Vaardering van bischoppen voor Vim Spit bij afscheid van NKV Grootscheepse spionnenruil na vrijlating Guillaume Onrustig schaken in Alto Adige Nazi-aanklager beoordeelde jarenlang dienstweigeraars Non (60) vermoord Reagan-Awacs Labour: Weg met de EG! KORTE METTEN JITENLAND LE1DSE COURANT. VRIJDAG 2 OKTOBER 1981 PAGINA 11/ "°H»nesty: 3.000 !!5cuties in Iran >EN In Iran zijn sinds de val van t meer dan 3.000 mensen terechtge- n suk Allen in de afgelopen drie maanden n al 1.300 „tegenstanders van de re- e", terechtgesteld. Dit heeft Am- nwe| International bekendgemaakt. 07<Haag kiest Iran de opvolger van presi- jRadjai, die in augustus bij een bom- g om het leven kwam. De voor- ite kandidaat is Ali Chamenei, de se- •«vefjris-generaal van de Islamitisch Repu- f 57--nnse Partij. Ayatollah Khomeiny be ta gisteren dat de kiesgerechtigde jd niet zestien maar vijftien jaar is. |l hem, zo liet hij weten, is vooral de ist bij de verkiezingen van belang. Operatie geslaagd Michael Bates steekt zijn handen omhoog, niet a!s te ken van overgave, maar juist als teken van victorie. Ih het ziekenhuis van Bos ton (VS) heeft hij ze ven van de acht vin gers, die hij bij een ongeval was kwijt geraakt, na een o- peratie weer terug gekregen. Een er van konden de chi rurgen niet meer redden. Boven zijn hoofd toont een af beelding hoe de si tuatie was vóór de twee dagen duren de operatie. Spaanse hongerstakers (8000) geven actie op BARCELONA De achtduizend hon gerstakers in de Spaanse gevangenissen hebben hun actie opgegeven. De actie werd gevoerd als een protest tegen de zeer slechte situatie in de meeste Spaanse gevangenissen. In Barcelona verklaarde een groep van 2.000 honger stakers dat er toezeggingen waren ge daan over verbeteringen. Als deze be loftes niet waargemaakt worden zal over een maand opnieuw een honger staking beginnen. De regering heeft verder beloofd actie te ondernemen te gen de overbevolking in de gevange nissen en lange wachttijden voor pro cessen. WIETMARSCHEN In het Duitse grensplaatsje Wietmar- schen vlak achter Nordhorn, is woensdagavond de 60-jarige zuster Philiberta van het Mat- hias-Stift vermoord. Het lijk van de non werd gisteren op een braakliggend stuk grond in Wietmarschen gevonden. De politie heeft de dader aan gehouden. Het is een jonge man van achttien haar, die werkte op de kermis, die dezer dagen in Wietmarschen wordt gehouden. Het handelt zich bij de moord om een zedendelict. De dader heeft een volledige bekentenis afgelegd. Voedselsituatie opnieuw slechter WASHINGTON Ondanks de goede graanoogsten dit jaar zal de wereldvoedselsituatie verslechteren. Dit zegt het WorldWatch Institute in Ame rika dat de voedselproduktie in de gaten houdt. Een van de oorzaken is de gro tere vraag naar graan uit de Sovjet-Unie. Dit jaar kocht - Moskou tien miljoen ton extra graan bij de Verenigde Staten, omdat de eigen oogst opnieuw tegenvalt De Sovjet-Unie heeft dit jaar al acht miljoen ton graan van de VS gekocht. De Russische reserves zijn, als gevolg van de misoogsten, vrij wel uitgeput. Drukkers Sunday Times toch weer aan 't werk LONDEN De drukkers van het Britse zondagsblad Sunday Times hebben eieren voor hun geld gekozen en besloten za terdagavond gewoon aan het werk te gaan. Bij een nieuwe staking zouden, zo dreigde gis teren de eigenaar van de Ti- mes-bladen, Rupert Murdoch, maandag zowel de Times als de Sunday Times worden op gedoekt. De drukkers van de Sunday Times hadden een compromis over een loonge- schil in eerste instantie afge wezen, maar zijn oiltier de druk van hun vakbonden en het dreigement van Murdoch toch bezweken. lidariteit ^arschuwt ^>or nieuwe 00.-.r r^edselrellen To1' NSK Als het Pool- ik verbond Solidariteit meer greep krijgt op nds economie, zal Po- binnen vier tot zes 'Ï2,nen het toneel zijn van ge voedselonlusten. -wmS was de verontrus- He boodschap van de -Hjoom Grzegorz Palka, van de samenstellers [actieprogramma van omsJariteit, tot het con- KSn van het vakverbond Idansk. al nieuwe priisverhogin- [oor levensmiddelen zou- Ie onrust doen toenemen. Tarschau worden voorbe- igen getroffen om tal van ikten gemiddeld meer "10 procent in prijs te la- ijgen. Alleen wanneer iriteit - noodmaatregelen jdigt kunnen, aldus Pal- J voedselrellen worden [omen. vandaag wordt in ik de verkiezing van de •e voorzitter van Solida- verwacht. Algemeen aangenomen dat Lech zonder al te veel pro- in wordt herkozen. Toch vaarnemers het er over dat Walesa prestigever- ïeft geleden. Herhaalde is hij ervan beschuldigd aire neigingen te koes- Walesa denkt dat hij iteit is", aldus een van vaardigden in Gdansk, nkandidaten van Wa- radicaler dan hij en ■riiezing van een van hen borzitter zal de spanning i rond Polen alleen maar foten. x von der vn bekroond STER De naar An- von Droste-Hülshoff mde letterkundige van 10.000 mark (onge- 11.000,-) is gisteren emmig toegekend aan -jarige-auteur Max von rün. De onderscheiding tem op 10 oktober te linghausen worden tandigd. ry noemde Von der Grün an de eerste schrijvers na weede Wereldoorlog die lonsequent met de arbei- ïeeft beziggehouden. BONN De Oostduitse spion Günter Guillaume, wiens ontmaskering in april 1974 leidde tot het aftreden van bondskanse lier Willy Brandt, is gis teravond even na achten over de grens met Oost- Duitsland gebracht via de grensovergang Herleshau- sen in de deelstaat Hessen. Met de vrijlating van Guillaume kwam een grootscheepse internatio-. nale spionnenruil op gang, die tot vanmiddag heeft geduurd. Ook Renate Lutze, die in 1979 werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf, omdat ze Westduitse defensiegeheimen aan de DDR had doorgespeeld, zou bij de operatie betrokken zijn. Hoeveel westerse agenten (Vervolg van voorpagina) WASHINGTON Enige uren voor de persconfe rentie van de president maakte minister van bui tenlandse zaken Haig in het Congres bekend, dat met Saoedi-Arabië afspra ken zijn gemaakt over het gebruik van de Awacs. Zo zal het Amerikaans-Saoe- dische personeel zeer zorgvuldig worden gese lecteerd, de informatie niet aan andere landen worden doorgegeven en de toestellen binnen de Saoedische grenzen blij ven. Bovendien kon minister Haig het belang van de Awacs on derstrepen aan de hand van de aanval die Iraanse vliegtuigen gisteren, al dan niet per onge luk, uitvoerden op olie-instal laties in Koeweit. Volgens Haig waren de Iraanse toestel len waargenomen door de Amerikaanse Awacs, die sinds het begin van de Iraans-Iraak- se oorlog in Saoedi-Arabië zijn gestationeerd. Iran heeft eer der aanvallen op doelen in Koeweit uitgevoerd. In die ge vallen ging het om vergissin gen, waarvoor later excuses werden gemaakt. tegen beiden zijn geruild is niet bekend, maar het zou om een groep van 35 tot 60 perso nen gaan, van wie sommigen in het Oostblok tot levenslang veroordeeld waren. Ook zou de DDR ongeveer drieduizend familieleden van vluchtelin gen toestaan naar de Bondsre publiek te gaan. Voor hen zou de Westduitse regering boven dien een grote som gelds beta len. Sinds 1962 heeft Bonn in totaal twee miljard mark be taald voor de vrijlating van dissidenten. De Oostduitse generaal Heinz- Bernhard Zorn, die in het Franse Lille werd gearres teerd en zijn landgenoot Jorg Meyer, die in Denemarken ge vangen zat, zouden terugkeren naar hun land. De ruil is niet zo groot als de regering Schmidt aanvanke lijk voor ogen stond, omdat Zuid-Afrika het lid van de Russische veiligheidsdienst KGB, Alexei Koeslow, die in januari in Kaapstad werd gearresteerd, alleen wilde vrij laten in ruil voor de Russische dissident Anatoli Sjaranski, hetgeen niet is gebeurd. Boyd Neel overleden TORONTO In Toronto is Boyd Neel, een van 's werelds beroemdste dirigen ten en voormalig directeur van het conservatorium van Toronto, op 77-jarige leeftijd overleden. Niet verkocht Op een veiling van Christie's in New York is kle ding geveild van Judy Garland, die zij droeg in de film The Wi zard of Oz. Voor de schoentjes be taalde een on bekende bieder 12.000 dollar; de jurk werd niet verkocht. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN Als Labour weer aan het bewind komt, stapt Groot- Brittannië in de kortst mogelijke tijd uit de Europese boot. De Britse socialisten rekenen ongeveer éen jaar nodig te zullen hebben om de breuk tot stand te brengen. Dat is nu offi ciële Labourpolitiek. Op het partijcongres in Brighton werd eenstemmig besloten over deze kwestie geen referendum meer te houden. In 1975 liep zo'n volksraadpleging uit op een nederlaag voor de tegenstanders van de EG. Het congresdebat over de Europese kwestie verliep emotioneel. Alle mogelijke en onmogelijke EG-zonden werden op een rijtje gezet en grondig gehekeld. Als je de mensen van Labour gelooft, is er geen enkel Brits probleem, dat niet zijn oorsprong vindt in het lidmaatschap van de EG. (Van onze correspondent Ami van Vree) BONN Een voormalige aanklager bij het beruchte Volksgerichthof van de Nazi's is bijna vijf jaar lang, van 1975 tot 1980, voorzitter geweest van een commis sie van het Duitse leger, die de gewetensnood van dienstweigeraars moest beoordelen. Het gaat om de nu 72-jarige ju rist Edmund Stark, die van 1942 tot 1945 deel uitmaakte van het openbaar ministerie van het Volksgerichthof onder rechter Roland Freisler, die aan de lopende band doodvon nissen uitsprak, meestal we- bracht door de SPD- parle mentariër Peter Conradi en werd gisteren door de Frank furter Rundschau gepubli ceerd. Conradi noemt het on gelooflijk dat een man als Stark is aangewezen om het geweten van jonge mensen te gens „ondermijning van de onderzoeken. „Als ik een van Wehrkracht". Stark zou min- degenen was, die onder zijn stens bij 50 van dergelijke voorzitterschap niet als dienst- vonnissen betrokken zijn ge- weigeraar erkend is, zou ik di- weest. Na de oorlog werd hij rekt een proces beginnen", al- voorzitter van het Landgericht dus de bondsdagafgevaardigde. Hij heeft staatssecretaris Pen ner van Defensie een groot aantal vragen in verband met dit schandaal gesteld, o.a. wie Stark als kandidaat voorge steld, wie zijn loopbaan gecon troleerd en wie hem aange steld heeft. in Ravensburg. Bij zijn pensio nering verzocht het ministerie van Defensie in Bonn hem om zitting te nemen in de diens tweigeringscommissie in Ba den-Wurtemberg, waarvan hij tot 1980 voorzitter was. De zaak is aan het rollen ge- (Van onze correspondent Cees Manders) ROME Vergiftigde appels. Dat is het nieuwste wapen van een rechtse terroristi sche groepering tegen de plannen om Alto Adige, het Duitssprekende gedeelte van Italië, weer autonomie te ge ven. De appels van Adige zijn vermaard en een belang rijke pijler voor de lokale economie. Slechts een dozijn appels zijn vergiftigd, maar de injektiespuit met arseni cum die de „fascisten" daar bij hebben gebruikt, heeft een zeer grote reikwijdte. De justitiële autoriteiten hebben voor enige dagen de appe- loogst moeten stopzetten en wat erger is: enkele grote Duitse appelimporteurs heb ben hun cultuurgenoten in Italië al laten weten voorlo pig de appels elders te zullen kopen. Alto Adige is altijd al een ge voelig plekje geweest op de Italiaanse laars. Bomaansla gen, taalrellen, sabotage- acties hebben sinds de laatste oorlog de streek tussen Meran (Mera- no) en Bozen (Bolzano) geteis terd, maar de laatste jaren, na dat Rome zijn noordelijkste provincie enige autonomie had gegeven, is het betrekkelijk rustig gebleven. Waarschijnlijk houdt de jongste toeneming van de spanningen verband met de cènsimento; de volk stelling, die eind deze maand in Adige gehouden zal wor den. De bewoners van de pro vincie krijgen een formulier aangereikt waarop ze moeten invullen tot welke taal of cul- tuurgroep ze geacht willen worden te behoren: de Duitse, de Italiaanse, of de Ladijnse (Ladino), een mengvorm van de twee eerste. De regering wil hiermee inzicht krijgen in de getalsverhoudingen van de verschillende taalgroepen, en met het resultaat tot een bete re verdeling van de verant woordelijkheden in de be stuursorganen en de regionale overheidsinstellingen komen. Tegen deze „registratie" is veel verzet: velen willen niet in vakjes worden onderge bracht, voelen zich verwant met de ene en de andere groep, of met geen van drieën en wat moet er met de kinde ren van gemengde huwelijken gebeuren? Moeten de ouders hen aanmelden als Duits, Ita liaans of Ladijns? En wat wil len ze zelf? Er worden al po gingen ondernomen om de taaltelling in strijd met de Ita liaanse grondwet te verklaren, maar voorlopig gaat die telling op 25 oktober gewoon door. De terroristen die eerst de bommen gooiden en nu het kwetsbaarste deel van de re gionale economie: de appel, met vergif inspuiten, zijn Ita lianen, die vinden dat dé auto nomie die Alto Adige nu al ge niet veel te ver gaat. Deze Api's (een Italiaanse afkorting voor de vereniging ter be scherming van de Italiaanse belangen) zijn ook tegen de taaltelling, en hebben aange kondigd met nog meer acties (ook buiten de sfeer van de fruitteelt) de fragiele rust in deze bergstreek te verstoren. Voor Rome komt deze ontwik keling in het hoge noorden ui terst ongelegen. In Merano wordt op dit ogenblik het wereldkampioenschap scha ken gehouden en alle tv-came- ra's uit de hele wereld zijn dus op Alto Adige gericht. Het schakende gezelschap wordt bewaakt als de paus van Rome, maar acties die Italië alleen maar kunnen blameren blijven mogelijk, zeker als de terroristen een vindingrijk aan de dag leggen, zoals nu met de bespoten of liever ingespoten appels. Maandag vergadert het Romeinse parlement over de situatie in het noorden en later volgende week ontmoet de Italiaanse premier Spadolini in Verona, even buiten het on rustige gebied, de Oostenrijkse kanselier Kreisky, „voor een werkbezoek". Verwacht wordt dat Alto Adige ook op de agenda zal staan. Oostenrijk heeft wellicht zijn juridische aanspraken op het gebied op gegeven, maar de emotionele nooit bisschoppen hebben waardering uitge- oken voor de manier, irop Wim Spit het iV heeft gestuurd naar fusie in de FNV. De ichop van Haarlem, dr. Th. Zwartkruis dit gistermiddag nens hen tijdens het ciële afscheid van als voorzitter van NKV en vice-voorzit- van de FNV. Binnen- ft gaat hij, in dienst van de NOVIB, voor vakbondsprojecten naar Indonesië. Mgr. Zwartkruis noemde Spit een strijdbaar vakbondsman. Zijn vertrek betekent voor de bisschoppen, dat een met de kerk geëngageerd mens weggaat, de laatste van een indrukwekkende rij voor mannen van de katholieke vakbeweging, waarop de ka tholieke gemeenschap trots heeft mogen zijn. De bisschoppen, aldus mgr. Zwartkruis, zijn blij met de oprichting van het secreta riaat „Levensbeschouwing en vakbeweging", omdat de ge wenste dialoog tussen vakbe weging, kerken en levensbe schouwelijke richtingen hier in een reële mogelijkheid heeft gevonden. Zij hebben de ontwikkeling naar samen werking en fusie met grote belangstelling en soms met zorg gevolgd. Zij hebben zich daarbij, aldus mgr. Zwartkruis, steeds zorg vuldig onthouden van een normerend oordeel of zelf? maar van het uitspreken van hun voorkeur. Maar er is één aspect, waarover zij wel hun voorkeur kunnen en moeten laten blijken: de vraag of de sociale organisaties toeganke lijk blijven voor levensbe schouwelijke opvattingen, zo wel ter inspiratie als ter cor rectie. Niet als een kant en klare gebruiksaanwijzing, maar wel als een kritische toetsing. Deze zorg is niet een exclu sief recht en een plicht van de bisschoppen, maar even zeer een opdracht voor alle leden van de katholieke ge meenschap. Die opdracht zal vervuld kunnen worden sa men met de waardevolle in- breng van leden van andere levensbeschouwelijke groepe ringen, christelijk of huma nistisch. De bisschoppen ver heugen zich er dan ook over, dat die mogelijkheid is ge schapen in het genoemde se cretariaat „Levensbeschou wing en vakbeweging". Zij zouden het, aldusmgr. Zwartkruis, als een verlies en verschraling ervaren, wan neer de zorg voor het welzijn uitsluitend beperkt bleef tot pragmatisch handelen. moderamen van de her-- mde synode is ernstig be id over de schending van nensenrechten in Taiwan, een brief aan president ang Ching-Kuo vraagt moderamen hem terug te ?n naar de grondwet van waarin fundamentele senrechten zijn gegaran- rd. Ook verzoekt het mo- amen alle politieke ge- genen vrij te laten. Het teramen heeft de brief r/ireven op verzoek van in overleg met Amnesty trnational. Het modera- heeft minister Van der «1 van Buitenlandse Za- gevraagd in het beleid aanzien van Taiwan nog ikter dan voorheen de cri- van de mensenrechten De vroegere aartsbisschop van Canterbury en ex-pri- maat van de anglicaanse kerk, dr. Michael Ramsey, is door de paus in audiëntie ontvangen. Naar verluidt hebben zij gesproken over de betrekkingen tussen de an glicaanse en r ooms-katho lieke kerk, over de grote pro blemen waartegenover de kerken zich vandaag de dag zien gesteld en over het be zoek, dat de paus volgend iaar aan Groot-Brittannië hoopt te brengen. De nieuwe Joegoslavische gezant bij het Vaticaan, Zvo- nimir Stenek (49), heeft deze week aan de kardinaals- staatssecretaris Casaroli een kopie van zijn geloofsbrieven overhandigd. Het origineel zal de gezant aan de paiis zelf overhandigen, zodra deze in Vaticaanstad zijn werk volle dig zal hebben hervat. Vol gens de Weense Conventie van 1961, die de diplomatieke betrekkingen regelt, is de ge zant nu al gerechtigd zijn di plomatieke taken uit te voe ren. De nieuwe gezant is af komstig uit Konjic in Bosnië. Hij is doctor in de rechtsge leerdheid en was laatstelijk gewoon hoogleraar aan de ju ridische faculteit van de uni versiteit van Serajewo. In Dallas in de Amerikaanse staat Texas zal op 6 oktober voor de zestigste keer de jaarlijkse „World Thanksgi ving Day" (dankzeggingsdag) worden gehouden. De dag staat onder auspiciën van een inter-religieus comité. Aan de oecumenische viering ne men christenen van allerlei herkomst, alsmede joden deel. De aartsbisschop van Wenen, kardinaal König zal daarbij spreken over de oecu menische beweging en de rol van de godsdiensten bij de overwinning op de haat in de wereld door middel van de geest van verzoening. Paus Johannes Paulus II zal naar het zich laat aanzien op maandagavond 12 oktober via een satelliet de lichten ontsteken op de Corcovado bij Rio de Janeiro, waar het bekende standbeeld van Christus zich bevindt Bij de handeling zal de paus zich van dezelfde knop bedienen als de Italiaanse natuurkun dige Guglielmo Marconi pre cies vijftig jaar geleden heeft gedaan, toen hij via verschei dene radiografische verbin dingen de lichten op de Cor covado ontstak. Prof. Gian- carlo Corazza, voorzitter van de „Guglielmo Marconi- Stichting', heeft dit medege deeld in Bologna bij de ope ning van een tentoonstelling over de „Telecommunicatie van de toekomst". Het feit, dat het zondag achthon derd jaar geleden is, dat de Heilige Franciscus van As- sisi werd geboren, zal vooral in Italië in het weekeinde relief krijgen. Franciscus immers is de patroon van het land. Het begin van de kerkelijke herdenking ligt in de Sint-Pieter in Rome, waar jonge ren van zaterdag op zondag een nachtwake zullen houden. Umbrië is uiter aard de streek in Italië, waarop Franciscus het meest zijn stempel heeft gedrukt. De burgemeester van Assisi heeft de ge boortestad van de heilige tot „inter nationaal centrum voor de vrede tus sen de volken" verklaard. Op de Monte Subasio bij Assisi moet in het jubileumjaar een natuurpark ont staan en ook ande re gemeenten van Umbrië dat wat partijpolitieke op stelling betreft een van de meest links georienteerde stre ken van Italië is hebben hun steun toegezegd aan vele initiatieven, zoals talrijke concerten en de oprichting van een galerie voor hedendaagse kunst op het thema vrede. Italië viert 800ste verjaardag van St.-Franciscus van Assisi overheid jubileum officieel. Het begin daarvan is morgenavond en het feest wordt bij gewoond door de president van Italië Sandro Pertini. Voorts komen tal rijke delegaties en burgemeesters van plaatsen op Sardi nië naar Assisi. De sardijnen genieten namelijk dit jaar de eer de olie te mo gen leveren voor de votieflampen bij het graf van de heilige. Er kómen ook bui tenlandse delega ties morgenavond naar Assisi. Die van Frankrijk staat onder leiding van de minister van cultuur. Ook is er een Deense afvaar diging. Aan de belangstelling van de Denen ligt het werk van de Deen se schrijver Jens Jörgensen (1866- 1956) ten grond slag. In 1896 ging hij tot het katholi cisme over en woonde sinds dat jaar voornamelijk in Assisi, hetgeen leidde tot nauwe culturele betrek kingen tussen De nemarken en de landstreek Umbrië. In de komende maanden zal het Franciscusjubileum dan ook in Dene marken aandacht krijgen. Evenals trouwens in de stad in Californië, die de naam van de heilige draagt: San Francisco. De voorzitter van het Franciscuscomité uit die stad heeft al contact gelegd met het comité in Um brië. Bedrijfspastores geschokt door bisschoppen In een brief aan de Neder landse bisschoppen schrij ven elf bedrijfspastores uit de noordelijke randstad ge schokt te zijn door het be sluit van de bisschoppen om met ingang van 1 janu ari 1984 het werk van de Interkerkelijke Organisa tie voor Vorming»- en Ontr wikkelingssamenwerking (IKVOS) niet meer te sub sidiëren. De bedrijfspastores laten we ten pijnlijk getroffen te zijn door de motieven van de bis schoppen. „Het argument van ,het geringe aantal wer kers en de niet haalbare uit breiding van hun aantal' is bij ons weten de afgelopen eeuwen nog nooit aange voerd bij de activiteiten van de kerk. Zou men dat wel hebben gedaan dan was men aan de meeste pastorale ar beid nooit begonnen", aldus de bedrijfspastores. Over de jaren 1981 tot en met 1983 zal de bisschoppenconferentie de stichting IKVOS jaarlijks nog een subsidie van 25.000 gul den geven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 11