Massaal protest
tegen economisch
beleid Reagan
Niet zo snel krediet
voor arme landen
Angst voor Guatemala
verstoort Belizes
onafhankelijkheidsfeest
Iraanse rechter:Gewonde opstandelingen afmaker
t
Terrorist
Winnaar wil mil joenen niet hebben
Poolse kerk
voor vrijheid
in media
Egypte en
Israël praten
weer over
Palestijnen
Nieuwe Ir
hongersta
BUITENLAND
LHDSE COURANT/
MAANDAG 21 SEPTEMBER 1981 PAG1
GROOTSTE BETOGING SINDS JAREN
(Van onze correspondent
Dick Toet)
WASHINGTON Presi
dent Reagan kan er niet
meer prat op gaan te spre
ken voor de gemiddelde
Amerikaanse arbeider. Dat
was de voornaamste bood
schap van de overkoepelen
de organisatie van Ameri
kaanse vakbonden, AF-
L-CIO, die zaterdag in Was-
hingon een grote demonstra
tie hield. Er kwamen veel
meer dan de verwachte
100.000 demonstranten kwa
men opdagen. Voorzichtige
schattingen wijzen op onge
veer een kwart miljoen deel
nemers, waarmee de massa
le demonstraties van de zes
tiger jaren voor gelijke bur
gerrechten en tegen de oor
log in Vietnam in omvang
werden overtroffen.
President Reagan verbleef tij
dens de mars in het op bijna
100 kilometer afstand gelegen
presidentiële buitenverblijf
Camp David. Maar meer nog
dan voor de president was de
boodschap bestemd voor die
Congresleden, Democraten en.
gematigde Republikeinen, die,
zoals vakbondsleiders het uit
drukten, „de plannen van
Reagan als robots volgen." De
demonstratie betekende het
eerste grote succes voor AF-
L-CIO-president Lane Kirk-
land, de enkele jaren geleden
de legendarische George
Meany opvolgde.
Het massale protest was een
eerste georganiseerde oppositie
tegen het beleid van de rege-
ring-Reagan. De traditionele
alliantie tussen de vakbonden
en de Democratische Partij,
die sinds de Republikeinse
verkiezingszege sterk aan
kracht heeft ingeboet, lijkt nog
lang niet volledig hersteld.
Maar veel waarnemers zagen
in het succes van de demon
stratie een eerste teken, dat de
vakbonden bij de presidents
verkiezingen van 1984 weer
Een opname van de naar schatting 250.000 mensen, die
zaterdag onder meer voor het Kapitool betoogden tegen
de politiek van de regering-Reagan.
een belangrijke rol kunnen
gaan spelen. Van Kirkland is
bekend, dat hij bereid is het
volle gewicht van de vakbond
al in een vroeg stadium achter
de nieuwe Democratische pre
sidentskandidaat te werpen.
Dat geldt zowel voor voorma
lig vice-president Mondale als
voor senator Edward Ken
nedy, de twee kandidaten die
op dit moment'de Democrati
sche lijst aanvoeren. Beiden
waren niet bij de betoging
aanwezig, maar hadden de or
ganisatoren steunbetuigingen
gezonden.
(Van onze correspondent
Ami van Vree)
BONN Het was voor Klaus Michael
Gerling, een student uit Keulen, een
vreemde ervaring. Een foto van hem en
zijn auto, genomen tijdens een verkeers
controle in Zuid-Duitsland, werd dit
weekeinde door de federale recherche
verspreid met de mededeling, dat het een
foto van een van de meest gezochte RAF-
-terroristen, Christian Klar, betrof.
Alle media in de Bondsrepubliek publiceer
den de foto, tot verbazing van Gerling, die
dus te horen kreeg dat hij voor een gevaar
lijke terrorist werd gehouden. Contact met
de politie kon de pijnlijke verwarring onge
daan maken. De oorzaak was het kenteken
van de wagen, dat al eerder was uitgegeven,
eveneens aan een inwoner van Keulen die
ook in het bezit is van een rode Ford Escort.
Aangezien RAF-leden vaak van dubbele
nummerplaten gebruik maken en de man
op de foto als Christian Klar was geïdentifi
ceerd, maakte de politie de opname open
baar. Gerling nam de persoonsverwisseling
laconiek op. Hij zal geen stappen nemen te
gen de politie.
WASHINGTON TEGEN IMF:
WASHINGTON De Verenigde Sta
ten vinden dat het Internationale Mo
netaire Fonds (IMF) en andere inter
nationale instellingen die zich met kre
dietverlening aan de arme landen be
zighouden, veel strengere voorwaarden
aan de verstrekking van leningen moe
ten verbinden.
Vanuit Washington wordt sterke druk op
het bestuur van het IMF uitgeoefend om
het opnemen van leningen door ontwik
kelingslanden moeilijker te maken. Ook
van andere instellingen zal Washington
een veel conservatiever beleid gaan eisen.
Vanuit de Derde Wereld wordt er echter
steeds op gewezen, dat de feredietvoor-
waarden van het IMF veel te strak zijn en
niet aan de situatie in de ontwikkelings
landen zijn aangepast.
Bij de komst van Reagan werd al ver
wacht, dat de houding tegenover de Derde
Wereld minder soepel zou worden. Maar
volgens zegslieden moet op een nog har
der standpunt van Washington worden
gerekend dan werd gevreesd. Er zijn meer
landen die er zo over denken, maar de
Amerikaanse houding tegenover de hulp
verlening is doorslaggevend, omdat de
Verenigde Staten in veel internationale
kredietinstellingen een flinke vinger in
de pap hebben.
Vooral het IMF is naar de opvatting van
de huidige Amerikaanse regering veel te
slap. Washington wil allerlei detailkwes
ties bekijken en er eventueel veranderin
gen in aan kunnen brengen. Daarnaast
vragen president Reagan en veel conser
vatieve Amerikaanse politici zich af of de
VS wel moeten meebetalen aan de hulp
verlening aan landen die het niet eens
zijn met het Amerikaanse buitenlandse
beleid. Er wordt over deze kwestie in
Washington druk beraadslaagd. Het is nog
niet zo ver gekomen dat de regering-Rea
gan heeft geweigerd toezeggingen van vo
rige regeringen na te komen, maar hoe
lang dit zo blijft is nog de vraag.
NEW YORK langs in een lotto
won verdelen on-
Een invalide Ame- der een vriendin,
rikaanse ex-zee- vier peetkinderen
man gaat de meer en liefdadige in-
dan vier miljoen stellingen. De 58-
gulden die hij on- jarige man vindt kan ik er niet voor
dat hij op zijn leef- terugkopen en ik
tijd en in zijn toe- wil na 28 jaar niet
stand niets meer meer uit mijn flat
aan het geld heeft, verhuizen aldus
de miljonair tegen
„Mijn gezondheid wil en dank.
WARSCHAU De Poolse bisschoppen
hebben zich gisteren in een brief die in
alle kerken werd voorgelezen, uitge
sproken voor vrijheid van meningsui
ting en een objectieve informatie door
de massamedia. De bisschoppen vinden
dat alle maatschappelijke groeperin
gen toegang moeten hebben tot de
kranten, radio en televisie. „Het is on
toelaatbaar dat de vrijheid van me
ningsuiting wordt beperkt alleen om
dat de geuite meningen waarheden
kunnen bevatten die sommigen onaan
genaam vinden of die niet stroken met
de opvattingen van een bepaalde
groep".
Paus Johannes Paulus II pleitte gisteren
in zijn buitenverblijk Castelgandolfo voor
een vreedzame dialoog in Polen en her
haalde zijn standpunt dat het lan recht
heeft op zelfbeschikking. „Benadrukt
moet worden dat een land dat zo'n hoge
prijs heeft betaald voor zijn onafhanke
lijkheid het recht heeft zelf over zijn ei
gen zaken te beschikken".
Terwijl de kranten in de buurlanden de
felle aanvallen op Polen voortzetten, heb
ben de persorganen in Polen opgeroepen
tot kalmte en een nieuwe dialoog tussen
regering en Solidariteit. In de Russiche
media wordt de indruk gewekt dat de
Poolse leiding ingrijpt bij Solidariteit. Het
officiële persbureau van Polen maakte
gisteren bekend dat de voedseltekorten
steeds groter worden. Vooral het vleeste
kort is erg groot
Wereldraad
steunt SWAPO
GENEVE De Wereldraad
van Kerken heeft gisteren in
het kader van zijn programma
ter bestrijding van het racisme
een nieuwe serie speciale
schenkingen bekend gemaakt.
De grootste som, 125.000 dol
lar, gaat naar de door guerril
lastrijders gesteunde Zuidwest-
afrikaanse volksorganisatie
SWAPO en is bestemd voor
administratieve en defensie-
kosten in Namibië en kosten
voor zendactiviteiten in de
omliggende landen. Andere
organisaties die gesteund wor
den zijn onder meer het Afri
kaanse Nationale Congres met
65.000 dollar en een Ierse anti-
apartheidsorganisatie met 4000
dollar. In totaal geeft de We
reldraad 587.000 dollaar voor
het anti-racisme-programma
uit.
TEL AVIV De bespre
kingen over Palestijns
zelfbestuur op de weste
lijke Jordaanoever en in
de Strook van Gaza wor
den woensdag hervat.
Dit heeft de Israëlische
rtadio bekend gemaakt.
De besprekingen zullen duren
tot half januari. Het overleg
werd door de Egyptische pre
sident Sadat vorig jaar afge
broken nadat Israël Jeruzalem
had uitgeroepen tot ondeelba
re hoofdstad van Israël.
Ondertussen heeft president
Sadat nieuwe maatregelen ge
nomen tegen de oppositie in
zijn land. Het bestaan van op-
postiepartijen zal worden
voorgelegd in een nieuw refe
rendum dat binnenkort wordt
gehouden.
Voor 54 miljoen
aan goud geborgen
LONDEN De jacht op de
goudschat in het gezonken
Britse oorlogsschip De Edin
burgh, die in '42 voor de kust
van Noorwegen zonk met aan
boord de Russische betaling
in goud voor Amerikaanse
wapens, verloopt voorspoedig.
Inmiddels zijn door de duikers
100 goudstaven met een waar
de van 54 miljoen gulden naar
boven gehaald. De rest van de
schat, 300 staven, kan binnen
twee weken worden geborgen.
Na een periode van meer dan 120 jaar
Brits (koloniaal) bestuur is het Mid-
denamerikaanse Belize vandaag onaf
hankelijk geworden. Veel van de on
geveer 145.000 inwoners zien de toe
komst van hun land, dat half zo groot
is als Nederland, echter met zorgen te
gemoet. Buurland Guatemala is na
melijk niet van plan zijn aanspraken
op de vroegere Britse kroonkolonie op
te geven. Belize slaat vandaag met
enige angst de weg van de volledige
zelfstandigheid in.
In de straten
van Belize-
stad hangt een
man de vlag
van zijn
vandaag
onafhankelijk
geworden land
buiten.
DEN HAAG Niet zonder
vrees gaan de 145.000 inwo
ners van Belize vandaag
hun onafhankelijkheid tege
moet. Buurland Guatemala
weigert zijn aanspraken op
het gebied op te geven en
heeft meermalen gedreigd
met militair ingrijpen. Be
sprekingen tussen Groot-
Brittannië, Belize en Guate
mala leverden uiteindelijk
niets op en vorige week ver
braken de militaire macht
hebbers van Guatemala
zelfs alle banden met Lon
den. De Britten hebben zich
verplicht 1600 soldaten in
het aan de Caribische zee ge
legen land te handhaven, die
de veiligheid moeten garan
deren.
Eigenlijk had Groot-Brittannië
al veel eerder van zijn kolonie
af gewild, maar de dreiging
vanuit Guatemala heeft dat
steeds verhinderd. De uit
spraak zonder tegenstemmen
en slechts zeven onthoudingen
van de algemene vergadering
van de VN vorig jaar om Beli
ze nog voor het eind van 1981
onafhankelijkheid te verlenen
zorgde voor een bespoediging.
Niet onbelangrijk daarbij was,
dat de toenmalige regering
Carter, die vanwege schendin
gen van de mensenrechten
geen militaire steun meer gaf
aan Guatemala, vóór stemde.
Het al meer dan honderd jaar
durende conflict over Guate
mala's aanspraken, die zelfs in
de grondwet zijn vastgelegd,
leek in maart van dit jaar op
gelost. De drie betrokken par
tijen tekenden in Londen een
voorlopige overeenkomst. Gu
atemala liet zijn territoriale
claim vallen in ruil voor ha
ven- en scheepvaartrechten en
het recht op gebruik van twee
kleine eilandjes voor Belizes
kust. De overeenkomst leidde
echter tot rellen in de Britse
kolonie, omdat veel Belizea-
nen, niet alleen de oppositie,
er een „uitverkoop" in zagen.
Ook werden de veiligheidsga
ranties onvoldoende geacht en
werd de vrees uitgesproken,
dat Guatemala militaire bases
wilde vestigen op de twee ei
landen. Besprekingen in mei
om de voorlopige afspraken in
een verdrag om te zetten lie
pen op niets uit en twee maan
den later verklaarde de Guate-
malaanse president, generaal
Lucas Garcia, dat alle aanspra
ken werden gehandhaafd.
Aanspraken
De aanspraken van Guatemala
zijn al meer dan een eeuw oud
en gebaseerd op het feit dat
Belize ooit deel uitmaakte van
het Spaanse koloniale rijk. Het
moerassige bijna ontoeganke
lijke Belize werd aanvankelijk
slechts bewoond door een ge
ring aantal indianen. In de 17-
eeuw vestigden zich er Engel
se houthakkers, avonturiers,
soldaten en zeerovers. In 1859
sloot Guatemala een verdrag
met de Britten, waarin Lon
den als heerser in Belize werd
erkend. Twaalf jaar later werd
het gebied een Britse kroonko
lonie. In 1946 verklaarde Gua
temala het verdrag ongeldig,
omdat Engeland de verplich
ting een weg aan te leggen van
Guatemala-stad naar de kust
van Belize niet was nageko
men. Sinds 1954, na de omver
werping van het democrati
sche bewind, heeft Guatemala
een aantal malen gedreigd met
militair ingrijpen, maar iedere
keer moest de Guatemalaanse
generaal inbinden na Engelse
troepenzendingen. De claim
van Guatemala heeft onder
meer te maken met olierijk
dommen die in Belize worden
vermoed. Een andere belang
rijke reden is de vrees, dat de
steeds krachtiger linkse guer
rillaorganisaties na de onaf
hankelijkheid Belize zullen ge
bruiken als wijkplaats en aan-
voerweg voor voedsel en wa
pens. Het zompige en dichtbe
groeide grensgebied is nauwe
lijks te controleren.
Kolonisten
Belize, dat ruim half zo groot
is als Nederland, heeft eigen
lijk nauwelijks Middenameri-
kaanse trekken en de Engels
sprekende Belizeanen, die
meer gemeen hebben met de
bevolkingen van andere voor
malige Britse kolonies in het
Caribisch gebied, moeten dan
ook weinig hebben van het
buurland. De bevolking be
staat voor het grootste deel uit
afstamelingen van ingevoerde
negerslaven, indianen (nog
geen twintig procent), Britse
kolonisten en vermengingen
daartussen. Een derde van de
Belizeanen woont in de vroe-
§ere hoofdstad en havenstad
lelize. In de nieuwe in het
binnenland aangelegde hoofd
stad, Belmopan, waar sinds
1971 de regering zetelt, wonen
nog maar 3000 mensen. Het
land moet het vooral hebben
van plantageprodukten als sui
ker, citrusfruit en bananen, de
laatste voor een deel in han
den van het Amerikaanse
„United Brands". De houtkap
is nog altijd belangrijk. Olie
kan mogelijk in de toekomst
een inkomstenbron vormen.
Het gemiddelde jaarinkomèn
ligt op ruim 800 dollar.
Belize zal de onafhankelijk
heid met enigszins gemengde
gevoelens vieren. Volgens
waarnemers staat zestig pro
cent van de bevolking achter
de onafhankelijkheid. De ove
rige veertig procent is er in
feite niet tegen, maar vindt
dat deze te vroeg komt, omdat
het conflict met Guatemala
nog niet is opgelost. De gema
tigde oppositiepartij UDP
(Unie Democratische Partij),
die in april de besprekingen
met Groot-Brittannië over een
nieuwe grondwet al boycotten,
heeft aangekondigd het onaf
hankelijkheidsfeest niet bij te
wonen, zij verwijten premier
George Price persoonlijke eer
zucht. De partij heeft tever-
geefs gepleit voor een referen
dum. Groot-Brittannië heeft
beloofd, dat de Britse troepen
een „passende periode" zullen
blijven. Sceptici Belizeanen,
die wijzen op de militaire te
rugtrekking uit bijna alle
vroegere Britse kolonies, vre
zen dat Londen de troepen uit
eindelijk zal terugtrekken en
het land aan, zijn lot zal over
laten.
Overleg ov
Namibië C
WASHINGTON K A Ape
De Amerikaanse oi
nister van buitenlands^
Chester Crocker, gaatan
nève met ZuidafrikaajUj,
tegen woord igers ovi|s
over de uitwerking
plan voor de onafhar jj
heid van Namibië. Het
vindt plaats op verzeg
Zuid-Afrika.
Volgens Zuidafrikaani v
den behelst het nieu^
onder meer onafhankojp
voor Namibië per 1L
1983. Andere element a
het plan zijn volgens
afrikaanse dagblad
een akkoord tussen Zi
ka en de onafhankelij
beweging Swapo overn
diging van de rechten jn
mens in Namibië, heE
men van Amerikaansekj
ren in de VN-macht ditj
de verkiezingsperiode K(
mibië zal worden
neerd; garanties van di
leese regering dat de C»
troepen in Angola eer
beeldige „rode lijn" eij
situeren boven de Nanfl
grens, niet zullen ovej
den.
Deze nieuwe elementr
den resolutie waarin d
mene Vergadering 4
Verenigde Naties de pr"
voor het bereiken vaj
hankelijkheid vastgeleg
Zuid-Afrika aanval,
kunnen maken. J
Moskou gee(
dood Russeiü
pi
z
in Angola t<;
MOSKOU De Sovjie
heeft zaterdag voor h^i
erkend dat Zuid-Afrp
zijn jongste operaties^
gola een Russische nfci
gevangen heeft genomz
Russen eisen dat hijij
vrijgelaten. In een
ring van het officiëli
bureau Tass werd de 1
genneming van een „i)i
re specialist" door
frika bevestigd. ei
Zuid-Afrika nam de mi]
derofficier Nikolai PesÜ
drie weken geleden geiri
tijdens een operatie vit
leger tegen strijders y
Zuid westaf rikaanse |i
dingsbewegirig SWAPOii
zuiden van Angola. E
liet toen weten evenee
aantal Sovjet-militairj
hebben gedood, ondd
twee luitenants-kolonW
bevestigde ook dit beric
verklaarde echter dat
jet-militairen het Angoj
ger technische hulp bi<1
opleidingen verzorgen,
meevochten.
1
Igol
bie
BELFAST Het IRA-|
Devine is vandaag bef
aan een hongerstaking <i
zich daarmee aan bij zeM
dere IRA-gedetineerdeil
Maze-gevangenis van 1
die eten noch drinken
status van politiek gevi
af te dwingen.
De 24-jarige Devine zit j
uit wegens bezit van ma
voor het maken van b<j
en het opzet om expló
veroorzaken.
Zware gevecli
in Afghanista
QUETTA (Pakistan
Door zegslieden van 1
ghaanse verzet is zond
kendgemaakt dat er
provinciehoofdstad I
har al 12 dagen hevi
vechten woeden. De
gevechten zouden zi;
gonnen toen het dooi
kou gesteunde regime
servisten mobiliseerdi
Intussen is er in Afg
kringen in India al vei
dat er ongeveer zes daj
leden een raketaanval ii
voerd op de Russische
sade in Kaboel. Er wer
melding gemaakt van sl
fers, maar het gebouw 3
beschadigd zijn. In Ka
hebben zich volgens et
getuige 300 guerrillas
genesteld in de bazaar
stad. De goeverneur, de
commissaris van politie
militaire commandant z
gens hem gevlucht na
Russisch vliegveld in di
van de stad. De vera
ders treden volgens di
man op als sluipschutl
hebben de afgelopen d«
tot 40 tegenstanders gei
TEHERAN Opstandelingen die
gewond raken tijdens geweldda
dige betogingen moeten niet in een
ziekenhuis worden opgenomen,
maar afgemaakt.. Dit heeft ayatol
lah Mohammed Guilani, rechter
van het revolutionaire tribunaal in
de Iraanse hoofdstad Teheran ver
klaard. „De islam staat niet toe dat
gewonde weerspannigen naar het
ziekenhuis worden overgebracht;
de islam staat toe dat allen die
deelnemen aan gewelddadige mani
festaties op straat ter plekke wor
den geëxecuteerd tegen een muur.
Het is niet nodig dat ze voor een
rechtbank verschijnen, want ze
voeren oorlog tegen God", aldus de
Iraanse geestelijke.
De Iraanse autoriteiten lijken er op uit te
zijn de linkse Moedjahedien-e-Khalq-bewe-
ging op deze wijze geheel te vernietigen. De
procureur-generaal van de revolutie, ayatol
lah Moussavi Tabrizi, leek dat te bevestigen
door te zeggen dat alle „contra-revolutionai
ren" nog op de dag van hun arrestatie te
rechtgesteld moeten worden.
In de straten van Teheran vinden de laatste
tijd steeds vaker gewelddadige demonstra
ties plaats die worden uitgelokt door de
Moedjahedien-e-Khalq beweging.
Het aantal executies van de afgelopen
zou volgens de autoriteiten 182 bei
Daaronder bevonden zich een aam
aantal vrouwen. Sinds de afzettin
Bani-Sadr eerder dit jaar zijn volger
ciële opgaven meer dan vijftienh
mensen geëxecuteerd, maar het wer
aantal zou nog veel hoger liggen.
