Tindemans in conflict
met koning Boudewijn
[clusief 100% zuiver zilver
in prijs verlaagd
ficidóeöou/UMit
V an Kemenade
prijst voordelen
middenschool
Afkeer vissers van papierlawine
^nenland/buitemand
Nieuwe bisschoppen
synode over
boete en verzoening
Artsen gaan gegevens
aan politie weigeren
Machteloos Europa
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1981 PAGINA 7
t(A: optreden
juLuns
<ielaatbaar
!AAG PvdA-kamer-
3*|enen dat secretaris-ge-
3®Luns van de NAVO te
'jegaan in zijn kritiek op
>eferlandse politiek. De
nJden Ter Beek, Van
frgh en De Vries vragen
j regering duidelijk te
p%at zij zijn optreden als
.ftbaar beschouwt.
Jiif
e'tragen wordt Luns als
((citeerd: „Of men twij-
a%iet, men moet gewoon
1nj aanvaarden dat de
n freer de richting opgaat
br de oorlog en zich
e Sovjet-Unie en zijn
ndisten heeft laten in-
„Ik zal me wel
om de Nederlandse
j van advies te dienen,
paring is dat de advie-
deze secretaris-gene-
stal in de wind wor
gen"; en als antwoord
aag of de nieuwe Ne-
e bewindslieden van
ndse zaken en defen-
jlAVO-zaak met verve
verdedigen: „Dat lijkt
st twijfelachtig".
JJ'bpers maakten
hijnlijk
boatiefout
[GEN Een naviga-
is waarschijnlijk de
geweest van het mis-
van de wadlooptocht
zaterdag naar Rot-
j. Dit heeft de
immandant van de
(tie te water in Gronin-
fklaard. 154 wadlopers
in werden zaterdag op
ingesloten door het
ide water. Zij moesten
1 In grootscheepse Neder-
'^estduitse actie worden
politie is bezig met
tgaand onderzoek naar
Dit onderzoek is nog
irond, maar wel is al
eker dat de groep niet
•an de kust is vertrok-
eerder is gesugge-
f die moordenaar
irtje doodschoot
1WIG Marianne
ier, die in maart van
de moordenaar van
:htertje in de rëchts-
-oodschoot, blijft in
rest. Een rechtbank in
festdui tse Schleswig
en verzoek van haar
at tot voorli
Afgewezen.
t in voorarrest blijven
:ij verdacht wordt van
net voorbedachte rade.
'lar proces is nog geen
^^vastgesteld. Marianne
eier vuurde acht kogels
man die terechtstond
1 et wurgen van haar
e|je. De man overleed
De rechtbank oor
er geen wettige ex-
haar daad zijn aan
f
pi
SOCIALIST ALS INFORMATEUR TIJDVERLIES
(van onze corrspondent Mare de Ko-
ninck)
BRUSSEL In de Belgische
kabinetsformatie is het tot een
zichtbaar coiflict gekomen tus
sen koning loudewijn en voor
zitter Leo Indemans van de
Vlaams-chrisen- democratische
CVP, de grodste partij van het
land. Tindemans veroordeelde
openlijk het besluit van het
staatshoofd ie socialist Willy
Claes te benemen tot informa
teur, met als eerste opdracht te
onderzoeken of zonder ver
vroegde verkezingen een nieu
we regering t vormen is.
Voor de t.v. noemde Tindemans het be
sluit van de koning „tijdverlies"', om
dat de CVP - als centrumpartij onmis
baar voor welke coalitie dan ook -
reeds definitief heeft besloten dat er
nieuwe verkiezingen moeten komen.
Ook de Vlaams-liberale PVV is die me
ning toegedaan. De CVP wil, na de val
eerder deze week van het rooms-rode
kabinet Eyskens, een centrum-rechtse
regering met de liberalen. Samen met
de socialisten, Waalse of Vlaamse, acht
de CVP een noodzakelijk economisch
herstelbeleid onmogelijk.
Duideljk doelend op de keuze van ko
ning Boudewijn zei Tindemans: „Men
durft niet op te treden tegen de Waalse
socialistische ministers die weigeren
hun opdracht uit te voeren en men
houdt geen rekening met de standpun
ten van de loyale grootste partij van
Vlaanderen en van het land".
Tindemans bekritiseerde ook de ko
ninklijke opdracht aan informateur
Claes om tevens „het land te informe
ren over de ernst van de toestand". Hij
meent dat aftredend minister van eco
nomische zaken Claes daarmee als so
cialist de kans krijgt verkiezingspropa
ganda („electorale nummertjes") te voe
ren.
Kenners van het staatsrecht in België
wijzen er evenwel op dat koning Bou
dewijn moeilijk direct verkiezingen
kan laten uitschrijven (door het parle
ment te ontbinden). Drie van de vier
partijen uit de demissionaire regering
hebben hem namelijk geadviseerd zo
snel mogelijk en zonder de Belgen ver
vroegd naar de stembus te roepen, een
nieuwe ministersploeg te doen samen
stellen.
De opstelling van alle regerings- en op
positiepartijen tezamen genomen is het
alleen maar mogelijk dat na nieuwe
verkiezingen een katholiek-liberaal ka
binet gaat optreden. Maar volgens krin
gen rond het hof getuigt het juist van
wijsheid van de vorst om niet zelf die
conclusie te trekken doch een socialist
dat te laten doen. Bij de CVP echter
meent men dat de koning in deze cri
sistijd de voorkeur zou geven aan een
regering met socialisten. Volgens de
CVP heeft die coalitieformule juist de
werkloosheid in België tot een Europe
se recordhoogte gebracht.
GRONINGEN - „Eindelijk
zijn wij ook ii Nederland
definitief op wg naar een
nieuw stelsel va» voortgezet
onderwijs, waain alle kin
deren gezamenlik in een
school voorberid kunnen
worden op een verantwoor
de en zelfbewust deelname
aan de samenlevng". Aldus
heeft minister Va Kemena
de van onderwij! en weten
schappen gisterci in Gro
ningen verklaardbij de ope
ning van het nieuve gebouw
van de Leon vn Gelder
middenschool. B school is
een van der derten midden
scholen voor twalf- tot zes
tienjarigen die Nederland
momenteel rijkis.
Als argumenteniie voor de
middenschool speken noemde
de bewindsmansociale recht
vaardigheid, echte kansen
voor arbeiderskinderen en
voor meisjes, de noodzaak de
culturele apartheid te doorbre
ken en het erkennen van am
bachtelijke technieken en so
ciale vaardigheden als wezen
lijke elementen. Deze argu
menten vormen geen belijde
nis, maar zijn de waarneemba
re resultaten van degelijk on
derzoek, aldus de minister.
FNV-voorzitter Wim Kok zei
bij dezelfde gelegenheid dat bij
de totstandkoming van de
middenschool de leerplichtige
leeftijd moet worden verlengd
tot achttien jaar. Op die ma
nier zou het aantal werklozen
onder onderwijsgevenden met
enkele duizenden kunnen ver
minderen, en zouden de ar
beidsplaatsen die 16- en 17-ja-
rigen nu innemen, vrij komen
voor anderen.
Tijdens zijn bezoek aan Groningen kreeg minister Van Kemenade ook te maken met een demon
stratie van HBO-studenten die protesteerden tegen de nieuwe collegegeldregeling, die Van Keme
nade volgens zijn belofte overigens soepel wil toepassen.
DEN HELER Aan de
bureaucratie van de over
heid, voor.l in Brussel,
moet paal m perk worden
gesteld. Dr vissers hebben
grote afker van de bureau
cratie op le ministeries en
bij de EG^ldus voorzitter J.
van den los van de federa
tie v^serij verenigingen,
vanmorgen tijdens de jaar
vergadering in Den Helder.
De heer Van den Bos werd
vanmorgen opgevolgd door
oud-CDA-kamerlid Schakel.
„Een lawine van papier en
voorschriften stort zich over
de visserman uit en het komt
voor dat hij alles tekent om
van het gezeur af te zijn", al
dus Van den Bos. Maar al hon
derd jaar geleden kwam de
overheid tot het inzicht dat de
reglementering te stringent
was en ging zij over tot versoe
peling van de wetgeving. Ge
volg: een opbloei van de visse
rij-
Volgens Van den Bos moet de
overheid alleen het quotastel
sel toepassen voor werkelijk
bedreigde vissoorten. Hij ver
weet de overheid een tegen
strijdig beleid te voeren: ener
zijds wordt de visser gedwon
gen niet geringe offers te
brengen voor het behoud van
de visstand, anderzijds wordt
toegestaan chemisch en ander
afval in zee te dumpen.
Iniser: geen faillissement, geen salaris
„jjRDAM Het aange-
faillissement van het
bedrijf RTM, on-
van het chemisch af-
irkingsbedrijf Uniser,
:n voor de \ierde ach-
tereentolgende keer niet door
gegaan Twee aanvragers be
sloten weer om aanhouding te
verzoiken.
De zestig personeelsleden van
Uniser krijgen over de maand
september geen salaris uitbe
taald. De AMRO-bank weigert
uit te betalen omdat er voor
Uniser „geen ruimte meer is",
aldus een woordvoerder.
ADVERTENTIE
Alleen bij zilversmeden Gerritsen
Model Haagsch Lofje
Jr zilver,
}n betaalbare luce
st waardevolle zilvejn cou-
i tijdelijk zeer aantrekelijk ge-
ibij
[smeden Gerritsei
[nieke couverts koopt Uilleen
rsmeden Gerritsen, war wat
d gelukt is kregen zij vor het
h de geschiedenis voor eiaar:
fs van 100% zuiver zilver, ïaar
bikomen hard.
Door gunstige zilveraankopen kun
nen wij U tijdelijk laten profiteren van
een drastische prijsverlaging.
Zien van Rijkskeur
ppt rechtstreeks bij cfr
smid
I liggen onze prijzen al belang
r dan de winkelwaarde var
lijkbare' couverts, die boven-
lijd vervaardigd zijn van minder
Ivol gelegeerd zilver.
6 persoons 39delige cassette
model 'Haagsch Lofje'
Normaal f 6837,
Kontant korting 20%* f 1367,40
U betaalt nu f 5469,60
Deze korting geldt alleen bij kon
tante aanschaf boven f 3500,- en zo
lang de voorraad strekt.
Alle modellen 20% korting*
Naast het afgebeelde model 'Haagsch
Lofje' kunt U kiezen uit nog drie an
dere stijlvolle modellen.
Een 39 delige cassette koopt
U nu al voor f 4993,60.
leder artikel is afzonderlijk verkrijg
baar. Ook kunt U met ons spaar
systeem een cassette deel voor deel
bij elkaar sparen.
Belangstelling?
rÊon LC2l
Gaarne ontvang ik documentatie
Naam
zilversmeden
Bon zenden aan
M.J. Gerritsen NV|
Sola Fabriek,
Antwoordnr. 105, J
3700 VB Zeist.
Postzegel
H i«a is niet nodig.
(Van onze correspondent Cees Manders)
VATICAANSTAD Boete en verzoening zijn de onderwer
pen die de volgende algemene bisschoppensynode van eind
1983 zal behandelen. Dit heeft het Vaticaan zojuist bekend
gemaakt In een toelichting heeft de secretaris-generaal van
de bisschoppensynode mgr. Jozef Tomco, dezelfde die zich
ook met de organisatie van de bijzondere Nederlandse syno
de van januari 1980 heeft bezig gehouden, uitgelegd waarom
de paus dit keer boete en verzoening als gespreksonderwer
pen wil.
De beide thema's komen niet zo maar uit de lucht vallen. Tij
dens eerdere synodes (ook de Nederlandse), bisschoppenconfe
renties en ook in verschillende encyclieken is er al op gewezen.
De keuze van de paus voor boete en verzoening is bijzonder ac
tueel, zegt Tomco. Het heeft te maken met deze tijd, en ook met
de komende eeuwwisseling en de nieuwe tijd die daarmee aan
breekt. Boete heeft een zuiverende werking, en gaat uit van so
berheid, van onthouding, van eenvoud en ootmoed. En als zoda
nig staat zij (zo vindt Tomco) linea recta tegenover de neiging
die tegenwoordig bij veel mensen bestaat zich alles maar aan te
schaffen waar men zin in krijgt.
UTRECHT De artsen rijn van plan te stoppen met het
verstrekken van inlichtingen aan de politie over bijvoor
beeld verkeersslachtoffers, als er niet snel iets wordt ge
daan aan het onjuiste gebruik dat de politie van de gege
vens maakt. Die gegevens blijken in de praktijk ook ge
bruikt te worden bij opsporing.
De voorzitter van de Koninklijke maatschappij tot bevordering
van de geneeskunst, de heer D. Kagenaar, zei gisteren in
Utrecht op de algemene vergadering van de KNMG dat al jaren
lang blijkt dat de politie onvoldoende weet wat er op dit punt
geoorloofd is en wat niet. In de praktijk blijkt dat fomulieren
voor het geven van inlichtingen over verkeersslachtoffers ten
onrechte regelmatig gebruikt worden bij andere overtredingen.
De KNMG is ook „ontsteld" over het plan van de minister van
CRM dat de hoofdinspecteur van de volksgezondheid gegevens
over doodsoorzaken moet gaan verstrekken ten behoeve van
aanspraken van nagelaten betrekkingen van verzetsslachtoffers.
Momenteel worden deze gegevens alleen anoniem verstrekt ten
behoeve van statistische doeleinden.
Abva-
personeel
voelt weinig
voor inleveren
UTRECHT Het personeel
van de FNV-ambtenarenfede-
ratie Abva-Kabo voelt er wei
nig voor salaris in te leveren
om zo de bond te helpen uit de
rode cijfers te komen. De
Abva-Kabo moet volgend jaar
2 miljoen gulden bezuinigen,
waaraan de circa 200 bonds-
werknemers bij elkaar 200.000
gulden zouden moeten bijdra
gen. Een voorstel van het
Abva-Kabo-bestuur, dat on
derdeel uitmaakt van het cao
onderhandelingspakket 1982,
behelst het schrappen van de
kerstgratificatie en de invoe
ring van een pensioenpremie.
Bezetters
Turkse
ambassade
komen voor
de rechter
PARIJS De Franse mi
nister van binnenlandse za
ken, Gaston Deferre, heeft
laten doorschemeren dat de
Armeense terroristen, die
donderdag het Turkse con
sulaat in Parijs bezetten, po
litiek asiel zal worden ver
leend. In een verklaring van
de Franse regering werd
echter meegedeeld dat de ac
tivisten zullen worden be
recht en werd de bezetting
scherp veroordeeld.
In een vraaggesprek voor de
radio gaf Deferre te kennen
dat de terroristen politiek asiel
was beloofd om hun overgave
en de vriilating van de gegij
zelden te bewerkstelligen. „Zij
hadden hierom verzocht en
wanneer wij hen dit hadden
geweigerd, dan zou de bezet
ting mogelijk in een bloedbad
zijn geëindigd".
De Franse regering noemde de
actie van de Armeniërs in een
gisteren uitgegeven verklaring
„een niet toelaatbare schen
ding van de mensenrechten"
en liet weten dat de daders te
recht zullen moeten staan.
EUROPA heeft dan eindelijk voor een heel klein beetje zijn
zin gekregen. Nadat de zaak door de regering-Reagan einde
loos was uitgesteld, hebben de Amerikaanse minister Haig en
zijn Russische collega Gromyko een datum vastgesteld voor
het overleg over de middellange- afstandsraketten in Euro
pa.
MAAR daarmee is nog niet veel gewonnen. De regering-
Carter had die stap vorig jaar al gedaan. De ploeg van Rea
gan heeft, wanneer het eenmaal zover is, bijna een jaar nodig
gehad om diezelfde stap te zetten. Daarbij zijn de perspectie
ven er bepaald niet gunstiger op geworden. In Europa is er
een vredesbeweging die aan aanhang onder de publieke opi
nie heeft gewonnen en onvervaard kiest voor eenzijdige ont
wapeningstappen, in Amerika is er een regering aan het be
wind gekomen die juist de bewapening wil opvoeren om oud
prestige te herstellen. Zelfs wanneer de Amerikaanse minis
ter Haig meer dan andere leden van de Amerikaanse rege
ring er blijk van geeft de beroeringen over de bewapening in
Europa te onderkennen en daar naar wenst te onderhande
len, dan nog blijft de kloof tussen Russen en Amerikanen on
overkomelijk groot.
A.FGEZIEN van de gebruikelijke technische moeilijkheden
bij de onderhandelingen ten aanzien van reikwijdte en ge
vechtskracht van de wapens die al de hoofdmoot van de
onderhandelingsproblematiek vormen komen daar nu de
geheel verschillende oriëntaties ten aanzien van de bewape
ning in Europa en Amerika bij. Niettemin moet er voor de
Westeuropeanen de komende maanden alles aan gelegen zijn
dat de regering-Reagan de onderhandelingen serieus tege
moet gaat, iets waarover de nodige twijfel bestaat. Er wordt
tenslotte onderhandeld over raketten op Europees grondge
bied.
Het tekent de machteloze positie van de Westeuropese lan
den dat zij in feite maar moeten afwachten wat de groot-
•machten zullen beslissen. Die machteloosheid wordt nog ver
groot door het optreden van een radicale vredesbeweging die
het Europese front door midden splijt. Een eensgezind Euro
pees front zou tegenover de Amerikanen het belang van on
derhandelingen moeten onderstrepen en tegenover Moskou
zou zij ferm op haar veiligheidsbehoeften moeten blijven
staan.
Het NKV en de bisschop
voor arbeidszaken
Een CDA'er van KVP-huize, oud-premier De Jong, verklaarde
deze week in Brandpunt: „Als de bisschoppen een uitspraak
doen over plaatsing van kernwapens aanvaard ik die niet. Dat is
een zaak van buitenlandse politiek en daar hebben bisschoppen
geen verstand van". Je kunt zo heel gemakkelijk doorgaan. Een
medicus of een sociaal werker kan zeggen: „Als de bisschoppen
een uitspraak doen over abortus aanvaard ik die niet, want dat
is een zaak van de geneeskunde of het sociale werk en daar heb
ben bisschoppen geen verstand van". En een werkgever of
werknemer kunnen stellen: „Als de paus een uitspraak doet
over de arbeid, aanvaarden wij die niet, want arbeid is een zaak
van productie, een sociaal-economische aangelegenheid en daar
heeft de paus geen verstand van". De uiterste consequentie van
dit standpunt is, dat je door het leergezag van de kerk buitenspel
te plaatsen, de Schrift als bron van inspiratie onklaar maakt.
Een andere CDA'er van KVP-huize, het Tweede-Kamerlid
Steef Weijers stelt in het CDA-partijblad dat als een vak
centrale zich losmaakt van een eerdere uitdrukkelijke levensbe
schouwelijke grondslag, dat niet alleen gerespecteerd dient te
worden, maar ook gewaardeerd. Hij zegt ook, dat het „vaarwel
aan het NKV" dat volgende week met het NVV opgaat in één
grote vakcentrale, niet betekent, dat het katholieke sociale den
ken verdwijnt. Dat is waar: uit het een volgt niet dwingend het
andere. Als het CDA zou verdwijnen hoeft dat ook niet te bete
kenen, dat het christelijke politieke en maatschappelijke denken
verdwijnt. Maar stel dat het CDA in navolging van het NKV
zijn levensbeschouwelijke grondslag zou loslaten, zouden wij dat
dan ook moeten waarderen, zoals wij dat volgens Steef Weijers
in het geval van het NKV, moeten doen? En zo ja, waaarom? De
consequentie van Steef Weijers' gedachtengang is in ieder geval
dat het katholieke sociale denken in de lucht komt te hangen,
los van maatschappelijke organisaties als vakverenigingen en
politieke partijen. Die gedachtengang zaagt met zeldzaam gemak
de tak door waar hij zelf op zit.
Steef Weijers vindt ook dat er een aparte bisschop zou moeten
komen voor maatschappelijke vraagstukken op het terrein van
arbeid, onderwijs, gezondheidszorg en welzijn. En dan niet een
arbeidsbisschop zoals we een legerbisschop kennen. Dat bedoelt
Steef Weijers niet. Een legerbisschop is binnen het leger vanuit
de dienstbaarheid van de kerk uitsluitend pastoraal bezig. Hij
bemoeit zich niet met organisatorisch militaire zaken of de de
fensie, hij is geen bevelhebber of strateeg, maar enkel aalmoeze
nier, zoals katholiek Nederland ook aalmoezeniers gekend heeft
van de vak- en standorganisaties, ja zelfs van sportverenigingen.
Het CDA-kamerlid wil echt een heuse bisschop van de arbeid,
een specialist. Dat is. zegt hij, heel wat zinniger dan het aantal
bisdommen uit te brèiden via een herverkaveling in Nederland.
Nu is die herverkaveling een kerkelijk bestuurlijke, een kerke
lijk politieke zaak. Maar de aanstelling van een bisschop voor
arbeidszaken is iets geheel anders.
Want als zo'n bisschop wenselijk zou zijn, waarom dan geen bis
schop voor landbouwzaken? En een bisschop voor kernbewape
ning? Een bisschop voor sport en recreatie? Voor wetenschap en
techniek? Het college van bisschoppen zou dan op zijn best een
college van vakministers zijn en op zijn slechtst een college van
zakelijke managers, die het samen „runnen". De bisschoppen
zouden dan echter wel ophouden bisschoppen te zijn. Ze zouden
niet méér zijn dan politieke deskundigen of technische specialis
ten in maatschappelijke aangelegenheden, gevoed vanuit een
denken dat, in de gedachtengang van Steef Weijers, steriel rond
fladdert in de ruimte van de a-historiciteit.
Er zijn bisschoppen geweest die zich vrijwel uitsluitend met po
litieke zaken bezighielden. Zoals Bonifacius VII, die zich de gru
welijke toorn van Dante op de hals haalde. En Richelieu, die een
veel minder groot sieraad is voor de katholieke kerk dan de
domme dorpspastoor van Ars. De uiterste consequentie van ook
Steef Weijers' standpunt is, dat het leergezag van de kerk bui
tenspel wordt geplaatst en de heilsboodschap tot een nietigheid
wordt gereduceerd. Steef Weijers denkt een puzzel te hebben
opgelost, maar hij heeft alleen de stukken anders gelegd, waar
door de oplossing ineens veel moeilijker is geworden. Terwijl
bisschoppen in ons land de laatste jaren verldaard hebben, dat
het goede beheer van de wereld middels de instrumenten van
de politiek en de maatschappelijke organisaties tot de eerste ver
antwoordelijkheden der burgers behoort en niet tot die van de
kerkleiding, beleven we het nu, dat een politicus zegt dat hij een
bisschoppelijke uitspraak niet aanvaardt, terwijl een ander met
zeldzaam gemak roept om een bisschop voor arbeidszaken. Bei
de uitspraken lijken elkaar uit te sluiten. Ze komen nochtans
voort uit een en dezelfde wortel: ze miskennen het leergezag en
de wezenlijk evangelische, profetische betekenis van de Kerk.
Zweden wil sancties tegen Zuid-Afrika
NEW YORK De Zweedse Minister UUsten zei met be-
minister van buitenlandse za- trekking tot Angola hardop
ken, Ola Ullsten, heeft in de wat zijn Deense collega Olesen
Algemene Vergadering van de slechts suggereerde in verband
Verenigde Naties verklaard met Namibië, namelijk dat
dat Zweden bereid is sancties Zuid-Afrika zich gesterkt
af te kondigen tegen Zuid-A- voelt door het optreden van de
frika. „Wellicht de enige taal regering Reagan,
dit land verstaat".
