op de West duitse situatie en bedoeld om de Duitse overheid te verhin deren hoogleraren in de theo logie uit te kiezen en te be noemen. De precieze inhoud van het nieuwe kerkelijke wetboek is uiteraard nog niet bekend. Onze Romeinse correspondent tekent aan, dat naar wordt verwacht de spectaculairste verandering zal liggen op het gebied van het kerkelijk hu welijksrecht. Kardinaal Felici heeft al gezegd, dat uit vele delen van de kerk op Rome druk is uitgeoefend om meer duidelijkheid in de regels voor de ontbinding of nietig verklaring van het huwelijk. V2ÜK P N delegatie van Poolse hoppen zal begin no- >er de paus uitnodigen n tweede bezoek aan Ierland, in 1982. Pool- igen in het Vaticaan n dit meegedeeld, twee weken wordt de latie in Rome ver- it, waar dan een nieuw pelgrimshuis in ge- zal worden genomen, gemeld heeft de paus ld jaar ook bezoeken panje en Engeland op staan. stig jaar heeft de luther- ;rk van Zweden een bijbelvertaling. Zwe- ït enige land, waar de ig de vertaling autori jd rafen bovendien bekostigt. Cl 3 7Pp bosten van de rege- ievde bijt 56-3fc 1 pijn vierduizend exem- neiUi van de nieuwe bijbel- lobifnS uitgedeeld aan de Ier van cultuur, aan ambtenaren en aan de leden van het parlement. De lutherse staatskerk houdt al lerlei kerkdiensten om de nieuwe vertaling te begelei den. De Zweedse televisie laat elke avond een bekende actri ce een stukje uit de nieuwe vertaling voorlezen. Kardinaal Tomas O'Fiaich van Armagh in Noord-Ier- land maakt momenteel een bedeltocht door de Verenig de Staten om te proberen ze ventien miljoen gulden bijeen te krijgen voor de bouw van een nieuwe bi bliotheek voor het St.-Pa- trick's College in May- nooth. Het werd in 1795 op gericht en groeide uit van seminarie tot universiteit. Nu telt het 1800 studenten. Voor het eind van de eeuw zullen het er vijfduizend zijn, zo verwacht men. De priesters, afkomstig van Maynooth, hebben een enor me invloed gehad op de op bouw van de r. k. kerk in de Verenigde Staten. De kardi naal verwacht, dat hij van de miljoenen Amerikanen van Ierse afkomst het beno digde bedrag zal binnen krijgen. Het Katholiek Documentatie Centrum, Erasmuslaan 36, 6525 GG Nijmegen, zal bin nenkort twee publikaties uit geven. De eerste is „Gods dienst en kerk in Nederland, 1945-1980". Het is een geanno teerde bibliografie van so ciaal-wetenschappelijke en historische literatuur over de godsdienstige en kerkelijke ontwikkelingen in Nederland na 1945, samengesteld door drs. J. P. A. van Vugt. Zij wordt uitgegeven in samen werking met de Uitgeverij Ambo. De tweede publikatie is „Bronnen van de katho lieke arbeidersbeweging in Nederland", samengesteld door Jan Roes, directeur van het KDC. De publikatie bevat brieven, toespraken en artike len van dr. A(lfons) M. A. J. Ariëns, kapelaan te Enschede, 1887-1901. In een brief aan de Roer- mondse delegatie naar het Landelijk Pastoraal Overleg heeft bisschop Gijsen van Roermond meegedeeld, dat hij niet aan dit overleg zal deel nemen. In zijn plaats komt zijn vicaris, pater J. G. ter Schure sdb. Een kopie van de brief heeft mgr. Gijsen gestuurd aan kardinaal Willebrands als voorzitter van de bis schoppenconferentie. Het LPO is na de vergadering van oktober 1978, die in een crisissfeer eindigde, niet meer bijeen geweest. De draad wordt nu weer opgenomen met als onderwerp de kate- chese, toegespitst op de ge loofsoverdracht van ouderen aan jongeren, van ouders aan hun kinderen. De vergade ring wordt gehouden van vrijdag 30 oktober tot zondag avond 1 november in het con grescentrum Leeuwenhorst in Noord wijkerh ou t Mgr. Gijsen schrijft in zijn brief, dat hij 1 november wil voorgaan in de eucharistievie ring in de Roermondse kathe draal. Omdat hij dan de ple naire vergadering niet kan bijwonen, vindt hij het niet zinnig om alleen de sectiever gaderingen bij te wonen. Bo vendien had hij ook de voor bereidende vergaderingen van zijn eigen delegatie niet bijgewoond. Pater C. L. M. Grasveld ofm, vicaris-generaal van het bis dom Groningen en voorzitter van de agendacommissie van het LPO, zegt het bijzonder te betreuren, dat bisschop Gijsen aan het overleg geen prioriteit geeft. Dit geldt niet alleen voor het LPO, maar ook voor zijn eigen delegatie, aldus pa ter Grasveld. Hij wijst erop, dat de datum al lang geleden door de bis schoppenconferentie is vast gelegd. De plotselinge afzeg ging acht pater Grasveld niet gunstig voor het LPO, dat na drie jaar eindelijk weer door gaat en dat grondig is voorbe reid. Dit alles temeer, omdat de situatie: binen de kerkpro vincie toch al zo moeilijk ligt. Kardinaal Willebrands is nog niet op de hoogte van de af zegging van mgr. Gijsen. Hij is momenteel in Rome in ver band n\et de vergadering van de pauselijke commissie voor herziening van het kerkelijk recht. De kardinaal wordt dinsdag in Nederland terug verwacht. Mgr. Danneels als kardinaal genoemd België krijgt, naar wordt ver wacht, volgende maand een nieuwe kardinaal: de aartsbis schop van Mechelen-Brussel, Godfried Danneels. Mgr. Danneels is 48 jaar en speelde als vice-voorzitter een belang rijke rol bij de bijzondere Ne derlandse synode van januari 1980. Hij is een van de vijftien kandidaten wier namen al enige tijd worden genoemd, zoals de nieuwe primaat van Polen, mgr. Glemp, de bis schop van Parijs, Lustiger en de nieuwe administratief lei der van het Vaticaan, de Amerikaanse bisschop Mar- cinckus. In Rome wordt aangenomen, volgens onze correspondent, dat paus Johannes Paulus II de namen van de nieuwe kar dinalen zal bekend maken op het feest van Maria Onbe vlekte Ontvangenis op 8 de cember. Het college van kardinalen is al geruime tijd aan verster king toe. De paus zou al eer der nieuwe kardinalen be noemd hebben als de aanslag op zijn leven op 13 mei de planning niet grondig in de war had gestuurd. Momenteel zijn er 125 kardinalen, van wie er maar 111 stemgerech tigd zijn bij de verkiezing van een nieuwe paus. Veertien zijn dus de leeftijdsgrens van tachtig jaar gepasseerd, zoals vorige week nog de Franse kardinaal Garrone.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 9