eagans economisch
lerstelplan blijkt
jnog) niet te werken
1
Kruisraketten splijtzwam
SDP en Britse Liberalen
Bomaanslag verwoest
PLO-hoofdkwartier
elle discussies over abortusprocessen in België
)MMEZWAAI TE GEMAKKELIJK EN TE SNEL"
Schandaal dreigt rond
echtgenoot premier Thatcher
Sovjet-ultimatum
aan Polen
Meerderheid in Congres
tegen levering Awacs
JITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1981 PAGINA 13
(Van onze correspondent
Dick Toet)
GTON „We hebben nooit
dat het gemakkelijk en snel
Aldus een van de uitspraken
Amerikaanse president Ronald
zoals die onlangs door de pers-
..,n het Witte Huis aan de pers
fin verstrekt Het bundeltje uit
dien moest aantonen, dat de presi-
"lüet verweten kan worden dat hij
ge verwachtingen heeft gewekt
d aal correct was die suggestie
eipant niet alleen tijdens de verkie-
n^ampagne, maar ook in de jolige
aan daarna wekte Reagan toch min-
e de indruk, dat hij de snelweg uit
inomische problemen beter kent
ie dan ook.
n|rwachtingen werden echter niet al-
opgewekt door Reagans uitlatingen,
3eook door de realiteit. Reagan schreef
rojentiële historie door zijn zeer drasti-
milannen in een half jaar vrijwel on-
z«nden door het Congres te loodsen,
/afcl de meeste van die plannen pas op
mtber of later in werking treden, leek
njk beklonken. Seintjes van econo-
herstel werden alvast binnenge-
I als „de eerste tekenen, dat het
en minder gunstige ontwikkelin-
rerden toegeschreven aan de rege-
Carter, die immers een geweldige
oop zou hebben achtergelaten.
neel-economische wereld, hier
l kortweg aangeduid als Wallstreet,
nciële centrum in New York, rea-
nog met grote twijfels. Maar dat
1 veranderen als het Congres een-
stem zou hebben uitgebracht,
overwinning in het Congres
ichter te gemakkelijk en te snel.
bezuinigingen hadden Wallstreet
[het begin al als muziek in de oren
maar de financiële wereld had
ere malen gewaarschuwd, dat
irige belastingverlaging (de
lit de Amerikaanse geschiedenis)
enorme toename van het defen-
het effect van de bezuinigingen
deels teniet zou doen.
rwachting, dat het Congres in iedec
een deel van de belastingverlaging
irugdraaien, kwam niet uit. Finan
ciële experts kwamen al snel tot de con
clusie, dat het begrotingstekort in 1982
van angstwekkende omvang zou zijn: niet
de toch al hoge 42,5 miljard dollar, zoals
Reagans rekenmeesters hadden geraamd,
maar zeker 60 en volgens sommigen mo
gelijk tegen de 100 miljard dollar. Het te
kort zou in de jaren erna bovendien eer
der groter dan kleiner worden. De slui
tende begroting, zoals Reagan die voor
1984 in het vooruitzicht bleef stellen, leek
verder weg dan ooit.
Oordeel
Zelden hebben financiële en economische
experts een zo eensluidend oordeel gege
ven over de plannen van een regering.
Het „nee" van Wallstreet zorgde voor re-
felrechte paniek in het Republikeinse
amp. Er werd gedreigd met regulerende
maatregelen ten aanzien van de financiële
markten, het speciale recht van de presi
dent om door het Congres beschikbaar ge
stelde fondsen niet uit te geven (afge
schaft na de Nixon-periode) kwam weer
ter sprake en de centrale bank kwam on
der zwaar Republikeins vuurTDe bank
(de Federal Reserve Board) bleef vasthou
den aan een hoge rentestand ten einde de
geldstroom en daarmee de inflatie binnen
de perken te houden. De hoge rentestand,
zo houdt de bank de verontwaardigde Re
publikeinen voor, is geen oorzaak van de
huidige problemen, maar een gevolg van
de immer weinig succesvolle pogingen
een evenwicht te vinden tussen de federa
le inkomsten en uitgaven.
Reagan heeft nu ook besloten in de begro
ting voor 1982 (die 1 oktober van kracht
wordt) verdere bezuinigingen door te voe
ren. Ditmaal zal daarbij ook de defensie
niet buiten schot blijven. Het bedrag dat
Reagan als mindering op de defensie-in
spanningen in gedachte heeft (minder dan
1 procent van de geprojekteerde ruim 221
miljard dollar) wordt echter opnieuw in
opvallende harmonie door de financiële
wereld als volstrekt onvoldoende aange
merkt. Zelfs nogal wat militaire deskundi
gen menen, dat de verhoging van het de
fensiebudget zo kolossaal is, dat het minis
terie van defensie er slechts met kunst- en
vliegwerk in kan slagen het geld op te
maken.
De ruimte voor verdere bezuinigingen in
de sociale sector is niet alleen psycholo
gisch, maar ook politiek klein. De reeds
doorgevoerde bezuinigingen die 1 oktober
in werking treden, zullen al een enorme
sociale schok teweeg brengen. De bezuini
gingen zullen bovendien mogelijk een
miljoen extra werklozen aan het nog
steeds stijgende totaal toevoegen. Een
minder drastische verhoging van het de
fensie-budget en terugdraaing van in ie
der geval een flink deel van de belasting
verlaging, dat is in feite het opmerkelijke
advies van Wallstreet. Net zoals er steeds
meer stemmen opgaan, dat het defensie-
geld toch niet allemaal besteed kan wor
den, menen ook steeds meer Republikei
nen dat de belastingverlagingen misschien
wel erg „schaamteloos" in de zakken van
de welgestelden terechtkomt. Een echt
paar met een inkomen van 20.000 dollar
per jaar bijvoorbeeld gaat de komende
drie jaar 764 dollar minder belasting beta
len, bij een inkomen van 250.000 dollar
ontstaat er echter een voordeel van ruim
35.000 dollar.
Democraten
Het gevecht tussen de Republikeinen en
Wallstreet, van oudsher innige bondgeno
ten, wordt met groeiend genoegen aan
schouwd door de Democratische Partij. De
gedemoraliseerde Democraten, die tot nu
toe nauwelijks hun mond open durfden te
doen, krijgen weer nieuwe moed. Voorlo
pig heet de oppositie Wallstreet, terwijl de
Democraten zich aan de zijlijn trachten te
hergroeperen. De onenigheid begint zich
nu ook te manifesteren binnen dfe Repu
blikeinse partij.
Steeds meer Republikei
nen komen tot het besef, dat het waar
schijnlijk allemaal te gemakkelijk en te
snel is gegaan en dat zij zich met hun be
wierookte leider wellicht te goed aan hun
verkiezingsbeloften hebben gehouden. De
kritiek uit eigen kring begint steeds venij
niger te worden. Zo schreef George WiÜ,
een vooraanstaande conservatieve colum
nist met een vrijwel ongelimiteerde toe
gang tot het Witte Huis, onlangs in een
van zijn columns, dat „het kapitalisme
van 1890 en de charme van 1950" moge
lijk toch niet voldoende zijn om de Ameri
kaanse economie anno 1981 in het gareel
te krijgen.
lijd tegen
ier
NG Het water van
nèse Gele rivier is gis-
gestegen tot op het
niveau in minstens
ennia. Als de belang-
j Longyang-dam in de
pcie Ginghai het be-
kan dat miljoenen
i het leven kosten.
televisiejournaal toonde
fen ongeveer 15.000 arbei-
jdie als razenden bezig
i de dam te verstevigen,
longyang-dam ligt onge-
>450 kilometer ten zuid-
Peking. De Gele
wordt wel de „rivier
^ïet verdriet" genoemd
zijn talrijke vernielen-
jers tromingen.
gevarenzone ligt de gro-
ad Lanzhou, hoofdstad
de provincie Gansu. Er
n ongeveer 2 miljoen
l SYRIA
ap
Ook bij de aanslag in Sidon,
opgeëist door het „Front
voor de bevrijding van Liba
non van buitenlanders", wa
ren er onder de slachtoffers
kinderen, die wel buiten
staander, maar geen buiten
lander zijn en in elk geval
nergens mee te maken heb
ben. Een gewond meisje
wordt buiten het vernielde
gebouw gebracht.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllltlillllllllllllllllll
Politie Italië
bang voor nieuwe
aanslag op paus
(Van onze correspondent)
ROME De Italiaanse
politie houdt rekening
met een nieuwe aanslag
op het leven van de
paus. De laatste dagen
circuleren berichten
over plannen die ook
vanuit het buitenland te
gen het leven van de
paus zouden worden be
raamd.
Deze geruchten hebben ertoe
geleid dat de toch al uitzonder
lijke bewaking van de paus in
Castelgandolfo nu nog verder
is uitgebreid. Een twintigtal
leden van de Italiaanse veilig
heidsdienst zou in verschillen
de landen van Europa en het
Midden-Oosten bezig zijn de
aanwijzigingen van een nieuw
complot te onderzoeken. En in
Castelgandolfo is het aantal
politie-agenten tot boven de
200 gegroeid. Iedereen die met
de paus in contact komt wordt
gefouilleerd, alle pakjes die op
zijn buiten worden bezorgd
worden gecontroleerd, en alle
auto's die binnen een bepaalde
afstand van het dorp komen,
worden doorzocht. De politie
neemt geen enkel risico.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Nauwelijks een
dag na het akkoord over sa
menwerking tussen Britse
liberalen en de sociaal-de
mocratische SDP vertoont
de nieuwe alliantie al een
onheilspellende barst Het
partijcongres van de Libera
len sprak zich gris te ren in
grote meerderheid uit tegen
het stationeren van Ameri
kaanse kruisraketten op En
gelse bodem. Bondgenoot
SDP is vooralsnog voor het
plaatsen van die raketten.
De goedkeuring door het con
gres van de anti-kernwapen
motie heeft de partijleider Da
vid Steel en zijn naaste mede
werker in een lastig parket ge
bracht, nü de SDP een voor
standers van de aanwezigheid
van Amerikaanse kruisraket
ten in Engeland is.
Vorig jaar besloot het liberale
congres een beslissing over het
al dan niet toestaan van Ame
rikaanse kruisraketten een
jaar uit te stellen, in afwach
ting van nieuwe ontwape
ningsbesprekingen. Van die
bereidheid om een afwachten
de houding aan te nemen bleef
dit jaar niets over. Doorslagge
vend was het feit, dat Groot-
Brittannië bij het plaatsen van
kruisraketten een deel van
zijn souvereiniteit zou verlie
zen.
Volgens Bill Rodgers, een van
de vier oprichters van de SDP
en sindsdien ook sociaal-demo
cratisch zegsman in defensie
zaken, moet West-Europa pro
beren de Amerikaanse kruis
raketten uit te spelen tegen de
Russische SS-20 projectielen.
Rodgers is verder van oordeel,
dat de kruisraketten in Enge
land alleen na inspraak van de
Britse regering gebruikt mo
gen worden.
Het nieuwe Britse stembusver-
bond kan evenwel nooit met
deze tegenstrijdige opvattingen
over de defensiepolitiek aan
een verkiezingscampagne be
ginnen. Bill Rodgers verklaar
de gistermiddag te hopen, dat
beide partijen tijdig een eens
luidend standpunt zullen kun
nen innemen.
x-keizerin Soraya
[gt overhoop met
i omeinse justitie
(van onze correspondent
Cees Manders)
'ME Ex-keizerin Soraya, de vroegere
Itgenote van wijlen de sjah van Iran,,
t overhoop met de Italiaanse justitie.
Jbeeft baar personeel niet netjes behan-
Sinds de ontbinding van haar huwelijk met
de sjah woonde Soraya in Rome, in een villa
die zij van haar ex-echtgenoot had gekregen.
Het is een droomhuis, met twee zwembaden
(waarvan een overdekt), een bioscoop, een
groot park eromheen, en een grote hoeveel
heid vertrekken, waaronder veertien badka
mers. Deze villa is nu verkocht zonder dat er
enige voorziening is getroffen voor de men
sen die het landgoed bewaken en onderhou
den. Bovendien heeft het personeel nog ruim
300.000 hulden te goed van de nu in Parijs
wonende „prinses", zoals ze zich laat noemen.
De Romeinse rechter heeft haar nu gelast
volgende week voor hem te verschijnen.
Maar niemand verwacht dat zij acte de pré-
sence zal geven.
SIDON Een krachtige explosie heeft gis
teren het regionale hoofdkwartier van de
Palestijnse bevrijdingsorganisatie in de
zuidlibanese havenstad Sidon verwoest.
Daarbij zijn 20 mensen om het leven geko
men en meer dan 100 gewond geraakt, aldus
woordvoerders van de politie en ziekenhui
zen in Sidon.
Vrijwel terzelfder tijd deed zich een krachtige
ontploffing voor in een cementfabriek in de
noordelijke kustplaats Chekka. Volgens het
particuliere radiostation „Stem van Libanon"
hebben daarbij tien personen de dood gevon
den.
Volgens ooggetuigen was de explosie in Sidon
veroorzaakt door bommen, verborgen in twee
auto's die voor het hoofdkwartier van de PLO
en de Linkse Libanese milities waren gepar
keerd. De Libanese staatsradio meldde evenwel
dat de ontploffing was ontstaan bij een vracht
auto, die geladen was met 120 kilo dynamiet.
De verantwoordelijkheid voor beide ontploffin
gen is in een anoniem telefoongesprek met het
Franse persbureau AFP opgeëist door een
rechtse organisatie, die zichzelf het „Front voor
de bevrijding van Libanon van buitenlanders"
noemt. De PLO en de linkse Libanese Nationa
le Beweging gaven echter een verklaring uit,
waarin zij de schuld voor de aanslag in Sidon
bij Israël legden. Volgens de verklaring wil Is
raël spanningen oproepen tussen de PLO en de
Zuid-Libanese bevolking, die overwegend uit
Sji'ietische Moslims bestaat. De PLO en haar
linkse Libanese bondgenoten hebben onlangs
geprobeerd tussenbeide te komen in schermut
selingen tussen Sji'ietische en communistische
milities in Zuid-Libanon, die onderling slaags
waren geraakt.
Het front voor de bevrijding van Libanon van
buitenlanders heeft zich verantwoordelijk ge
steld voor een reeks bomaanslagen in de afgelo
pen 14 maanden op Palestijnse en links-Libane-
se doelwitten in West-Beiroet. Behoudens het
feit, dat het front zich ten doel stelt de Syriërs
en Palestijnen uit Libanon te verdrijven, is van
de groep weinig bekend.
Vladimir Polyakov,
Moskou wijst
diplomaten
Egypte uit
MOSKOU Als vergelding
voor de uitwijzing van de Rus
sische ambassadeur in Egypte
heeft de Sovjet-Unie de func
tionarissen van het Egyptische
militaire bureau in Moskou be
volen binnen een week het
land te verlaten. De Egypti:
sche militaire attaché en zijn
medewerkers bleken al onder
weg te zijn naar het vliegveld
van Moskou, toen het Russi
sche uitwijzingsbevel hen be
reikte. De Egyptische regering
had hen al gevraagd Moskou
te verlaten om daarmee een
Russisch uitwijzingsbevel voor
te zijn.
LONDEN In Groot-
Brittannië dreigt een
schandaal te ontstaan
rond Dennis Thatcher, de
echtgenoot van de Britse
premier. Het dagblad The
Times publiceerde giste
ren op de voorpagina een
brief van Dennis That
cher aan de minister voor
Wales waarin hij, in zijn
hoedanigheid als verte
genwoordiger van een
bouwmaatschappij, de be
windsman vroeg vertra
gingen bij de behandeling
van offertes uit te zoeken.
De brief aan minister Ni
cholas Edwards vermeldde
in het briefhoofd alleen het
beroemde adres „10 Dow
ning Street". Daaraan heeft
Thatcher evenwel zijn eigen
naam in machineschrift toe
gevoegd. In de brief maakt
Thatcher er melding van
dat het bedrijf waarvoor hij
als adviseur optreedt bij een
project in Wales op de te
genwerking van de ge
meenteraad is gestoten. Hij
vraagt „Dear Nick" aan
dacht voor de zaak.
Op de brief die de Times
publiceerde staat een notitie
de lezen, waarmee minister
Edwards zijn ambtenaren
aan het werk zette. Hij
wenste binnen een week
„een goede en snelle" ver
klaring voor de gang van
zaken. Inmiddels heeft het
/bouwbedrijf de betrokken
vergunning gekregen.
Toen enkele dagen geleden
de geruchten over de be
moeienis van Dennis That
cher sterker werden, bleek
de omstreden brief uit de
bescheiden van het ministe
rie te zijn verdwenen. Tot
de publicatie gisteren in de
Times was het schrijven
spoorloos. Woordvoerders
van het ministerie houden,
naar informatie gevraagd,
de lippen op elkaar. Contac
ten met „10 Downing
Street" worden na de mede
deling dat „voorzover be
kend de heer Thatcher niet
met de pers spreekt" afge
broken.
i onze correspondent Mare de
Koninck)
[SSEL In België is de pu
ke discussie losgebarsten over
Abortusvraagstuk. Aanleiding
sn aantal processen dat tegen
vrouwen, acht (merendeels
fwelijke) artsen en een maat-
ippelijk werkster wegens over-
big van het verbod op vruch-
rijving is aangespannen.
Vervolgingen door het Open-
f Ministerie zijn verrassend,
lat de justitie bijna tien jaar
preen de abortuspraktijk in
België met rust had gelaten in af
wachting van de behandeling door
het parlement van diverse voor
stellen tot legalisering. Er worden
in België tienduizenden abortus
sen per jaar uitgevoerd, maar het
vraagstuk heeft nooit een rol ge
speeld in de publiciteit.
Deze week heeft de rechtbank van
Brussel waarvoor de 17 beschul
digden terecht staan onder groot
tumult afwijzend beslist over een
verzoek van de verdediging om de in
totaal twaalf verschillende dagvaar-
digingen samen te voegen tot een
zaak en die uit te stellen tot de Belgi
sche Kamer en Senaat een wijziging
van de abortuswet hebben aanvaard.
Dat abortusdebat zal volgens een af
spraak tussen de politieke partijen
nog dit najaar plaatshebben. Een opi
nie-onderzoek onder de volksverte
genwoordigers heeft uitgewezen dat
58 procent van hen voorstander is
van een vrijere abortusregeling.
In Belgische kranten is de plotselinge
vervolgingsactiviteit van de justitie
verklaard uit een politieke strijd,
waarbij leden van het Openbaar Mi
nisterie de links-socialistische minis
ter van justitie Moureaux het leven
zuur willen maken. Moureaux heeft
de strijd tegen corruptie en politieke
misdrijven van uiterst rechts in Bel-
gie aangebonden en stuit daarbij op
verzet in de aristocratie.
De Brusselse rechter stelde zich deze
week op het formele standpunt dat
de rechterlijke macht nooit mag wei
geren de bestaande wet toe te passen.
Het is aan het parlement om tijdig
voor wetswijzigingen te zorgen in
dien de maatschappelijke ontwikke
ling dat vraagt. De verdedigers van
de beklaagden, die voortdurend door
tweehonderd aanhangers op de pu
blieke tribune met applaus werden
ondersteund, betoogden dat de ver
volgingen discriminerend zijn omdat
het uitsluitend abortussen betreft die
in speciale klinieken door progressie
ve artsen zijn uitgevoerd.
Talloze
zwangerschapsonderbrekingen die in
gewone en academische ziekenhuizen
plaatshebben worden door het ge
recht ongemoeid gelaten.
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU In de Russische verklaring die vanmorgen
werd vrijgegeven, wordt verder gezegd dat „de feiten uit
wijzen dat in Polen een felle en niet in de hand gehouden
campagne tegen de Sovjet-Unie en haar buitenlandse en bin
nenlandse politiek wordt gevoerd. Er is hierbij geen sprake
van sporadische, onverantwoordelijke uitingen van bandi
tisme, maar van gecoördineerde acties van vijanden van het
socialisme. Him voornaamste doel is het bekladden van 's
werelds eerste socialistische staat en de socialistische idee
als zodanig in een kwaad daglicht te stellen en onder de Po
len vijandigheid en haat jegens de Sovjet-Unie te zaaien",
aldus de Russische verklaring.
Het Kremlin vraagt zich verder af waarom de Poolse overheid
tot nu toe geen krachtige stappen heeft genomen om aan de
anti-sovjetcampagne een eind te maken. Het wijst erop dat geen
van de gangmakers ernstig is gestraft
De Poolse regering liet na het spoedberaad van het kabinet we
ten dat zij elk akkoord uitsluit met diegenen die uit zijn op de
ondermijning van het socialistische regime. Overigens werd niet
heel Solidariteit over een kam geschoren. De Poolse partijlei
ding wil alleen niet meer praten met „degenen in Solidariteit
die politiek bedrijven".
Een reactie van de vakbond Solidariteit op de Russische en
Poolse waarschuwingen was vanmorgen nog niet gekomen. Wel
reageerden de leiders van de vakbond gisteravond verbeten op
de uitspraken van het Poolse Politburo over de kans op bloed
vergieten. Ze zeiden dat ze hun eisen inzake toegang tot de
kranten en arbeiderszelfbestuur niet zouden verslappen. De se
cretaris van het Noorse vredescomité heeft bevestigd dat Lech
Walesa samen met 76 anderen is voorgedragen voor de Nobel
prijs voor de vrede.
Communist opnieuw burgemeester Rome
ROME De huidige burgemeester van Rome, de communist
Luigi Petroselli, kan zijn ambt blijven uitoefenen. Na drie maan
den durende coalitiebesprekingen heeft de Romeinse gemeente
raad hem gisteren herkozen. Aan de verkiezing ging een ver
woede strijd vooraf. Pas na vijf rondes wist Petroselli die twee
jaar geleden het ambt overnam van een christen-democraat, een
meerderheid te verwerven.
WASHINGTON De Amerikaanse regering brengt zwaar
geschut in stelling in een uiterste poging het Congres ervan
te overtuigen, dat de levering van vijf moderne radarvlieg
tuigen (Awacs) aan Saoedi-Arabië toch vooral doorgang
moet vinden. Inmiddels staat vast dat het Huis van Afge:
vaardigden zich tegen de levering zal uitspreken en ook in
de Senaat lijkt de regering-Reagan regelrecht op een neder
laag af te stevenen.
Gisteren was het de beurt aan minister van buitenlandse zaken
Haig, die de Senaatscommssie voor buitenlandse betrekkingen
wees op het gezichtsverlies dat de VS zullen lijden, als de leve
ring niet doorgaat. Verder onderstreepte hij, dat de veiligheid
van Israël, de Verenigde Staten én bondgenoot Saoedi-Arabië
met de komst van de Awacs gediend is. Afspraken over het ge
bruik van de radarvliegtuigen moeten voorkomen, dat zij ooit in
de strijd tegen Israël zullen worden ingezet. Saoedi-Arabië werd
door Haig herhaaldelijk genoemd als het land dat als geen ander
bijdraagt aan het bewaren van de vrede in het Midden-Oosten.
Maar alle pogingen van Haig ten spijt bleek kort na zijn toe
spraak dat 51 van de 100 senatoren een verklaring hebben on
dertekend, waarin de levering van de Awacs wordt afgewezen.
De Amerikaanse regering heeft nog tot 30 oktober, wanneer het
Congres over de leverantie stemt, de tijd om het tij te keren.
Volgens de Saoedische minister van defensie zal het eventueel
niet doorgaan van de transactie de betrekkingen tussen de beide
landen niet verstoren. „De Amerikaanse regering heeft het op
rechte voornemen de wapens te leveren". Wel kondigde hij aan
dat zijn land. wanneer de Awacs niet worden geleverd, genood
zaakt is soongelijke wapens van elders te betrekken.
