Leidse Courant | 1981 | 15 september 1981 | pagina 15

leduchtheid voor kracht van Sovjet-Unie

Van Kemenade mag
'gat van Pais' dichten

ude kabinet
omt NAVO-

{spraak na

Verbetering gevangeniswezen
hoog genoteerd op verlanglijst

Procureurs protesteren tegen acties met geweld

IE GEUS: „KRUISRAKETTEN PLAATSEN'

fNNENLAND

LEIDSE COURANT

DINSDAG 15 SEPTEMBER 1981 PAGINA 15

BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE

J HAAG In hun begrotingen, die be
huwd kunnen worden als hun politieke tes-
fenten, waarschuwen de inmiddels vertrok-
fministers De Geus (defensie) en Van der
Luw (buitenlandse zaken) tegen de militaire
fht van de Sovjet-Unie. De christen-demo-
(t De Geus maakt er geen geheim van dat
r zijn mening Nederland als „solidair bond-
bot" de nieuwe kruisraketten van de NAVO
feijn grondgebied moet toelaten. Zoals be
id denkt het nieuwe kabinet daar voorals-
landers over.

1 der Klaauw gaat niet verder dan erop te
jen dat Nederland in december 1979 de
fazaak heeft onderschreven van een „poli-
fen militair antwoord" op de ontwikkeling

van de Russische atoomraketten voor de mid
dellange afstand. Hij is blij dat er nu eindelijk
een wapenbeheersingsgesprek komt tussen de
ministers Haig en Gromyko. Het officiële
standpunt van Nederland ten aanzien van de
kruisraketten is immers afhankelijk gesteld
van het resultaat van dit soort gesprekken tus
sen Amerikanen en Russen.

Er zouden nu ongeveer 250 SS-20-raketten
staan opgesteld in de Sovjet-Unie, elk met drie
atoomkoppen. Ook wordt gewezen op de Back
fire bommenwerper van de Russen. „Geconsta
teerd moet worden dat de geschetste militaire
inspanningen zelfs een overdreven veiligheids
behoefte ruim te boven gaat". Volgens Van der
Klaauw is deze ontwikkeling al een jaar of tien

aan de gang, waardoor er een gestage verschui
ving optreedt in de krachtsverhouding4n het
nadeel van het Westen. Dat zou niet alleen gel
den voor de atoomwapens voor de middellange
afstand maar ook voor alle andere sectoren:
conventioneel, ter zee en de strategisch nucleai
re wapens. „Handhaving van eén geloofwaar
dig en gediversifieerd scala van verdedigings
middelen is een absolute voorwaarde om met
succes de op oorlogsvoorkoming gerichte
NAVO-strategie te blijven uitvoeren en de ont-
spanningspolitiek te blijven uitvoeren".

Als één van de voorbeelden van het Russische
gevaar wijst Van der Klaauw op de nog immer
voortdurende bezetting van Afghanistan. „Het
militair vermogen van de Sovjet-Unie om ver

buiten de eigen grenzen gewapenderhand op te
treden is de afgelopen jaren drastisch toegeno
men". Van der Klaauw meent dat de Sovjet-
Unie erop uit is in de Derde Wereld, ook in de
zogeheten niet-gebonden landen, conflictsitua
ties „te haren gunste te exploiteren".
De Nederlandse regering vindt dat de Sovjet-
Unie zich niet te bemoeien heeft met de bin
nenlandse aangelegenheden van Polen, aldus
Van der Klaauw. „Iedere eventuele buitenland
se inmenging wijst zij, als een schending van
het Handvest der VN en van de Slotakten van
Helsinki, af". De regering heeft zich bereid ge
toond door economische steun de ernstige eco-
nomische moeilijkheden waarvoor Polen zich
gesteld ziet, te verlichten.

FENSIE

TfpN HAAG De nog onder verantwoordelijkheid van minis-
e k De Geus opgestelde defensiebegroting voor volgend jaar be-
lagt ruim twaalf miljard gulden. Ten opzichte van dit jaar is
yoor defensie-activiteiten bijna driehonderd miljoen méér uit-

7 rokken. Daarmee heeft het demissionaire kabinet voor het
st sinds 1979 weer voldaan aan de afspraak van de NAVO-
den om hun defensiebegrotingen jaarlijks met drie procent te
hogen.

ziet er naar uit, dat de nieuwe minister, mr. H.A.F.M.O. van
f ;rlo (D'66) en zijn collega-ministers niet of nauwelijks aan
e verhoging zullen tornen. Uit het regeerakkoord van CDA,
IA en D'66 blijkt namelijk dat het nieuwe kabinet ernaar zal
ven streven, bovengenoemde NAVO-afspraak na te komen,
lanks de stijging van het budget zal het defensie-apparaat
in het komende jaar zuinig aan moeten doen. Er zal onder
j er bezuinigd moeten worden op onderhoudswerkzaamheden
op het gebruik van munitie, het aantal vlieg- en vaaruren
n luchtmacht en marine zal moeten worden verminderd
lergiebesparing) en bij enkele opleidingen zal het leerlinge-
an tal moeten worden verlaagd, zo schrijft ex-minister De
us in de toelichting bij de begroting.

ieuw materieel
ta aanzien van de materieelsituatie in de krijgsmacht meldt
fitaatssecretaris Van Eekelen in de defensiebegroting dat de
png gezette vernieuwingen „gestaag vorderen". Over de pa-
uillevliegtuigen van het type Breguet Atlantique (waar on-
igs dodelijke ongelukken mee zijn gebeurd) schrijft de voor-
alige bewindsman dat na vervanging van enkele onderdelen
•Jmenkort zal worden beslist of zij weer in gebruik zullen wor-
Mn genomen. Plannen voor verdergaande verbetering van het

(sturingssysteem zijn in studie,
fvinnenkort krijgt de marine de beschikking over het eerste
deuwe Orion-patrouillevliegtuig, waarvan er dertien zijn be-
t ld. De Orions moeten de sterk verouderde Neptunes vervan-
r n. De vervanging van de Starfighters bij de luchtmacht door
ng|16-bommenwerpers verloopt volgens schema. Het eerste F-16-
vepadron is inmiddels operationeel en in mei. volgend jaar zal
tweede squadron (bestemd voor de vliegbasis Leeuwarden)
dimpleet zijn.

al j de landmacht zal volgend jaar het tekort aan pantserbestrij-
f ïgsmiddelen voor een deel worden opgeheven door de uitbrei-
\g van het aantal „Tow anti-tankwapens" met lange dracht,
ik komen er volgend jaar nieuwe „Dragon anti-tankwapens"
r/ftor de middellange afstand, alsmede nieuwe anti-tankmijnen.
?/i voorbereidingen voor de vervanging van de verouderde

i i :htdoelartillerie kunnen volgens de begroting in 1982 worden
■ai gerond.

inslotte meldt ex-staatssecretaris Van Lent dat volgens de
is annen de personeelssterkte in de krijgsmacht in de komende

ii 'ee jaar met 3000 mensen zal toenemen. Volgens Van Lent
rtoont het aantal aanmeldingen van vrouwen bij de verschil-
nde krijgsmachtdelen een stijgende lijn.

ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN

Van Kemenade

DEN HAAG De begroting
voor onderwijs die nog is op
gesteld onder VVD-minister
Pais, bedraagt voor komend
jaar 23 miljard gulden. Dit be
tekent dat er op dit departe
ment voor meer dan een half
miljard gulden wordt omgebo
gen. Driehonderddertig mil
joen zijn door Pais nog niet in
gevuld en daarnaast zal nog
eens 216 miljoen moeten wor
den omgebogen.

In de onderwijsbegroting
wordt de nadruk gelegd op de
noodzaak van soberheid in de
komende jaren. Om de steeds
verder stijgende kosten in de
hand te kunnen houden, zul
len ook de onderwijsgevenden
moeten inleveren.

De eerste bezuinigingsmaatre
gelen in de salarissector die
80 procent van het begrotings
bedrag voor zich opeist zul

len reeds in het schooljaar
1982/'83 worden doorgevoerd.
Nu PvdA-minister Van Keme
nade de scepter zwaait op dit
departement, is het zeer on
waarschijnlijk dat het zogehe
ten „profijtbeginsel" (wie on
derwijs wÜ volgen, moet daar
dan ook maar voor betalen)
ook in bepaalde delen van het
onderwijs zal worden inge
voerd.

De financiële middelen nemen
af, terwijl de vraag naar on
derwijs blijft toenemen, zo
wordt in de onderwijsbegro
ting geconstateerd. Dat houdt
in dat er steeds meer vinding
rijkheid nodig zal z$n om met
de beperkte middelen toch te-
gemoet kan worden gekomen
aan de onderwijsvraag.
Het onderwijs aan volwasse
nen wordt komend jaar verder
gestimuleerd: op de begroting

staat er in totaal een bedrag
van 740 miljoen gereserveerd.
De beroepsopleidingen voor
jongeren zullen komend jaar
worden uitgebreid. In de toe
lichting bij de begroting
schrijft de vorige minister van
onderwijs, de VVD'er Pais, dat
hij verwacht dat de Wet op het
Basisonderwijs in 1984 kan
worden ingevoerd. In het re
geerakkoord van het huidige
kabinet is die datum echter
niet meer terug te vinden. In
1982 is 50 miljoen gereserveerd
voor basisschoolexperimenten.
Voor het onderwijs aan cultu
rele minderheden wordt 170
miljoen uitgetrokken.

Hoewel daar in de onderwijs
begroting met geen woord
over wordt gesproken, zal mi
nister Van Kemenade komend
jaar het aantal middenschool-
experimenten uitbreiden. Te
vens wordt zo spoedig moge
lijk een voorbereidingswet in
gediend, die de experimentele
middenschool een wettelijk
houvast moeten bieden.

HOE DE STAAT EEN
GULDEN ONTVANGT..

(op kasbasis en voor af Ir

I ONTWIKKELING NATIONALE
Mlliord 5CHUL0 I binnenland
en buitenland

EN h0E DE"Sr44^
- GULDEN U ITGf%
C/Of

(afgerond» bedragen)

JUSTITIE

den begeleidt", aldus De Rui
ter in de toelichting op zijn be-

DEN HAAG Minister De
Ruiter, die met Van Agt en
Van der Stee behoort tot de
ministers uit het vorige kabi
net die op dezelfde post blij
ven, wil in de komende jaren
veel aandacht besteden aan de
uitbreiding en verbetering van
de gevangenissen in ons land.
Op De Ruiters uitdrukkelijke
verzoek zal het nieuwe kabi
net zelfs extra geld ter be
schikking stellen om deze be
leidsplannen te kunnen ver
wezenlijken.

Volgens De Ruiter is het hard
nodig, dat het nijpend tekort
aan plaatsruimte in de be
staande gevangenissen snel
wordt opgeheven. In samen
werking met de Rijksgebou
wendienst wordt daartoe een

meerjarenprogramma voor de
verbouw en nieuwbouw van
gevangenisen opgesteld. Ook
wil de minister speciale maat
regelen nemen ten behoeve
van minderheden en pro
bleemgroepen (zoals drugs
verslaafden) in de gevangenis
sen. Tevens kondigt de minis
ter aan, dat hij zo snel moge
lijk wil beginnen met het op
leggen van alternatieve straf
fen aan jeugdige wetsovertre
ders. Tenslotte wil De Ruiter
de taak van de gevangenbe
waarders uitbreiden, waardoor
voor veel bewaarders bijscho
ling nodig is. „De bewaarders-
functie zal worden vervangen
door die van een inrichtings
werker, die de gedetineerden
bij de verschillende bezighe-

ok voor de verbetering en
verlenging van de opleiding
van rijkspolitie-agenten krijgt
De Ruiter extra geld. Begin
volgend jaar zal met de nieu
we opleiding al een begin wor
den gemaakt. Hoog op De Rui
ters verlanglijstje staat ook een
serie maatregelen om de zware
werkbelasting bij de rechterlij
ke macht te verlichten. Eind
dit jaar is een studie hierover
gereed. De Ruiter kondigt al
vast aan, dat in elk arrondisse
ment een aparte officier van
justitie moet worden aange
steld, die zich bezighoudt met
fraudebestrijding.

Wat de wetgevende arbeid be
treft, zal het beleid van De
Ruiter ten opzichte van zijn
vorige ministerschap niet ver
anderen. Tiidens het eerste ka
binet-Van Agt werd De Ruiter
al veelvuldig door (politieke)

vriend en vijand geprezen om
de voortvarende manier waar
op hij knelpunten in de juridi
sche sfeer aanpakte en verou
derde bepalingen uit verschil
lende wetten verwijderde. De
minister kondigt thans in zijn
begroting onder meer de vol
gende wetsontwerpen aan:

verbetering van de rechts
positie van onwettige kinde
ren;

regeling van het vermogens
recht voor ongehuwd samen
wonende mensen;

een grootscheepse herzie
ning van de militaire straf
rechtspraak;

bescherming van de per
soonlijke levenssfeer in ver
band met persoonsregistraties;

een regeling waardoor eige
naren van motorrijtuigen aan
sprakelijk worden gesteld voor
overtredingen die door ande
ren met hun voertuig worden
begaan.

Honderdduizenden vragen
de fiscus om voorrang

DEN HAAG - Dit jaar zijn er bijna vijf miljoen belastingplichti
gen voor de inkomstenbelasting, een kleine honderdduizend
mensen meer dan vorig jaar. Het gaat hier om hen, die niet kun
nen volstaan met het betalen van loonbelasting. De belasting
dienst wordt nog steeds overspoeld door mensen, die menen geld
van de fiscus terug te kunnen krijgen: Honderdduizenden aan
giftebiljetten komen daarvoor binnen en ruim anderhalf miljoen
van de indieners ervan denken zoveel terug te krijgen van de
fiscus, dat zij om een voorrangsbehandeling verzoeken. Er zijn
al plannen in de maak om de aanvragen om terugbetaling in te
dammen en wel door de grens, waarboven men terugbetaling
kan krijgen, te verhogen.

In verband met de klacht, dat het allemaal zo ingewikkeld
wordt, zal volgend jaar in een aantal belastinginspecties een
nieuw aangiftebiljet worden beproefd. Een groot aantal belas
tingplichtigen zal daar kunnen volstaan met het invullen van
een deel van het biljet. Ook voor de belastingdienst betekent dit
een vereenvoudiging.

Dat het invullen van een aangiftebiljet een moeilijke zaak is,
bleek in Arnhem waar men, bij wijze van proef, samen met een
belastingambtenaar zijn formulier kon gaan invullen als men er
zelf niet uit kwam. Meer dan tien procent van de aangifteplich-
tigen kwam om hulp vragen, een andere tien procent vroeg tele
fonisch informatie. Dit experiment wordt volgend jaar uitge
breid.

Fiscus merit stagnatie in autoverkoop ook

DEN HAAG - Ook bij de belastingdienst bemerkt men, dat er
stagnatie zit in de groei van de autoverkoop. Het aantal eerste
aangiften voor de wegenbelasting voor een nieuwe wagen daal
de. Maar ook het aantal overschrijvingsaangiften (tweede
handswagens) nam af. In 1980 waren het er niettemin resp.
1.370.000 en 1.330.000. Kennelijk bewaakt de burger zijn uitga
venpatroon kritischer. Dat blijkt onder meer uit het toenemend
aantal aanvragen om teruggave van motorrijtuigenbelasting.
Ook valt een duidelijke vermeerdering te constateren van het
aantal autobezitters, dat de wegenbelasting per kwartaal gaat be
talen in plaats van per jaar.

Midden - en kleinbedrijf
zakt steeds verder weg

DEN HAAG Het komende jaar zal de overheid 42 miljoen
gulden moeten uittrekken om leningen te dekken, die onderne
mers in het midden- en kleinbedrijf niet kunnen aflossen. Dit
jaar zal de overheid 25 miljoen gulden voor soortgelijke gevallen
moeten uitgeven. De vooruitzichten voor het midden- en klein
bedrijf blijven ook in het komende jaar slecht als gevolg van de
inkomensmatiging.

Andere dan financiële maatregelen om het midden- en kleinbe
drijf te helpen, ontbreken vrijwel in de begroting. Wel komen er
vijf consulenten extra in dienst die het midden- en kleinbedrijf
met raad en daad bij moeten staan. Het vorige kabinmet had
eveneens het plan opgevat om in 1982 subsidies te gaan geven
voor collectieve huisvesting van meerdere kleine bedrijven,
waarbij apparatuur door de ondernemers gezamenlijk wordt ge
bruikt

Van Agt levert21.000 in

DEN HAAG Premier Van Agt verdient volgend jaar bruto
een bedrag van 208.200 gulden. Dat is precies 21.000 gulden min
der dan vorig jaar. Die inkomstendaling is het gevolg van een
daling van de ambts- en representatiekosten van bewindslieden.
Die toelage bedraagt nu 32.500 gulderi tegen 12.000 gulden vol
gend jaar. Het een en ander is te lezen in de toelichtende staat
van uitgaven van het ministerie van algemene zaken, dat be
heerd wordt door de minister-president. Een gewone minister
als die van landbouw en visserij (de CDA 'er Jan de Koning)
moet het volgend jaar doen doen met 196.000 gulden bruto. Hij
krijgt geen speciale toelage zoals Van Agt.

Kiesrecht in het buitenland

DEN HAAG Minister van Thijn (binnenlandse zaken) zal zo
spoedig mogelijk een wetsontwerp indienen waardoor Nederlan
ders die in het buitenland werken ook aan de verkiezingen kun
nen deelnemen. Het wetsontwerp zal voorlopig alleen mensen
betreffen die bij Nederlandse ambassades in den vreemde werk
zaam zijn, voor dienstplichtigen die in het buitenland zijn gele
gerd en voor Nederlandse bemanningsleden uit de zee- en bin
nenvaart. Later kan het aantal categorieën nog worden uitge
breid. Het stemmen zal per brief moeten gebeurep.
Het bedoelde wetsontwerp wordt aangekondigd in de begroting
die nog is opgesteld onder verantwoordelijkheid van (ex-) minis
ter Wiegel. Van Thijn heeft inmiddels al laten weten, dat hij dit
wetsontwerp zal overnemen. Dat geldt ook voor het nog in voor
bereiding zijnde wetsontwerp, dat buitenlanders die langer dan
vijf jaar in Nederland wonen het recht geeft, deel te nemen aan
de gemeenteraadsverkiezingen.

Richtlijnen voor servicekosten

DEN HAAG De regering gaat richtlijnen en aanbevelingen
opstellen voor de vaststelling van servicekosten, die aan huur
ders in rekening worden gebracht. In de aanbevelingen zullen
onder andere de stookkosten veel aandacht krijgen. De landelij
ke overkoepelende organsiaties van verhuurders zullen in het
overleg, dat nog dit jaar begint, worden betrokken.

JUSTITIE

HAAG Actie voeren mag, maar actie voe-
en met gebruik van geweld is volstrekt verwerpe
lijk en dient dan ook krachtig bestreden te wor
sen. Dit is in het kort de opvatting die de procu-
teurs-generaal (openbare aanklagers) bij de vijf ge-
j£c>tshoven n ons land uitdragen in de inleiding
hun jaarverslag over 1980. Het jaarverslag is
•ijlage bij de begroting van Justitie gevoegd.

P* procureurs-generaal gaan in hun verslag diep
•n op de reeks van verstoringen van de openbare
orde die ons land in 1980 heeft gekend, zoals harde

kraakacties in Amsterdam en Nijmegen, de rellen
tijdens de inhuldiging van koningin Beatrix en de
blokkades van binnenschippers. Het jaar 1980 kan
volgens de procureurs weliswaar niet vergeleken
worden met „erkend roerige jaren" als 1566, 1672
en 1918, maar „door de beoefenaren der openbare
ordeverstoring mag het niettemin als een vrucht
baar jaar worden herdacht". De procureurs nemen
vervolgens krachtig stelling tegen actievoerders
die menen met gebruik van geweld hun doel te
kunnen bereiken, waardoor „niet zelden ernstige
lichamelijke qp matériële schade aan onschuldigen

wordt berokkend en waardoor het klimaat in de
Nederlandse samenleving bedenkelijk dreigt te
verkillen".

De procureurs tonen er begrip voor, dat mensen
tegen problemen als woningnood, werkloosheid,
kernenergie en de bewapeningswedloop in opstand
komen. „Dat die zorg en onrust op velerlei wijzen,
in en buiten de volksvertegenwoordiging, tot ui
ting komen, valt eerder toe te juichen dan te be
treuren", aldus de procureurs. Zij voegen echter
aan toe dat door het gebruik van geweld het posi
tieve' effect dat egn actie kan hebben, geheel teniet

wordt gedaan. De procureurs betreuren het, dat de
politie vaak niet in staat is, alle rellenschoppers te
arresteren. Tijdens de rellen op koninginnedag
1980 was dat zelfs bijzonder moeilijk, omdat er al
zoveel politie moest worden ingezet voor het hand
haven van de orde bij het inhuldigingsfeest. De
procureurs stellen echter dat het eigenlijk onver
teerbaar is dat bepaalde vormen van straatterreur
of andersoortig geweld ongestraft kunnen blijven.
Zij lichten dit toe met het volgende voorbeeld:
„Het is voor de ouders van de zoon die zij naar de
kinderrechter moeten vergezellen omdat hij een

winkelruit heeft ingegooid, niet goed te verwerken
dat hun zoon wordt veroordeeld en zij de schade te
dragen krijgen, terwijl zij 's avonds op de buis ge
presenteerd krijgen hoe talloze zonen van andere
ouders ongestraft straten vol winkelruiten vernie
len". De procureurs bepleiten dan ook een krachti
ger vervolgingsbeleid tegen actievoerders en rel
lenschoppers die ernstige strafbare feiten plegen.
Daartoe is nodig: verbetering van de wettelijke
middelen en van de organisatiestructuren en tech
nische uitrusting van de politie. Ook bepleiten zij
meer overleg tussen ♦actievoerders en overheden.