Veiligheidsaspect overheerst
bij eerste optreden van paus
Wijziging Noordiers
gevangenisregime
verwacht na einde
van hongerstaking
Iware kritiek op
lefensieplannen
Honald Reagan
Oswald
blijkt
Oswald
Iran vecht door
Niet voor de
poes
Even het poesje
uitlaten, dachl
Lady Thinne. En
niet zomaar een
huis- tuin- en keu
ken-katje, nee een
twaalf jaar oude
zwarte panter mei
een hangbuik door
ingeblikt katten
voer. Een dame
van het adelijke
geslacht Bath kan
natuurlijk geen ge
wone kat hebben.
Overigens lijkt de
dame niet zo'n die-
renliefhebster,
want is de muts
niet van bond
APENLAND
ssische
^minister
[slagen
(COU Het Sovjet mi-
je van Oliezaken heeft
rondige zuivering onder-
Een onderminister werd
is frauduleuze handelin-
Dntslagen, zo heeft het
iche blad „Socialistische
frie" gemeld. Het gaat
jik M. Khalimov die uit
inctie werd gezet wegens
prvalsen van produktie-
i, het verkeerd aanwen-
lan duizenden roebels en
f op na houden van bij-
jes. Bovendien wachten
(log disciplinaire maatre-
van de partij omdat hij
lontributie niet normaal
ide. Een andere ondermi-
f Solokov, werd voor zijn
nstig berispt.
kSHINGTON De vrijdag door president Rea-
i aangekondigde modernisering van de Ameri-
inse strategische atoomwapens is van een onge
lde omvang. Met een prijskaartje van zo'n 470
jard gulden, een bedrag dat de komende vijf jaar
arschijnlijk vele malen naar boven zal moeten
rden bijgesteld, is het met gemak het grootste sa-
nhangende wapenpakket, dat ooit door een rege-
gsleider publiekelijk is aangekondigd.
Amerikaanse en daarmee in feite de hele Westerse de-
tie is op gevaarlijke wijze kwetsbaar geworden voor een
leaire Russische verrassingsaanval, zo meldde Reagan in
ïrse populaire toonaarden. De „Window of Vulnerabi-
(venster van kwetsbaarheid) zoals de kloof werd aan-
uid, was volgens de regering-Reagan ontstaan door een
i^jntische wapenopbouw van de Russen, waarop met name
regering-Carter het antwoord volledig was schuldig ge
ren.
Hwel onder de kwetsbaarheidstheorie ook andere defen-
irreinen werden gerekend (zoals de omstreden plaatsing
kleinere atoomraketten in West-Europa), concentreerde
liscussie zich vooral op de op Amerikaanse bodem gein-
leerde intercontinentale raketten. De vergroting van het
iische atoomarsenaal en vooral de verbeterde precisie
de Russische raketten hebben de in ondergrondse lan-
inrichtingen geplaatste Titan- en Minute Man-raketten
!tsbaar gemaakt. Om die reden ontwikkelde het Ameri-
Sjnse ministerie van Defensie (Pentagon) niet alleen een
uwe sterk verbeterde raket (de MX) maar kwam ook een
^ussie op gang om de nieuwe raketten door middel van
Jeegbare lanceerinstallaties (te land dan wel in de lucht
lp zee) minder kwetsbaar te maken. De regering-Carter
J6 in haar nadagen voor een door de Pentagon-top ge-
_c*ind plan 200 MX-raketten te laten pendelen tussen 4600
^leerplaatsen.
hident Reagan nam al in de verkiezingstijd krachtig stel-
tegen het ambitieuze Carter-plan, maar het werd toen
het algemeen aangeduid als een poging zich te verzeke-
van de steun van de kiezers in Nevada en Utah, de twee
en die het merendeel van de lanceerinrichtingen op hun
ndgebied zouden krijgen.
r Amerikaanse media wisten begin vorige week te mel-
rO, dat Reagan uiteindelijk toch voor een sterk afgezwakt
<ter-plan had gekozen: 100 MX-raketten, verdeeld over
Send meestal als silo's aangeduide lanceerplaatsen. Dit
^k echter niet te kloppen. Het tot op Reagans persconfe-
";ie bewaarde geheim behelsde de produktie van 100
■raketten, waarvan er 36 zullen worden geplaatst in be
lde, zij het versterkte Titan-silo's. Over de plaatsing van
iverige en eventueel later te produceren MX-raketten
>as in 1984 worden beslist.
tn niet effectief
het „venster van kwetsbaarheid" bestaat of, zoals süm-
Pentagon-specialisten nu zeggen, binnenkort zal ont-
dan is president Reagan er niet in geslaagd het raam
uiten, aldus de overheersende toon in de reacties. Rea-
werd ongedetailleerde, maar desondanks innige lof toe-
waaid van de kant van een aantal invloedrijke Republi-
nen waaronder de fractieleider in de Senaat Howard Ba-
j en Reagans boezerpvriend in de Senaat, Paul Laxalt uit
^^ada. Maar uit niet minder gewichtige kringen kwam
r scherpe kritiek. De voorzitter van de Senaatscommissie
bel(r Defensieaangelegenheden, de Republikein John Tower
^ocj.diep teleurgesteld" te zijn. De belangrijkste Republikein
'etrje Defensiecommissie van het Huis van Afgevaardigden
dejt zich geheel bij Tower aan en de Democraten in het
vaflgres constateerden met onverholer\ vreugde er naast
en Igans economische problemen nu een nieuw belangrijk
dderwerp bij te hebben om de gelederen te sluiten en de
NfRjositiepijlen geducht aan te scherpen. Twee oud-ministers
>pa Defensie, Schlesinger (onder Ford) en Brown (onder
eenter), schaarden zich in de rij van „ernstig teleurgestel-
ngi." Maar buiten de meer politiek georiënteerde critici,
and Reagan nog op een ander zwaar protest stuiten. Bijna de
Iplete Pentagon-top heeft zich de laatste jaren uitgespro-
mmmj voor het mobiel maken van het MX-systeem. En zelfs
igan eigen minister van Defensie Caspar Weinberger zou
soonlijk voorstander zijn van een systeem, waarbij een
l van de nieuwe raketten wordt geplaatst in enorme
gtuigen en een ander deel in nieuwe te-bouwen diepere
mmenwerper verouderd
gans oplossing lijkt duidelijk geïnspireerd door politieke
iinanciële omstandigheden. Zijn beslissing werd in Neva-
in Utah toegejuicht door een even merkwaardige als tij-
jke coalitie van veeboeren, milieubechermers, conserva-
en, indianen en de invloedrijke Mormonenkerk. De keu
oor een „goedkope" MX-oplossing gaf Reagan boven-
i ruimte voor een omstreden prestige-object: de bouw
een nieuwe B-l bommenwerper. De B-l was door de
ter-regering geschrapt, omdat het toestel in feite nu al
ouderd is. De eerste B-l maakte, zeven jaar geleden een
efvlucht en volgens nogal wat defensie-experts is het
tel voornamelijk gebaseerd op technologie van de jaren
lig. Desondanks zullen de eerste operationele B-l's pas in
Dm 6 gereed zijn. Reagan wil er 100 bouwen. De toestellen
ten minstens een half miljard gulden per stuk. Nu al
irspellen waarnemers, dat de B-l geen schijn van kans
akt voldoende steun in het Congres te krijgen. Met die
wikkeling, zo zeggen sommige politieke waarzeggers, zou
igan echter niet zo ongelukkig zijn, omdat hij dan met de
(huldigende vinger in de richting van het Congres meer
kan besteden aan een nieuwe bommenwerper, de zoge-
mde „Stealth-Bomber". De Stealth die ongevoelig is voor
huidige radarsystemen, zou echter pas 1990 in produktie
en komen.
is in het hele Reagan-plan een complicerende factor,
nks de nadruk in Reagans pakket op een snelle ver-
dering van de al of niet vermeende „kwetsbaarheid",
geen van de onderdelen eerder effectief dan rond
Ondanks de fabelachtige omvang van Reagans wapen-
ket kunnen zijn plannen toch een gunstig effect hebben
wapenwedloop. In Westerse defensiekringen werd na-
ijk gevreesd, dat de Amerikaanse plannen om de inter-
tinentale raketten te verstoppen in duizenden silo's de
n zal verleiden zoveel atoomkoppen te produceren, dat
silo's, gevuld of niet, getroffen kunnen worden. Een an-
aspect van Reagans plan, krachtige versterking van de
rbescherming, heeft daarentegen voor nieuwe onge-
id gezorgd.
MAANDAG 5 OKTOBER 1981
Politie maakt eind aan
gijzeling Munster
MUNSTER Bij een verrassingsaanval
heeft de Westduitse politie zaterdag een
eind gemaakt aan de gijzeling van enkele
klanten en personeelsleden van een bank in
Münster. De twee gewapende overvallers
van het filiaal van de Volksbank werden
aangehouden toen zij met het losgeld wil
den vluchten. Alle resterende gijzelaars, een
vrouw en vier mannen, zijn ongedeerd en
het losgeld is teruggevonden. Bij de bevrij
ding van de gijzelaars is geen schot geval
len. De politie gaf de overvallers vrijdaga
vond een losgeld van ruim een miljoen gul
den toen zij drie van de acht door hen gegij
zelde mensen vrijlieten. De beide daders
overvielen vrijdagochtend de bank en na
men acht mensen in gijzeling toen de politie
arriveerde.
Meer Joodse
nederzettingen
in bezet gebied
JERUZALEM Israël is van plan de ko
mende vier jaar nog 12 tot 18 nederzettingen
te vestigen op de bezette westelijke Jordaan-
oever. Het aantal inwoners van dat gebied
zal in die periode worden uitgebreid van de
huidige 20.000 tot 120.000. Dit verklaarde Ma-
titjahoe Droeblas, de voorzitter van het ne
derzettingen-comité, gisteren tijdens een
persconferentie.
De nieuwe nederzettingen worden in de buurt
van Hebron in zuidelijk Judea en in het noor
den van Samaria gevestigd. Het is tevens de be
doeling dat de huidige 85 nederzettingen wor
den uitgebreid en versterkt. Tegen de eeuwwis
seling zullen er, volgens Droeblas, één miljoen
Israëli's permanent in Judea en Samaria wo
nen.
Om de twijfels rondom de
identiteit van het lijk dat
onder de steen „Oswald"
ligt op te lossen, werd gis
teren in Fort Worth, Texas,
het graf geopend.
DALLAS Een groep
patholoog-anatomen
heeft aan de hand van
resten van het gebit
van de zondag in
Texas opgegraven Lee
Harvey Oswald vastge
steld dat het echt om
Oswald gaat, de moor
denaar van de in 1963
vermoorde president
Kennedy. De Britse
schrijver Michael Ed-
dowes onthulde kort
geleden dat hèt niet de
moordenaar van presi
dent Kennedy was die
in Fort Worth lag be
graven maar een Rus
sische agent die de
identiteit van Oswald
had aangenomen toen
de laatste In 1959 in
Rusland was. Toen er
twijfel rond de identiteit
van het lijk ontstonden
besloot men het li
chaam weer op te gra
ven.
TEHERAN Iran heeft
in een reactie op een
Iraaks voorstel dit week
einde om de oorlog te
beëindigen, gezegd dat
het blijft bij zijn eis tot
„onvoorwaardelijke terug
trekking" van de Iraakse
troepen van het grondge
bied van Iran.
De Iraakse machthebber Sad
dam Hoessein verklaarde za
terdag in Bagdad dat „het stre
ven naar vrede op zich al een
teken van kracht is". Hij had
verder gezegd dat hij zonder
voorwaarden vooraf een eind
wilde maken aan de oorlog.
Alleen moesten dan wel Iraks
territoriale integriteit en
„prestige"' in acht worden ge
nomen. Wat dit precies in
houdt, is niet duidelijk gewor
den. In Iran werd het voorstel
van Hoessein „propaganda ge
noemd" en zei men door te
zullen vechten tot heel het
land is bevrijd.
Iran heeft met klem ontkend
dat zijn luchtmacht donderdag
een olieopslagplaats ten noor
den van de stad Koeweit heeft
gebombardeerd. Koeweit riep
zijn ambassadeur uit Teheran
terug nadat de Am.erikaanse
vliegende radar AWACS'had
vastgesteld dat de vliegtuigen
van Iran waren. Volgens de
Iraniërs ging het om Iraakse
toestellen.
De 41-jarige Iraanse geestelij
ke Hodjatolesjam Khamenei
stevent af op een enorme
overwinning bij de presidents
verkiezingen van vrijdag. De-
uitslag is overigens nog niet
bekend. In Iran zijn dit week
einde 66 leden van de linkse
oppositie terechtgesteld.
Een auto die rijdt op wind
(Van onze correspondent)
PARIJS Een 80-jarige gepensioneerde ingenieur uit Quinévil-
le aan de Franse westkust heeft sinds enkele weken een auto die
volstrekt gratis" rijdt. Enige tijd geleden vond hij een uit 1942
daterende kleine Peugeot, die op accu's loopt. De batterijen laadt
hij 's nachts op met een dynamo die aangedreven wordt door
een windmolen.
Per dag kan hij tachtig kilometer afleggen bij een snelheid van
dertig kilometer per uur. De ingenieur kan het weten, want hij
heeft jarenlang aan de ontwikkeling van het supersonische
vliegtuig Concorde gewerkt. Die „kist" gaat wel wat sneller dan
zijn karretje. Maar dat kan je, net als de kosten per kilometer,
natuurlijk niet vergelijken. De stroom is praktisch gratis want
de wind is zelfs in de westerse samenleving) nog niet belast.
LEIDSE COURANT
Nieuw gat in
heelal
WASHINGTON Ameri
kaanse sterrenkundigen
hebben in het sterrenbeeld
„Bootes" een lege ruimte
ontdekt, die met gemak
tweeduizend sterrenstelsels
zoals onze melkweg zou
kunnen bevatten.
De sterrenkundige dr. Robert"
Kirshner van de universiteit
van Michigan en zijn mede
werkers hebben vastgesteld
dat het lege gat ongeveer 300
miljoen lichtjaren in doorsnee
is en zich steeds verder uit
breidt. De sterrenstelsels er
omheen hebben door de
zwaartekracht de neiging zich
tot groepen te verzamelen en
verwijderen zich van de leeg
te.
Waar het allemaal om ging, de
zaligverklaring van vijf perso
nen raakte gisteren wel op de
achtergrond. De vijf heiligen
zijn drie Italianen een pries
ter, een leek en een zuster) en
twee Fransen (een bisschop en
een zuster). Volgens de Vati
caanse krant Osservatore Ro
mano (die de keuze door de
paus gedaan pagina's lang ver
antwoord) is de zaligverkla
ring ook in de kerk van van
daag nog iets wezenlijks. Heili
gen geven andere chris*~nen
het goede voorbeeld. V. -n
gaat een paedagogische wer
king uit, waar de kerk nooit
zonder kan. God heeft hen
daarom ook bewust een missie
gegeven die veel verder gaat
dan hun eigen beperkte omge
ving en hun eigen korte aard
se leven. Door hen heilig te
verklaren wil de kerk hen
niet zo maar iets schenken,
maar vraagt de kerk hen uit
naam van alle christenen om
het werk voort te zetten waar
voor God hen geschapen heeft.
Aldus de Osservatore Romano
die er overigens aan toevoegt
dat de vijf zaligverklaringen
van gisteren weer eens aanto
nen dat iedereen zalig ver
klaard kan worden, man of
vrouw, priester of leek, zuster
of bisschop, kortom ieder die
deelneemt aan of deel uit
maakt van de kerk.
CEES MANDERS
pen heeft om de stopzetting
van de actie te bespoedigen.
Het einde van de hongersta
king werd trouwens al sinds
half september verwacht. Ze
heeft 216 dagen geduurd en
tien jonge levens gevergd.
Bobby Sands, de eerste hon
gerstaker, stierf op 5 mei, na
een vrijwillige vasten van 66
dagen. In die periode was hij
ook met volstrekte meerder
heid van stemmen tot Lager
huis-lid gekozen.
Michael Devine, de laatste van
de tien, stierf op 20 augustus.
Na zijn dood werd tegen de ac->
tie steeds meer verzet aangete
kend door verwanten, die zich
lieten bepraten door hulpaal
moezenier Denis Faul van de
Maze-ge vangen is. Zeven hon
gerstakers gaven het tijdig op.
De organisatoren van de actie
kregen van IRA-leiders buiten
de gevangenis te horen, dat
een hongerstaking van zeven
maanden een nutteloos wapen
tegen de Britse regering ge
worden was. Wijlen Pandit
Nehroe, de politieke vader van
onafhankelijk India, heeft im
mers ooit gezegd: „De Britten
wijken voor niets anders dan
voor geweld." Hij had gelijk.
Hongeracties hebben geen vat
op Londen.
De tien overleden hongersta
kers zijn gestorven om van de
regering-Thatcher concessies
af te dwingen, die nooit kwa
men. Londen weigerde hard
nekkig te zwichten voor more
le druk. Het internationale
imago van de Britten leed daar
verschrikkelijk onder. Vooral
in de Verenigde Staten kwam
het herhaaldelijk tot anti-Brit
se demonstraties.
In de 216 dagen van de hon
gerstaking zijn in Noord-Ier-
land meer dan 60 Britse solda
ten, Noordierse burgers, poli
tiemannen en cipiers om het
leven gebracht tjjdens inciden
ten, die rechtstreeks verband
hielden met de actie in de
Maze. De IRA wierf meer dan
honderd nieuwe recruten aan,
die naar het voorbeeld van de
overleden hongerstakers hun
jonge leven wilden offeren
voor de hereniging van Ier
land.
De hongeractie bracht ook
enorm veel geld op. In de Ver
enigde Staten werd naar ver
luidt meer dan een half mil
joen gulden ingezameld. Dat
bedrag gaat naar de IRA die er
wapens mee koopt en de nabe
staanden van overleden ge
vangenen financiële steun
geeft. Verwanten die ten ge
volge van veroordelingen in
moeilijkheden zitten, worden
ook geholpen.
(Van onze correspondent Cees
Manders)
VATICAANSTAD Paus
Johannes Paulus II heeft
gisteren een spectaculaire
rentree gemaakt op het St.
Pietersplein, in de katho
lieke kerk de traditionele
ontmoetingsplaats voor
paus en gelovigen. Het
was de eerste keer sinds
hij op 13 mei op ditzelfde
plein door kogels werd
geveld. Naar deze gele
genheid werd dan ook
met spanning uitgekeken.
De paus droeg eerst een mis op
van 2,5 uur op een speciaal
voor de ingang van de kerk
geconstrueerd altaar en sprak
daarna gedurende nog eens
een half uur de Angelus uit
vanaf het balkon. Tijdens de
mis werden vijf personen hei
lig verklaard. Dat was ook de
reden waarom de mis zolang
duurde. De artsen hadden de
paus sterk afgeraden zijn ge
zondheid al direct tijdens zijn
eerste echte optreden in het o-
penbaar zo op de proef te stel
len, maar de paus stoorde zich
daar niet aan, zoals hij zich
evenmin stoorde aan de mo
tregen die de hele ochtend op
het plein neerdaalde. In ieder
geval doorstond hij de proef
Doktersrekening
van de paus
ROME Volgens het Italiaan
se weekblad l'Europeo heeft het
Vaticaan een rekening van on
geveer 112.500 gulden betaald
aan het Gemelli-ziekenhuis in
Rome voor de kosten van de
operaties op en verpleging van
paus Johannes Paulus II.
„De paus heeft geen ziektever
zekering", schreef l'Europeo „en
het Gemelli-ziekenhuis, hoewel
eigendom van de Heilige Stoel,
heeft geen mindering in reke
ning gebracht".
Overigens hebben de chirurgen
die de operaties op de paus uit
voerden, geen honoraria bedon
gen, omdat zij zich voldoende
beloond achtten door de eer en
de publiciteit, aldus het week
blad.
Alle bezoekers van het St. Pietersplein werden gisteren een voor een nauwkeurig
onderzocht op wapens.
met glans: geen moment tij
dens de lange plechtigheid
toonde hij enige sporen van li
chamelijke zwakte, hij hoefde
niet door zijn secondanten ge
holpen te worden en ook de
stem waarmee hij de talrijke
gebeden uitsprak was vast en
onvermoeid.
Bovendien bracht de paus di
rect na de mis de veiligheids
dienst nog flink in paniek
door toch weer naar de menig
te toe gelovigen toe te lopen en
met tientallen van hen handen
te schudden. De veiligheids
dienst had hem dit sterk afge
raden, maar de paus moet ge
zegd hebben: „Jullie doen jul
lie werk en ik doe het mijne".
De veiligheidsdiensten van het
Vaticaan en van de Romeinse
politie hadden hun werk in
elk geval gronqhg gedaan. Nog
nooit is er in Italië zo'n grote
politiemacht op de been ge
weest om één persoon te be
schermen. Alle 80.000 bezoe
kers werden met metaaldetec
tors op wapens onderzocht. Al
lemaal, een voor een. Het hele
plein was dan ook afgezet met
dranghekken, bewaakt door
politie en leger, voorzien van
geweren en kogelvrije vesten.
Rond het plein stonden wel 20
overvalwagens van het leger
en tot ver in de omtrek pa
trouilleerde militairen met ge
weren.
Italianen zijn na tien jaar ter
rorisme heel wat gewend als
het gaat om machtsvertoon
van de kant van de politie,
maar de uitzonderlijke maat
regelen die nu getroffen wa
ren, kwamen op velen als
enigszins overdreven over.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN/BELFAST Nu
de hongerstaking van de repu
blikeinse gevangenen in de
Maze-gevangenis van Belfast
voorbij is, maakt de Britse re
gering zich gereed om ingrij
pende wijzigingen aan te bren
gen aan het Noordierse gevan
genisregime. Deze nieuwe
maatregelen zullen van de
week afgekondigd worden.
Londen had de Noordierse
hongerstakers beloofd, dat het
gevangenisreglement en -regi
me minder streng gemaakt
zouden worden, zodra ze met
hun actie gestopt waren. Ad-
iunct-minister van Noord-Ier-
land Lord Gowrie herinnerde
de overblijvende zes honger
stakers nog aan die belofte,
toen hij hen afgelopen week
een bezoek bracht.
Dat was vóór de zes zaterdag
middag lieten weten, dat ze
niet meer wensten door te
gaan met hun actie. IRA-lei-
ders in Belfast zeggen, dat de
hongerstakers onder druk
stonden van rooms-katholieke
priesters en familieleden, die
voor vijf van de zes een be
roep wensten te doen op medi
sche interventie. Het lijdt ech
ter geen twijfel dat het bezoek
van Lord Gowrie ook gehol-
De tien ira-ge-
vangenen die in
de Maze stierven
als gevolg van
de hongersta
king. Boven vlnr:
Martin Hurson,
Francis Hughes,
Kevin Lynch,
Raymond
McCreesh and
Bobby Sands.
Beneden vlnr:
Michael Devine,
Patsy O'Hara,
Kieran Doherty,
Thomas Mcllwee
and Joe McDon
nell.
