Californië,
een groot,
merkwaardig
sprookjesland
vol tegenstellingen
jcüj nfi
Onze correspondent in Was
hington, Dick Toet, maakte de
afgelopen zomer een omvang
rijke trip door de Verenigde
Staten. Hij legde bijna 18.000
kilometer af, bezocht 28 staten
en verbleef drie weken in Cali-
fornië. Vandaag doet hij ver
slag over dat merkwaardige
„sprookjesland", Californië.
Spitsuur op de
wegen rond Los
Angeles. Hoe
lang duurt het
nog, voor de
verkeerskluwen
niet meer te
ontwarren is?.
Smog-alarm:
uitlaatgassen en
van de oceaan
binnendrijvende
mist geven de
lucht boven Los
Angeles een
grauwe aanblik.
LOS ANGELES Als Californië
geen Amerikaanse staat zou zijn
maar een onafhankelijk land, zou
het tot de vijf rijkste in de wereld
behoren. De meest tot de verbeel
ding sprekende staat van de Vere
nigde Staten is vele malen groter
dan Nederland, herbergt bijna 23
miljoen mensen en is voor het
grootste deel gezegend met een
benijdenswaardig klimaat. Je kunt
er afdalen tot het laagste punt in de
Verenigde Staten, bijna 85 meter
beneden de zeespiegel in de ver
zengende hitte van Death Valley, of
klimmen naar de eeuwige sneeuw
op de hoogste Amerikaanse top
buiten Alaska, mount Whitney,
4.420 meter hoog. De kustlijn is een
van de mooiste in de wereld. Je
vindt er de meest protserige rijk
dom en vooral onder de miljoenen
illegalen uit Midden-Amerika de
meest schrijnende armoede. Verder
herbergt Californië de sequoia bo
men, de grootste levende voorwer
pen op aarde, en in de Sillicon Val
ley heerst het kleinste mechanis
me, de chip. Bovendien is de staat
een voorname producent van wijn,
fruit, energie, vliegtuigen en films.
Nog meer uitersten die men in Cali
fornië aantreft: de staat is overvol in
de grote stedelijke gebieden en vrij
wel leeg daarbuiten. Je vindt er de
meest uiteenlopende religieuze en
politieke overtuigingen, bolwerken
van progressiviteit en de meest reac
Gezicht op het (financiële) centrum van
San Francisco. Op de achtergrond de
Stille Oceaan.
Happy Holidays, fij
ne vakantie, roept
het spandoek de
reizigers toe, die
zich na aankomst
op het in de mist
gehulde vliegveld
van Los Angeles
een weg zoeken
naar de uitgang.
Drie generaties
Amerikaanse
Chinezen. Een
veel voorkomend
beeld in San
Francisco's Chi
natown, de
grootste Chinese
wijk in de Vere
nigde Staten.
-
tionaire „denkfabrieken" die Ameri
ka te bieden heeft. De naam „Crazy
California" (gek Californië) zoals in
het oosten van het land wel wordt
geroepen, lijkt vaak op z'n plaats.
Californië werd in 1534 door de
Spanjaard Hernando Cortez ontdekt.
De eerste Spanjaarden vestigden
zich er in 1768. Ze begonnen missies
te bouwen, waarvan een aantal
prachtige exemplaren, zoals in San
Luis Obispo, bewaard is gebleven.
Californië bleef een Spaanse kolonie
tot 1822, toen Mexico tegen Spanje
in opstand kwam. Californië verklaar
de zich onafhankelijk en voegde zich
bij Mexico. Zo'n twintig jaar later be
gon vanuit het oosten van de VS de
grote trek naar het Westen. Duizen
den Amerikanen, nauwelijks beko
men van de zware reis over zee en
het harde leven in de jonge natie,
waagden de lange en gevaarlijke
tocht naar onbekende verten. De
oorlog, die in 1846 tussen Mexico en
de Verenigde Staten om Californië
uitbrak, werd binnen een jaar in het
voordeel van de Amerikanen beslist.
Een paar maanden na het einde van
de oorlog werd er goud ontdekt en
begon de vermaarde „gold rush". In
1850 trad Californië, ook wel de
„Golden State" genoemd, toe tot de
„Union".
Los Angeles
Los Angeles is na New York en Chi
cago de grootste stad in het land,
ruim zeven miljoen inwoners op een
respectabele, maar Inmiddels toch
zeer krap geworden oppervlakte. Het
is ooit een schitterende stad ge
weest. Maar hoewel er nog talloze
LA-fans zijn en de stad prachtige
plekjes kent, holt de kwaliteit van het
leven er hard achteruit. Grootste
boosdoener: de luchtvervuiling, voor
al veroorzaakt door het meest inten
sieve autoverkeer in de wereld. De
uitlaatgassen mengen zich 's och
tends met de mist uit de oceaan.
Grote delen van het jaar biedt de
eens zo befaamde diepblauwe hemel
boven Los Angeles een roestbruine
aanblik. Vooral in de zomermaanden
wordt ouden van dagen, mensen met
ademhalingsproblemen of een hart
afwijking, jonge kinderen en zwange
re vrouwen, soms meerdere dagen
achtereen op het hart gedrukt bin
nenshuis te blijven. Waarschuwings
borden aan de rand van de stad mel
den vaak weken achter elkaar
„Smog alert, reduce driving". De
waarschuwing wordt massaal en on
gegeneerd in de wind geslagen. In
Los Angeles hangt men aan de auto
als een alcoholist aan zijn glas. De
stad heeft een gigantisch net van
brede snelwegen, die bijna altijd
overvol zitten. De voorspellingen lul
den dat het nog deze eeuw gaat ge
beuren: een onontwarbare opstop
ping van al het autoverkeer in Los
Angeles.
San Diego
Desondanks blijkt de stad nog
steeds een grote aantrekkingskracht
op de mensen uit te oefenen, zij het
dat San Dlego op dit moment sneller
groeit. Veel inwoners van Los Ange
les, die genoeg hadden van de volle
stad, zijn de laatste jaren naar het
zuiden gezakt om vervolgens te ont
dekken dat San Diego hard op weg
is een tweede Los Angeles te wor
den.
San Diego, de stad met de meest ge
lijkmatige temperatuur in de Verenig
de Staten, heeft bijna twee miljoen
inwoners. Stad en omgeving ogen op
veel plaatsen nog als een paradijs,
maar het leven ademt een sfeer van
„geestdodende perfectie". Het bezit
van een surfplank en een sportwagen
lijkt er tot de belangrijkste levens
doelen te behoren. Getrouwd zijn,
zeker voor de eerste keer, wordt er
aangemerkt als een extra gemis aan
creativiteit. Het niet meedoen aan
„interessante experimenten" met
marihuana en zwaardere drugs wordt
er door velen bestempeld als het
hoogst mogelijke vertoon van bur
gerlijkheid.
San Francisco
San Francisco is geheel anders. De
stad is favoriet bij Amerikanen en
buitenlandse bezoekers. Hoewel om
geven door andere flinke steden als
Oakland, San Jose, Richmond en
Berkeley heb je In San Francisco
lang niet zo gauw last van beton-fo-
ble als in Los Angeles en San Dlego.
De stad, gebouwd op stljle heuvels
die aparte verkeersregels vergen, in
geklemd tussen de oceaan en de
San Francisco Bay, heeft ontegen
zeggelijk karakter. Ontstaan na de
tijd van de goudkoorts is San Fran
cisco altijd een welvarende stad ge
weest. Het heeft van zijn rol als ha
venstad verloren aan Oakland, maar
de stad is het financiële centrum van
het Westen gebleven en trekt grote
aantallen toeristen. De oude glorie
straalt er van de goed onderhouden
huizen af. Het is de enige Amerikaan
se stad waar de ooit populaire kabel
trammetjes nog in gebruik zijn en
San Francisco wil er voor geen goud
meer af.
San Franciscco heeft één onhebbe
lijkheid. Het kan er in de zomer be
hoorlijk fris zijn. Met name in juli als
de dikke mist steevast uit de oceaan
komt binnenrollen en de zon soms
dagenlang aan het oog wordt ont
trokken reikt de temperatuur er vaak
niet boven de 15 graden. De kans op
ontsnapping is echter dichtbij, want
meestal hoef Je maar enkele tiental
len kilometers te rijden om in tempe
raturen van boven de 30 graden te
recht te komen. Elke zomer is er
weer de aanblik van te luchtig gekle-
da toeristen, die zich hullen in war
mere kleren of met een ijzige glim
lach op het gezicht een mislukte po
ging doen het lijden te verbergen.
„De koudste winter die Ik ooit heb
meegemaakt was een zomer in San
Francisco", zou Samuel Clemens,
alias Mark Twain, ooit hebben ge
zegd. „Ik ben er In elk geval niet in
geslaagd om in twee weken tijd ooit
een ongeschonden blik te werpen op
de Golden Gate brug. Altijd werd er
De Golden Gate
brug torent hoog uit
boven de toegang
tot de Baai van San
Francisco.
I wel een deel van de brug door wol
ken aan het oog onttrokken".
Vreemde vogels
San Francisco wordt algemeen aan
gemerkt als de meest liberale stad in
de Verenigde Staten. Jë ziet er meer
vreemde en kleurrijke vogels dan in
welke andere Amerikaanse stad. De
stad is ook een oase voor de in grote
delen van Amerika met weinig sym
pathie bejegende homosexuelen. Zij
hebben er zelfs een doorslaggevende
invloed op de politiek. De stad heeft
de grootste „Chinatown" in de Vere
nigde Staten en de hoogste onroe
rend goed-prijzen. Wonen in San
Francisco wordt steeds meer een
voorrecht voor de zeer welgestelden
en kinderlozen, zo blijkt uit recente
statistieken. Maar rond San Francis
co wemelt het van de fraaie woon
oorden. Dichtbij ligt ook de Napa
Valley, hart van de Californische
wijnindustrie, een fraaie vallei, dat
wel, maar voor degenen die de schit
terende Franse wijngebieden kennen
toch een teleurstelling. De grote wijn
gaarden zijg nogal saai gerangschikt
op het vlakke gedeelte van de vallei.
Onder de zon van Californië zijn ook
de nodige grote problemen te vin
den. Stedêlijke luchtvervuiling, een
onbeschaamd energieverbruik, de
niet aflatende stroom illegale immi
granten zijn er enkele van. Rijdend
door het regenarme zuiden, waar vla
pompeuze Irrigatiesystemen uiterst
luxueuze oase's letterlijk uit de grond
worden gestampt, Is het waterpro
bleem duidelijk zichtbaar. Water, zo
voorspelt een groeiend koor van we
tenschappers, wordt binnen afzien
bare tijd het alles overheersende
probleem In Californië. En dan is er
altijd ook die andere grote dreiging:
de aardbeving. Hoewel er talrijke
voorzorgsmaatregelen worden ge
troffen is het verbazingwekkend te
zien, dat miljoenen mensen ogen
schijnlijk heel ontspannen kunnen le
ven in de wetenschap dat de aarde
onder hun voeten van een beangsti
gend onstabiele aard is.
DICK TOET
