Skiën rond de Mont BSa
Les Arcs rekent af met misverstan den
:r\: j
1981/1982
li
IN ÉÉN WEEK REDELIJK SKIËN VIA BIJZONDER LESSYSTEEM
SDSECOURANt
VERBIER „Is er nog Iets prach
tiger dan Verbier? Je steekt je
arm omhoog en je voelt de he
mel". Die hartekreet staat in on
vervalst Nederlands to lezen "in
het dikke gastenboek van de WV
in het centrum van deze Zwitser
se wintersportplaats. Verbier: een
modem dorp, dat ondanks zijn
groei van de laatste jaren de
sfeer van de Zwitserse bergen
geen geweld heeft aangedaan
met verdiepingen hoge betoncon
structies. Het zijn allemaal cha
lets die je ziet, ruim uitgestrooid
over de berghelling boven het
oude boerendorpje, dat nu be
kend staat als Verbier-village. In
het nieuwe dorpscentrum zijn de
gebouwen wat hoger, staan ze
wat dichter op elkaar en herber
gen ze vooral hotels en restau
rants. De chalet-stijl bleef onaan
getast.
Verbier is één van de wintersport
plaatsen die in een driehoek rond
de grootste besneeuwde steen
klomp van Europa liggen: de Mont
Blanc of op zijn Italiaans Monte
j Bianco, de witte berg. Courmayeur
i in het Italiaanse Aostadal, Chamo-
nix in de Franse Haute Savoye en
Verbier In het Zwitserse Wallis vor
men samen de „Triangle d'amitié",
de driehoek van de vriendschap.
Ze hebben é£n ding bijzonder ge
meen. het hooggebergte. Niet al
leen de Mont Blanc reikt met zijn
4810 meter tot dicht bij de hemel.
Vrijwel alle bergtoppen priemen
bijzonder hoog in de ijle lucht bo
ven de drieduizend meter en een
fiks aantal reikt tot boven de vier
duizend. Het is geen wonder dat
dit decor Iemand zo beroert, dat
hij zijn gevoelens aan het gasten
boek in Verbier toevertrouwt.
Hetzelfde zou ook kunnen gelden
voor Chamonix en Courmayeur. En
toch zijn die plaatsen weer heel an
ders. Het Italiaanse Courmayeur is,
gezegend met een vleugje Franse
invloed, een echt Italiaanse winter
sportplaats gebleven. Het oude en
grote Chamonix is nog altijd de
statige peetvader van de Franse
wintersport en Verbier hoort ty
pisch tot het land waar de kaasfon-
du en de raclette tot de populaire
gerechten behoren en waar men
op de terrasjes een Fendant of een
Dole schenkt. Gemakkelijke wijnen
-uit het eigen Rhónedal van Zwitser
land.
Tachtig jaar
Net als Verbier hebben Courmay
eur en Chamonix een eigen karak
ter. De grootste plaats is Chamo
nix. Eén van de wintersportplaat
sen in Frankrijk waar in het begin
van deze eeuw al aan skisport
werd gedaan. Het is eep plaats die
nog steeds erg veel bezoekers
trekt, en dat mag best verwonde
ring wekken. De Fransen hebben
zo hun eigen filosofie over het ont
wikkelen van wintersportdorpen in
de Franse Alpen. Ze bouwden
compleet nieuwe dorpen op de
drempel yan het mooiste skigebied
dat ze konden vinden en ze creëer
den er de ideale omstandigheden
voor de sportieve winterse vakan
tieganger. Chamonix doet het nog
steeds goed met dezelfde skiheltin-
gen als tachtig jaar geleden. En die
skihellingen liggen niet eens cen
traal in het dorp. Van een dorp kun
je overigens nauwelijks spreken.
Chamonix is een grote wintersport
plaats van allure. Het centrum
heeft het pude karakter van statig
heid behouden. Grote gebouwen
herbergen hotels, cafés, restau
rants en erg veel winkels. De nieu
we wijken hebben het moderne be
tonnen karakter van alle nieuw
bouw met veel appartementen en
studio's. Een plein in het centrum,
vlak bij het kerkje, het gebouw van
de VVV en het casino, fungeert als
busstation om de skiënde gasten
naar de zes skigebieden van Cha
monix te brengen.
wel Les Grand Montets, bij het
kleine plaatsje Argentière, onge
veer acht kilometer uit het cen
trum. Er is voor elk skigebiedje af
zonderlijk een skikaart te koop; er
is ook een skipas voor alle 49 liften
van Chamonix (75 gulden voor drie
dagen). Wie wat meer wil zien van
de Franse skigebieden rond de
Mont Blanc kan zich een skipas
aanschaffen, die ook geldig Is in
acht andere plaatsen, waaronder
Mégève, Combloux, St. Gervais,
Contamines Montjole. Kosten 390
Franse franken (ongeveer 180 gul
den).
Langlaufers hebben in het vrij bre
de dal van Chamonix een keur aan
mogelijkheden. Het Is niet voor
niets dat hier de eerste Olympische
Winterspelen in 1924 plaats von
den. In die tijd werd het alpine
skiën nog nauwelijks als wedstrijd
sport serieus genomen en lag het
accent op Langlauf (of op z'n Frans
„ski de fond") en schansspringen.
In totaal zijn er 64 kilometer gepre
pareerde langlaufpistes te vinden,
waarvan de langste tien kilometer
is.
Enorm
En dan het Zwitserse Verbier. Niet
de grootste plaats van de drie,
maar wel de plaats met het groot
ste skigebied. Verbier ligt op een
hoog plateau aan de ionnige kant
van het dal. Dat dal is het eerste
van een rij parallel lopende dalen,
waarin wintersportplaatsen liggen
met bekende namen als Haute
Nendz, Veysonnaz, Thyon 2000,
Supeer Nendaz, Mayens de Riddes
en La Tzoumaz. Als een groot spirv-
neweb zijn de dalen aaneengere
gen met skiliften. Er Is zo een grote
skicarrousel ontstaan, die men de
naam Les Quatre Vallées heeft ge
geven. Met wat té ruime blik wil
men het ook wel eens aanprijzen
als het skigebied van de Grand
Combin (een hoge berg van 4314
meter) tot aan de Matterhorn (ook
al zo'n hoge berg van 4477 meter).
Zo groot is het echt niet en het Is
ook niet het grootste skigebied ter
wereld. Maar enorm is het wel. Er
zijn echt weinig andere plaatsen te
vinden, waar men zoveel aan ski
genot kan bieden. In alle moeilijk
heidsgraden zijn de pistes door het
gehele gebied verspreid en ook de
diepe-sneeuw-skiër kan er zijn hart
ophalen. In totaal 350 kilometer
skipiste, die ontsloten worden door
60 liften. Die lifterr zijn zo geplaatst
dat men altijd weer aansluiting
vindt op de grote ski-verbinding
tussen Verbier en Thyon 2000.
Waar dat niet mogelijk is rijden
busjes om de verbinding te maken.
De allermooiste tocht die men kan
maken is het „Grand circuit des
Quatre Vallées".
Een tocht die vanuit Verbier voert
over de top Les Ruinettes naar de
2730 meter hoge Les Attelas. Van
daar skiënd naar beneden naar het
Lac des Vaux om de lift naar de
Chassoure te nemen (2740 meter).
Dan een lange afdaling naar Super
Nendaz en omhoog naar de vol
gende berg, de Greppon Blanc van
2700 meter. Dan zigzaggend met
een paar sleepliften naar Thyon
2000 en door naar het „erg Neder
landse" dorpje Veysonnaz. Dan
volgt de weg terug, over Thyon
2000 en de Greppon Blanc naar
Super Nendaz. Over de top van de
Dent de Nendaz de helling af naar
Drotzé. De bus nemen naar La
Tzoumaz en dan over de laatste
bergrug, de Savoleyres, terug naar
Verbier. Een prachtige dagtocht,
waarbij men nog niet eens de aller
mooiste hellingen heeft geskied,
bijvoorbeeld ook nog niet het lif-
tennet van Haute Nendaz heeft ge
bruikt en de aardige afdaling van
Verbier naar het dal van Le Chable
ook nog niet heeft gemaakt. De
tocht is niet altijd mogelijk. Als er
wat veel sneeuw is gevallen, sluit
men vanwege lawinegevaar de hel
lingen rond de Chassoure, waar
door de verbinding tussen Nendaz
en Verbier verbroken is. Het is een
schitterend skigebied waar je meer
dan een week voor nodig hebt om
het allemaal te ontdekken. Het ge
bied goed leren kennen, vraagt
een paar vakanties extra. Een tip
voor wie deze winter Les Quatre
Vallées bezoekt: maak eens de af
daling van Thyon 2000 naar
Mayens de l'Ours. Deze helling ligt
wat in een uithoek van het hele ski
gebied, maar is een van de mooi
ste. Natuurlijk is er een skipas voor
het hele gebied: kosten 240 gulden
voor een hele week. Voor tien Zwit
serse franken meer is de pas ook
geldig in het Aostadal.
Langlaufers kunnen in het gebied
van de vier dalen wat minder goed
terecht. De beste mogelijkheden
zijn te vinden in het dal bij Le Cha
ble. Totaal aan pistekilometers:
vijftien.
Tuitjes
Het is opmerkelijk dat de drie
plaatsen, die zo dicht bij elkaar lig
gen, toch het eigen karakter heb
ben van het land waartoe ze beho
ren, hetgeen vooral goed tot uit
drukking komt in de menukaarten
van de restaurants. Daarbij komt in
het Aostadal aan het eind van elk
maal de Grolla op tafel. Een grote
mahoniehouten kom met zoveel
tuitjes als er gasten zijn. In de kom
een mengsel van koffie, sterke
drank, sinaasappelschillen en krui
den. ledereen drinkt een slok uit
zijn eigen tuitje en de kom gaat
rond tot hij leeg is.
Naast alle verschillen in karakter
van het dorp, de mogelijkheden
van de skigebieden, de eigen keu
ken, hebben de plaatsen ook veel
gemeen. Het zijn alle drie winter
sportplaatsen voor een breed pu
bliek. Veel van de accommodatie is
met superlatieven te omschrijven.
De hoogste lift, de grootste cabi-
nebaan en de hoogste bergen. Die
woorden in het gastenboek van
Verbier staan er niet ten onrechte.
Het zijn drie kleine winterparadijs-
jes waar je je echt hemels kunt
KOOS BLOEMSMA
VRIJDAG 2 OKTOBER 1981 PAGINA 23
Verbier, Chamonix, Courmayeur,
drie winterparadijsjes
met een heel eigen karakter
Links en boyen: Het skigebied
van Courmayeur.
Onder Het dorp Verbier bestaat
uit een grote verzameling van
chaletachtige gebouwen in alle
formaten, die wat willekeurig en
ruim tegen de berghelling ge
strooid zijn.
restaurants in het skigebied. In to
taal tweeëntwintig. De prijzen zijn
er redelijk. Voor alle liften is een
skipas te koop die voor een hele
week ongeveer 70.000 Lire kost
(168 gulden).
Langlaufsklërs kunnen bij Cour
mayeur terecht in twee dalen, Val
Veny en Val Ferret. Beide dalen lo
pen dood en het gebrek aan door
gaand verkeer heeft ervoor ge
zorgd dat de natuur hier nog in
overweldigende schoonheid onge
rept is gebleven.
Een dal vol
Het skigebied van het Franse Cha
monix ziet er heel anders uit. Het Is
niet één groot geheel, maar be
staat uit een heel dal vol kleinere
skigebiedjes. Een paar ervan zijn
te vinden in de plaats zelf, zoals
Planpraz en het piepkleine Les Pla-
nards voor beginners. Andere, gro
tere gebieden liggen nogal ver van
de plaats. Le Tour ligt op elf kilo
meter van het centrum en Les
Houches op acht kilometer. Er Is
een uitstekende busdienst die de
hele dag door (elk half uur) de gas
ten heen en weer pendelt. Alles
bijeen hebben de skigebieden van
Chamonix heel veel te bieden. In
totaal 130 kilometer skipiste. De
zes skigebieden verschillen nogal.
Zo zijn er hellingen waar ruime mo
gelijkheden zijn voor beginners en
enigszins gevorderden (La Flegè-
re), maar ook hellingen waar de
wat betere skiër zich in zijn ele
ment voelt. Het mooiste gebied is
i: -
De plaats heeft erg veel te bieden.
Niet alleen de wintersportende
gast komt aan zijn trekken. Ook de
winterkijkende gast vindt zijn weg.
De hele dag door Is het centrum
een grote uitstalkast van de mooi
ste bontmantels en de duurste au
tomobielen. In het Café Noire treft
men een publiek met grote namen
aan en in het casino speelt men
vlot enige honderden Franse fran
ken weg. Een aantal cabarets en
nachtclübs bedient tot zeer diep in
de winternacht en de prijzen die
men rekent bepalen tevens de ex
clusiviteit. Chamonix Is een mon
dain centrum van de wintersport,
maar denk niet dat een eenvoudige
Hollandse Jongen op zijn ski's hier
niet past. Chamonix is een comple
te wintersportplaats, waar ook wie
minder kan potverteren op eigen
wijze een ideale vakantie kan bele
ven.
Gigantische cabinebaan
Een lange tunnel verder ligt Cour
mayeur. Elf kilometer lang is de
pijp die dwars door de Mont Blanc
Frankrijk en Italië met elkaar ver
bindt. Voor Courmayeur beteken
de de opening van de tunnel het
einde van een nogal geïsoleerde
ligging aan het eind van het dal. De
autoweg die aansluiting geeft op
de tunnel is niet bepaald een aan
winst voor de rust en de schoon
heid van het dorp. Samen met de
rivier vormt hij bovendien een bar
rière tussen het dorp dat aan de
ene kant ligt en het belangrijkste
skigebied dat aan de andere kant
te vinden is. Maar geen nood, heeft
men in Courmayeur gedacht. Er
werd een gigantische cabinebaan
gebouwd, die vanuit het centrum
van het dorp de skigasten tot mid
den in het skigebied brengt in een
heel hoog tempo. Het dorp Cour
mayeur is een merkwaardige men
geling van moderne betonnen ge
bouwen en oude huizen van na
tuursteen. Het dorp ligt wat terras-
gewijs tegen de helling en heeft
geen echt dorpscentrum. Wef een
vrij drukke winkelstraat, waar ook
wat cafés en pizzeria's zijn. Erg
veel avondvertier is er niet. De ho
tels organiseren wel eens wat voor
hun gasten, maar daarmee houdt
het op. Courmayeur Is een Italiaans
wintersportdorp. Dqt zie je niet al
leen aan de pastamaker in het
dorpscentrum of aan de vele nullen
op de bankbiljetten die je er ge
bruikt. Het is ook de sfeer op de
skipiste. Het skiënde publiek is
overwegend Italiaans, maar je treft
er ook Engelsen en Fransen aan.
Duits is een zelden gehoorde taal.
De belde plaatsen Courmayeur en
Chamonix worden niet alleen door
de tunnel met elkaar verbonden.
Over het Mont-Blancmassief heen
loopt In vijf etappes de hoogste ka
belbaan van Europa. Men kan ook
skiën op de Mont Blanc. De lange
tocht door de Vallée Blanche Is
een gewilde voorjaarsattractie.
Zoals de drie dorpen in de drie lan
den een geheel verschillend karak
ter hebben, zijn ook de skigebie
den totaal anders. Dat maakt een
tocht rond de Mont Blanc aantrek
kelijk. Nodig is het echter niet,
want elk skigebied is groot genoeg
om er een week of meer van te
kunnen genieten zonder dat er ver
veling optreedt.
Het skigebied van het Italiaanse
Courmayeur ligt niet op de Mont
Blanc. Men kan er wel skiën, maar
vooral in het late voorjaar en in de
zomer. Aan de overkant van het
dal Val Veny ligt een wat minder
hoge maar aantrekkelijke skibuit.
De skihellingen zijn vanuit het dal
te bereiken met twee stoeltjesliften
en een cabinebaan. Vanuit het
dorp Courmayeur met de heel gro
te cabinebaan die In één keer 136
skiërs naar boven brengt. De hele
zijwand van de liftcabine gaat voor
het in- en uitstappen open. Tijdver
lies is er nauwelijks en ze!fs op de
allerdruktste dagen zijn de wacht
tijden gering. Het hoogste punt dat
bereikbaar is ligt op 2755 meter.
Het skigebied is te verdelen in
twee stukken. De hellingen aan de
noordoostkant zijn breed, er zijn
geen bomen en de zon schijnt hier
vooral In de ochtenduren. De an
dere hellingen liggen aan de
noordwestkant van de berg en be
staan vooral uit steilere paden
door het bos. In totaal rond de
honderd kilometer alpineskipiste.
Zeventien liften zorgen vcor het
transport. Het gebied is vooral ge
schikt voor enigszins gevorderde
skiërs, maar ook beginners en wat
minder gevorderden kunnen er uit
stekend terecht. Heel opmerkelijk
is het enorme aantal bars, cafés en
Les Arcs, een van de nieuwste
Franse ski-oorden in het gebied
van de Mont Blanc (boven Bourg
SL Maurice) maakt korte metten
met een aantal hardnekkige voor
oordelen.
Het grootste misverstand waarmee
wordt afgerekend is dat niet leder
een zou kunnen leren skiën, omdat
het een uitzonderlijk moeilijke
sport zou zijn, in het bijzonder voor
ons bewoners van de lage landen.
In Les Arcs wordt heel consequent
een bijzonder lessysteem toege
past: „ski-ëvolutif". Daarbij gaat
men niet van start op de spreek
woordelijke lange latten, maar juist
op korte ski's, die een lengte heb
ben van nauwelijks een meter. In
de loop van de lesweek gaat het
groepje leerlingen, als de skileraar
daartoe het sein geeft, geleidelijk
aan over op steeds langere ski's.
Van 1 meter stapt men over op
1.35 meter, vervolgens op 1.60
meter en uiteindelijk op ski's van
een normale lengte.
Het gebruik van de ski's zit bij de
prijs voor één week skiles inbegre
pen. In het uitleenlokaal Is men
volledig berekend op een regelma
tige toeloop: aan de lopende band
worden ski's omgeruild tegen lan
gere, waarbij uiteraard elke keer
de bindingen zorgvuldig worden af
gesteld. Een uitstekende manier
om snel en prettig redelijk te leren
skiën. Aan het eind var) de week
blijkt steevast het succes van deze
handige bliksemmethode wanneer
op de talloze hellingen van het uit
gestrekte skigebied (niet al te
moeilijke) afdalingen worden ge
maakt door geoefende beginners,
die bij hun aankomst amper wisten
hoe een veiligheidsbinding werkt.
Het tweede misverstand is dat zo'n
modern ski-oord, dat zo'n Jaar of
tien geleden uit het niets tot stand
is gebracht, te weinig karakter zou
hebben, terwijl de vele verdiepin
gen tellende gebouwen 'een sto
rend element zouden vormen
het landschap. Inderdaad Is Les
Arcs niet, zoals vele wintersport
plaatsen, een almaar uitgebreid en
uit zijn krachten gegroeid oud
bergdorpje. Het gebied is indertijd
ontdekt en verkend vanuit de lucht
toen het nog een stuk niemands
land was in het uitgestrekte berg
landschap bij de Mont Blanc. Het
Is zorgvuldig gekozen om zijn uit
zonderlijke geschiktheid als ski
oord, en wat eens een ontoegan
kelijk gebied was omvat nu op
1600, 1800 en 2000 meter de
meest uitgebreide mogelijkheden
voor de wintersport: hotels, een
zeer groot aantal appartementen,
restaurants en winkeltjes in een
splnneweb van 50 ski-liften, die
zonder wachttijden tot een hoogte
van 3000 meter een uitgestrekt en
In het sneeuwzekere Les Arcs hebben vindingrijke Franse architecten de skipistes, liften en gebouwen in een
logisch onderling verband ontworpen. Daardoor kan men al op een goede honderd meter van de uitgang van
hotel- of appartementsgebouw de skilift nemen (op de foto links en rechts op de voorgrond).
ongerept gebied ontsluiten, waarin
de ski-pistes een totale lengte heb
ben van 150 km.
Les Arcs kan nu meer dan 10.000
gasten ontvangen, maar wie er ver
blijft zal dat zelfs in het hoogsei
zoen nauwelijks willen geloven.
Men loopt er elkaar bepaald niet
onder de voet. Dat komt omdat
even knappe als In de wintersport
deskundige koppen het geheel in
een logisch onderling verband
hebben ontworpen, daarbij door
niets gehinderd dat reeds bestond.
Vandaar dat bij de bouw van ho
tels en appartementsgebouwen in
het sneeuwzekere gebied volop re
kening kon worden gehouden met
de ligging ten opzichte van de zon
en met voldoende parkeergelegen
heid, waardoor Les Arcs In feite
autovrij is: na aankomst heeft men
de auto eigenlijk niet meer nodig.
Architecten hebben het beton van
de constructies onzichtbaar ge
maakt door het met een dikke laag
lichtbruin hout te bekleden, waar
door de gebouwen fraai zijn aan
gepast aan de omringende, uitge
strekte dennenbossen. Ze hebben
ook handig gebruik gemaakt van
plooien in het landschap, waardoor
de op zichzelf hoge, maar geens
zins lelijke gebouwen bepaald niet
hinderlijk opvallen. Wie vanaf
Bourg St Maurice, de toegangs
poort tot Les Arcs voor auto- en
treinreizigers, de hellingen afspeurt
moet zijn ogen goed de kost geven
om het wintersportoord te ontdek
ken.
Het derde misverstand waar Les
Arcs mee afrekent is de veronder
stelling, dat het in een Franse win
tersportplaats na het skiën niet ge
zellig zou kunnen zijn. In Les Arcs
zijn ook discotheeks, bioscopen,
bars. grote en kleine restaurants,
en in de ruime hotellounges treden
regelmatig artiesten op. Deze
„après-ski" heeft evenwel niet het
luidruchtige en massale karakter
dat bijvoorbeeld in Tirol gebruike
lijk is. Restaurants, bars en disco
theken zijn bovendien zo gesitu
eerd, dat wie de avond in alle rust
in hotelkamer of appartement wil
doorbrengen er zeker van kan zijn
niet door anderen te worden ge
stoord.
Het is tenslotte ook een misver
stand te veronderstellen, dat Les
Arcs gezien al die mogelijkheden
wel bijzonder duur zal zijn. Naast
riante appartementen zijn er ook
eenvoudige studio's, die best be
taalbaar zijn. Verschillende bu
reaus organiseren reizen naar Les
Arcs, al dan niet per trein of met
eigen vervoer, voor uiteenlopende
prijzen waarbij kabelbanen, skilif
ten, lessen, ski's en schoenen des
gewenst zijn Inbegrepen.
HANS ALBERTS
