De Grote Raad van Mechelen
I had de laat-middeleeuwse handen
vol aan procederende Leienaars
ag
Noordwijkse raad akkoord met
bouwplannen in Vinkenveld
Reinigingsrecht Wassenaar
met 11 omhoog
ÏEEN EEUWTJE GEKISSEBIS ROND BALLINGEN, KAPERS,
VECHTJANUSSEN EN VOLHARDENDE ERFGENAMEN
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien eri elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
BURGERLIJKE
LEIDEN Geboren: Hugina dvT.
Hartevelt en K. van der Plas; Anil-
krishna Navindra z v K. Bhikhie en
S. Ramlal; Sebastiaan Jacob z v J. A.
Paauwe en W. van Rooijen; Esthor
Karin d v A. G. Tijmensen en E J. C.
van Dam; Anne-Marie Jennifer d v
J W M. Loeft en A. L. Brown; Clasi-
i Maria d v L. van der Gugten en
C. M. Leeuwenburg; Pieler z v P. A.
Delft en G. M. Broekhof; Jeroen
Matthijs z v F A. Steenvoorde en
A. M. van der Wijngaard; Mirjam d v
J. Kloos en L. van Duijvenvoorde;
Ja nette d v J. Kloos en L. van Duij
venvoorde; Willem Bertus z v C.
Spaanderman en C. J. B. van Delft;
Jurgen z v T. Oldenburg en V. J.
Mollers; Ronald Jeröme z v R. A. van
Zoolingen en H. M. I. van der Ham;
Ellen d v J. C. M. van Deventer en
M. Th. J. Peters; Marieke Joanne d v
S. P. E. de Klerk en A. W. van Griet
huizen; Jasper z v B. R. Hoogerdijk
en M. J. Marseille; Sara d v B. R.
Hoogerdijk en M. J. Marseille; Tessa
d v A. G. Polderman en A. Domen;
Louise d v A. P. Polderman en A.
Domen; Robert z v P. P. Cabri en
Th. A. C. Zuiderduin; Jolijn d v
J. A. P. van der Voort en A. Wijntjes;
Sonja d v A. H. Goudriaan en J. A. de
Mooij; Cindy d v R. Prummel en
N. G. van Rijn; Ikrame d v A. Hadje
en F. Zaanene; Peter z v S. C. den
Haan en T. Westrik; Prit Ananta d v
S. M. Bishoen en A H. Marajh; Fre-
denke d v H. O. van der Kooi en
Th. C. van den Kolk; Anton Leen-
dert Martinus z v A. M. J. van der
Luijt en L. W. Tibboel; Johan z v
J. D. Binnendijk en W. J. Kuijt; Ste
ven Rudger Louis z v R. I. M. van
Vliet en M. L. Leistikow; Angelique
d v T. Schimmel en T. C. Rijsbergen.
Overleden: M. Kamps, geb. 16-7-1915
vrl. echtg. van P. G. van Leeuwen;
P. J. Brederode, geb. 10-8-1904 man;
W. Olive, geb. 14-7-1899 man; A. A.
Boekelman, geb. 21-11-1925 man;
T. C. Scheer, geb. 2-9-1915 man; P. C.
Zanoli, geb. 4-6-1900 man; A. Pison,
geb. 9-11-1889 vrl. geh. gew. met J.
van Rossen; L. C. van Rhijn, geb. 24-
1-1916 man; H. J. Wydom, geb. 3-4-
1915 man; C. Visser, geb. 22-8-1908
vrl. geh. gew. met W. Vletter, L.
Wetselaar, geb. 2-5-1899 vrl. geh.
gew. met J. P. W. Zadelaar, N. H. van
Heijst, geb. 4-12-1910 vrl. geh. gew.
met G. P. van Zwol; J. G. Boumans,
geb. 1-7-1909 man; C. Kalkman, geb.
7-2-1893 vrl. echtg. van H. Schilp; M.
van Polanen, geb. 26-4-1898 vrl. geh.
gew. met A la Lau; H. J. Choufoer,
geb. 7-3-1916 man; J. Schuchhard,
teb. 8-7-1889 vrl. gëh. gew. met G. H.
teenbergen; J. Plug. geb. 9-10-1937
man; G. van Zuijlen, geb. 19-7-1905
man; J. P. W. Weijermars, geb. 16-4-
1905 man; M. B. L. Hosman, geb. 7-7-
1902 vrl.; T. Kok. geb. 17-3-1921 vrl.
echtg. van P. Nieudorp; J. M. van
Oerle, geb. 3-12-1900 vrl. geh. gew.
met A. J. J. M. Bijvoet; A. Verlind,
geb. 2-2-1911 man; P. R. Groenendijk,
geb. 10-8-1957 man; J. R. van Oosten,
geb. 28-7-1897 man; T. J. Laupman,
geb. 9-6-1915 man.
Gehuwd: F. J. A. M. Greidanus en
M. J. A. Krens; W. van Leeuwen en
J. M. Freke; J. J. van Es en A. La
gendijk; A. J. van der Heiden en
A. A. T. Bezuijen; H. G. Elzenga en
C. EL M. Waaijer, A. H. Siebert en G.
Trouerbach; K. Th. van Lier en C. M.
van de Velde.
WASSENAAR Dc verhoging van de reini
gingsrechten in Wassenaar worden gefa
seerd doorgevoerd. Dat betekent in dit geval
dat in oktober een verhoging van ongeveer
11 procent plaatsvindt De volgende verho
ging komt waarschijnlijk in oktober *82.
Wethouder C.P.M. Barning (financiën) deel
de dit mee in een commissievergadering
waar hij eerder een eerste verhoging van 16
procent aangekondigd.
De wel meer dan normale verhoging is volgen:»
wethouder J.K. van Dingstee een gevolg van de
niet voorziene stijging van de „externe" kosten,
de vuilverwerking in Leiden. Barning deelde
ook mee, dat wanneer er niet bezuinigd zou zijn
op interne kosten, onder andere het terugbren
gen van de vuilophaal naar één maal per week,
het reinigingsrecht met 30 procent zou moetén-
stijgen. Enkele raadsleden wezen erop, dat de
burgers van Wassenaar voorgespiegeld was, dat
er geen extra verhoging plaats hoefde te vin
den, als er één in plaats van twee keer per
week zou worden opgehaald. Nu wordt er één
keer opgehaald en volgt toch de extra verho
ging.
bewoners van Guernsey
wel als Engelsen zijn te
beschouwen".
Pikant, en delicaat
Leerzaam ook.
Scheepsrecht komt ter
sprake. En een brief van de
Engelse koning Henry, die
zegt dat de mensen van
Guernsey aan hem
schatplichtig („tributary")
zijn. Nou, (volgens Haarlem
en Leiden), dan zijn het
geen Engelse onderdanen,
want je kunt alleen maar
aan een vreemde heer
trybuyt betalen. De
vermeende Engelsen van
Guernsey: ja, maar ons
schip en de goederen
werden in de Engelse
territoriale wateren
genomen. En dat over die
Franse wijnen is ook larie
van die Hollanders, want
Engeland is niet met
Frankrijk in oorlog.
stee
jl foordwijk
oudt open
r<?
DORDWIJK Het Estec
Noord wijk. West Euro
's grootste ruimtevaart-
itrum houdt zaterdag
er een open dag tussen
tl uur 's morgens en vier
r 's middags. Med ewer
's van het centrum in de
ttrdwijkse duinen zullen
nwezlg zijn om op allerlei
j agen van de belangstellen-
bezoekers antwoord te ge
il (of althans een poging
artoe te doen).
trder zijn er tal van satellie-
rt i te bezichtigen, hetzij in de
i irm van prototypes, hetzij in
r vorm van modellen. Daar-
>o ast worden op het Estec
chtstreeks foto's ontvangen,
e door de enkele maanden
leden gelanceerde Europese
tersatelliet Meteosat-II van-
36.000 kilometer hoogte
a ar de aarde worden overge-
- ind. Een aantal van die op-
Unen zal onder de belang
eenden worden verdeeld.
>or knutselende kinderen
«ft het Estec een aantal ver
dingen in petto, maar men
ijst er wel op dat het -in ver-
>nd met de te verwachten
"ukte- raadzaam is de aller-
'insten thuis te laten.
vorige open dag van het
stee drie jaar geleden
«rd door maar liefst 13.000
ensen bezocht, vooral uit Ne
tland. maar toch ook uit
elgië en West Duitsland.
AD/REGIO' LEIDSE COURANT
i ge
tsp
et l
ai
in
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1981 PAGINA 5
lezi
n
A
evi
•ob Wat een cursus „Oud
tre Schrift" voor
md| archiefbezoekers onder
de aanstekelijke leiding van
h< drs. B. N. Leverland niet
Voo allemaal heeft losgeslagen.
•elg Het is al weer zeven jaar
geleden, dat die enthousiast
makende cursus werd
gegeven, waarna de
ilij deelnemers met hun pas
Plo verworven kennis
t geestdriftig historie en
genealogie te lijf gingen. Er
ontstond een werkgroep
van amateur (rechts-)
historici, onder wie ook
niet-academisch
geschoolden, die zich bijna
fanatiek op onderzoeken
wierp. Verschillende
publikaties waren er het
gevolg van. Maar de drang
naar meer historisch
spitwerk bleef overeind. De
ijver van de werkgroep
resulteerde ditmaal in een
stevig boekwerk van 340
bladzijden, met papieren
rug: „Leidenaars voor de
Grote Raad van Mechelen,
1470-1580" geheten. Het
eerste exemplaar werd
vorig? week op het
Gemeente-archief van
Leiden in een stille
rd plechtigheid je had er
een boek kunnen horen
vallen aan het
gemeentebestuur
aangeboden.
Het gaat hier niet alleen om
voer voor (amateur)
;eschiedvorsers, maar er
n ook worden gesmuld
door (andere)
belangstellenden in
middeleeuwse sensaties en
ie^pitantigheden, althans, dat
iag men hopen. Niettemin
s deze royale
verzamelbundel (ad 30
gulden af te halen bij het
Archief, opzending per post
kost 35 gulden) in opzet
voorbehouden aan
specialisten; de „man in the
street" zal er moeilijker mee
uit de voeten kunnen. Voor
de happy few evenwel is
het een hoogst interessante
te boek gestelde processie
van processen,
processtukken, dossiers,
procespartijen en kant en
wal rakende sententies
geworden.
Gedegen voorbereidende
arbeid heeft geleid tot een
volledige en zeer uitvoerige
behandeling van alle
processen die aan het einde
van de middeleeuwen voor
het hoogste rechtsprekende
college van de Habsburgse
Nederlanden gediend
hebben en waarbij een
„Leidse" partij betrokken
was. Dat hoge college was
de Grote Raad van
Mechelen. De processen
gaan over een
verscheidenheid van zaken
(erfeniskwesties,
eigendomskwesties rond
landerijen, en dergelijke, en
nog veel meer). Vooral de
stad Leiden, het
hoogheemraadschap en de
baljuw van Rijnland zijn
veelvuldig partij. Veel in
hun tijd bekende Leienaars
worden er genoemd,
doorgaans vermogende
lieden, want de wat
eenvoudiger poorters waren
vaak niet rijk genoeg om
een proces tot in hoger
beroep in Mechelen vol te
houden.
De bezetenheid tot
procederen zat menig
gezeten middeleeuwer al in
het bloed, en ofschoon de
honden er geen brood van
gelust zullen hebben, waren
onze voorvaderen aan het
begin der nieuwe
geschiedenis bereid er hun
halve leven aan te besteden.
Veel meer vertier was er
niet en ze hoefden niet naar
de teevee te kiiken. Erg
bont maakten het de
wettige kinderen van Jan
van Culemborgh en Agatha
van Alkemade die
werkelijk van geen
ophouden wisten en voor
vele pagina's vol hebben
gezorgd. Ze procedeerden,
als met een trommelvuur,
over de erfenis van hun
ouders tegen Willem van
Palensteyn, baljuw van
Rijnland en natuurlijke
zoon van Jan van
Culemborgh. Dat Willem,
produkt van een veel
voorkomend ongelukje, ook
'n vinger in de
nalatenschapspap wilde
hebben, werd hem niet in
dank afgenomen door de
gewettigden, die niet de
kinderen' van de rekening
wilden zijn. De hoge heren
in Mechelen moeten er
zowat een punthoofd van
hebben gekregen.
De raadsheren van
Mechelen, echter, zorgden
wel dat ze geen zenuwpezen
werden; ze namen er de tijd
voor. Tussen uitspraken
van vonnissen in Leiden en
die te Mechelen lag dikwijls
een flinke spanne tijds. Een
enkele keer werd de zaak
in beroep binnen het jaar
afgedaan, wat heel erg kort
genoemd mag worden
(reisduur, advocaten
optrommelen), maar het
kwam ook voor dat meer
dan tien jaren verliepen
De zitting van de Grote Raad van Mechelen anno 1559.
alvorens na het vonnis van
de Leidse rechters door de
Grote Raad een beslissing
werd genomen.
Je moet natuurlijk wel weg
weten in een verzameling
juridisch snoepgoed zoals nu
vóór ons ligt Ik ben daar
niet bedreven in. Erg
jammer, want ik zou best
willen weten wat
„Mechelen" besliste ten
aanzien van graaf Adolf
van Nassau,
legeraanvoerder van keizer
Maximiliaan in de jaren 90
der 15e eeuw. De graaf had
op verzoek van de Staten
van Holland rebellen in
Rotterdam, Poelgeest
Montfoort, Woerden en ook
elders op hun donder
gegeven en men besloot
hem daarvoor een extra
beloning te geven, te
betalen over 4 jaar. Het
bedrag werd vastgesteld op
5000 gulden, maar Adolf
heeft er nooit meer dan
1000 van gekregen. Hii eiste
voor het Hof van Holland
betaling van de overige
4000 gulden, maar werd in
het ongelijk gesteld. In
beroep bij de Grote Raad.
Verder kom ik niet. Kijk,
dat vind ik nu sneu.
Dezelfde onzekerheid rond
Klaas Moeyt, die, rond 1516,
gearresteerd moest worden
op last van onze Heer Karei
V, in verband met een
geschil tussen Klaas en een
Engelse vrouw inzake een
obligatie. Klaas werd niet
voor het Hof gevoerd,
omdat de magistraat van
Leiden geen medewerking
aan zijn arrestatie wilde
verlenen „omdat hij eerst
voor het gerecht van
Leiden diende te komen".
Dan een staaltje politieke
touwtrekkerij: de zaak Jan
Peryn c.s., kooplui uit
Guernsey, contra de steden
Haarlem en Leiden. Een
schip van de kooplui, met
aan boord Franse wijnen,
was gekaapt door de
bemanning van door de
twee steden uitgeruste
oorlogsbodems. Jan (c.q.
John) c.s stelden, dat ze
Engelse onderdanen waren
en dat derhalve het kapen
in strijd was met de tussen
Engeland en Bourgondië
(we leefden toen rond 1480)
bestaande neutraliteit Ho,
zeiden Haarlem en Leiden:
onze schepen waren op
verzoek van onze Vrouwe,
Maria van Bourgondië,
uitgerust om oorlog tegen
Frankrijk te voeren, en dat
kapen van een neutraal
schip is niet in onze
opdracht geschied.
Bovendien waren die
wijnen Frans en derhalve
als vijandelijk goed te
beschouwen. „Verder
betwijfelen wij of de
geholpen bij de verovering
van Leiden (Hoeken en
Kabeljauwen speelden in
die tijd graag diefje met
verlos), waarna Van
Montforde zich, z'n wonden
likkend, met zijn buit op
zijn kasteel had
teruggetrokken.
Verweerder (de heer,
contra de procureur-
generaal) werd bij verstek
veroordeeld tot eeuwig
verbanning en
verbeurdverklaring van al
zijn goederen. Geen prettige
oude dag dus; eigen schuld,
dikke bult.
Fraaie tijden; vol troebelen
en financiële verplichtingen
die door Leiden niet
konden worden
nagekomen, en Woerden en
Montfoort die toen nog een
grote mond konden
opzetten, en een
deurwaarder die gewoon
twee burgemeesters van
Amsterdam kon gijzelen,
omdat de stad aan de
Amstel geen rente wilde
betalen aan Leidse poorter
Hermansz., genaamd
Diwout een
aantrekkelijke
naamsuggestie; weer eens
wat anders dan Jan-Jaap of
Geert-Thijs, en wat vindt u
van Jutte of Raso, of een
Splinter of Wigger?
Tempora mutantur; er is
wel wat veranderd
sindsdien. Die
burgemeesters, overigens,
werden door de Grote Raad
beboet, omdat ze zich aan
de gijzeling hadden
onttrokken. En waar ze het
niet allemaal vandaan
haalden! Een stel
aalmoezeniers en
Antwerpse kerken bezaten
erfelijke renten op de stad
Leiden, welke renten hen
sedert 1492 (toen Columbus
z'n ei en Amerika ontdekte)
al zeven jaar niet meer
werden betaald. Sentensie:
onmiddellijke betaling door
Leiden van de niet betaalde
termijnen, exclusief kosten
aanmaning.
Zo gaat het door, in
„Leidenaars voor de Grote
Raad van Mechelen, 1470-
1580". Ergens komen we
het stille leed tegen van
Willeken van Leiden, het
meisje met de bruine haren,
die deelgenomen had aan
de Jonker Fransenoorlog en
uit Holland verbannen
werd met
verbeurdverklaring van al
haar povere bezittingen. En
gaandeweg krijg je er, al
napluizend, steeds meer
aardigheid in.
NOORDWIJK De gemeenteraad is
gisteravond akkoord gegaan met een
voorstel om in het Vinkenveld 378 wo
ningen te bouwen. Het is de eerste fase
in het 28 hectare grote plangebied,
waarin een nieuwe woonwijk van in
totaal plm. 1250 huizen tot ontwikke
ling moet worden gebracht Omstreeks
1988 moet de wijk gereed zijn. Met de
thans voorgenomen bouw van 378 wo
ningen hoopt men medio volgend jaar
te beginnen. Om de exploitatie-opzet
rond te krijgen wordt de wijk soberder
uitgevoerd dan aanvankelijk was ge
pland. De bebouwing wordt dichter
(plm. 50 woningen per hectare) en het
aantal parkeerplaatsen kleiner.
Admiraal (VVD/Gemeentebelang) zei te
hopen, dat de verwachting van het colle
ge, dat het in de wijk toch wel plezierig
wonen zal zijn, bewaarheid wordt. Schaap
(PvdA) had daarover toch wel zorgen. De
dichte bebouwing doet benauwend aan,
vond hij en het raadslid achtte het nood
zakelijk om de bouw in het Vinkenveld
extra te laten bewaken. Verder wilde
Schaap weten of de woningbouwvereni
ging akkoord was gegaan met de schuine
daken op de huizen. Volgens Schelvis
(PPR) had de woningbouwvereniging lie
ver platte daken gezien, maar was zij
overstag gegaan voor de „chantage" van
de kant van het gemeentebestuur. „Het
sprookje dat sociale woningbouw alleen
mogelijk is in combinatie met de bouw in
de vrije sector blijkt nu ineens niet meer
van toepassing", sneerde Schelvis. In het
voorstel bespeurde hij een zekere tegenzin
bij het gemeentebestuur om met dit voor
stel te komen en de politieke radicaal
weet dit aan de invloed van wethouder
Van Duyn.
De wethouder ging niet op de aantijgin
gen van Schelvis in. Door de bouw van
premiekoophuizen waren in de loop van
de jaren vele Noordwijkse woningzoeken
den aan een huis geholpen. Tegen deze
achtergrond betreurde de wethouder het,
dat als gevolg van de instorting van ^e
woningmarkt deze bouw niet meer moge
lijk is. Daarom worden thans in het Vin
kenveld alleen huurwoningen gebouwd.
Uit de repliek van Vap Duyn bleek, dat
er inderdaad verschil van mening met <Je
woningbouwvereniging was geweest over
de vormgeving van de huizen. Het college
had om verschillende redenen de voor
keur gegeven aan schuine daken. Naar
zijn mening, zou de kwestie geen afbreuk
doen aan het goede contact tussen de wo
ningbouwvereniging en het gemeentebe
stuur.
Kunt u zoiets van de woningbouwvereni
ging afdwingen?, informeerde Schelvis.
„Ja", aldus wethouder Van Duyn, „via de
voorschriften in het bestemmingsplan
aangaande de kwaliteit van de wijk".
Bijgevoegd werden, ten
behoeve van de Mechelse
heren (de Grote Raad
verliet Mechelen in 1580,
het jaar waarin de breuk
tussen de Noordelijke
Nederlanden en Habsburg
definitief werd), scrifturen,
een mandement, relasen en
reprochen en wrakingen
door Haarlem en Leiden
van de door de eisers
aangevoerde getuigen 16
pagina's, waarvan de laatste
blanco; het geheel in een
papieren omslag.
Onder het hoofd
„Sententies" kriigt de
belangstellende lezer (wie
weet, bent u daar ook bij)
wel degelijk uitspraken van
de Grote Raad onder ogen.
Want dat zijn
„veroordelingen". Zo rookte
in 1481 de heer van
Montforde een zware pijp,
op last van „Mechelen". Hij
had Renier van Brochuysen
Een deel van de polder waar de 378 woningen zullen verrijzen.
