Hollanditis, die wonderlijke
j lekkeloos verloop
J redesdemonstratie
Aanslag op
Egyptische
minister
Voerstreek
weer toneel
van hevige
gevechten
:cuties
-jïTENLAND"
Kritiek
op vredes
beweging
y>' s forceert
Agang tot
y passade VS
^j^loskou
BEGRAFENIS SAD AT
IN ALLE RUST VERLOPEN
Israël niet bereid tot versnelde teruggave Sinaï
Zware verwondingen door
rondvliegende spijkers
LeDSE COURANT/
MAANDAG 12 OKTOBER 1981 PAGINA 9
>A<r~
!N ,.Er gebeuren
lame dingen in dit
f, begon de bejaarde
jver Heinrich Böll
toespraak tot de on
kenbare menigte
hem in de Hofgarten.
ijn bekende, wat sle-
e manier van spre-
somde hij ironisch op
hem dan wel zo ver-
Het debat in het
(ment bijvoorbeeld,
ïfgaand aan de de-
jtratie, waarin alle af-
ardigden plotseling
isten bleken te zijn.
„Ik heb angst bespeurd in
de Bondsdag, angst dat de
Hollanditis, die wonderlij
ke ziekte, die fantastische
verschijningsvorm van ge
zondheid, op de kiezers
overslaat".
Toen Böll als laatste spreker
de vredesdemonstranten toe
sprak, was de grote manifesta
tie al vier en een half uur aan
de gang. Het was begonnen te
regenen, maar de honderddui
zenden betogers lieten zich
daar niet door wegjagen. Het
gras was een grote modder
poel.
Minstens 20.000 deelnemers
had het bestuur van de uni
versiteit als voorwaarde ge
steld om het terrein, voorna
melijk gebruikt als ligweide
voor studenten, huismoeders
en gastarbeiders, voor de de
monstratie vrij te geven. Er
zijn uiteindelijk meer dan
300.000 mensen gekomen.
Lang de Rijn stonden 3.000 au
tobussen met kentekens uit
heel de Bondsrepubliek en
daarbuiten; 33 extra treinen
gaven de stations van Bonn,
Beuel en Bad Godesberg het
aanschijn van doorgangskam
pen voor vluchtelingen in oor
logstijd. Voor elke inwoner
van Bonn, het „hoofddorp van
West- Duitsland", was er een
demonstrant: in regenjack en
spijkerbroek, met rugzak en
spandoek; een vredesleger.
De Nederlandse trein kwam
bij het „Schlachthof" aan, het
abattoir. Op het perron wer
den de spandoeken al uitge
rold: „Delft voor vrede"; „De
kernwapens de wereld uit, te
beginnen met Nederland". Het
was maar een klein voorproef
je van de onuitputtelijke hoe
veelheid varianten op het the
ma vrede en veiligheid, dat
men die dag op stickers, span
doeken, borden en pamfletten
kon lezen. De Duitse douane
was lastig geweest, aldus de
Nederlandse deelnemers. Alles
moest opengemaakt en ge
toond worden, zelfs lectuur en
brieven werden ingekeken.
Op vijf verschillende punten
in de stad werden de demon
stranten verzameld. Er waren
broodjes en warme dranken
en er werd muziek gemaakt.
Daarna ging het in eindeloze
stromen naar het centrum toe.
Politie was nauwelijks te zien.
Vrijwel ongewapend beperkte
zij er zich toe, het verkeer te
regelen. De „stille reserves",
onzichtbaar maar zeker aan
wezig, hadden een mak dagje.
Alleen wat lawaaimakende
punks verstoorden even de
rust.
De sprekers op het hoofdpodi
um riepen ook vrijwel alle
maal tot vredelievendheid op.
„Elke steen die vandaag ge
worpen wordt, is een steen te-
fen de vredesbeweging", zei
.Vhard Eppler. Hij was onbe
twist het middelpunt van de
dag, meer nog dan Harry Bela-
fonte werd hij belaagd door fo
tografen, tv-reporters en ra
dio-verslaggevers. Want Ep
pler, presidiumlid van de SPD,
is het omstreden symbool van
de schakel tussen de vredesbe
weging en de gevestigde Duit
se politiek.
De dag eindigde met een soort
litanie: het „nee van Bonn".
Een vrouw op het podium las
telkens een zin voor. „Als ze je
bevelen om granaten te vul
len, dan kun je maar een ding
doen", zei zij voor. Uit hon
derdduizenden kelen klonk
het antwoord: „Sag Nein". De
klank van het immense koor
verwarmde de gemoederen,
ondanks de kou, dat kon je
aan de gezichten zien.
„Demo"
Het lijdt geen twijfel dat deze
„demo" zoals een betoging in
de huidige alternatieve volks
mond heet, de vredesbeweging
in West-Duitsland een stevige
duw in de rug heeft gegeven
en de leden ervan heeft opge
monterd om de strijd niet op te
in onze correspondent
Ami van Vree)
N De grootste de-
tratie die West-
sland ooit heeft mee-
akt is zaterdag in
vlekkeloos en vrij-
zonder incidenten
pen. Een menigte
•uim 300.000 mensen,
dan iemand had
J acht, was naar de
i istad gekomen om te
instreren voor vrede
htwapening in Oost
'est. Van de gevrees-
jllen en schermutse-
is geen moment
e geweest. De politie
zich volstrekt op de
rgrond, zodat de de-
tratie het karakter
van een volksfeest van
ongekende dimensies
kreeg.
De betoging, georganiseerd
door twee kerkelijk gelieerde
vredesorganisaties en onder
steund door meer dan 800 bin
nen- en buitenlandse groepe
ringen, had een internationaal
karakter. Van de buitenlandse
delegaties uit Denemarken, de
Benelux, Frankrijk, Engeland
en de Verenigde Staten had de
Nederlandse de grootste om
vang. Naar schatting meer dan
5.000 mensen waren met een
speciale trein en met particu
lier vervoer uit ons land naar
Bonn gekomen. De Hofgarten
bij de universiteit was veel te
klein om alle deelnemers te
kunnen herbergen.
Onder de sprekers waren be
kende vertegenwoordigers van
de Vredesbeweging uit bin
nen- en buitenland, zoals pas
tor Albertz, voormalig burge
meester van Berlijn, de pole
moloog Meschtersheimer, No
belprijswinnaar Heinrich
Bëoll, de Amerikaanse zanger
Harry Belafonte, de weduwe
van Martin Luther King en
een vertegenwoordigster van
het IKV. Hoogtepunt van de
manifestatie was ongetwijfeld
de rede van Erhard Eppler, lid
van het presidium van de
SPD. Hoewel deze niet het
woord voerde in zijn functie
als sociaal- demokratisch poli
ticus ging toch de meeste aan
dacht naar hem uit omdat hij
door zijn aangekondigde optre
den de lont had gelegd voor
zijn politieke debatten die we
kenlang in West-Duitsland
aan de demonstratie vooraf
gingen en ongetwijfeld nog
zullen volgen.
Het hoofd van president Reagan als kop van een namaak-raket tijdens de vredesdemonstratie in Bonn.
geven. Er zijn veel contacten
gelegd of opnieuw opgenomen.
De internationale verbindin
gen worden steeds intensiever.
Op het hoofdstation in Bonn
hadden duizenden en nog eens
duizenden 's avonds beschut
ting gezocht voor de gestaag
neerdreinende regen. Elke
trein die vertrok werd massaal
uitgewuifd en met spreekko
ren begeleid. De passagiers
hingen uit de raampjes en rie
pen: „Tot de volgende keer".
De Hollanditis is naar onze
oosterburen overgeslagen, dat
is wel duidelijk. Schmidt en
Genscher zullen er nog de
handen aan vol krijgen.
AMI VAN VREE
BONN Van verschillende
kanten is gisteren in West-
Duitsland felle kritiek geuit op
de grote vredesdemonstratie
van afgelopen zaterdag in
Bonn. Volgens CDU-oppositie-
leider Kohl vormt de demon
stratie een keerpunt in de ge
schiedenis van de Bondsrepu
bliek. Voor het eerst is een
„Volksfront" gevormd van so
ciaal-democraten en „handlan
gers van Moskou", die „de
Bondsrepubliek in een crisis
zullen storten", aldus Kohl.
Volgens het blad „Welt am
Sonntag" heeft de Westduitse
veiligheidsdienst de regering
in Bonn een rapport voorge
legd over de strategie van de
vredesbeweging. In Bonn is
het bericht bevestigd. Uit hel
rapport zou blijken, dat de de
monstranten naast grote beto
gingen in Nederland en België,
ook acties willen gaan ondert
nemen tegen militaire installa^
ties in de Bondsrepubliek.
KOU Een gewa-
e Rus is gisteren met
door kunnen
tot op het terrein
"Ie Amerikaanse am-
Moskou. Na
jlang gesprek met
narissen verliet de
e ambassade weer.
■aat werd hij aange-
!n en meegenomen
Ie Russische politie.
de 42-jarige Boris
verkaarde dat hij om
;e redenen zijn baan
kwijtgeraakt en vier jaar
psychiatrische inrich-
[gesloten heeft gezeten.
TOgaij gisteren door de poli-
weggevoerd riep hij
verslaggevers toe: „Ik
lijn leven in een psy-
j!iche inrichting".
Qgfissische militair liet de
|1h€ verslaggevers weten,
«■«Jnov al vaker in een in-
>JSH heeft gezeten. „Hij is
riek verklaard", aldus
7 oilWoordvoerders van
Ttaanse ambassade ver-
lOrdfcn dat weinig kan wor-
daan voor mensen, die
Hmbassade om asiel ko-
agen.
tAN In Iran zijn het
/e aj3en weekeinde meer
ptig tegenstanders van
ime terechtgesteld. Vol-
Radio-Teheran werden
Ichuldig bevonden aan
welnemen aan betogin-
i activiteiten tegen de
T~jje". In Teheran werden
schnjisen terechtgesteld, in
steden negen,
l verklaring heeft het
bartier in Parijs van
Janse verzet bekendge-
dat in Teheran onge-
"00 schoolkinderen, die
1 deelgenomen aan een
'g> zijn terechtgesteld.
rrjderen zouden van hun
1 plas de gevangenis zijn ge-
0, A geëxecuteerd, waarna
de „begraafplaats voor
*n" zouden zijn begra-
KAIRO Gewapende
mannen, naar wordt aan
genomen Mohammedaan
se extremisten, hebben na
de begrafenis van presi
dent Sadat een mislukte
aanslag gepleegd op de
Egyptische minister van
binnenlandse zaken Is
mail. De minister zou niet
gewond zijn geraakt.
De onbekende aanvallers
reden volgens politiefunc
tionarissen langs de de
woning van Ismail, terwijl
zij met hun machinegewe
ren vuurden. Enige lijf
wachten zouden daarbij
zijn gedood.
Tezelfdertijd werden ook aan
vallen uitgevoerd op twee po
litieposten. De situatie in Kai-
ro was gisteren rustig, maar
merkbaar gespannen. De rege
ring liet op belangrijke punten
in de stad de bewaking ver
sterken. Taltijke personen
werden opgepakt die zich niet
hielden aan het verbod op sa
menscholingen.
Het grootste deel van de hoog
waardigheidsbekleders uit on
geveer tachtig landen die Sa-
dat_ zaterdagmorgen hadden
begeleid op zijn "laatste weg,
had Kairo zondagmiddag weer
verlaten. Een groot aantel van
hen werd zaterdagmiddag en
en zondagmorgen nog ontvan
gen door de Egytische presi
dent Moebarak. Vrijwel alle
Arabische landen, met uitzon
dering van Somalië, Soedan en
Oman, lieten verstek gaan. De
Libische leider Khadaffi riep
gisaeren de elfde oktober uit
tot vrije dag om het feit te vie
ren „dat de Arabieren zijn
verlost van de verrader Sa-
dat".
De uitvaart van sadat leek op
een efficiënt uitgevoerde mili
taire operatie. Tienduizenden
soldaten van alle strijdmach
tonderdelen waren op de been
gebracht. Maar het defile van
de bataljons van de drie on
derdelen van de Egyptische
strijdmacht en de aanwezig
heid van zoveel buitenlandse
hoogwaardigheidsbkleders
konden de afwezigheid van de
pracht en de praal niet verhin
deren die men verwacht zou
hebben bij de begrafenis van
een man die in 1973 de Egyp-
tishe strijdkrachten hun trots
en hun gevoel: van eigenwaar
de terugschonk en zes jaar la
ter vrede sloot met Israël.
De drie voormalige Ameri
kaanse presidenten Carter,
Op de tribune kon mevrouw Sadat (links), bijgestaan door de zoon van de sjah, haar
tranen niet meer bedwingen toen de stoet voorbijtrok. Links de dochter van Sadat,
Noha.
Nixon en Ford zaten om vei
ligheidsredenen niet op de tri
bune tijdens de teraardebestel
ling van Sadat. Zij liepen al
leen mee in de negennonded
meter lange rouwstoet, achter
in en omringd door veiligheid
sagenten.
De veiligheidsmaatregelen wa
ren uitzonderlijk streng. Het
Egyptische publiek werd op
een grote afstand gehouden.
Honderden gewone mensen
slaagden er niettemin in zich
te verzamelen langs een snel
weg, waar de stoet voorbijtrok.
De plechtigheden waren wa
ren begonnen kort na tien uur
's morgens in dfe kleine mos
kee van het Maahdi-zieken-
Ruis, waar Sadat na de moord
naar toe was gebracht. Het
stoffeljk overschot werd daar
na per helikopter naar een
verzamelplaats in Ooostelijk
Kairo niet ver van het mauso-
leum voor de onbekende sol
daat gebracht. Het werd ge
plaatst op een affuit van een
kanon, dat door zwarte paar
den werd getrokken.
De begrafenisstoet werd geleid
door Gamal Sadat, de 25-jarige
zoon van de vermoorde presi
dent, en de nieuwe Egyptische
leider Moebarak.
De kist was bedekt met de
Egyptische vlag. Na aankomst
bij de grafkelder werd de kist
door twaalf man naar deze
kelder gedragen. Om een uur
's middags werd de marmeren
plaat geplaatst op het graf.
Daarop stond de tekst „Anwar
Sadat, held van oorlog en vre
de, stierf op 6 oktober door
zijn principes"
Mevrouw Sadat, Jihan Sadat,
nam overeenkomstig de Ara
bische traditie niet aan de
stoet deel, maar wachtte op de
tribune waarop haar man vier
dagen eerder was vermoord,
op de aankomst van de kist.
Zij huilde toen de kist onder
het grafmonument van de on
bekende soldaat naar zijn
voorlopige rustplaats werd ge
dragen. Aan een definitief
graf wordt nog gewerkt.
KAIRO Ondanks Ame
rikaanse druk is Israël
niet bereid zich soepeler
op te stellen in het Israë-
lisch-Egyptische vrede
sproces. De Israëlische mi
nister Yitzhak Shamir van
buitenlandse zaken ver
klaarde na terugkeer uit
Kairo, waar hij samen met
premier Begin de begrafe
nis van president Sadat
had bijgewoond, dat Israël
niet eenzijdig een conces
sie aan Egypte had willen
doen door het laatste deel
van de Sinaï eerder te
ontruimen dan op het in
Camp David afgesproken
tijdstip (25 april 1982).
De Amerikaanse minister
Haig had de Israëli's in
gesprekken in Kaïro op
geroepen zich op bepaalde
punten soepeler op te stel
len.
Begin verklaarde bij terugkeer
uit Egypte dat Israël zeer
nauwlettend de ontwikkelin
gen in Egypte en andere Ara
bische landen gadeslaat. Hij zei
sterk onder de indruk geko
men te zijn van Moebaraks
verzekering dat de laatste per
soonlijk veel waarde hecht aan
een voortzetting van Sadats
vredespolitiek en diens pro-
westerse beleid. Hij zei ver
trouwen te hebben in de
kracht van de Egyptische re
gering, die zijns inziens haar
huidige problemen zal over
winnen. De nieuwe Egyptische
leider Moebarak heeft zater
dag opnieuw beklemtoond dat
Egypte zijn buitenlands beleid
niet zal veranderen en vast
Moebarak verwacht van het
Westen, in het bijzonder van
Europa, politieke en economi
sche steun. Het Egyptische
blad Al Akhbar meldde giste
ren dat Moebarak de West
duitse minister Hans-Dietrich
Genscher een boodschap heeft
meegegeven voor de landen
van de Europese Gemeen
schap. Daarin vraagt hij naar
verluidt, "om meer economi
sche steun en om een meer po
sitieve rol" van Europa bij net
vredesproces in het Midden-
Oosten. De nieuwe Egyptische
leider heeft inmiddels uitnodi
gingen aangenomen voor be
zoeken aan Frankrijk, West-
Duitsland en Italië.
In een vraaggesprek met een
Amerikaans televisiestation
zei Haig dat de Verenigde Sta
ten ,,op een meer concrte wij
ze" hun steun aan Kairo wil
len vergroten. Hij kondigde
aan dat komende maand in
Egypte „zeer belangrijke mili
taire oefeningen" zullen wor
den gehouden. Verder worden
er verscheidene mogelijkhe
den bestudeerd voor het ver
sterken van de Amerikaanse
aanwezigheid in het Midden-
Oosten. „Deze versterking zou
het sturen van B-52 bommen
werpers kunnen omvatten",
aldus Haig.
Na zijn gesprek met Moeba
rak, na afloop van de begrafe
nis van Sadat, zei Haig dat
Washington erop zal toezien
dat de ontwikkelingen in
Egypte in het bijzonder en in
het Midden-Oosten in het al
gemeen zich zullen voltrekken
zonder „inmenging of gestook
van buitenaf". Haig verwees
hiermee naar Libië en de Sov
jet-Unie. De Amerikanen zijn
vooral bezorgd over een moge
lijke Libische bedreiging van
Soedan. Vandaar dat een
Amerikaanse delegatie dit
weekeinde ook de Soesanese
hoofdstad Khartoem vertrok
om het regime van president
Nimeiry steun te betuigen. Li
bië zou donderdag twee Soeda-
nese grensdorpen hebben ge
bombardeerd. Libië wordt er
ook van beschuldigd staatson-
dermijnende operaties uit te
voeren in Soedan De aanval
kwam op de eerste dag van de
Islamitische offerfeesten en
„toont aan dat Libië geen res
pect heeft voor de islamitische
gewoonten en internationale
verdragen", aldus de Soedane-
se regering. De vliegtuigen
kwamen volgens de Soedanese
regering uit Tsjaad, waar Libi
ëen interventie-macht heeft
geïnstalleerd. Twee vrouwen
kwamen bij de bombardemen
ten om.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
VOEREN De Belgische Voerstreek, die wordt be
twist door Vlamingen en Walen, was gisteren weer het
toneel van hevige incidenten. Zo'n 2.000 Vlaamse beto
gers („wandelaars") hadden het samenscholingsverbod
in de Voergemeente genegeerd en raakten slaags met
de massaal aanwezige Rijkswacht, die charges te paard
uitvoerde en traangas inzette.
Een politieman belandde met hoofdletsel in het ziekenhuis, een
tiental demonstranten moest ter plaatse voor lichte verwondin
gen worden behandeld. Er werden negen arrestaties verricht.
Op een bepaald moment hadden de Vlaamse demonstranten ook
zes rijkswachters afgezonderd en gegijzeld. Pogingen om met die
„buitte onderhandelen over vrijlating van gearresteerde mede-
betogers, mislukten door een geslaagde bevrijdingscharge van de
politie.
Met de betoging (Vlamingen spreken van „wandeling") wilden
de Vlaamse nationalisten uit andere delen van het land saamho
righeid betuigen met de Nederlandstalige minderheid in de
Voerstreek. Dit gebied zes dorpen tussen Maastricht en
Luik hoort officieel bij het Vlaams gewest, maar wordt gedo
mineerd door „Luiksgezinde" Franstaligen.
De demonstranten waren 's morgens via Nederlands Zuid-Lim
burg de Voerstreek binnengekomen. De zwaarste botsingen tus
sen Vlamingen en de Rijkswacht deden zich voor in het dorp
's Gravenvoeren. Gevreesde confrontaties met groepen Fransta
lige tegenbetogers deden zich niet voor. Aan het eind van de
middag dreef de politie, wier optreden vanuit helicopters werd
gecoördineerd, dwars door velden en weiden van de heuvelach
tige streek de manifestanten terug naar de Nederlandse grens:
Er wordt voor de komende dagen rekening gehouden met meer
Vlaams-Waalse confrontaties.
LONDEN De IRA heeft bij de bomaanslag van za
terdag in het centrum van Londen gebruik gemaakt
van een nieuw soort spijkerbom. Bij de ontploffing er
van werden ongeveer vijftien centimeter lange spijkers
weggeslingerd, die bij veel slachtoffers diep in het li
chaam drongen. De dokteren die eerste hulp verleen
den, verklaarden nog nooit zulke vreselijke verwon
dingen meegemaakt hadden.
De bom is ontploft in een langs de kant van de weg geparkeerd
bestelauto, die zaterdagmorgen rond half elf verscheen in de
straat bij een kazerne. Net voor hij geparkeerd werd, kreeg de
wagen motorpech en hulpvaardige voorbijgangers hebben hem
nog naar de kant van de weg, scnuiu tegenover de ingang van
de kazerne, helpen duwen.
Doelwit van de bomaanslag was een kleine witte autobus, waar
mee elke dag een twintigtal soldaten van het Ierse Garde Regi
ment wordt vervoerd. Het Ierse regiment, bekend om de hoge
zwarte berenmutsen, is vooral belast met ceremoniële teken
zoals het houden van de wacht bii Buckingham Palace en de
Londense „Tower". Na afloop van hun wachtdienst keerden 23
soldaten in het busje naar de kazerne terug.
Op het moment dat de autobus voorbij de geparkeerde bestelwa
gen reed vloog deze in de lucht. Talrijke voorbijgangers, onder
wie het dodelijke slachtoffer (een vrouw van 61) en twee jonge
kinderen, lagen bloedend op het trottoir. Uit het soidatenbusje
dat vol scherpe spijkers gevlogen was, steeg gekerm op. De be
stelwagen was totaal vernield.
Alle acht gewonden die nu nog in het ziekenhuis liggen zijn sol
daten. Een van hen heeft een schedelbreuk, een ander is blind
geraakt. De overige zes hebben andere, ernstige verwondingen.
