ctieleiding Dodewaard speelt relschoppers in de kaart
OLITIE-CORDON AANVANKELIJK BESCHEIDEN
je moeder
loopt mee9
iegel voor
luw nieuwe
irncentrale
INLAND
LE1DSE COURANT/
MAANDAG 21 SEPTEMBER 1981 PAGINA 7
fze speciale verslaggever
Rink Drost)
'A
lcis7AARD De coördina
ten de beweging „Dode-
aa%aat dicht" lijken de pur
0VHschoppers onder hun
dit jaar minder goed in
hai houden dan vorig jaar
letJ toen eveneens actie
rzocvoerd tegen het open
van de kerncentrale.
iai] vorig jaar degenen die
?"jessie op de ME wilden
'•jTjna onopvallend door de
1Jranten ingekapseld en
achterste gelederen ge-
5 "leze keer heeft het er alle
-an dat die figuren vrije-
gang kunnen gaan.
n deel is de oorzaak te
de opzet van de hele
n de centrale in Dode-
He is van meet af uitge-
de idee, dat barricades
ieve blokkades moesten
gevormd, ondanks het
Het landelijk overleg van de ba
sisgroepen die de anti-kernbewe
ging vormen, had zelf opgeroe
pen de verboden naast zich neer
te leggen en zoveel mogeljk ma
teriaal om blokkades mee te
kunnen bouwen, mee te bren
gen. De actieleidng spoorde de
demonstranten toen deze naar
de kerncentrale gingen aan, in
een hechte groep langs de poli-
tieafzettingen te trekken om zo
te voorkomen dat bouwmate
riaal in beslag kon worden ge
nomen vóór het werd gebruikt.
Al bij de eerste massale tocht naar
de centrale, zaterdagmiddag om
twee uur, blijkt dat die opzet veel
ruimte laat voor agressie. De eer
ste afzetting bij het „spergebied"
dat verboden is voor bouwmateria
len, wordt door de demonstranten
soepel genomen. De vier normaal
geüniformeerde mannen en vrou
wen van de plaatselijke rijkspolitie
worden letterlijk onder de voet ge
lopen. Eén wetsdienaar valt in de
langs de weg lopende kikkersloot.
Als de vier overeind krabbelen
zien ze nog juist, hoe hun afzet
tingshekken in triomf door de hor
de worden meegenomen om als
barricademateriaal te dienen.
Meer buitgemaakt barricademate
riaal wordt in de stoet meege
voerd, zoals de tijdelijk langs de
weg geplaatste palen met parkeer
verbodsborden. Dat de palen zo tij
delijk in de berm zouden staan,
had de politie niet voorzien.
Ook de volgende „gewone" politie
post blijkt voor de duizenden de
monstranten geen partij. Zelfs lijkt
het er even op dat het peloton Mo
biele Eenheid uit Apeldoorn, dat
de brug naar de centrale bewaakt,
het onderspit moet delven. Maar
terwijl de eerste demonstranten
het prikkeldraad halvewege de
brug met draadtangetjés te lijf
gaan, slaan de M.E.'ers, die blik
semsnel hun vredestenue voor ge-
vechtskledij hebben verwisseld,
keihard terug. Binnen een enkele
ogenblikken is de brug weer van
de M.E. Maar pal voor de voeten
van die M.E.'ers verrijst een dijk
van een barricade. De M.E. be
perkt haar actie op dat tijdstip tot
het in beslag nemen van een groot
vel plastic, waarmee een demon
strant de politie het uitzicht poogt
te belemmeren. De demonstrant is
een vel plastic armer en een ge
zwollen gezicht rijker.
Vóór de M.E. tot de aanval over
gaat, moet ze, om de wet aan haar
zijde te vinden, demonstranten op
roepen de actie te staken en zich te
verwijderen. Dat gebeurt dus ook
hier, maar een regen van projec
tielen en een luid gejoel zijn het
antwoord. En dan is plotseling het
geduld van de M.E. op. Een grote
hoeveelheid traangasgranaten
daalt neer tussen de demonstran
ten, die, tot hun eigen verbazing
overigens, binnen enkele seconden
van de dijk voor de centrale ver
dwenen zijn. Dat tot schade van de
aanpalende siertuinen en groente
bedden. Een bieteveld wordt in
het strijdgewoel min of meer om
geploegd. Het wegdek is letterlijk
een slagveld, bezaaid met achter
gelaten kledingstukken, jassen,
tassen, mutsen en bouwmaterialen.
Enkele huilende demonstranten
verzamelen later de tassen en kle
ding. Hun tranen zijn overigens
niet zo zeer veroorzaakt door on
troering als wel door het traangas,
dat door de wind precies in hun
vluchtrichting was meegevoerd en
dat zodoende een maximaal effect
sorteerde.
Met een opmerkelijke vastbera
denheid keren na die eerste velds
lag de demonstranten terug naar
de omgeving van de centrale. Hun
voorraad sloophout dat moet die
nen voor de barricades, lijkt onuit
puttelijk. Hun strijdlust lijkt te zijn
aangewakkerd door de onverzette
lijke en consequente houding van
de M.E., de met bakken uit de he
mel vallende regen en de tot
stormkracht aangezwollen wind.
In het nachtelijk duister krijgt de
M.E. het zwaar te verduren. „We
konden niets zien aankomen van
wat die lui naar ons gooiden", al
dus een M.E.'er na afloop van de
nachtelijke slag. „We waren be
hoorlijk kwetsbaar".
Pas na een uur of vier 's nachts
lijkt de demonstrantenfurie wat te
zijn uitgewoed. Sinds die tijd
neemt het aantal pogingen blokka
des te vormen toe, maar is een
duidelijke vermindering te consta
teren van het aantal projectielen
dat de politie te verwerken krijgt.
Hier en daar komen demonstran
ten en M.E.'ers zelfs tot een ge
sprek. Maar waar een barricade
wordt opgeworpen, beperkt de
diepgang van het'gesprek zich tot
waarschuwingen van de M.E. en
gejoel van de demonstranten.
Het vervolg is in vrijwel alle ge
vallen uiterst voorspelbaar: gesjor
aan demonstranten die op de weg
zijn gaan zitten, gepor en gemep
met de wapenstok op degenen die
terug komen en tenslotte een over
vloed aan traangas wanneer de
eerdere maatregelen onvoldoende
blijken om de blokkade op te hef
fen. Elke keer opnieuw wint de
oolitie. En elke keer opnieuw
taan de demonstranten na het uit
huilen op een andere of dezelfde
plaats weer tegenover de M.E.'ers,
al dan niet met een nieuwe barri
cade daartussenin. „En dat willen
we de hele week zo volhouden",
aldus een vastberaden woordvoer
der van de persgroep van de actie
voerders. De vraag is daarbij wel,
of de actievoerders over genoeg
mensen kunnen blijven beschik
ken. Hun aantal slonk zondaga
vond zeer snel, stellig een handje
geholpen door het aanhoudend
slechte weer, dat het gekraakte
kampeerterrein in een geweldige
modderbrij had veranderd.
te
ai
(Van onze parlementaire redactie)
flT VVD-leider Wiegel vindt dat er in
nd best een nieuwe kerncentrale mag wor-
buwd. Vooral om de kennis op dit terrein op
ouden zou de bouw van een nieuwe centrale
zijn. Wiegel reageerde zaterdag instemmend
Ekingen van deze strekking uit de VVD-par-
Utrecht. „Stilstaan is achteruitgaan", zei
vjterkingen van Wiegel staan haaks op het
hqit van de voorzitter van de VVD, Jan Kam-
frt) eze was eerder vorige week nog fel uitge-
esfaar de voorzitter van de PvdA, Max van den
i*n die beweerde dat de liberalen voorstander
>nizijn van de bouw van nieuwe centrales,
lijïga noemde Van den Berg toen een leuge-
i y eiste openbare rectificatie van diens bewe-
ëlt
le| Wiegel op de VVD-partijraad verklaarde
,.Hr de bouw van een nieuwe centrale te voe-
%aalde Kamminga in een radiodiscussie met
titters van CDA en PvdA en de vice-voorzit-
miD'66 het veel genuanceerdere standpunt uit
esO-programma, dat de bouw van nieuwe cen-
gefeliswaar niet uitgesloten wordt, maar dat
vit resultaat van de maatschappelijke discussie
>rnenergie moet worden afgewacht. Intussen
ook gezocht moeten worden naar alternatie-
'Or kernenergie.
H
woners:
Oorlog kan niet
1
^erzijn"
JWAARD Nogal wat bewoners van
aard zijn door de gebeurtenissen van
;elopen weekeinde ernstig overstuur ge-
„Oorlog kan niet erger zijn" aldus de
[}r Popma namens het bewonerscomité in
urtschap Wely, vlakbij de kerncentrale.
\-lp dat wat er hier is gebeurd, zich nooit meer
opalen. Het is verschrikkelijk. Zowel voor de
g (Ts als voor de actievoerders en de politie",
etf Popma is er weinig schade aangericht aan
eren auto's, maar des te meer aan boomgaarden
pntingen.
!V«schermutselingen tussen politie en actievoer-
fc zich gisteravond afspeelden op het erf van
11 (ere bewoner van Dodewaard dreigde de situ-
"«jeen kwaad moment zeer ernstig uit de hand
o*». Na aanvankelijk met zowel politie als actie-
'l^s op de vuist te zijn gegaan, zette de getergde
jn boosheid vervolgens kracht bij door een
oops geweer te grijpen. Voor hij hiervan ge-
-tiaakte slaagden enkele M.E.'ers er echter in
|>er tot rust te brengen.
ui acties bij
iflcentrale
Jalifornië
rilouis Bij de
o^ntrale in de Dia-
ietnyon in Califor-
I^len demonstran-
fgize week nieuwe
e, voeren, als de
Jkaanse commis-
j]i toezicht op ker-
;gie zal stemmen
>^en verzoek van
kerncentrale om
^n grotere capaci-
ai
De demonstranten pro
beren al een week lang
.om met een blokkade te
voorkomen dat het per
soneel van de centrale
testprogramma's uit
voert. Bij de acties zijn
tot nu toe bijna 1.100 ar
restaties verricht. Zij
zullen worden berecht
op aanklachten als het
betreden van verboden
terrein, het blokkeren
van de openbare weg en
het organiseren van een
onwettige bijeenkomst.
WD-kamerlid Nijpels ondergaat enkele moeilijke momenten als hij bij De 50 'ers in actie, een geanimeerde tocht naar de centrale.
zijn bezoek aan de blokkadeactie een ME-aanval met traangas moet
doorstaan.
3 demonstrant wordt geholpen door een po- Wachtend op vervoer zit een arrestant in het gras, onder bewaking van een ME'er.
In wolken van traangas zoeken de demonstranten een goed heenkomen De ME heeft een opgeworpen barricade genomen die vervolgens wordt
tijdens een tegenactie van de ME. opgeruimd.
(Van onze speciale verslaggever Tim de Vogel)
DODEWAARD Een vrouw van een jaar of
€0 met stevige open wandelschoenen en nylon
kousen stapte gistermiddag voorzichtig door
de dikke modderbrij in het tentenkamp van de
actievoerders in Dodewaard. Haar schoenen en
benen waren al met een laagje modder bedekt
Zij was een van de ongeveer 500 ouderen die
gisteren naar Dodewaard was getrokken om
daar bij de kernenergiecentrale te betogen.
Deze verontruste 50-plussers" waren naar Do
dewaard gekomen om daar met de jongeren
mee te demonstreren tegen kernenergie in het
algemeen en voor de sluiting van de centrale
daar in het bijzonder. „Wij doen een appèl op
alle Nederlanders om nu bewust te kiezen
voor of tegen kernenergie. Met in gedachten de
gevolgen daarvan voor onze kinderen en klein
kinderen", staat te lezen in een verklaring die
de ouderen aanvankelijk aan burgemeester
A.A.J. Goldberg wilden overhandigen. Aan
vankelijk, want de burgemeester bleek niet te
spreken te zijn.
Terwijl de ouderen de blokkade naderden, ver
wisselde de M.E. het gevechts- voor het vredeste
nue. Bij de blokkade aangekomen werd de stoet
ouderen sommigen zich moeizaam voortbewe
gend met de wandelstok door de jongeren met
applaus en gejuich ontvangen. „M.E., je moeder
loopt mee", scandeerden de honderden vijftigplus
sers.
„Wij willen de burgemeester spreken. Hij moet
ons toestemming geven om vlak voor de centrale
een kwartier lang vreedzaam te demonstreren",
zei Rie Ossel, de initiatiefneemster van de oudere-
nactie, tegen een onbeweeglijke M.E. 'er. Een
vrouwtje van een jaar of 70 met wandelstok hield
een andere politieagent voor: „U begrijpt toch wel
dat wij alleen maar willen aantonen dat wij achter
deze jonge mensen staan?".
Even dreigde het mis te lopen toen een aantal van
de jongere demonstranten in de weilanden het
cordon van de M.E.'ers te dicht naderde. Maar na
een waarschuwing en een charge trokken zij zich
weer terug.
Na een kwartiertje werd besloten dat als de berg
niet naar Mozes komt, Mozes maar naar de berg
moest gaan. De stoet vertrok richting Dodewaard,
een afstand van circa drie kwartier lopen.
Emotioneel
In het dorpshuis troffen ongeveer 70 ouderen de
burgemeester. Hij weigerde echter om toestem
ming te geven voor een demonstratie bij de kern
centrale. Emotionele uitroepen als: „Burgemees
ter, u kunt over een jaar of tien niet meer zeggen:
„Ich habe es nicht gewusst", of „Wij staan borg
voor een volkomen vreedzaam en ordelijk verloop
van onze demonstratie", hielpen daar niets aan.
Een deel van de ouderen toog daarop naar de
blokkades om alsnog een demonstratie van een
kwartier te houden; de rest is weer naar huis ge
gaan. Daarvoor moest men nog een behoorlijk
eind lopen, want de bussen stonden buiten het
„artikel 220 gebied", waarbinnen geen voertuigen
werden toegelaten, bij Andelst, een kilometer of
tien verderop.
Alles bijeen lijkt de waarneming correct dat deze
ouderen mensen meer sympathie en bijval hebben
geoogst met hun korte manifestatie in Dodewaard
dan de jongeren. Een M.E.'er: „Ik begrijp niet wat
die oudere mensen bezielt, maar ik begrijp wel dat
erg veel mensen zich verschrikkelijk bedreigd
voelen door kernenergie. Het is natuurlijk een ge
weldige steun voor de jongeren. Misschien worden
zij nu wat rustiger".
involg van de voorpagina)
ze
kWAARD Tot vier uur za-
ttftiiddag had het politie-cor-
laind de kerncentrale slechts
fringe omvang. Rond dat
bereikte de hoofdmacht
p demonstratie, rond twee
teedzaam van start gegaan,
jwraakte doelwit van de ac-
TSewapend met matrassen,
J>, palen en borden, zetten
Iden van hen de aanval in,
raken de politie-afzettingen
>kken massaal op naar de
Èntrale. Bij de toegangsbrug
ze op enkele tientallen
drs achter een prikkeldraad-
ztrring. Deze politie-afzetting
ïfstand. Nadat vervolgens de
nirs begonnen waren een bar
ricade op te werpen, sommeerde
rond half zes een M.E.-comman-
dant de activisten tot twee keer
toe hun versperring te ontruimen.
Dat bevel werd genegeerd. Als
reactie hierop werden 600 politie
manschappen ingezet, die hun op
ponenten najoegen en met gebruik
van zeer grote hoeveelheden
traangas verspreidden.
Vanaf dat moment heeft het
weekeinde zich ontwikkeld tot een
aaneenschakeling van confronta
ties tussen het gezag en de beto
gers. Uitermate grimmig waren de
schermutselingen in de vroege
uren van zondagmorgen, toen nog
al wat mensen, naar hun eigen
zeggen, in de prikkeldraadversper
ringen werden gedreven. Niet zel
den, aldus hun relaas, door politie
mensen met honden. Bij de
EHBO-posten op het nabijgelegen
weiland waar de demonstranten
hun tentenkamp hadden, meldden
zich alleen al gistermorgen tiental
len gewonden.
De EHBO-hulpverleners consta
teerden behalve hondebeten ook
tal van kneuzingen, ontwrichte ar
men en verlammingsverschijnse
len. De politie-leiding ontkent ech
ter dat deze laatste het gevolg
kunnen zijn van de soort gas die is
gebruikt. „We hebben uitsluitend
gebruik gemaakt van traangas",
aldus kolonel Feijlbrief. „Dat dat
op grote schaal is gebeurd, is juist.
Maar dat hebben we met opzet ge
daan, omdat traangas enerzijds ir
ritant is en daardoor effectief, ter
wijl het anderzijds geen blijvende
sporen achterlaat". De met de lei
ding van het politieoptreden be
laste kolonel erkende wel cfat er
door de arrestatieteams gebruik
kan zijn gemaakt van speciale
spuitbusjes, maar bestreed dat
hierin een ander gas dan traangas
had gezeten.
Zondag overdag en zondagavond is
het over het geheel genomen rusti
ger gebleven dan zaterdag. Zater
dagavond kieperden actievoerders
op het tentenkamp en passant nog
een communicatiewagen van de
politie in het water. Wat tot over
maat van ramp ook tot gevechten
tussen actievoerders onderling
leidde, omdat die wagen tevens
diende als communicatiecentrum
voor de EHBO-posten.
Zondagochtend werd de directe
omgeving van de kerncentrale op
grond van artikel 219 van de ge
meentewet tot verboden gebied
verklaard. Daarmee is een verbod
van kracht geworden om dit ge
bied, met een straal van enige
honderden meters, te betreden.
Een opvallende gebeurtenis gister
avond was de inzet van een bull
dozer, tot dan door de autoriteiten
nog niet gebruikt. De bulldozer
ruimde twee stenen barricades op
die door enkele honderden men
sen waren opgeworpen aan de
oostzijde van de kerncentrale.
Grote woede heeft het bij de actie
voerders gewekt dat enkelen van
hen de zaterdagnacht en/of de
zondagnacht op beschuldiging
van openlijke geweldpleging in
de arrestantencel hebben moeten
doorbrengen. Zaterdagavond wer
den uit protest de ruiten van het
fiolitiebureau in Zetten aan digge-
en geslagen, terwijl zondagavond
het hoofdbureau van politie in Nij
megen het moest ontgelden.
Ook de speciale arrestatie-teams
van de politie waren een doorn in
het oog van de actievoerders. Door
hun kleding en haardracht nauwe
lijks van de betogers te onder
scheiden, hadden ze tot taak de
grootste raddraaiers in de nek te
grijpen. Via de illegale zender die
de beweging Dodewaard- gaat-
dicht als communicatiekanaal
diende, klonx herhaaldelijk de
waarschuwing: „Mensen pas op
voor de stillen. Ze zitten overal en
ze grijpen je voor je iets in de ga
ten hebt".
De M.E.'ers op hun beurt toonden
zich even bang, zo niet nog banger,
voor het gevaarlijkste wapen van
de relschoppers: de katapult In
zijn moderne versie slingert dit
wapen het ingelegde projectiel met
zoveel kracht weg, dat het effect
in grote trekken mag worden ver
geleken met met dat van een schot
uit een dienstpistool van de politie.
Ook de molotov-cocktail vormde
voor de M.E.'ers uiteraard een
bron van vrees, maar hiervan is
nauwelijks gebruik gemaakt
volgens de actievoerders zelfs he
lemaal niet
